Yargıtay Asli Yetki Numara 3/1982 Dava No 1/1982 Karar Tarihi 04.05.1982
Numara: 3/1982
Dava No: 1/1982
Taraflar: Ali Zarif Ülmen ile Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı
Konu: Prohibition ve certiorari emirleri - Mahkemede başlatılmış işlemin durdurulması ve record of pleadingsin iptali için emir talebi
Mahkeme: Asli/Yetki
Karar Tarihi: 04.05.1982

-D.1/82 Yargıtay/Asli Yetki 3/82

Yüksek Mahkeme Huzurunda.
Mahkeme Heyeti: Ülfet Emin, Başkan, Salih S. Dayıoğlu, Aziz Altay.

İstinaf eden: Ali Zarif Ülmen, Girne.
ile
Aleyhine istinaf e-dilen: G.K. Kuvvetleri Komutanlığı, Asal Şube, Lefkoşa.
A r a s ı n d a.

1977(179) Mücahitlik (Hizmet Belgelendirme) Tüzüğü Hakkında.

İstinaf eden namın-a: A.M.Berberoğlu ve Selçuk Gürkan.
Aleyhine istinaf edilen namına: Erden Algun



K A R A R

Ülfet Emin, Başkan: Müstedi 17.3.1982 tarihinde dosyaladığı bir başvuru ile Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Mahkemesinde kayıtlı 101/78 sayılı başvuru dil-ekçesi sonucunda 13.3.1978 tarihinde verilen mahkeme kararı ile ilgili olarak söz konusu başvuru dilekçesinde taraf olan Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığının bir yazılı müracaatında yer alan iddia ve talep üzerinde sözü edilen mahkemede başlatılmış bulunan i-şlemin ve/veya başvurunun yürürlükte kalmasını önlemek ve/veya durdurulması için bir prohibition emri isdarı hususunda ve/veya başlatılmış bulunan işlem ve/veya başvuru ile ilgili record of pleadings'i iptal için bir certiorari emri isdarı hususunda mahkem-enin birer emir ita etmesi isteminde bulundu.

Başvuruya ekli statement ve yemin varakasına göre müstedi 1977 Mücahitlik (Hizmet Belgelendirme) Tüzüğü uyarınca GKK Askeri Mahkemesine dosyaladığı 101/78 sayılı başvuruda yapılan duruşma sonucunda 1.1.1972 t-arihinde 28.10.1974 tarihine kadar mücahitlik yaptığına dair 13.3.1978 tarihinde GKK Askeri Mahkemesi kararına dayalı belge aldı, 8.3.1982 tarihine GKK Askeri Mahkemesi tarafından müstediye gönderilen bir tebligat ile "Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığının ma-hkememize yapmış olduğu yazılı bir müracaat ile 13.3.1978 tarihli belgeyi mahkememizi yanıltarak temin ettiğiniz iddia olunmaktadır. Bu nedenle konunun yeniden görüşülüp tezekkür edilmesi için tanıklarımız ile 15.3.1982 tarihinde Lefkoşa'da GKK Askeri Mahk-emesinde hazır bulunmanız ihbar olunur" denmektedir. Statement ve yemin varakasında Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Mahkemesinin 13.3.1978 tarihinde verilen kararı yeniden inceleyip tezekkür etmesine hukukun yetkisi olmadığı ileri sürülmektedir.

B-aşvuruya dosyalanan itiraz ihbarnamesinde ise müstedaaleyh diğer şeyler meyanında, bir ön itirazda bulundu. Bu ön itiraza göre Anayasanın 117(3) maddesi uyarınca prohibition ve certiorari gibi emirnameler vatandaşın haklarını ilgilendiren sorunları karara -bağlamakla yükümlü olan ve yargı niteliğinde yetki kullanan kişileri ve mahkemeleri denetlemek amacı ile çıkarılabildiğini, halbuki başvuru konusu karar ve/veya işlemler GKK Askeri Mahkemesi tarafıdan bir idari organ olarak çıkarıldığını, bu nedenle bu kar-arların yönetsel nitelikte olduğunu ve bu gibi kararlardan meşru menfaatı zedelenen kişilerin sadece Anayasanın 118. maddesine göre Yüksek İdare Mahkemesine başvurabileceklerini iddia etmiştir. İdari organın kararına karşı prohibition ve/veya certiorari gi-bi emirname ısdar edilmesi için yargıtaya müracaat edilemeyeceğini ve Yargıtayın bu gibi hallerde böyle emirler ısdar etmesi için yetkisi bulunmadığını iddia etti.

Başvurunun duruşması esnasında müstedaaleyh ön itirazın ilk önce dinlenip karara bağlanmas-ı isteminde bulundu. Müstedi de buna itiraz etmedi. Mahkeme de yapılan müracaat kabul ederek taraflara bu hususta iddialarını belirtmeye fırsat verdi. Müstedaaleyh iddiasında GKK Askeri Mahkemesinin mücahitlik hizmetini belgelendirme görevini yanarken Anay-asa Mahkemesinin 26/80 sayılı havalede verdiği karar ışığında bir idari organ olarak görev yaptığını, idari organların kararlarına karşı sadece Anayasanın 118. maddesi uyarınca Yüksek İdare Mahkemesine başvurabileceğini, bir idari organın yapmakta olduğu b-ir işlem veya verdiği karar sonucu zarar gören bir kişinin yargıtaya müracaat ederek Anayasanın 117. maddesinin (3). fıkrasında öngörülen herhangi bir emirnamenin isdarını talep edemeyeceğini, böyle bir müracaatta bulunsa dahi Yargıtayın bu gibi hallerde b-u gibi emirnameleri ısdar etmeye yetkisi olmadığını ileri sürdü.

Diğer taraftan müstedinin avukatı GKK Askeri Mahkemesi Mücahitlik (Hizmet Belgelendirme) Tüzüğü uyarınca görev yaparken Anayasa Mahkemesinin 26/80 sayılı kararı ışığında bir idari organ ola-rak görev yaptığını kabul etmekle beraber, ilgili tüzkler yürürlükten kalktığı nedeni ile başvuru konusu işlemi yaparken idari organ olarak görev yaptığı sayılmaması gerektiğini iddia etti. 1979 Mücahitlik (Hizmet Belgelendirme) Tüzüğüne göre Tüzük 31.8.19-79'da yürürlükten kalkar. Tüzük 31.8.1979'da yürürlükten kalktığına göre Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Mahkemesi idari organ olarak görev yapamaz. Bu nedenle Güvenlik Kuvvetleri Askeri Mahkemesi kişinin hakkını ilgilendiren konular hakkında bir iş-lem yapmaya başlaması ve/veya karar verdikten sonra Yüksek Mahkemenin yargıtay olarak Anayasanın 117(3) maddesi uyarınca GKK Askeri Mahkemesini denetlemeye yetkisi vardır.

Anayasanın 117. maddesinin (3). fıkrasına göre yanlış bir kararın uygulanmasını ön-lemek için bir emriname (prohibition) ve herhangi bir mahkeme ve yargı niteliğinde yetki kullanan herhangi bir makamın kararının iptali için bir emirname (certiorari) çıkarmaya Yüksek Mahkeme yargıtay olarak münhasıran yetkilidir. Bu konu hakkında Yüksek M-ahkeme yargıtay olarak Yargıtay/Asli Yetki 5/81 sayılı kararda bu gibi emirnamelerin vatandaşın haklarını ilgilendiren sorunları karara bağlamakla yükümlü olan ve yargı niteliğinde yetki kullanan kişileri ve makamları denetlemek amacı ile çıkarıldığını bel-irtmiştir. Aynı kararda bu gibi emirnamelerin ayrı ayrı çıkarılabileceği gibi emirnamelerin talep edildiği safhada ve şikâyet konusunun yetkisizlik veya yetki aşımı olmasına göre, birlikte de çıkarılabildiğini belirtmiştir. 5/81 sayılı asli yetki kararında- belirtilenleri aynen bu kararımızda benimseriz. Yüksek Mahkeme yargıtay olarak, Yargıtay/Asli Yetki 1/79 sayılı kararda yürütsel veya yönetsel bir yetki kullanan bir makamın veya organın verdiği bir karara karşı, bu gibi karardan dolayı meşru menfaatı zed-elenen kişinin sadece Anayasanın 118. maddesi uyarınca Yüksek İdare Mahkemesine başvurabileceğini belirtmiştir. O kararda bu hususta söyleneleri aynen benimsiyoruz ve idari organ olarak görev yapan herhangi bir organ veya makamın kararlarına karşı Anayasan-ın 117(3) maddesi uyarınca hehrangi bir emirnamenin ısdar edilemeyeceğini, ancak bu gibi kararlara karşı meşru menfaatı zedelenen kişinin Anayasanın 118. maddesi uyarınca Yüksek İdare Mahkemesine başvurması gerektiği kanısındayız. Bu durumda GKK Askeri Mah-kemesi başvuru konusu işlem veya kararı yapar veya alırken idari organ olarak görev yapmışsa, yukarıda belirtilen hukuki görüşlere göre Askeri Mahkemenin kararına karşı sadece Anayasanın 118.(1) maddesine göre Yüksek İdare Mahkemesine başvurulabilir. Yükse-k Mahkeme, Anayasa Mahkemesi olarak, 26/80 sayılı kararda oyçokluğu ile 1979 Mücahitlik (Hizmet Belgelendirme) Tüzüğünün amacının 21.12.1963 - 30.11.1976 tarihleri arasında süresi ne olursa olsun mücahitlik hizmeti yapan ve Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığın-da bu hizmete ilişkin kaydına rastlanmayan kişilere yaptıkları hizmeti teşvik ve belgelendirme imkânı vermek olduğu ve böyle bir işlem Anayasanın 118. maddesi anlamında idari karar veya işlem olduğuna kuşku olmadığı belirtilmiştir. Aynı kararda mücahitlik -hizmetini belgelendirme işleminin yapılmasında GKK Askeri Mahkemesinin yönetsel bir organ olarak görev yaptığı da belirtilmiştir. Yüksek Mahkemenin, Anayasa Mahkemesi olarak verdiği bu karar ışığında, GKK Askeri Mahkemesinin mücahitliğin belgelendirilmesi- ile ilgili yaptığı işlem veya verdiği herhangi bir kararın Anayasanın 118. maddesinin öngördüğü gibi bir yönetsel veya yürütsel organ tarafından verildiği sayılması gerektiğinden 1/79 sayılı asli yetki kararında verilen içtihat kararına göre yargıtayın bu- gibi bir organın verdiği karara karşı Anayasnın117. maddesinin (3). fıkrası uyarınca herhangi bir emirname isdar etmeye yetkisi yoktur.

Duruşma esnasında ilgili tüzükler yürülükte olmadığından GKK Askeri Mahkemesinin mücahitlik hizmetini belgelendirme i-le ilgili yaptığı işlemlerin idari organ olarak yapıldığının sayılmasının hukuken geçerli olmadığı ileri sürülmüştür. Mücahitlik belgelendirme ile ilgili tüzüklerin yürürlükten kaldırılması kanımca sadece o tüzük altında mücahitliğin belgelendirilmesi için- tüzük yürürlükten kaldırıldıktan sonra başvuru yapılamıyacağı anlamındadır. Kanımızca Tüzükler yürürlükte iken yapılan herhangi bir başvuru veya müracaatı tüzükler yürürlükten kaktıktan sonra ilgili GKK Askeri Mahkemesi başvuru veya dilekçeye bakmaya yetk-ilidir. Nitekim müstedinin dilekçesi de ilgili tüzük yürürlükten kalktıktan sonra karara bağlanmıştır. Bu gibi başvuru veya dilekçelere bakmaya yetkili olan makam tüzük uyarınca idari organ olarak vermiş olduğu herhnagi bir kararı daha sonra yine idari org-an olarak o kararı gözden geçirmeye yetkisi olduğu kanısındayız. Bu nedenle asli yetki konusunu karara bağlayan GKK Askeri Mahkemesi o konuyu karara bağlarken daha önce belirttiğimiz Anayasa Mahkemesi kararı uyarınca idari organ olarak işlem yaptığı nedeni-yle yargıtayın bu organın işlem veya kararlarına karşı Anayasanın 117(3) maddesi uyarınca herhangi bir emirname isdar etmeye yetkisi yoktur.

Sonuç olarak ön itiraz kabul edilir ve müstedinin başvurusu reddolunur.


(Ülfet Emin) (Salih- S. Dayıoğlu) (Aziz Altay)
Başkan Yargıç Yargıç

5 Nisan 1982










4






Full & Egal Universal Law Academy