Dairesi: Büyük Genel Kurul
Esas No: 1936/30
Karar No: 1936/33
Karar Tarihi: 13.01.1937

(6762 S. K. m. 21)

Dava: Ziraat Bankası tarafından zürraa yapılan ikraz muamelatının ticari olup olmadığı hususunda Temyiz Mahkemesi Ticaret Dairesi ile Dördüncü Hukuk Dairesi arasında hasıl olan içtihat ihtilafı üzerine 9.12.1936 gününde toplanan Heyeti Umumiyede hadise bir kerre de Birinci Reis İhsan Ezgü tarafından izah edildikten sonra söz alan:

Aza Şemsettin: - Dördüncü Hukuk Dairesi Ticaret Kanununun sarih hükümlerine istinat etmektedir. Ticaret Kanunu da bankacılığı mutlak olarak ticari saymaktadır.

Reis Kazım : - Ziraat Bankası mali bir müessesedir. Bir bankanın banka işinden gayri olarak gayri ticari bir muamele yapması, adının banka olması, işin de ticari olmasını istilzam etmez.

Banka muameleleri muayyendir. Ziraat Bankasının teşkili maksadı araştırılırsa görürüz ki memleketteki ziraatın terakki ve inkişafını temin maksadına matuftur.

340 tarihli Ziraat Bankası bütçe kanunu okudu. Bu müessese amme hizmetlerini ifa ile mükelleftir. arazi ferağ ve ifrağı da bu bankanın muameleleri meyanındadır. 1 Eylü 1926 tarihli Ziraat Bankası Nizamnamesi de noktai nazarımızı teyit eder mahiyettedir. Banka iki nevi muamele ile mükelleftir. Biri menafi ve maksadı teşekkülüne hadim muameleler, diğeri ziraatın inkişafını temin gayesine müncer muamelelerdir.

Reis Fuat Hulusi: - Muhterem reisin fikirlerinden ben de tenevvür ettim, yalnız bazı fikirlerine iştirak edemeyeceğim. Ziraat Bankası'nın esas tesisi malum. Ziraat Bankası bugün Devlet müessesesi değildir. Zirai kooperatif değildir. Bugün anonim şirketidir. Binaenaleyh tacirdir. O halde bir tacirin işini nasıl tetkik ediyorsak bunu da öyle görmemiz lazımdır. Devlet bile bu gibi işleri yaparsa onun bile ticari addedilmesi lazımdır. Ziraat Bankası hem kendi tacirdir ve hem de yaptığı muamele ticaridir. İkraz da banka muamelesidir. Muhtacı zürra deyince fakir bir adam demek değildir. Onun tarlası vardır, müteselsil kefil bulabilir. ancak paraya ihtiyacı vardır. O itibarla ticaridir. Bunu ayırmakta faide var mıdır? Maalesef yoktur, aksi sabit oluncaya kadar ticari olması lazımdır.

Reis Fevzi : - Dairemiz bir sene evvelisine kadar bu işleri tetkik ediyordu, bilahara heyet tebeddül etti. Ekseriyet bunun hilafına karar verdi. Bu muamelenin halli için Ticaret Kanununa gitmek lazımdır. Bütçe, Ziraat Bankası kanunları bunun hallinde esas olamaz. Ticaret Kanunu akitlerin sıfatını, kastını nazara aldıktan sonra ne sıfat ve ne de kasdü niyet nazara alınmaksızın sureti mutlakada ticari addedilen maddeler vardır. Bunlar meyanında banka muameleleri de mezkûrdur.

Osman Nuri: - Banka bu işi yaparken faiz aldığına göre sarraflık muamelesi yapıyor, binaenaleyh ticari olması lazımdır.

Şemsettin: - Bankanın vezaifi esasiyesi Ticaret Kanununun sarahaten zikrettiği ticaret muamelelerindendir.

Şefkati: - Bankanın zürradan faiz alması ticaret kastile değildir. Çalıştırdığı memurlarının ücretidir.

Reis Fuat Hulusi: - Kazanç maksadı ticaret kanununda kıstas değildir.

Reis Ali Himmet : - Ziraat Bankası kanun ve nizamlarile halledilmek lazımdır. Bir anonim şirketin iki iş yapmasına mani yoktur. Yaptığ