Yargıtay Asli Yetki Numara 27/2012 Dava No 3/2012 Karar Tarihi 04.12.2012
Numara: 27/2012
Dava No: 3/2012
Taraflar: Dilekkaya Kooperatif Kredi Şirketi ile İlkay Karapelit arasında
Konu: Certiorari ve Prohibition emrileri - Certiorari ve Prohibition emirnamelerin hangi Mahkemeler veya makamların kaarlarına karşı verilebileceği - Görevden alınma kararını hükümsüz kılan akrarın iptali için cetiorari emri ve kararın uygulanmasını önlemek için prohibition emri talebi - Tek yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesinin kararının Certiorari ve Prohibition emirleri ile denetlenemeyeceği sonucuna varılarak talebin reddi.
Mahkeme: Asli/Yetki
Karar Tarihi: 04.12.2012

-D.3/2012

Yargıtay/Asli Yetki: 27/2012
(YİM Dava No:99/2010)

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA.

Yargıç Mehmet Türker huzurunda.


Müstedi: Dilekkaya Kooperatif Kredi Şirketi n/d Ayakebir
- (Dilekkaya) Kooperatif Kredi Şti., Dilekkaya,
Lefkoşa


- ile -


Müstedaaleyh: İlkay Karapelit, Dilekkaya, Lefkoşa



A r a s ı n d a.


Müstedi namına:- Avukat Serhan Çinar
Müstedaaleyh hazır değil


Yüksek İdare Mahkemesinin YİM 99/2010 sayılı davada vermiş olduğu 28/5/2012 tarihli kararının iptali için Certiorari emri ve aynı emrin uygulanmasını önlemek için ise Prohibition emri ısdar edilmesi için is-tida dosyalanması hususunda İZİN (Leave) verilmesi hakkında.


-------------------


K A R A R


Müstedi, dosyaladığı bu istida ile aşağıdaki taleplerde bulunmuştur:

"A- Yüksek İdare Mah-kemesinin YİM 99/2010 sayılı
davada vermiş olduğu Dilekkaya Kooperatif
Kredi Şirketi Yönetim Kurulunun bu istidadaki
İlkay Pelit'in Dilekkaya Kooperatif Kredi
Şirketindeki sekreterlik görevinden alınmasını
- öngören 27/8/2010 tarihli kararını onaylayan
Kooperatif Şirketler Mukayyidinin kararının
hükümsüz olduğuna ve herhangi bir sonuç
doğurmayacağına dair vermiş olduğu
28/5/2012 tarihli kararının iptali için -
Certiorari emri ve aynı emrin uygulanmasını
önlemek için ise Prohibition emri ısdar
edilmesi için istida dosyalanmasına İZİN
(Leave) verilmesi;

B- YİM 99/2010 sayılı davada verilen 28/5/2012
- tarihli mahkeme kararının işbu karar nedeni
ile dosyalanmasına izin verilen ve/veya
verilecek olan Certiorari ve Prohibiton
istidasının dinlenip karara bağlanmasına
değin uygulanmasının durdurulması hususunda
- bir emir;"

Müstedi adına yapılan yemin varakasında belirtilenlere göre; Müstedi Kooperatif, Kooperatifler Mukayyitliği nezdinde kayıtlı tüzel kişiliği haiz bir şirkettir. Müstedaaleyh, ilgili zamanlarda Müstedi şirketin sekreteriydi. 201-0 yılı Ağustos ayı içerisinde ve/veya o tarihlerde Müstedi, Müstedaaleyhin görevine son vermiştir. Müstedinin bu kararı Kooperatif Şirketler Mukayyidi tarafından onaylanıp yürürlüğe girmiştir. Müstedaaleyh, görevden alınması ile ilgili karar aleyhine, Yü-ksek İdare Mahkemesine 99/2010 No.lu dava altında başvuruda bulunmuştur. Tek yargıç olarak oturum yapan Yüksek İdare Mahkemesi, bu istidadaki Müstediyi davaya taraf ve/veya İlgili Şahıs yapmadan dinledi ve sonuçlandırdı. Yüksek İdare Mahkemesinin vermiş -olduğu bu karar, Müstediyi ilgilendirdiği halde, Müstedi, bu davaya taraf yapılmadı ve kendisine müdafaa fırsatı verilmedi. Yüksek İdare Mahkemesinin vermiş olduğu karar incelendiği zaman, esasen Müstedinin, Müstedaaleyhi görevden almasının hatalı olduğu -bulgusundan hareketle, o davadaki Davalı Kooperatif Şirketler Mukayyidi aleyhine karar verilmiştir. Verilen bu kararın sonuçlarından Müstedi etkilenmektedir. Yüksek İdare Mahkemesi, davada taraf olmayan Müstedinin haklarını hiçe sayarak bir karar vermişt-ir. Verilen bu karar, Müstedinin hak ve menfaatlarını olumsuz yönde etkilemektedir. Yüksek İdare Mahkemesinin dava konusu kararı, doğal adalet ilkelerini ihlal etmektedir. Davaya taraf olmayan Müstedinin haklarını etkileyen bir karar verilmiştir. Bu ka-rar, Yüksek Mahkemenin kararlarına ve içtihatlarına terstir. Bu nedenlerle, Yüksek İdare Mahkemesinin verdiği kararın iptal edilmesi gerekir.

Olgulardan anlaşılacağı gibi, başvuru için izin verilmesi halinde, Prohibition ile uygulanmasının önlenmesi- ve Certiorari ile iptali istenen karar, tek yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesi tarafından verilmiş bir karardır. Bu nedenle, öncelikle, Yüksek İdare Mahkemesinin kararının Certiorari ve Prohibition konusu olup olamayacağını incelemem gerekmektedir.

-Müstedi Avukatına göre, Anayasa'nın 151. maddesinin 3. fıkrasındaki düzenlemeye ve 9/76 sayılı Mahkemeler Yasası'nın 2. maddesindeki "Mahkeme" tefsirine göre, bu tür emirler sadece alt mahkeme kararlarına karşı değil, tek yargıçlı, hatta üç yargıçla oturum- yapan Yüksek İdare Mahkemesi kararlarına karşı da verilebilir.

Yargıtay/Asli Yetki İstinaf 1/82 D.2/82'de çoğunluk kararında, Certiorari ve Prohibition emirnamelerinin hangi Mahkemeler veya makamların kararlarına karşı verilebileceği belirtilmekte- ve şöyle denmektedir:

"Bu emirnamelerin esas doğuş yeri olan İngilterede bu gibi emirnamelerle denetim altında tutulmak istenen mahkemeler Yüksek Mahkemeden daha alt seviyede olan mahkeme ve yargı yetkisini kullanan makamların olduğuna şüphe yoktur. - Certiorari için Halsburys Laws of England 3 rd. Ed. Vol.11 sayfa 134'de şunlar yer almıştır.


'The order can only be directed to inferior courts
or record.'

Aynı eserde sayfa 124'de ise şunlar yer almaktadır:

'The order of certiorary i-ssues outof the High Court and is directed to the judge or other officer of an inferior court of record.'

Yargısal yetki kullanan makamlar için sayfa 134'de şunlar yer almaktadır:

'Certiorari will issue to quash the determination
of any b-ody of persons having legal authority
to determine questions offecting the right of
subjects and having to act judicially Certiorari
lies only in respect of judicial, as distinquished
from administrative acts....the court wite orde-r
the inferior body to record its decision and then
to transmit thin record to the superior court.'


Prohibiti-on emirnamesinin de sadece alt mahkemelere veya yargısal yetki kullanan alt kuruluşlar aleyhine isdar edilebileceği ise aynı eserin 121. sayfasında görülmektedir;

'Prohibiton issues to restrain all inferior courts
......but prohibiton does not -lie against a body
which though called a court is not and and does
not clacin to be court or judicial tribunal in any
legal sense...'


Esasen Anayasanın 117(3) maddesinde prohibiton sözcüğünden evvel gelen "bir kararın uygulanmasın-ı önlemek için emirname söz dizisinde certiorari'de olduğu gibi herhangi bir mahkeme ve yargı niteliğinde yetki kullanan herhangi bir makamın kararı söz dizisi yoktur. Bu da gösteriyor ki "prohibiton"nın alındığı Anglo-Saxson hukuk sisteminde o sözcüğe ve-rilen mana ve etkinliğin verilmesi gerekir. Certiorari emirnamesine gelince; Anayasamız İngiltere'den de daha ileri giderek, müstedinin savunduğu gibi, düzeyi ne olursa olsun bu emirname ile her düzeydeki mahkeme ve yargı niteliğinde yetki kullanan her ma-kamı denetlemeği mi öngörmektedir? Kanımca, Anayasanın 117(3) maddesinde yer alan "herhangi bir mahkeme veya yargı niteliğinde yetki kullanan herhangi bir makam" söz dizisi Yüksek Mahkeme düzeyinden daha alt bir seviyede olan alt mahkemeler ile yargı nite-liğinde yetki kullanan, herhangi bir alt makamdan başka kuruluşlar olamazlar. "Herhangi bir mahkeme veya yargı niteliğinde yetki kullanan herhangi bir makam" söz dizisine geniş bir anlam verilmesi halinde bunun alt veya üst düzeyde mahkemeleri veya yargı -niteliğinde yetki kullanan alt veya üst düzeydeki makam veya kuruluşları da kapsaması gerekir. Bu şekilde geniş bir anlam verildiği takdirde Anayasanın sair özel hükümlerinde münhasır yetki ile donatılmış mahkeme veya makamların bu tür yetkilerini ortadan- kaldırmak anlamına gelir. Esasen bunun aksini düşünmek Anayasal yargı yapısını içinden çıkılmaz bir labirente dönüştürmek olur. Bunu birkaç örnekle daha da belirgin bir şekilde göstermeğe çalışalım.

Bilindiği gibi yürütsel veya yönetsel bir yetki -kullanan herhangi bir organ, makam veya kişinin karar veya işlemi aleyhine, meşru menfaatının olumsuz bir şekilde etkilendiğini iddia eden herhangi bir kişi böyle bir karar veya işlemin kısmen veya tamamen hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç- doğurmayacağına karar verilmesi istemi ile Yüksek İdare Mahkemesine başvurabilir. Yüksek İdare Mahkemesi ise Yüksek Mahkeme Yargıçlarından oluşmaktadır ve bu gibi başvurularda kesin karar verme münhasır yetkisine sahiptir. Şayet müstedinin savı kabul ed-ilecek olunursa kendisini mütezarrır addeden her başvuru sahibi, Yüksek İdare Mahkemesinin her kararını muhtelif nedenler ileri sürerek certiorari ve prohibiton emirnameleri ile yine aynı veya değişik fakat aynı düzeyde olan üç Yüksek Mahkeme Yargıcından o-luşan Yargıtayın denetimine tabi tutabilir. İşin daha da enteresan tarafı müstedinin savının doğruluğu halinde bu yolla beş Yüksek Mahkeme Yargıcından oluşan Anayasa Mahkemesinin münhasır yetkisine giren kararları dahi üç ayni kişiden oluşan Yargıtayın de-netimine tabi kılınabilir. Takdir edilebileceği veçhile bu gibi emirnamelere geniş anlam verilmesi suretiyle münhasır yargı yetkisini kullanan üst mahkemelerin veya yargı niteliğinde yetki kullanan makamların kararları Yargıtayca denetime tabi tutulması h-alinde, içinden çıkılmaz, gülünç uygulanması imkânsız ve kaotik bir durumla karşı karşıya kalırız. Böylesine çarpık bir düzenin Anayasa tarafından öngörüldüğü savını kabul etmem olası değildir.
............................................................-................................................................
..................................Anayasanın 117(3) maddesinde yer alan 'herhangi bir mahkeme veya yargı niteliğinde yetki kullanan herhangi bir makam' söz dizisinin Yüksek Mahkeme düzeyinden- daha alt düzeyde olan mahkeme veya yargı niteliğinde yetki kullanan herhangi bir makamı murad ettiğine kuşkum yoktur. İlaveten sözü edilen maddenin Anayasa hükümlerine münhasır yetki verilen ve Yüksek Mahkeme düzeyinden alt düzeyde olmayan Mahkeme veya m-akamlara teşmil edilemeyeceği açıktır. Bunun aksini düşünmek ve yukarıda belirtildiği gibi Anayasanın 117(3) maddesine geniş bir anlam verilmesi halinde Anayasanın diğer sarih maddeleri ile bu madde çelişki içine düşmüş olacaktır."

The Annual Practi-ce 1966 Volume 1 sayfa 1726-1727'de de, Certiorari ve Prohibition emirlerinin alt mahkeme kararlarına karşı verilebilen emirler olduğu belirtilmektedir.

KKTC Anayasası'nın bu tür emirlerle ilgili 151(3) maddesi KTFD Anayasası'nın 117(3) maddesi il-e içerik olarak aynıdır. Dolayısıyla Yargıtayın bu kararda belirttikleri, KKTC Anayasası'ndaki düzenleme için de geçerlidir.

Bu emirnameler; alt mahkemeleri, vatandaşların haklarını ilgilendiren sorunları karara bağlamakla yükümlü olan ve yargı nite-liğinde yetki kullanan kişileri ve makamları denetlemek için çıkarılır. Gör. Yargıtay/Asli Yetki 8/78

Müstedinin Certiorari ve Prohibition müracaatına konu yapması için izin talep ettiği karar, tek yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesinin verdiği bir kara-rdır. Bir Yüksek Mahkeme Yargıcından oluşan Yüksek İdare Mahkemesi, münhasır yetkisine istinaden, karar veren Yüksek Mahkeme statü ve seviyesindedir. Yüksek Mahkeme düzeyinde bir Mahkemenin kararının, Certiorari ve Prohibiton emirleri ile denetlenmesi is-e mümkün değildir.

Tek Yargıçlı Yüksek İdare Mahkemesinin kararının Certiorari ve Prohibition emirleri ile denetlenemeyeceği sonucuna vardıktan sonra, Müstedinin verilen karar ile doğal adalet ilkelerinin ihlal edildiği yönündeki iddiası ve diğer idd-ialarını incelemeye gerek yoktur.

Belirttiklerim ışığında, Müstedinin, Certiorari ve Prohibition emirleri için Yüksek Mahkemeye müracaat etmesine izin (Leave) vermeye imkan bulunmamaktadır. Dolayısıyla Müstedinin istidası reddolunur.


- Mehmet Türker
Yargıç

4 Aralık 2012











7






Full & Egal Universal Law Academy