Dairesi: Büyük Genel Kurul
Esas No: 1955/14
Karar No: 1955/20
Karar Tarihi: 30.11.1955

(1086 S. K. m. 91)

Dava: Devlet Demir Yolları ve Limanları İşletmesi ile Memurları arasındaki davalar dolayısiyla Temyiz Mahkemesi Ticaret Dairesince ittihaz olunan kararlarda hasıl olan mübayenetin halli, Ankara Barosunda kayıtlı üç avukatın müracatı üzerine, Temyiz Mahkemesi Birinci Reisliği makamınca istenmekle toplanan tevhidi İçtihat Hukuk Kısmı Umumi Heyetinde keyfiyet müzakere edildi;

Heyetimize tevdi olunan, Ticaret Dairesinin altı kararlarından 6.10.1952 tarih ve 834 esas 4215 karar sayılı ve 6.5.1954 tarih ve 1660 esas 3667 karar sayılı ve 12.11.1954 tarih 273 esas 8614 karar sayılı olan üç karar, intibak hatasının düzeltilmesi ve maaş farklarının tahsili talebiyle açılan davalar zımmında talep veçhile verilen hükümlerin tastikine mütedairdir. 19.11.1954 tarih 8160 esas 8895 karar sayılı karar, davacının, hakkını istihsal ettiği sabit görülerek reddedilen bir hükmün tastikini natıktır. 8.10.1954 tarih ve 8168 esas, 6792 karar sayılı karar, müteaddit terfilerinden en eskisinin geç yapıldığı iddiasiyle o dereceye ait yükselme tarihinin düzeltilmesiyle beraber müteakip terfilerinin de ayni şekilde evvele ircaı ve bu düzeltmelerden hasıl olacak maaş farklarının tahsili zımnında memur tarafından açılan dava üzerine talep dairesinde verilen kararın bozulmasını tazammun etmektedir. 12.11.1954 tarih 577 esas 8584 karar sayılı karar ise, sonuncu davanın tamamen aynı mahiyette olan dava zımnında ve hakkın müruruzaman haddine kadar isetenebileceği esası benimsenmek suretiyle memur lehine verilen hükmün tastikine taalluk etmektedir.

Bu kararlardan ilk dördü arasında mübayenet bulunmadığı gibi, bunlarla son iki karar arasında da bir mübayenet görülmemiştir. Ancak son iki karar bariz ve açık olarak birbirine zıt ve mübayindir. Bu itibarla bu iki karar arasındaki mübayenetin ve bu husustaki içtihat ihtilafının halil gerekli bulunmuştur.

Terfin müddeti dolduğu halde terfi ettirilmiyerek bir müddet daha aynı derecede bırakıldıktan sonra gecikmiş olarak terfi ettirilen memur, bu muameleye itiraz etmeksizin ikinci bir terfi görmenin müteakip terfiine inikas ettirilmek suretiyle sonraki terfi tarihlerinin de tashihine kadar verilmesini isteyemez. Zira, gecikmiş olarak yapılan terfi itirazda bulunmıyan ve ihtirazi bir kayt dermeyan etmeyen ve terfi ettiği derecenin maaşlarını her ay bordroları imza etmek suretiyle alan ve bu derecede bir terfi müddeti kaldıktan sonra bir defa daha terfi ederek yeni bir derece iktisap eden memur evvelki derecedeki, geç terfie muvafakat etmiş ve böylece şayet bir hakkı mevcut ise bundan feragat etmiş sayılmak icap eder. Memur ile işletme arasındaki münasebet devamlı bir münasebettir. Bu nevi münasebetlerde, münasebetin devamınca taraflar için yeni haklar ve borçlar doğmakta ve bunun neticesi olarak da taraflar bir muamele yapmak veya muayyen bir harekette bulunmanın gerekli olduğu anın hululünde, bu hareketin icrası kendisinden beklenen taraf hiç