Dairesi: Büyük Genel Kurul
Esas No: 1938/35
Karar No: 1941/18
Karar Tarihi: 21.05.1941

(2004 S. K. m. 47)

Dava: Vergi bakayasının tasfiyesine dair olan 2566 numaralı kanuna temas eden ihtilafların idari veya adli mercilerden hangisine ait olduğu hakkında Temyiz İcra ve İflas Dairesi'nin 29/11/934 tarih ve 6364/6383 ve 14/5/938 tarih ve 2561/2548 numaralı kararlarını havi ilamları arasında hasıl olan içtihat ihtilafının halli lüzumu mezkur daire reisliğinin 30/6/938 tarih ve 1130 numaralı müzekkeresiyle istenilmesine mebni 14 mayıs 941 tarihinde toplanan Heyeti Umumiye'ye 47 zatın iştirak ettiği görüldükten ve müzakere nisabı tahakkuk ettikten ve mezkur müzekere ile ihtilafın mevzuunu teşkil eden ilamlar okunduktan ve hadise bir kere de 1. Reis İhsan Ezgü tarafından izah edildikten sonra söz alan;

İcra ve İflas Reisi Abdullah; Mali kanunlardan bazılarında terkin keyfiyetinin mali müşavir encümeni kararıyla terkin edileceği tasrih edildiği halde hadiseye temas eden 2566 sayılı kanunda mutlak surette terkin edilir, denilmiştir. Bu ıtlak ve takyitten vazıı kanunun maksatları ayrıdır.

İcra Kanunu'nun 47. maddesi mucibince akitten doğan Hazine alacaklarının takip mercii icra direleridir. Terkin keyfiyeti bir taraflı ve şarta bağlı bir tasarruftur. Elden hibe hükmündedir, yani ibradır. Böyle bir def'in asıl hakkın takip edildiği adli makamlarda dermeyan edilmesi zaruridir. Muhtelif mercilerde takipler hem külfetli ve hem sür'at kaidesine muhalif olur. Hulasa bu kanunun icra dairelerince tatbiki vazııkanunun kastına ve sür'at ve maslahat icaplarına uygundur.

Şefkati; Terkini maliye yapar. Sakıt olur denmemiştir. Muhayyerdir. Terkini yapıp yapmamak maliyenin takdirine aittir.

İ. Ethem; İdari işlere taalluk ettiği yerde elimizi çekmemiz lazımdır. Hukuku hükümraniye taalluk eden bir meseleyi mahkemelik bir iş görmüyorum.

Cevat; Bu aşar kanununda da Maliye Vekili memur dediği halde o işlere mahkemeler bakar. Bu kanunun tatbiki mahkemeye ait olduğunda asla şüphe edilmemiştir.

Abdullah; Adliye Vekilinin bu kanunun tatbikine memur edilmemesi hadisede rol oynamaz.

Ali Rıza; Aşardan borcum var, Hazine istiyor. Yüzde kırkını vermişim. Hazineye dedimki bu kanun mucibince tenzil et, etmedi. Mahkemeye müracaat edebilirmiyim? elbet sesleri. Mazekere kafi görülerek reye müracaat olundu.

Neticede;

Mümasil mali kanunlardan 2266 numaralı kanunda Hazine alacaklarının mali müşavere encümeni kararıyla Maliye Vekaleti'nce ve 3497 sayılı kanunun 1. maddesinde de zimmetlerin doğrudan doğruya Maliye Vekaleti'nce terkin edileceği yazılı olduğu halde tevhidi içtihada mevzu teşkil eden hadisenin tetabuk ettiği vergi bakayasının tasfiyesine dair bulunan 2566 sayılı kanunun 3. maddesinde vergi ve iltizam bedellerinin yüzde kırkını 934 mali senesi içinde ödeyen borçluların geri kalan borçlarının terkin edileceği mutlak surette beyan edilmiş olup mutlak bir cümlenin ıtlakan ve mukayyet bir ibarenin takyiden imali zaruri bulunmasına ve terkin keyfiyeti, alacağın, şarta bağlı ve bir taraflı hibesi yani ibra mahiyetinde olmakla sübutu halinde asıl alacak hakkındaki dava veya takibi bertaraf eden böyle bir def'in, Devletin bir akitten doğan alacakları hakkındaki takip merciini tayin eden İcra ve İflas Kanunu'nun 47. maddesi mucibince asla tebean adli makamlada dermeyan edilmesi lazım gelip aksi halin kabulü, asıl ve def'i haklarının muhtelif mercilerde takibi suretiyle birbirinin lazım ve melzumu mesabesinde tev'em olan asıl ile fer'in tefriki gibi gayri mentki ve külfetli bi neticeye müncer ve binaenaleyh adalet medlul ve mefhumunun bir cüz'ünü teşkil eden sür'at kaziyyesine de münafi olacağına binaen adı geçen 2566 sayılı kanunun terkine müteallik hükümlerinin adli makamlarda da tatbiki, yukarda beyan olunan mali kanunlardan bazılarında mukayyet ve birindede mutlak ibare kullanmaktaki kastını izhar eden vazııkanunun mülahaza ve maksadına ve sür'at ve maslahat icaplarına tamamen uygun bulunmuş olduğundan mübayin kararların suduruna bahis olan mezkur kanun hükümlerine müsteniden dermeyan olunacak terkin defilerinin icra dairelerince İcra Kanunu hükümleri veçhile tahkik ve tetkiki lazım geldiğine ekseriyetle karar verildi. 14.5.1941

Full & Egal Universal Law Academy