Yargıtay Asli Yetki Numara 20/2019 Dava No 5/2020 Karar Tarihi 19.06.2020
Numara: 20/2019
Dava No: 5/2020
Taraflar: KKTC Başsavcısı ile İsmet Şahin ve diğerleri arasında
Konu: Prohibition - certiorari - mahkemenin yasada öngörülmeyen bir emri vermesi durumunda emrin iptal edilmesi
Mahkeme: Asli/Yetki
Karar Tarihi: 19.06.2020

-D.5/2020 Yargıtay/Asli Yetki No: 20/2019
(Girne Ceza Dava No: 9086/2019)


YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA


Mahkeme Heyeti: Mehmet Türker, Gülden Çiftçioğlu, Peri Hakkı


Müstedi: KK-TC Başsavcısı, KKTC Hukuk Dairesi, Lefkoşa.

- ile -

Müstedaaleyh: No.1- İsmet Şahin, Merkezi Cezaevi, Lefkoşa.
No.2- Eyyüp Avşar, Merkezi Cezaevi, Lefkoşa.
No.3- Engin Çelikbaş, Merkezi Cezaevi, Lefkoş-a.
No.4- Mehmet Bozdağ, Merkezi Cezaevi, Lefkoşa.


A r a s ı n d a

Müstedi namına: Savcı Ali Hidayet
Müstedaaleyh No.(1) şahsen hazır

Girne Kaza Mahkemesi Yargıcı Meltem Dündar'ın 9086/2019 No.lu-
Ceza davasında vermiş olduğu 20/11/2019 tarihli kararın iptali için Certiorari emri ve uygulanmasının önlenmesi için Prohibition emri verilmesi için Müstedi tarafından yapılan istidanın kararıdır.


-----------------

- K A R A R


Mehmet Türker: Müstedi bu başvurusu ile;

"a) Girne Kaza Mahkemesinde 9086/2019 sayılı Ceza
Davası'nda Girne Kaza Mahkemesi Yargıcı Meltem
Dündar'ın vermiş olduğu 20.11.2019 tarihli emrin
ve ayrıca bu emir- tahtında Girne Adli Şube Amirliği
tarafından Sanık 1'den ek ifade alınmasına yönelik
direktifin ve/veya bu husustaki emrin Yüksek
Mahkemeye getirilmesi veya intikal ettirilmesi
(to remove into the High Court) ve söz konusu
- emir ve/veya yargısal işlemlerin uygulanmasını
önlemek ve iptal edilmesi için (quash) ve/veya
geçersiz ve hükümsüz (void) olduğuna dair
Prohibition (Prohibiting Order) ve Certiorari
(Quashing Order) emri verilmesi.-

b. İşbu Yargıtay Asli Yetki (Prohibition ve
Certiorari)'nin dinlenip nihai bir karara
bağlanmasına değin Girne Kaza Mahkemesi'nde
9086/2019 sayılı Ceza Davası'nda verilen
20.11.2019 tarihli emrin uygulanmamasına ve-/veya
uygulanmasının durdurulmasına emir verilmesi"


taleplerinde bulunmuştur.


BAŞVURU İLE İLGİLİ OLGULAR
Başsavcılık tarafından diğer Müstedialeyhlerle birlikte Müstedialeyh No.(1) aleyhine;

1. dava, Fasıl 154 Ceza Yasası'nın 20. ve 217. -maddelerine aykırı öldürmek için gizli ittifak,

2. dava, Fasıl 154 Ceza Yasası'nın 20., 4., 291. ve 292(a). maddelerine aykırı ev açma.

3. dava, Fasıl 154 Ceza Yasası'nın 20., 255. ve 266(b).
maddelerine aykırı ikametgahtan sirkat.

4. dava, -Fasıl 154 Ceza Yasası'nın 20. ve 280. maddelerine
aykırı mülke tecavüz olmak üzere dört dava getirilmiştir.


Davanın itham ve PI için tayinli olduğu 20/11/2019 tarihinde Sanık 2, 3 ve 4 (Bu istidadaki Müstedaaleyh 2, 3 ve 4) Avukatlarının Savcılıkla -görüşme yapmak için tehir talep etmesi ve Savcılığın da bir değerlendirme yapmak için davanın itham ve PI için bir başka güne tehirini talep etmesi üzerine Girne Ceza davaları Yargıcı davayı itham ve PI için 28/11/2019 tarihine tehir edip, Sanıkların o tar-ihe kadar Merkezi Cezaevinde tutuklu kalmalarına emir vermiştir.

Tehir kararından sonra ceza davasında Sanık 1 olan Müstedialeyh No.(1)'in ifade değişikliği yapmak istediğini beyan etmesi üzerine, Girne Kaza Mahkemesi Sanık 1'in ifade vermek istediğ-ini beyan ettiği nedeniyle ek ifadesinin alınmasına direktif verip, bu emrin Girne Polis Müdürlüğü Adli Şubeye tebliğ edilmesine de emir vermiştir.

Müstedi Başsavcılık Girne Kaza Mahkemesi tarafından verilen bu emrin yetkisizce verildiği ve bu emir v-erilmeden önce Başsavcılığa söz hakkı verilmediği nedeniyle iptal edilmesi gerektiğini iddia etmektedir.

Müstedi Başsavcılığı temsilen hazır bulunan Savcı hitabında, ithamname dosyalanıp Sanıklar ilk tahkikat maksadıyla Mahkeme huzuruna çıkarıldığınd-a meselenin kovuşturma safhasında olduğunu, Anayasanın 158. maddesi, 9/1976 sayılı Mahkemeler Yasası'nın Ceza Mahkemelerinin yetkilerini düzenleyen 26., 27., 28. maddeleri ve Fasıl 155 Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası'nın ilk tahkikatı düzenleyen
92 - 106 m-addelerine bakıldığı zaman, Kaza Mahkemesinin böyle bir emir verme yetkisi bulunmadığını, verilen emrin yetkisizce verildiğini ve Başsavcılığa söz hakkı verilmeden verilen böyle bir emrin Certiorari emri ile iptal edilmesi gerektiğini iddia etmiştir.

- Duruşmada şahsen hazır bulunan Müstedialeyh No.(1)
(Sanık No.1) ise ifade vermekten vazgeçtiğini, verilen emrin iptal edilmesine itirazı olmadığını beyan etmiştir.

Yargıtay/Asli Yetki 5/2018 D.4/2019 ve Yargıtay/Asli Yetki 5/2019 D.1/2020'de Cert-iorari emirleri ile ilgili olarak şöyle denmektedir:

"Certiorari emirlerinin hangi durumlarda verilebileceği
birçok Yargıtay/Asli Yetki kararında belirtilmiştir.
Gör.Yargıtay/Asli Yetki 8/1978, Yargıtay/Asli Yetki
1/1982 D.5/1982, Yargıt-ay/Asli Yetki 12/1987 D.1/1988,
Yargıtay/Asli Yetki 11/1989 D.5/1989).


Bu husustaki kararlardan biri olan Yargıtay/Asli Yetki
1/1982 D.5/1982'de şöyle denmektedir:

- 'Yargısal yetki kullanan bir Alt Mahkemenin
vermiş olduğu bir emir yetki yokluğu veya yetki
aşımı, doğal adalet ilkelerine aykırılık, tutanaklara
ilk bakışta yasal bir hatanın bulunduğunun açıkça
görülmesi veya tarafgirlik, hile veya muva-zaa gibi
durumların bulunması halinde Yargıtayca verilecek bir
certiorari veya prohibition emri ile iptal edilir
veya uygulanması önlenir. Certiorari ve prohibition
emirlerinin verilip verilmemesinde Yargıtayın
geniş takdir yetkisi v-ardır. Bu yetkiyi kullanırken,
başka şeyler yanında mahkemenin sakat olan yetkisine
müstedinin rıza gösterip göstermediğine veya itiraz
hakkından feragat edip etmediğine, müstedinin tavır
ve hareketine veya makul olmayan bir gecikmenin olup-
olmadığına bakılır. Prohibition emri müracaatı için
zaman sınırı bulunmamakla beraber makul olmayan bir
gecikme emrin verilmemesi için yeterli bir neden
teşkil edebilir."
-

Müstedinin Certiorari emri ile iptalini ve Prohibition emri ile uygulanmasının önlenmesini talep ettiği Girne Kaza Mahkemesinin emri aynen şöyledir:

"Mahkeme: Sanık 1 ek ifade vermek istediğini beyan
etmiş olup bugün derhal ek ifadesinin a-lınmasına
direktif verilir. İşbu emrin bir suretinin Girne
Polis Müdürlüğü Adli Şubeye tebliğine emir verilir."



Müstedialeyh No.1 (Sanık No.1) ve diğer Müstedialeyhler
(Sanık 2,3,4) aleyhine yukarıda belirtilen dört suç için ithamname düz-enlenmiş ve bu ithamname ile Mahkeme huzuruna gelmişlerdir. Başsavcılık tarafından Müstedialeyhler aleyhine ikame edilen 9086/2019 No.lu Ceza davası ile Müstedialeyhlerin itham edildiği suçlar Fasıl 154 Ceza Yasası'nın 20., 217., 4., 291., 292(a), 255., 26-6(b)., 280. maddelerine aykırı işlenen suçlarla ilgili olup, ikame edilen dava seri yargılama kapsamında olmayan, Ağır Ceza Mahkemesinin yetkisinde olan ve Fasıl 155 Ceza usul Yasası'nın 92. maddesi gereğince ilk soruşturma yapılması gereken bir davadır.
-
20/11/2019 tarihinde Sanıklar aleyhlerindeki ithamlar nedeniyle ilk soruşturma yapılmak ve/veya ilk soruşturma yapılmaksızın Ağır Ceza Mahkemesine havale talebi için Girne Kaza Mahkemesi huzurunda bulunmakta idiler.

Fasıl 155 madde 92'ye göre -seri yargılanamayan bir suçla itham edilen kişiler aleyhindeki ithamlar için ayni Yasa'nın 93 - 106 maddeleri kuralları uyarınca ilk soruşturma Yargıcı tarafından ilk soruşturma yapılır.

İlk soruşturmada izlenecek usul ve ilk soruşturma Yargıcının il-k soruşturmadaki yetkileri Fasıl 155 madde 93'te belirtilmektedir. Bu madde aynen şöyledir:

-"İlk Soruştur-mada İzlenecek Usul93. Bir Yargıcın ilk soruşturma yaptığı hallerde aşağıdaki kurallar uygulanır:-
(a) Sanık Yargıcın önüne geldiğinde veya getirildiğinde Yargıç ithamnameyi sanığa okur ve ithama yanıt vermesinin istenmeyeceğini ve- herhangi bir yanıt verildiği takdirde bunun tutanaklara kaydedilmeyeceğini izah eder. Ancak sanıktan ithamnameye yanıt vermesi istenmez. Sanık yanıt verse dahi Yargıç bu yanıtı tutanağa kaydetmez.
(b) Yargıç bu Yasanın 96 ve 97. maddelerinde ö-ngörüldüğü biçimde sanığın önünde iddia makamı tanıklarının şahadetini dinlemeye başlar ve sanığın anlamadığı bir dilde şahadet verildiğinde bu Yasanın 65.maddesini uygular .
Ancak, sanığın uygun biçimde davranmaması halinde, bu Yasanın 63. madde-sinin (2)'nci fıkrası kuralları, gereken değişiklikler yapılarak bu bende uygulanır. (c) İddia adına çağrılan tanıkların sorguya çekilmesinden sonra Yargıcın, bu Yasanın 94. maddesi kurallarını da dikkate alması üzerine mevcut şahadetle sanı-ğı yargılamak için yeterli sebepler bulunduğu kanısına varması halinde, Yargıç ithamnameyi sanığa tekrar okur ve basit bir dille niteliğini anlatarak sanığa aşağıdaki şekilde veya benzeri şekilde hitap eder :
"Burada yargılanmıyorsunuz. Daha sonra Ağır -Ceza Mahkemesinde yargılanacaksınız. Orada savunmanızı yapabilecek ve kendi adınıza tanık çağırabileceksiniz, Savunma hakkınızı saklı tutmakla serbestsiniz, ancak saklı tutmak istemiyorsanız şimdi yemin etmeden bir beyanda bulunabilir ya da yemin a-ltında şahadet verebilir ve herhangi bir tanık çağırabilirsiniz. Yemin altında şahadet verirseniz karşı tarafça çapraz sorgulamaya tabi olabilirsiniz. Yeminle olsun veya olmasın söyleyeceğiniz her şey tutanağa geçirilecek ve Ağır Ceza Mahkemesindeki yarg-ılanmanızda şahadet olarak kullanılabilecektir." ve Yargıç devamla sanığa suçunu kabul veya itiraf etmesine teşvik için yapılması mümkün herhangi bir iltimas ve ayrıcalık vaadinden hiçbir şey ümit etmemesini ve herhangi bir tehditten de hiçbir şekilde kork-mamasını, ancak söyleyebileceklerinin bu tür bir vaat veya tehdide bakılmaksızın Ağır Ceza Mahkemesindeki yargılanmasında şahadet olarak ibraz edilebileceğini söyler ve açıkça anlatır ; (d) Sanığın beyan yolu ile veya şahadetinde söylediği her şe-y Yargıç tarafından tam olarak tutanaklara kaydedilir ve sanığa okunur, sanık beyan ve şahadeti hakkında izahat vermek veya tutanağa ilave yapılmasını istemekte serbesttir. Tutanak sanık tarafından imzalanır ve Yargıç tarafından tasdik edilir; sanık imz-a atmayı bilmezse parmağını basar ve Yargıç parmak izine tanık olur. Sanık imza etmeyi veya parmak basmayı reddederse Yargıç red ile ilgili olarak tutanağa not düşer ve bu tutanak, sanık tarafından imzalanmış veya parmağını basmış gibi kullanılabilir.
-Sanığın yukarıdaki şekilde tutanağa geçmiş olan beyanı, başka kanıt gerekmeksizin, Ağır Ceza Mahkemesindeki yargılanmasında şahadet olarak kabul edilir ve okunur meğer ki beyanı tasdik etmeyi amaçlayan Yargıcın aslında beyanı tasdik etmediği kanıtlansı-n;
(e) Yargıç daha sonra sanığın beyanda bulunup bulunmamasına veya şahadet verip vermemesine bakılmaksızın, sanığa tanık çağırmak isteyip istemediğini sorar ve sanığın çağırdığı herhangi bir tanığın şahadetini bu Yasanın 96. ve 97.ma-ddelerinde öngörüldüğü şekilde alır;
(f) (i) İddia makamı adına çağrılan tanıkların sorguya çekilmesinden sonra;
(ii) Savunma tanığı çağrılmaması halinde, sanığın beyan veya şahadetinden hemen sonra; savunma tanığı çağrılması hali-nde, savunma tanıkların ifadesinden hemen sonra sanık veya avukatı Mahkemeye hitaben konuşmakta serbesttir.
(g) Sanık veya avukatı (f) bendi kuralları uyarınca Mahkemeye hitap ettiği takdirde, iddia makamı yanıt verme hakkına sahiptir ;
(h) -94. madde kurallarına bağlı kalmak koşuluyla, iddia makamı için meselenin sona ermesi üzerine veya savunma ile ilgili şahadetin dinlenmesinden sonra sanığın Ağır Ceza Mahkemesinde yargılanmasını emretmek için yeterli sebep bulunmadığı kanısına varması- halinde Yargıç, sanığın soruşturulmakta olan ilgili ithamdan serbest bırakılmasını emreder; ancak sanığın bu biçimde serbest bırakılması, aynı olgularla ilgili olarak ayni veya başka herhangi bir itham ile müteakip herhangi bir itham yapılmasına engel t-eşkil etmez.
(i) Sanığın serbest bırakılmaması halinde, Yargıç sanığın suçun işlendiği iddia edilen ilçede gelecek oturumunu yapacak olan Ağır Ceza Mahkemesinde veya sanık ve Başsavcının rızası ile o ilçede halen oturum yapmakta olan Ağır Ceza Mahkem-esinde yargılanmasını emreder ve bu Yasanın 157.maddesinin (2)'nci fıkrası kurallarına bağlı olmak koşuluyla sanığı kefaletle serbest bırakır ya da güvenlik içinde olması için cezaevine gönderir."

- Fasıl 155 Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası'nın yukarıda aktardığımız 93. maddesi gereğince huzurunda ilk soruşturma yapılmasını gerektiren bir dava bulunan ilk soruşturma Yargıcının görev ve yetkisi, ithamnameyi sanığa okumak, ithamnameye cevap vermemes-ini istemek, iddia makamı tanıklarının şahadetini dinleyip madde 96 ve 97'de belirtilen kurallara uygun olarak tanıkların yeminli şahadetini almak, iddia makamı tanıklarının sorguya çekilmesinden sonra, sunulan şahadetle sanığın yargılanması için yeterli s-ebep bulunduğu kanaatine varırsa, ithamnameyi sanığa tekrar okuyup sanığa 93. maddede belirtilen ikazı yaparak, bunun bir yargılama olmadığını, yargılamasının Ağır Ceza Mahkemesinde olacağını Ağır Ceza Mahkemesinde savunma yapıp tanık çağırabileceğini, sav-unmasını Ağır Ceza Mahkemesinde yapmak isterse savunma hakkını saklı tutabileceğini, savunma hakkını saklı tutmak istemezse ilk soruşturma Yargıcı huzurunda da yeminsiz bir beyanda bulunabileceğini veya yemin altında şahadet verip tanık çağırabileceğini, b-eyan ile veya yemin tahtında söylediklerinin Ağır Ceza Mahkemesinde aleyhine kullanılabileceğini bildirdikten sonra Sanığın beyanda bulunmak veya şahadet vermek istemesi halinde beyan veya şahadetini alıp Sanığa okumak ve Sanığın beyan ve şahadetine bir iz-ahat yapmak veya ilave yapmak istemesi halinde bunu yapmasına imkân tanımak, Sanığın tanık çağırmak istemesi halinde tanıkların şahadetini almak ve bunun neticesinde Sanığın Ağır Ceza Mahkemesinde yargılanması için yeterli sebep bulunduğu kanısına varırsa -Sanığın Ağır Ceza Mahkemesinde yargılanmasını emretmek, Sanığın Ağır Ceza Mahkemesinde yargılanması için yeterli sebep olmadığı kanaatine varması halinde ise Sanığın serbest bırakılmasını emretmektir.

İlk soruşturma Yargıcının ilk soruşturma safhası-ndaki bu yetkilerine göre, ilk soruşturma Yargıcının Sanığın ilk soruşturma safhasında bir beyanda bulunmak veya şahadet vermek istemesi halinde Sanığın beyanını veya şahadetini alma yetkisi vardır. Sanığın da ilk soruşturma aşamasında belirtildiği şekilde- beyanda bulunma ve şahadet verme hakkı vardır. Sanığın aleyhindeki ithamlarla ilgili davada ilk soruşturmanın herhangi bir safhasında ve/veya ilk soruşturma yapılırken Sanık talepte bulunsa bile ilk soruşturma Yargıcının Sanığın polis tarafından ek ifades-inin alınmasına emir verme yetkisi bulunmamaktadır. Bu nedenlerle ilk soruşturma Yargıcının
"Sanık 1 ek ifade vermek istediğini beyan etmiş olup bugün derhal ek ifadesinin alınmasına direktif verilir. İşbu emrin bir suretinin Girne Polis Müdürlüğü Adli Şu-beye tebliğine emir verilir" şeklinde verdiği emir ilk soruşturma Yargıcının ilk soruşturma safhasında yetkisi dahilinde verebileceği bir emir değildir. Diğer bir anlatımla, bu emir yetkisizce verilmiş olan bir emirdir. Yetkisiz verilen bu emrin Certiorari- emri ile iptal edilmesi gerekmektedir.

Belirtilen yasal durum ve gerekçeler ışığında bu sonuca vardıktan sonra Müstedinin diğer iddialarının incelenmesine gerek kalmamıştır.

Müstedinin Certiorari talebi uygun bulunup Certiorari emri verilmesi- gerektiğinden, talep ettiği Prohibition emrinin de verilmesi gerekmektedir.

Netice itibarıyla;

1- Müstedinin talep ettiği Certiorari emri verilir ve
Girne Kaza Mahkemesinin 9086/2019 sayılı Ceza
davasında vermiş olduğu ve Müs-tedialeyh No.1'den
(Sanık No.1) derhal ek ifade alınmasına dair emri
iptal edilir.

2- Girne Kaza Mahkemesinin 9086/2019 sayılı Ceza
davasında verdiği 20/11/2019 tarihli emrinin
Prohibition emri verilerek uygulanmasın-ın men
edilmesine emir verilir.



Mehmet Türker Gülden Çiftçioğlu Peri Hakkı
Yargıç Yargıç Yargıç



19 Haziran, 2020








9






Full & Egal Universal Law Academy