Yargıtay Asli Yetki Numara 4/2014 Dava No 3/2014 Karar Tarihi 06.05.2014
Numara: 4/2014
Dava No: 3/2014
Taraflar: Kıbrıs Türk Amme Memurları Sendikası ile KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı arasında
Konu: Mandamus emri - Toplu iş sözleşmesi yapılması amacıyla Sedikanın Müstedaaleyhi toplu görüşmeye çağırması - Müstedaaleyhin çağrıya uymaması nedeniyle mandamus emri talebi - Sendikanın sözkonusu kişiler için toplu görüşme talep etme hakkı bulunmadığından mandamus emrinamesi isdarına izin verilmemesi.
Mahkeme: Asli/Yetki
Karar Tarihi: 06.05.2014

-D. 3/2014 Yargıtay/Asli Yetki 4/2014

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.
Yargıç Narin Ferdi Şefik Huzurunda.
Müstedi: Kıbrıs Türk Amme Memurları Sendikası - Lefkoşa

- ile -

Müstedaaleyh: KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
- vasıtasıyla KKTC Başsavcısı, Lefkoşa


A r a s ı n d a.


Müstedi namına: Avukat Kemal Şentürkler.


Müstedinin, Mandamus emirnamesi ısdarına izin verilmesi için yaptığı istidanın kararıdır.


----------


K A R A R


Narin F. Şefik: Müsted-i Kıbrıs Türk Amme Memurları Sendikası, Müstedaaleyh KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının, 29/1996 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Referandum Yasası madde 11(4) altında, Müstedi sendika ile İşveren (KKTC) arasında toplu görüşme gün ve saatini t-espit ederek taraflara bildirmesi hususunda Yasanın yüklediği görevi yerine getirmesi ve/veya bu konudaki yetkilerini kullanması doğrultusunda mandamus emirnamesi ısdarı talep eden bir istidanın dosyalanmasına izin verilmesini talep etmektedir.

İstidaya -ekli yemin varakası ve Bildirge - Hukuki Gerekçelerde Müstedinin Örgütlenme Sekreteri, Müstedi Sendikanın 24/2012 sayılı Özelleştirme Yasası'nın Geçici 1. maddesi kapsamında kamuda istihdam edilenlerin yetkili sendikası olduğunu; bu çalışanlar arasında en -fazla üyeye sahip olduğunu; 19.11.2013 tarihinde 24/12 sayılı Yasa kapsamında istihdam edilenlerin 1.1.2014-31.12.2015 dönemini kapsayan Toplu İş Sözleşmesi için İşvereni (KKTC-Devletini), Ortam ve Haberal Kıbrıslı gazetelerine verilen 19.11.2013 tarihli i-lanlarla toplu görüşmeye çağırdıklarını; bu çağrıya yasal süre içerisinde, çağrı tarihinden itibaren 6 iş günü içerisinde ve halen uyulmadığını ve toplu görüşme gün ve saatinin tespit edilmediğini; bunun Yasanın 10. maddesine aykırılık oluşturduğunu; toplu- görüşme gün ve saati saptanmaması üzerine, 28.11.2013 tarihli bir yazı ile Müstedinin Müstedaaleyhe başvurarak, Toplu İş Sözleşmesi hakkında toplu görüşme gün ve saati saptaması ve taraflara bildirmesi için talepte bulunduğunu; Müstedaaleyhin bu talebe uy-gun olarak yasal süre olan 5 iş günü içerisinde toplu görüşmenin yapılacağı gün ve saati saptayarak bildirmediğini, bu şekilde davranmakla madde 11(4) altındaki görev ve yetkilerini kullanmadığını; Müstedaaleyhin bu görevlerini yerine getirmesi için mandam-us emirnamesi ısdarını talep eden bir istidanın dosyalanmasına izin verilmesini talep etti.

Bu müracaatı ilgilendiren maddeler aynen şöyledir:

24/2012 Özelleştirme Yasası Geçici madde 1:

"1. Bu Yasanın Üçüncü Kısmında yer alan, özelleştirme
uygulama-ları sonucunda kamu iştirakleri dışında kalan
şirket çalışanlarının işsiz kalacak olanlarının
istihdamının sağlanmasına ilişkin kurallar, mahkemece
tasfiyesine karar verildiği tarihte, Şirketin Kuzey
Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları dahilindeki
-şubelerinde Kıbrıs Türk Hava Yolları çalışanı
statüsünde olan ve bu Yasanın yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren altı ay içerisinde talepte
bulunanlar hakkında da uygulanır."


42/1996 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Referandum Yasası madde 10- ve 11 aynen şöyledir:
"10. (1) Aynı işverene bağlı bir veya birden fazla
işyerinde çalışanlardan en çok üyesi bulunan
sendika, o işyeri veya işyerleri için Toplu
İş Sözleşmesi yapmaya yetkilidir.
(2) -Bir işveren kendisine ait işyerlerinde veya
işverenin yetkili kılacağı işveren sendikası,
kendi üyesi olan işverenlere ait farklı
işyerlerinde, her işyeri için ayrı ayrı veya
topluca bütün çalışan-ları kapsayan Toplu İş
Sözleşmesi yapmaya yetkilidir.
(3) Toplu İş Sözleşmesi yapma yetkisi, yetki
talep edilen işyeri veya yetki talep edilen
işyerlerinde, talep esas alınarak, bu madde
- ve 12'nci madde kuralları çerçevesinde
bakanlık tarafından saptanır.

"11. (1) (A) Bir işyerinde Toplu İş Sözleşmesi yapılması
söz konusu ise, bu sözleşmeyi yapmaya yetkili
sendika ile işveren veya yetkili işv-eren
sendikası, ayrı ayrı birbirlerini yazılı
olarak toplu görüşmeye çağırmak zorundadır.
Taraflardan birinin süreci başlatmak için
böyle bir çağrıyı yapması yeterlidir.
(B) Taraf-lar bu çağrıyı yerel günlük iki
gazetede de bir gün süre ile ilan ederler.
(C) Çağrılan taraf bu çağrıya uymak zorundadır.
(2) Toplu görüşme için bir araya gelen taraflar,
toplu görüşmeye başlamadan önce- görüşmecilerinin
yetki belgelerini teati etmekle yükümlüdürler.
(3) Toplu Sözleşmeyi görüşmek için taraflardan
birinin çağrısı üzerine, toplu görüşme
tarihini taraflar anlaşarak altı işgünü içinde
- saptarlar.
(4) Toplantı yer, gün ve saati bakımından taraflar
arasında bir anlaşmaya varılmazsa, taraflardan
herhangi birinin bakanlığa başvurması üzerine,
Bakanlık başvurma tarihinden başla-yarak beş
işgünü içinde toplantı gün, saat ve yerini
saptayıp taraflara yazılı olarak bildirir.
(5) Taraflar bu çağrıya uymak zorundadırlar.
(6) Toplantıya her halükârda Bakanlığa başvurma
-tarihinden başlayarak en çok yedi işgünü
içinde başlanır."

10. maddeye göre, aynı işverene bağlı bir veya birden fazla iş yerinde çalışanlardan en çok üyesi bulunan sendika, o iş yeri veya iş yerleri için Toplu İş Sözleşmesi yapmaya yetkil-idir.
Müstedi, toplamda 330 kişinin, Kıbrıs Türk Hava Yolları çalışanı tanımında iken Devlete istihdam edildiklerini, bunlardan 126'sının Müstedinin üyeleri olduğunu, Geçici 1. madde altında istihdam edilenler arasında en fazla sayının kendilerine bağlı ü-yelerden olduğunu belirtmiştir.

Müstedi, 42/96 sayılı Yasanın 11 (1)(B) fıkrası gereğince, Toplu İş Sözleşmesinin yapılması amacına yönelik olarak, 2 yerel gazetede bir gün süre ile toplu görüşmeye çağrı yapmıştır.

Müstedi, 42/96 sayılı Yasa altında (m-adde 10), Müstedaaleyhe çağrı yapmış, Müstedaaleyh bu çağrı üzerine Müstedi ile anlaşarak 6 iş günü içerisinde toplu görüşme tarihini saptamamıştır. Anlaşmaya varılamadığı nedeniyle, Müstedinin Bakanlığa başvurması üzerine de, Bakanlık 5 iş günü içerisinde- toplantı gün, saat ve yerini saptamamış ve yazılı olarak da bildirmemiştir.

Müstedaaleyhin, 42/96 sayılı Yasa altında, kendisine Toplu İş Sözleşmesi yapma hakkı olan kişileri temsil eden bir sendika tarafından müracaat yapıldığı takdirde, toplu görüşme -gün ve saatini anlaşarak tespit etmesi gerekir. Bu yapılmadığı takdirde ise, sendikanın madde 11(4) altında müracaatı üzerine, 5 iş günü içerisinde toplantı yer ve saatini tespit etmesi gerekir.

Müstedaaleyhin böyle bir mükellefiyetinin bulunması iç-in, Müstedi sendikanın temsil ettiğini iddia ettiği 126 kişinin, 42/96 sayılı Yasanın 4. maddesi altında Toplu İş Sözleşmesi yapma haklarının bulunması gerekir.

Kimlerin Toplu İş Sözleşmesi yapma hakları vardır? KKTC Anayasası'nın 54. maddesi, tüm "çalı-şanlara" bu hakkı vermektedir. 42/96 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Referandum Yasası'nın 2. maddesinde, "Çalışan, Sendikalar Yasasında işçiye verilen anlamı anlatır ve bu Yasa amaçları bakımından öğretmenleri ve kamu görevlilerini de kapsar" der.

Y-ine 2. maddede, "'Toplu İş Sözleşmesi' Yasanın 4. maddesinde yapılan tanımı anlatır" diye izah edilmiştir.

4. madde ise aynen şöyledir:

"4. (1) Toplu İş Sözleşmesi, çalışanların işverenle
olan ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal
- durumlarını korumak, geliştirmek, çalışma
esaslarını düzenlemek ve düzeltmek amacıyla,
seçtikleri sendikaları, federasyonları veya
konfederasyonları kanalı ile işveren veya
işverenin yetkili -kılması halinde işveren
sendikası arasında yapılan bir sözleşmedir.
(2) Toplu İş Sözleşmeleri, tarafların karşılıklı
hak ve yükümlülüklerini, sözleşmenin
uygulanmasını ve denetimini, uyuşmazlıkların
- çözümü için başvurulacak yolları düzenleyen
kuralları da içerebilir.
(3) Toplu İş Sözleşmeleri uygulamaları bakımından
öğretmenler ve kamu görevlileri bu Yasa
kapsamında sayılmaz.
Ancak bu- kural, kamu görevlilerinin ve
öğretmenlerin Toplu Pazarlık ve Toplu görüşme
yapmalarına engel teşkil etmez."


Müstediler, 24/12 sayılı Özelleştirme Yasası'nın Geçici 1. maddesi altında verilen hak ile göreve alınmıştırlar-. Bu geçici 1. madde, Yasanın 27. maddesini yönlendirmektedir. Bu madde, bu kişilerin farklı statülerini gösterir niteliktedir.

Kıbrıs Türk Hava Yollarının tasfiyesi neticesinde, Geçici 1. madde kapsamında bulunan kişiler, açıkça, ne kamu görevlisi ne de- öğretmendirler.

Sendikalar Yasası'nda işçiye verilen anlam, o Yasanın tefsir yan başlıklı 2.maddesinde yer alır. Madde aynen şöyledir:

"İşçi", bir mukavelenin mahiyetine yani, fikrî veya
bedenî veya başka suretle iş ifasını derpiş edip
etmediğine -veya sarahaten veya zımnen veya sözlü
veya yazılı olarak hizmet, çıraklık veya herhangi
diğer bir işi ifa etmek için yapılıp yapılmadığına
bakılmaksızın, işverenle böyle bir mukavele yapan
veya işverenin iş veya hizmetinde böyle bir
mukavele gereğ-ince çalışan herhangi bir şahsı
ifade eder."

Geçici 1. madde altında, KKTC devletinde istihdam edilen kişiler, bu tefsire de dahil olamazlar.

Anayasa'nın 120. maddesi, kamu görevlileri ve diğer kamu personelinin ayrımını açıkça izah etmektedir. Kamu -görevlileri Kamu Hizmeti Komisyonu tarafından atanan kişilerdir. Geçici madde 1 kapsamında işe alınanlar, bu kapsamda değildirler. Geçici 1. madde altında işe alınanları istihdam eden organ olan ve 24/2012 sayılı Yasanın 31. maddesi altında kurulan Özelleş-tirme İstihdam Komisyonu, Anayasa'nın 120. maddesinin 2. fıkrasının murat ettiği gibi tarafsız ve bağımsız bir organ değildir.

Geçici 1. madde altında istihdam edilenler, 42/1996 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Referandum Yasası'nın 2. maddesinde-ki "çalışan" tefsirine dahil olmuş olsalardı, Müstedinin Geçici 1. madde kapsamında işe alınan bu kişileri temsil etme hakkı olan sendika olduğunu ve KKTC Devletinin de Geçici 1. madde altında devletin muhtelif birimlerinde istihdam edilenlerin işvereni ol-duğunu kabul ettiğini belirtirdim.

Netice itibarıyla, Geçici madde 1 altında devlet dairelerinde çalışmaya başlayan ve Müstedinin üyeleri bulunan kişilerin, 42/96 sayılı Yasa altında Toplu İş Sözleşmesi yapma hakları bulunduğunu kabul etmek mümkün d-eğildir. Bu durumda, Müstedinin bu kişiler için toplu görüşme talep etme hakkı da yoktur. Böyle bir hakkı olmadığından, Müstedaaleyhin Müstediye toplantı tarih ve saat bildirme görevi de yoktur.

Tüm söylenenler ışığında Müstedinin, Müstedaaleyh aleyhine -mandamus emirnamesi ısdarına izin verilmesini talep eden istidası ret ve iptal edilir.




Narin F. Şefik
Yargıç


6 Mayıs 2014

















7






Full & Egal Universal Law Academy