Dairesi: Büyük Genel Kurul
Esas No: 1966/22
Karar No: 1968/8
Karar Tarihi: 06.05.1968

(743 S. K. m. 671, 672)

Dava: Belediye sınırları içinde ve tapuda kayıtlı bulunan gayrimenkuller hakkında Medeni Kanunun 671. maddesi uyarınca bedeli karşılığında lüzumlu geçit verilmesi isteği ile açılan davalarda bu maddede yazılı şartlar tahakkuk ettiği halde 7.9.1956 gün ve 6785 sayılı İmar Kanununun 39. maddesi gereğince o şekilde geçit hakkının tanınmasının bu kanun ve talimatnameler hükümlerine uygun olup olmadığının belediyeden veya İmar İdare Kurulundan sorulması gerekip gerekmediği konusunda Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 23.12.1964 gün, 1/651-745 sayılı, Beşinci Hukuk Dairesinin 11.5.1965 gün ve 2812/2319 sayılı ilamları arasında içtihat uyuşmazlığı olduğu bildirilmiş, ilamlar ve daira başkanının yazılı mütalaası Birinci Başkan tarafından Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kuruluna tevdi edilmiş olmakla 29.4.1968 Pazartesi günü toplanan kurulda, ilamlar ve yazılı mütalaa okunduktan ve ilamlar arasında içtihat uyuşmazlığı bulunduğu oybirliği ile kararlaştırıldıktan sonra gereği görüşülüp konuşuldu:

Karar: Yargıtay Hukuk Kurulu ilamında, belediye sınırları içindeki tapulu gayrimenkuller hakkında Medeni Kanunun 671. maddesi uyarınca bedeli karşılığında lüzumlu geçit verilmesi için açılan davalarda, geçit hakkı, zorunlu irtifak haklarından olduğundan bu hakkın meydana gelmesinde bir sakınca olup olmadığının belediye veya imar müdürlüğünden sorulması gerekmeyeceği öngörülmüştür. Beşinci Hukuk Dairesinin onama ilamında geçit hakkının verilmesinde imarca bir sakınca bulunup bulunmadığı belediye veya imar müdürlüğünden sorulmadan sakınca olmadığı tespit edilmeden davanın kabul edilemeyeceği içtihat olunmuştur.

Medeni Kanunun 671. maddesi uyarınca bedeli karşılığında lüzumlu geçit hakkı isteyen gayrimenkul sahibi genel yola çıkmak için yolu bulunmadığından zaruret halindedir. Gayrimenkulünü kullanması ve işletmesi çok zor hatta imkansız bir hale gelmiştir. Bu itibarla diğer gayrimenkul maliki yolu bulunmayan gayrimenkul sahibine genel yol ile bağlantı sağlayan bir yol vermekle yükümlüdür.

Lüzumlu geçit hakkı niteliği itibariyle diğer irtifak haklarından tamamen aykırıdır. Bu hak, yalnız mülkiyet hakkının değil, hizmet eden arazi üzerindeki bütün aynı hakların bir takyidini teşkil eder. Böylece, rehin hakkından, ayni irtifak haklarından önce gelen bir haktır. Medeni Kanunun 671. maddesi uyarınca açılan davalarda