Yargıtay Asli Yetki Numara 1/2019 Dava No 3/2019 Karar Tarihi 08.04.2019
Numara: 1/2019
Dava No: 3/2019
Taraflar: Aysel Hilmioğlu ve diğeri ile İsmail Karmaner arasında
Konu: Certiorari - yetki aşımı - mevzuatta olmayan bir yetkinin kullanılması suretiyle yetki aşımı yapılmasına dayanılarak certiorari emrinin verilmesi
Mahkeme: Asli/Yetki
Karar Tarihi: 08.04.2019

-D. 3/2019 Yargıtay/Asli Yetki No: 1/2019
(Lefkoşa Aile İstida Y.K. No:16/2013)

YÜKSEK MAHKEME HUZURUNDA

Mahkeme Heyeti: Narin Ferdi Şefik, Mehmet Türker, Gülden Çiftçioğlu.



Müste-di No.1- Aysel Hilmioğlu, Dursun Özsaraç Sokak No:17,
Girne.
No.2- İsmet Hilmioğlu, Dursun Özsaraç Sokak No:17,
Girne.

ile

Müstedaaleyh: İsmail Karmaner, Kemal Aşık Caddesi, Belediye
E-vleri No.2, Küçük Kaymaklı, Lefkoşa.

A r a s ı n d a

Müstediler hazır değiller taraflarından Avukat Peyman Erginel.
Müstedaaleyh hazır değil tarafından Avukat Ümit Çiçekli ve Avukat Vehit Nekipzade adına Avukat F-adıl Nekipzade.

(15.1.2019 tarihli istida hakkında.)

----------------

H Ü K Ü M

Müstediler, 15/1/2019 tarihli istida ile Lefkoşa Aile Mahkemesinde 8/11/2013 tarihinde ikame edilen (Y/K) 16/2013 sayılı istida altında aynı ta-rihte Mahkeme tarafından verilen, istidadaki Müstedaaleyh No.1 ve 2'nin 6/12/1954 tarihinde Limasol'da evlendiklerinin yeniden kaydedilmesi emrinin, Yüksek Mahkeme tarafından certiorari emri ile iptal edilmesini ve/veya emrin uygulanmasının ve/veya yürürlü-kte kalmasının önlenmesi ve/veya yasaklanması için prohibition emri verilmesini talep ettiler.

İstidaya itiraz dosyalanmadan, Müstedaaleyh, istida gereğince emir verilmesine itirazı olmayacağına dair beyanını Mahkeme huzurunda kayda geçirmiştir. Şöyl-e ki:

"...... istidanın birinci talebi yönünde emir verilmesi hususunda itirazımız yoktur. ..... yeni kayıt istidasında Müstedinin sadece şahadetnameyle hareket etmesi noktasında sadece Muhterem Alt Mahkemenin yeterli olmayabilirdi. Bu sebeple emir -çıkmasına itirazımız yoktur".

Beyanda kabul edilen istidanın birinci talebi aynen şöyledir:
"Lefkoşa Aile Mahkemesinde 08/11/2013 tarihinde ikame edilen Y.K.No: 16/2013 sayılı istidada Muhterem Mahkeme tarafından 08/11/2013 tarihinde Müstedialeyh No:1- ve No: 2'nin 06/12/1954 tarihinde Limasol'da evlendikleri ve bu evlenmenin yeniden kaydedilmesi hususunda verdiği emrin, bir Certiorari emri verilerek Yüksek Mahkeme tarafından iptal edilmesi ve/veya Y.K. No. 16/2013 sayılı istidadaki 08/11/2013 tarihli e-mrin uygulanmasına ve/veya yürürlükte kalmasını önlemek ve/veya yasaklamak için Prohibition Emri verilmesi."

Emare No.1 olarak sunulan Yeni Kayıt 16/2013 sayılı dosyada, huzurumuzdaki Müstedaaleyhin Müstedi olduğu, Evlenmenin Yeniden Kaydı için Tek T-araflı istida yolu ile, ikisi de vefat eden Ahmet Hilmi ile Şerif İsmail'in, Müstedaaleyhlerin annesi ve babası oldukları, 6/12/1954' de Limasol'da evlendikleri ileri sürülerek, istidaya ek olarak anne Şerife Kahramansoy ve baba Ahmet Hilmioğlu'nun 15/7/1-998 ve 2/2/2013 tarihli ölüm belgeleri ile Şerif İsmail ve Şerife Kahramansoy'un aynı kişi olduğuna dair Nüfus Kayıt Dairesinin 7/11/2013 tarihli yazısı ve 26/4/2013 tarihli Müstedinin KKTC Doğum Kayıt Belgesi dosyalanmıştır. Doğum Belgesinde istidadaki Mü-stedaaleyhlerin Müstedinin annesi ve babası olduğu belirtilmektedir.

İlk Mahkeme, istidaya ekli belgeler ve İsmail Karmaner'in yeminli şahadeti ışığında, istidadaki Müstedaaleyhlerin Limasol'da 6/12/1954 tarihinde yapmış oldukları evliliklerinin yeni-den kaydedilmesine emir vermiştir.

İlk Mahkemenin huzurundaki istida, 1/1998 sayılı Aile Yasası'nın 46. ve 50.maddelerinin Yüksek Mahkemeye verdiği yetki ile çıkarılan 1998 Aile Mahkemeleri Tüzüğü'nün 11. maddesi altında yapılan bir müracaattır.
-
Tüzüğün 11 (6) maddesine göre, bu madde altında mahkemeye intikal ettirilen yargısal işlemler tek taraflı bir istida ile başlatılmaktadır. Bu durumda, İlk Mahkemenin huzurundaki işlemin yargısal işlem olduğu kabul edilmektedir.

Madde 11 aynen- şöyledir:

Lefkoşa Aile Mahkemesinde 29 Mart 1995 tarihinde çıkan yangında
yanan evrakla ilgili işlemler

(1)(A) Yangından kurtarılabilen Evlenme Şahadetnamesi köklerinden
elde edilebilecek bilgiler, yeniden tanzim edilecek Evlenme
Kayı-t Defterine işlenir.
(B) Mahkemenin yetki alanına giren konularda Mahkeme tarafından
verilen ve tescil edilen veya edilmesi gereken her türlü
hüküm veya karar veya emir yeniden kaydedilir.(2) Bir Evlenme Belgesinin aslı ve-ya tasdikli suretinin ibraz
edilmesi halinde bunun fotokopi bir sureti alınır, tasdik
edilir ve Evlenme Kayıt Defterine gerekli kayıt yapılır.(3) Mahkemenin yetki alanına giren konularda Mahkeme tarafından
verilen ve tescil edile-n veya edilmesi gereken her türlü
hüküm veya karar veya emrin tasdikli bir suretinin ibraz
edilmesi halinde bunun fotokopi bir sureti alınır, tasdik
edilir ve yeniden kaydedilir.(4) Yüksek Mahkemede bulunan Evlat Edinme emi-rlerinin suretleri
Lefkoşa Aile Mahkemesine verilir ve bunlar emir defterine
geçirilerek asıl gibi işlem görür.
(5) Yukarıdaki 1,2,3 ve 4'üncü fıkralar uyarınca yapılacak
işlemler Mahkemenin Kayıt Kalemi tarafından yerine getiri-lir.(6) Mahkemeye bu madde uyarınca intikal ettirilecek yargısal işlem
tek taraflı bir istida (Form 4) ile başlatılır.(7) Yargıç, herhangi bir safhada, istidanın ihbarlı yapılmasını
veya tek taraflı istidanın uygun göreceği kişi vey-a kişilere
tebliğini emredebilir.(8) Yasanın 45'inci maddesi kuralları saklı kalmak koşulu ile
Yasaya uygun olarak akdedilen bir evliliğe ilişkin kaydın veya
Mahkemenin yetki alanına giren konularda Mahkeme tarafından
verilen ve- tescil edilen veya edilmesi gereken her türlü hüküm
veya karar veya emrin herhangi bir nedenle yok olması veya
bulunmasının olanaksızlaşması halinde sözkonusu evliliğe taraf
olanlar münferiden veya müştereken veya evlilik mahsulü
- çocukların herhangi birisi veya Mahkemenin makul göreceği
herhangi birisi veya sözkonusu hüküm veya karar veya emirden
makul olarak etkilenen veya etkilenebilecek olan herhangi
birisi Mahkemeye başvurabilir ve Mahkeme sözkonusu- evliliğin
kaydının veya hükmün veya karar veya emrin yeniden
kaydedilmesini emredebilir. Bu şekilde kayıt için tutulan kayıt
veya karar defteri resmi bir evrak olup buna dayanılarak
verilen bilgiler, Mahkemede aksi kanıtlanı-ncaya dek, doğru
olarak kabul edilir.(9) Müstedi istidasında talebinin ne olduğunu açıkça ve özetle beyan
eder.(10) İstida nikah akdinin yapıldığı yerin veya yok olan her türlü
hüküm veya karar veya emrin verildiği kazanın yetkili
- Mahkemesine yapılır ve avukatsız yapıldığı takdirde Mahkemenin
yetki alanı içinde bir tebliğ adresi verilir. Nikah akdi veya
yok olan her türlü hüküm veya karar veya emir KKTC sınırları
dışında Güney Kıbrıs'ta yapılmış veya verilmişse y-etkili
Mahkeme Lefkoşa Aile Mahkemesidir.(ll) Müstedi, istidasına ilişkin olarak, talebini destekleyen
olguları bir yemin varakasında ortaya koyar ve talebine ilişkin
veya talebini destekleyici belge veya belgeleri de ekler.
(12) Yargıç- istidanın herhangi bir safhasında uygun göreceği
herhangi bir tanığın celbedilmesini veya herhangi bir belgenin
ibraz edilmesini emredebilir.(13) Yargıç, tek taraflı istida ile bilgisine sunulan bilgi veya
belgelerden talebin kanıtl-andığına kanaat getirmesi halinde
dosya üzerinde talep doğrultusunda veya sair uygun bir emir
verebilir.
(14) Bu madde altında başlatılan herhangi bir yargısal işlem, kayıt
tarihinden itibaren, Mahkeme tarafından aksine bir
emir ver-ilmedikçe, oniki aydan fazla yürürlükte kalamaz. Sözü
edilen yargısal işlem, oniki ayın sonunda kendiliğinden iptal
edilmiş sayılır. Bu tür iptal, aynı konuda yeni bir yargısal
işlemin başlatılmasına engel teşkil etmez.

(15) Bu madde al-tında yapılacak istida, yemin varakası ve bunların
tasdik ve tebliğ işlemleri harçtan muaftır.

Yargısal yetki kullanan bir alt mahkemenin verdiği bir emrin, dava tutanaklarından, açıkça yetki yokluğu veya yetki aşımı veya doğal adalet ilkele-rine aykırılık veya ilk bakışta yasal bir hata neticesinde verildiği veya tarafsızlık veya muvazaa gibi durumların var olduğunun görülmesi ve Yargıtayın da takdir yetkisini bu yönde kullanmayı uygun görmesi halinde, certiorari emri ile alt mahkemenin emri- iptal edilir.

Huzurumuzdaki Yeni Kayıt 16/2013 sayılı dosya tutanaklarına bakıldığı zaman, Mahkemenin, huzurundaki istidada Müstedi ile Müstedinin anne ve babası olduğunu ileri sürdüğü Müstedaaleyhlerin isimleri istidaya eklenen Müstediye ait doğum- belgesinde belirtilenler ile aynı olmasına rağmen, her üçünün de istida tarihinde soyadları farklı olduğu halde, hiçbir ek bilgi veya şahadet talep etmeden, hiç sorgulamadan, Müstedaaleyh No.1 annenin Müstedaaleyh No.2 baba olduğu ileri sürülen şahısla -veya Müstedinin kendisiyle herhangi bir zaman aynı soy ismi taşıdığını gösteren şahadet veya belge talep etmeden, takdir yetkisini kullanacak yeterli şahadet yokluğunda,istidada talep edildiği şekilde ileri sürülen Müstedaaleyhlerin evliliğinin gerçek ol-duğunu kabul ederek, bu evliliğin kaydına emir verdiği görülmektedir.

1998 Aile Mahkemeleri Tüzüğü madde 11'de verilen yetki, esasen, Lefkoşa Aile Mahkemesinde yanan evrakların içerdikleri hususların tekrar kaydedilmesini sağlamak amaçlıydı. Aynı mad-dede yetki, başka nedenler ile kaybolan evrakların içeriklerinin tekrar kaydedilmesini sağlamak için de kullanılabilir. Aile yargıcı kendisine verilen bu yetkiyi çok dikkatli bir şekilde ve mevzuatın verdiği sınırlar içerisinde kullanmalıdır. Aksi takdird-e, aile yargıcı mevzuatın kendisine vermediği bir yetkiyi kullanmış olacaktır. Bu yöntemin doğru bir şekilde kullanılmaması, çift evliliklerin doğmasına ve/veya muteber evliliklerin geçersiz kılınmasına ve/veya evlilik içinde doğan çocukların nesebinin so-rgulanmasına varabilecek hukuka aykırı sonuçlar yaratabilmektedir.

Tüzük, yargısal işlem niteliği verilen bu işlemin yapılmasına ve bunun neticesinde bir evliliğin yeniden kaydedilmesine emir verilmesine yetki vermiştir. Mahkeme, böyle bir- yetki kullanırken, madde 11(12) altında, gerekirse tanık celbedilmesini veya belge ibraz edilmesini de talep ederek, ileri sürülen iddiaların doğruluğunu teyit etmelidir. Yasa ile verilen yetki, hiç gerçekleşmemiş evliliklerin kaydedilmesine yol açabilece-k şekilde kullanılmamalıdır.

Mevzuatın verdiği bir yetkinin kullanıldığı iddiasıyla alt mahkemede bir işlem başlatılırsa, ikame edilen işlemin mevzuatın verdiği maksatın dışında kullanıldığı durumlarda veya bazı hususlar saklanarak, Mahkemeden b-ir emir temin edildiğinin anlaşılması halinde Yargıtay tarafından certiorari emri ısdar edilebileceği doktrinde yer almaktadır. Bu konuda Halsbury's Laws of England 3rd edition, volume 11, sayfa 70 paragraf 124'de şu sözler yer almaktadır:

" Proceedings- improperty instituted. An order of certiorari, and presumably prohibition, may be made in respect of proceedings which have been instituted before an inferior tribunal in purported pursuance of a power to do so conferred by a statute, if the Court finds t-hat the institution of those proceedings was not a genuine exercise of the powers conferred by the statute. Furthermore, if collusive proceedings are taken which amount to a fraud on the tribunal, the Court may intervene by certiorari to quash a decision -which the tribunal was misled into making ."

(Ayrıca bak Rex V Paddington and St. Marylebone Rent Tribunal ex parte
Bell London & Provincial Properties Ltd.1949 1 KB 666)

Yeni Kayıt için verilen yetki sadece mevcut evliliklerin yeniden kayd-edilmesini ve kaybedilen evrakların yerine evrak ısdar edilmesini olanaklı kılmak ve bu evrakların tedavüle sürülmesini sağlamak amacıyla düzenlenmiştir. Yetki, bu maksat ile kullanıldığı müddetçe mevzuata uygun kullanılmış olur. Ancak Yeni Kayıt için yap-ılan müracaat, mahkemeye yetki veren amaçlar dışına kayan bir durumu kapsayacak şekilde yapılması halinde, mahkeme, yetkisi bulunmayan bir alanda yetki kullanmış olacak ve Yargıtayın certiorari emri ısdar etmesi için koşullar oluşacaktır.

Mevzu-at ile verilmeyen şekilde bir yetki kullanmak yetki aşımı sayılmaktadır. İlk Mahkemenin, aktedilmiş olduğu ileri sürülen bir evliliğin gerçekten var olup olmadığını yeterli bir şekilde araştırmadan yeniden kaydedilmesine emri vermesi de yetki aşımı sa-yılmaktadır. Böyle bir durumda Yüksek Mahkeme certiorari emri ile, İlk Mahkeme tarafından verilen emri iptal etmelidir.

İlk Mahkemenin 8/11/2013 tarihli emrinin yukarıda izahı edilenler ve tarafların beyanları ışığında iptal edilmesine ve bu emrin u-ygulanmasının yasaklanmasına karar ve emir verilir.

Masraf ile ilgili emir verilmez.



Narin Ferdi Şefik Mehmet Türker Gülden Çiftçioğlu
Başkan Yargıç Yargıç

8 Nisan 2019










6














Full & Egal Universal Law Academy