Yargıtay Aile Dairesi Numara 8/2010 Dava No 4/2013 Karar Tarihi 24.10.2013
Numara: 8/2010
Dava No: 4/2013
Taraflar: Cemal Pelitli n/d Cemal Eşmene ile KKTC İçişleri Bakanlığı, Nufus Kayıt Dairesi Müdürlüğü arasında
Konu: Soyadı değişikliği - Müstedi, Mahkeme emri ile "Eşmene" olan soyadını "Pelitli" olarak değiştirdi - Ancak Müstedinin Eşmene soyadının istinafa konu istidayı dosyalayana kadar kullanması ve soyadının değiştiimesi için tekrar müracaat etmesi - Alt mahkemenin istidayı reddetmesi - Ret kararının istinafı - Soyadı değiştirmek için makul sebep gösterilmesi gereği - Yargıtay ,Müstedinin soyadını değiştirmek için ileri sürdüğü sebepleri makul sebep olarak değerlendirmeyip istinafı reddetmesi.
Mahkeme: Yrg/aile
Karar Tarihi: 24.10.2013

-D. 4/2013 Yargıtay/Aile Hukuk No: 8/2010
(Mağusa Aile (Soyadı)İstida No: 50/2008)

Yüksek Mahkeme Huzurunda.

Mahkeme Heyeti: Narin F. Şefik, Hüseyin Besimoğlu, Ahmet Kalkan.

İstinaf eden: Cemal Pelitli n/d Cemal Eşmene, Karaoğlanoğl-u-
Girne.
(Müstedi)

-ile-

Aleyhine istinaf edilen: KKTC İçişleri Bakanlığı, Nüfus Kayıt
Dairesi Müdürlüğü vasıtasıyla,
KKTC Başsavcılığı, Lefkoşa.
(Müstedaaleyh)
-
A r a s ı n d a.

İstinaf eden namına: Avukat Müjgan Irkad
Aleyhine istinaf edilen namına:Kıdemli Savcı Pervin Sağlamer.

Mağusa Aile Mahkemesi Kıdemli Yargıcı Bahar Saner'in 50/2008 sayılı davada 6.4.2009 tarihinde verdiği karara karş-ı Müstedi tarafından yapılan istinaftır.

------------

K A R A R

Narin F.Şefik: İşbu istinafta, Mahkemenin hükmünü, Sayın Yargıç Hüseyin Besimoğlu okuyacaktır.

Hüseyin Besimoğlu: İstinaf Eden/Müstedi, "PELİTLİ" olan soydını "EŞMENE" olarak -değiştirmek için Mağusa Aile Mahkemesine istida No.50/88 ile müracaat etti. Müstedi istidasına ekli yemin varakasında özetle; "EŞMENE" olan soyadını, Mahkeme emri ile "PELİTLİ" olarak değiştirdiğini, hatalı hareket ettiğine inanarak bu soyadını yeniden değ-iştirmek için avukatına başvurduğunu, daha sonra kimlik kartı almak için müracaat yaptığında kendisine "EŞMENE" soyadlı kimlik kartı verildiğini, kimlik kartını aldıktan sonra soyadının bu şekilde değişmiş olduğuna inandığını, "EŞMENE" soyadlı kimlik kartı-nı 20.5.2003 tarihinden itibaren kullandığını, boşanmış olduğu eşi ile yeniden evlenmek için almış olduğu evraklardan soyadının değişmemiş olduğunu öğrendiğini, bu sebeple istinafa konu başvuruyu yaptığını ileri sürmüş ve istida gereğince emir verilmesini -talep etmiştir.

Aleyhine İstinaf Edilen/Müstedaaleyh, bir itirazname dosyaladı. İtiraza ekli yemin varakasında özetle, Müstedinin "EŞMENE" soyadını 7 yıl kullandıktan sonra Mahkeme emri ile 2.9.1986 tarihinde "PELİTLİ" olarak değiştirdiğini, bu değişikli-ği İskele Kaymakamlığına bildirdiğini ve soyadı belgesi aldığını, ancak Nüfus Kayıt Dairesine bildirmediğini, kimlik kartını kaybettiğini, yeni kimlik kartı almak için müracaat yaptığını ve "EŞMENE" soyadlı kimlik kartı aldığını, Müstedinin, soyadını değiş-tirmek için ileri sürdüğü izahatın makul bir izahat olmadığını ileri sürüp, istidanın iptalini talep etmiştir.

Alt Mahkeme, yapılan duruşma sonrasında, İstinaf Eden Müstedinin, taleplerini makul bulmayıp, istidayı, kararında izah ettiği gerçeklerle iptal- etmiştir.

Müstedi, Alt Mahkemenin bu kararına karşı, bu istinafı dosyalamıştır.

İstinaf Eden, 17 istinaf sebebi ileri sürmüştür. 7'e kadar olan istinaf sebepleri, İstinaf Edenin soyadını değiştirmek için ileri sürdüğü gerekçelerin makul bulunup bulunm-aması ile ilgilidir. 8. istinaf sebebi, Müstedinin soyadını değiştirmek için hakkını bir kez kullandıktan sonra, tekrar müracaat hakkı olmadığı ile ilgilidir. 9 ve 17. istinaf sebepleri, Müstediyi cezalandırır şekilde karar verildiği iddiası ile ilgilidir.- 10, 11, 12 ve 13. istinaf sebepleri, Müstedinin Mahkemeye temiz ellerle gelmediği iddiası ile ilgilidir. 14 ve 15. istinaf sebepleri Müstedinin "PELİTLİ" olarak değiştirmiş olduğu soyadını Nüfus Dairesine bildirmemekle hatalı olduğu iddiası ile ilgilidir.- 16. istinaf sebebi ise, Alt Mahkemenin şahadeti hatalı değerlendirip takdir hakkını yanlış kullandığı iddiası ile ilgilidir.

İSTİNAFA KONU OLGULAR

İstinaf Eden/Müstedi, 20.4.1956 Larnaka doğumludur. "EŞMENE" soyadını 4.12.1979 tarihinde almıştır. (Emar-e No.8)

Müstedi, Girne Aile Mahkemesine 28/86 No.lu istidayı dosyalamış ve 2.9.1986 tarihli Mahkeme emri ile "EŞMENE" olan soyadı, "PELİTLİ" olarak değiştirilmiştir. (Emare No.5)

Müstedi, "PELİTLİ" olarak değiştirmiş olduğu soyadını Mağusa Kaza Kaymaka-mlığına kaydettirip soyadı belgesi almıştır.(Emare No.9,10)

"PELİTLİ" soyadı ile ilgili Nüfus Kayıt Dairesine herhangi bir müracaat yapılmamıştır.

Müstedi, kimlik kartını kaybettiğini ileri sürüp, Polisten aldığı belgeleri yetkili makamlara ib-raz etmiş ve 13.11.1989 tarihinde ve 20.5.2003 tarihinde "EŞMENE" soy isimli kimlik kartı temin etmiştir. (Emare No.3)
Müstedi, "EŞMENE" soy isimli kimlik belgesi ile "EŞMENE" Danışmanlık Ltd. şirketini tesis etmiştir. (Emare No. 2)

Müstedi, "EŞMENE" so-yadını kullanarak taşınmaz mal satın almış ve taşınmaz mal satış sözleşmesini Tapu Dairesine yatırmıştır. (Emare No.4)

Müstedi, "EŞMENE" soyadını, istinafa konu istidayı dosyalayıncaya kadar kullanmaya devam etmiştir.

İNCELEME

İstinaf Eden/Müstedi-, "EŞMENE" soyadını, 2.9.1986 tarihli Mahkeme emri ile "PELİTLİ" olarak değiştirmiştir.

Müstedi, "PELİTLİ" soyadını almasına karşın istinafa konu istida tarihine kadar, "EŞMENE" soy ismini kullanmaya devam etmiş ve bu konuda iki kez yeni kimlik kartı te-min etmiştir.

Müstedi, soyadını yeniden değiştirimek için istinafa konu bu başvuruyu yapmıştır.

Müstedi, başvurusunu; 25/75 sayılı Yasa ile tadil edilen 16/1974 sayılı KKTC Mensuplarının Soyadı Kuralına dayandırmıştır. Yasa'nın 7. maddesi, soyadını seç-me hakkını düzenlemektedir. 8(1) maddesine göre, mümeyyiz olan reşit soyadını seçmekte serbesttir. Yasa'nın 13. maddesi uyarınca mümeyyiz olan reşit makul bir sebep göstermek suretiyle soyadını değiştirebilmektedir.

Yasa'nın 13. maddesi aynen şöyledir:

-"13. Bu Kuralın tayin ettiği müddet geçtikten sonra, soyadlarını değiştirmek isteyenler, Aile Mahkemesine müracaat edip, makul sebep göstermek suretiyle ve mahkeme kararı ile, bu Kural ve ilgili herhangi bir kanun hükümlerine uygun olarak soyadlarını değiş-tirebilirler."

Yasa'nın yukarıda alıntısı yapılan maddesinin içeriğinden görülebileceği gibi, soyadlarını değiştirmek isteyenler makul bir sebep göstermek suretiyle, mahkeme kararı ile soyadlarını değiştirebilirler. Burada önemli olan, soyadını değiştirm-ek için ileri sürülen sebeplerin, makul olup olmadığıdır. (Yargıtay/Aile Hukuk 2/92 (D.2/93), 3/92 (D.3/93)

Olgulara göre, Müstedi, soyadını ikinci kez değiştirmek istemektedir. Alt Mahkeme, "mevcut tablo gösteriyor ki, Müstediye, mevcut soyadını değişt-irme fırsatı, Mahkeme emri ile tanınmış olup bu hakkını bir kez kullanmıştır" demek suretiyle, Müstedinin soyadını ikinci kez değiştiremeyeceği görüşünde olduğunu belirtmiştir.

Bir şahsın soyadını, ikinci kez değiştiremeyeceği konusunda, 16/74 sayılı Yas-a'da bir düzenleme yoktur. Esas olan ikinci kez de olsa, ileri sürülen sebebin makul bir sebep olup olmadığıdır. İkinci kez soyadının değiştirilemeyeceğine dair Yasa'da bir düzenleme olmadığına göre, ikinci kez müracaat yapılamayacağı ile ilgili Alt Mahke-menin görüşü hatalıdır.

Müstedi, ailesi ile arasındaki sorunlar nedeniyle soyadını değiştirdiğini ve "Pelitli" soyadını aldığını ,ancak kimlik kartını kaybettiği nedeniyle yeni kimlik kartı almak için başvuru yaptığında, iki kez "EŞMENE" soyadlı kiml-ik belgesi aldığını ve bunu uzun zaman kullandığını, boşandığı eşi ile yeniden evlenmek ve birlikte yuva kurmak istediğini, bu konuda işlem başlattığını, işlem başlattığı zaman soyadının "EŞMENE" olmadığını ve "PELİTLİ" olduğunu öğrendiğini, bu nedenle soy-adını değiştirmek için başvuru yaptığını ileri sürmektedir.

Müstedinin ileri sürdüğü bu hususlar, makul bir gerekçe olarak kabul edilebilir mi?
Olgulara göre; Müstedi, 2.9.1986 tarihinde soyadını mahkeme emri ile "PELİTLİ" olarak değişti-rmiş, temin etmiş olduğu Mahkeme emrini Mağusa Kaza Kaymakamlığına götürüp tescil ettirmiş ve bir soyadı belgesi almıştır. (Emare No.10) Müdafaa Tanığı Seyyare Ülvan Polili şahadetinde bu hususu doğrulamaktadır. (Mavi 16 'C' Mavi 17 'E')

Müstedaaleyh, ge-rek esas istidanın duruşmasında gerekse istinafın duruşmasında, Müstedinin soyadı değişikliğini, Nüfus Kayıt Dairesine bildirmeyişinin hatalı bir husus olduğunu ileri sürmüştür.

Alt Mahkeme de soyadı değişikliğinin Nüfus Kayıt Dairesine kaydedilmeyiş-ini ihtilafsız olgu olarak kabul etmiş ve kararında bu hususu, Müstedi aleyhine değerlendirmiştir.

Mağusa Kaymakamlığı, Devletin resmi bir dairesi olarak soyadı değişikliğini kaydettikten sonra, Müstediye soyadı belgesi vermiş, ancak bu konudaki işlemler-i Nüfus Kayıt Dairesine bildirmemiştir.

Soyadı değişikliği kayıtlarının Nüfus Kayıt Dairesine bildirilmemesi nedeniyle Müstedi, kimlik kartını kayıp ettiği gerekçesi ile yeni kimlik kartı çıkartmak için ilgili Daireye müracaat ettiğinde Müstediye, i-ki kez "EŞMENE" soyadlı kimlik kartı verilmiştir.

Müstedaaleyh Tanığı Nüfus Kayıt Dairesi Müdürlüğü ve Nüfus Başyazmanlığının Müdürü ve Başyazmanı Seyyare Ülvan Polili, şahadetinde, bu konuda hem vatandaşta hem de dairede hata olduğunu (Mavi 23 'C')-, soyadı değişikliği bilgilerinin zamanında ilgili daireye bildirilmesi halinde, bu gibi hataların önüne geçilebileceğini belirtmiştir.

Bu istida bakımından önemli olan, Müstedinin Pelitli soyadını aldıktan sonra, tekrar değiştirmek için ileri- sürdüğü sebeplerin makul olup olmadığıdır.

Müstedi soyadını değiştirdikten sonra, mahkeme emri ile aldığı soyadını yeniden değiştirebilmesi için, değişiklikten sonra oluşan olayların makul sebep oluşturduğuna mahkemeyi ikna etmesi gerekmektedir.

Huzur-umuzdaki meselede makul sebep olarak ileri sürülen olgulardan çıkarılacak netice, değişiklik gerekçesinin, Müstedinin hatasına ve eski eşi ile tekrar evlenmek suretiyle ailede isim birliğinin sağlanmasına dayandırıldığıdır.

Bir kişinin eski boşandığı eşi- ile yeniden evlenmesi halinde eşinin ve reşit olmayan çocuklarının, kocanın veya babanın yeni soyadını kullanma hakları vardır. Dolayısıyla, bu anlamda
bir karışıklığın meydana geleceği iddiası, makul sebep oluşturmamaktadır.

Bu meselede değiştirilmek -istenen Pelitli soyadının, Müstedi tarafından alındıktan sonra kullanılmaması, hatadan kaynaklanan makul sebep olarak ortaya konmak istenmektedir. Müstedinin eski soyadını kullanmaya devam etmesi, soyadını Mahkeme emri ile değiştirmesine rağmen, kendisine -yanlışlıkla verilen Eşmene soyadlı kimliği, içeriğinin doğru olmadığını bildiği halde kullanmasından kaynaklanmıştır. Kişi hukuka aykırı fiili ile kendi lehine makul sebep yaratamaz, Mahkeme bu durumu himaye etmez.

Yukarıda izah edilen gerçekler ışı-ğında, İstinaf Eden, Alt Mahkemenin şahadeti değerlendirmede hatalı olduğu konusunda İstinaf Mahkemesini ikna edemediğinden, Müstedinin, soyadını değiştirmek için ileri sürdüğü sebepleri makul olarak değerlendirmeyen ve istidasını bu nedenle iptal eden A-lt Mahkemenin kararı hatalı olmamıştır.

Alt Mahkemenin kararının hatalı olmadığını dikkate alarak diğer istinaf sebeblerini incelemeyi gereksiz görürüz.


Söylenenler ışığında, İstinaf Edenin tüm istinaf sebepleri iptal edilir.

İstinaf masrafla-rı için emir verilmez.




Narin F. Şefik Hüseyin Besimoğlu Ahmet Kalkan
Yargıç Yargıç Yargıç

24 Ekim, 2013
- - -











7






Full & Egal Universal Law Academy