Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 13-21/284-135
Karar Türü: Özelleştirme
Konu: Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin %100 oranında hissesinin blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi kapsamında hisse devir işlemine izin verilmesi talebi
Karar Tarihi: 11.04.2013

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2013-1-32 (Özelleştirme)
Karar Sayısı : 13-21/284-135
Karar Tarihi : 11.04.2013
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Doç. Dr. Mustafa ATEŞ, İsmail Hakkı KARAKELLE,
Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Kenan TÜRK, Fevzi ÖZKAN
B. RAPORTÖRLER: İsmail Yücel ARDIÇ, Cemal Ökmen YÜCEL, Tuğçe KOYUNCU,
Emine TOKGÖZ, Başak ARSLAN
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
Ziya Gökalp Cad. No:80 06600 Kurtuluş/Ankara
(1) D. DOSYA KONUSU: Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin %100 oranında hissesinin
blok satış yöntemiyle özelleştirilmesi kapsamında hisse devir işlemine izin
verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 19.03.2013 tarih ve 1680 sayı ile giren ve
eksiklikleri en son 03.04.2013 tarihi itibarıyla tamamlanan bildirim üzerine düzenlenen
04.04.2013 tarih ve 2013-1-32/ÖN sayılı Özelleştirme Nihai İnceleme Raporu
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; dosya konusu işlemin 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun)’un 7. maddesi ve bu maddeye
dayanılarak çıkarılan 1998/4 sayılı “Özelleştirme Yoluyla Devralmaların Hukuki
Geçerlilik Kazanabilmeleri İçin Rekabet Kurumuna Yapılacak Ön Bildirimlerde ve İzin
Başvurularında Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (1998/4 sayılı Tebliğ)”
kapsamında izne tabi olduğu; teklif sahiplerinden herhangi biri tarafından
gerçekleştirilecek muhtemel devralma işlemi sonucunda aynı Kanun maddesinde
belirtilen nitelikte hâkim durum yaratılmasının veya mevcut bir hâkim durumun
güçlendirilmesinin ve böylece ilgili pazarda rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz
konusu olmadığı, bu nedenle bildirim konusu işleme izin verilmesi gerektiği ifade
edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Bildirim Konusu İşlem
(4) Elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesi süreci, Yüksek Planlama Kurulunun
17.03.2004 tarih ve 2004/3 sayılı Kararı ile kabul edilen “Elektrik Enerjisi Sektörü
Reformu ve Özelleştirme Stratejisi Belgesi” (Strateji Belgesi) çerçevesinde devam
etmektedir. Strateji Belgesi ile Türkiye dağıtım şebekesi; coğrafi yakınlık, yönetimsel
yapı, enerji talebi ve diğer teknik/mali etkenler dikkate alınarak 21 dağıtım bölgesine
bölünmüştür.
(5) Bu çerçevede, devre konu Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (Vangölü)'nin özelleştirilmesi
için Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından ihaleye çıkılmış ve anılan işleme
Rekabet Kurulunun 08.04.2010 tarih ve 10-29/440-166 sayılı kararı ile izin verilmiş,
ancak söz konusu ihale daha sonra iptal edilmiş ve bu dosya konusu işlem için ÖİB
tarafından yeniden ihaleye çıkılmıştır.
13-21/284-135
2/10
(6) Bu defa ÖİB’in, Vangölü'nün %100 oranındaki hissesinin blok olarak satış yöntemi ile
özelleştirilmesi amacıyla açılan ihaledeki teklif sahiplerine ilişkin yazısında, Özelleştirme
Yüksek Kurulu (ÖYK)’na sunulmasına karar verilen teklif sahiplerinin;
- Türkerler İnşaat Turizm Madencilik Enerji Üretim Ticaret ve Sanayi A.Ş.
- Özyazıcı İnşaat Elektrik Mak. Müş. Ve Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.-Doğu Otomotiv
Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişim Grubu
olduğu belirtilerek konuya ilişkin Kurul kararı talep edilmiştir.
G.2. Devredilen: Vangölü
(7) Vangölü dağıtım bölgesinin alanı, Bitlis, Hakkari, Muş ve Van illerini içermektedir. 2011
yılı itibarıyla Vangölü'nün cirosu (…..) TL olarak gerçekleşmiştir.
(8) Elektrik dağıtım özelleştirmelerine ilişkin olarak daha önceki Kurul kararlarında hakim
durum değerlendirmelerinde gösterge olarak ele alınan “dağıtım şirketleri tarafından
yapılan satışlara” ve dağıtım şirketlerinin bu tanım kapsamındaki paylarına ilişkin
tabloya aşağıda yer verilmektedir.
Tablo 1: Elektrik dağıtım şirketlerinin sattıkları enerji ve payları (2012)
Şirket Adı Satılan Enerji (MWh) Pay (%)
AKDENİZ (…..) (…..)
AKEDAŞ (…..) (…..)
ARAS (…..) (…..)
AYDEM (…..) (…..)
AYEDAŞ (…..) (…..)
BOĞAZİÇİ (…..) (…..)
ÇALIK YEŞİLIRMAK (…..) (…..)
ÇAMLIBEL (…..) (…..)
ÇORUH (…..) (…..)
DİCLE (…..) (…..)
ENERJİSA BAŞKENT (…..) (…..)
FIRAT (…..) (…..)
GEDİZ (…..) (…..)
KCETAŞ (…..) (…..)
MERAM (…..) (…..)
OSMANGAZİ (…..) (…..)
SEDAŞ (…..) (…..)
TOROSLAR (…..) (…..)
TREDAŞ (…..) (…..)
ULUDAĞ (…..) (…..)
VANGÖLÜ (…..) (…..)
TOPLAM (…..) (…..)
(9) İşletme Hakkı Devrine Dayalı Hisse Satışı modeli ile özelleştirilecek olan şirketin
Vangölü bölgesindeki elektrik dağıtım lisansına ve dağıtım varlıklarının işletme hakkına
ihaleyi kazanan şirket tek başına sahip olacak; bununla birlikte dağıtım tesisleri ile bu
tesislerin kullanımı açısından zorunlu unsur teşkil eden varlıkların mülkiyeti Türkiye
Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) bünyesinde kalmaya devam edecektir. Bu çerçevede,
hisselerinin tamamı blok satış yöntemiyle satılacak olan Vangölü'nün faaliyetlerini
devam ettirebilmesi için aşağıdaki unsurlar ön plana çıkmaktadır:
 30 yıl süreli (2006-2036 yılları arası) olarak EPDK tarafından verilen, Vangölü
Bölgesi’nde elektrik dağıtım ve perakende satış faaliyeti gerçekleştirilebilmesi için
gerekli olan lisanslar (Vangölü’nün İşletme Hakkı Devri Sözleşmesi “İHD
Sözleşmesi”, taraflarca imzalanan 31.10.2012 tarihli Ek Protokol ile 31.12.2042
13-21/284-135
3/10
tarihine kadar uzatılmış olup, lisansların da 31.12.2042 tarihine kadar uzatılması
için Vangölü tarafından EPDK’ya başvuruda bulunulmuştur.),
 Vangölü ile kamuya ait toptan satış ve üretim şirketleri arasında 2012 yıl sonunu
kapsayan Elektrik Enerjisi Satış Anlaşmaları (ESA) ve bu anlaşmalardan doğan
hak ve yükümlülükler,
 TEDAŞ ile Vangölü arasında imzalanan ve TEDAŞ uhdesinde bulunan dağıtım
tesislerinin ve dağıtım tesislerinin işletilebilmesi için varlığı zorunlu diğer taşınır
ve taşınmazların, mülkiyet hakkı saklı kalmak koşulu ile 2006–2036 yılları
arasında Vangölü'ne işletme hakkının devredilmesi hususundaki hükümleri ve
diğer esasları içeren İHD Sözleşmesi ve bu sözleşmeden doğan hak ve
yükümlülükler.
G.3. Teklif Sahipleri
G.3.1. Türkerler İnşaat Turizm Madencilik Enerji Üretim Ticaret ve Sanayi A.Ş.
(TÜRKERLER)
(10) TÜRKERLER, altyapı ve üstyapı konusunda taahhüt işlerini gerçekleştirmek için 1993
yılında Ankara'da kurulmuştur. İnşaat ve enerji sektöründe yurtiçi ve yurtdışı piyasalarda
faaliyet gösteren TÜRKERLER’in yenilenebilir enerji üretimi, doğalgaz ithalat ve
dağıtımı, tekstil, bilişim ve petrol sektörlerinde iştirakleri bulunmaktadır. 2011 yılı cirosu
(…..) TL olan TÜRKERLER’in hissedarlık yapısı şu şekildedir:
Tablo 2: TÜRKERLER’in Hissedarlık Yapısı
Hisse Sahibi Hisse Oranı (%)
Kazım TÜRKER (…..)
Ülkü TÜRKER (…..)
Pelin TÜRKER ÖZDEMİR (…..)
Kaan TÜRKER (…..)
Mehmet Derya GÜNEŞ (…..)
Türkerler Holding A.Ş. (…..)
TOPLAM 100,00
(11) TÜRKERLER’in henüz üretimi ve elektrik satışı olmayan toplam (…..) MW kurulu güce
sahip olması planlanan Rüzgar Elektrik Santrali (RES) ve Hidroelektrik Santrali (HES)
yatırımları bulunmaktadır.
Tablo 3: TÜRKERLER’in RES ve HES Yatırımlarına İlişkin Bilgiler
Proje Adı Tip Planlanan Kurulu Güç (MW)
Faaliyete Geçme
Zamanı
TÜRKELİ RES (…..) (…..) (…..)
SÖKE RES (…..) (…..) (…..)
ŞAPDAĞI RES (…..) (…..) (…..)
TİRE RES (…..) (…..) (…..)
ÇAKIL RES (…..) (…..) (…..)
ÇANDIR RES (…..) (…..) (…..)
KALFAKÖY RES (…..) (…..) (…..)
BOZHÖYÜK RES (…..) (…..) (…..)
ŞİLE RES (…..) (…..) (…..)
G. MARMARA RES (…..) (…..) (…..)
GÖLYAKA RES (…..) (…..) (…..)
SANDIKLI RES (…..) (…..) (…..)
GEYVE RES (…..) (…..) (…..)
GÖKDAĞ RES (…..) (…..) (…..)
13-21/284-135
4/10
AFYON-2 RES (…..) (…..) (…..)
ULUBORLU RES (…..) (…..) (…..)
KİRAZLI RES (…..) (…..) (…..)
M.Ş.P.-1 RES (…..) (…..) (…..)
PAMUKOVA RES (…..) (…..) (…..)
MERYEM RES (…..) (…..) (…..)
KANDIRA RES (…..) (…..) (…..)
GELİBOLU RES (…..) (…..) (…..)
KORUDAĞ RES (…..) (…..) (…..)
ZONGULDAK RES (…..) (…..) (…..)
PAZARKÖY RES (…..) (…..) (…..)
ADAPAZARI RES (…..) (…..) (…..)
BARBAROS RES (…..) (…..) (…..)
YUVACIK RES (…..) (…..) (…..)
KAYABEYİ BARAJI ve
AKINCI HES
(…..) (…..) (…..)
ANGUTLU I, II
REGÜLATÖR ve HES
(…..) (…..) (…..)
TAŞKÖPRÜ
REGÜLATÖR ve HES
(…..) (…..) (…..)
YAYLA REGÜLATÖR
ve HES
(…..) (…..) (…..)
DEMİRCİ
REGÜLATÖR ve HES
(…..) (…..) (…..)
POYRAZIL
REGÜLATÖR ve HES
(…..) (…..) (…..)
KANAT REGÜLATÖR
ve HES
(…..) (…..) (…..)
HİDRONEHİR 1-2 HES (…..) (…..) (…..)
ÇAYIRLI HES (…..) (…..) (…..)
GEMİN HES (…..) (…..) (…..)
MUT HES (…..) (…..) (…..)
DİLEKTAŞI HES (…..) (…..) (…..)
Toplam Kurulu Güç (…..)
(12) TÜRKERLER’in ayrıca Manisa-Alaşehir sınırlarında yer alan üç farklı jeotermal arama
ruhsatı ile sondajlı arama faaliyeti bulunmakta olup, bu bölgelerde (…..) MW’lık kurulu
güce erişilmesi için arama ve üretim sondajı faaliyetlerine devam edilmesi
planlanmaktadır. Eskişehir ili, Merkez ilçesi Muttalip Köyü'nde kurulacak olan doğal
gaza dayalı (…..) MW kurulu güce ve yılda yaklaşık (…..) kWh elektrik enerjisi üretim
kapasitesine sahip olacak kombine çevrim santrali ES-ES Elektrik Üretim A.Ş.’nin lisans
başvurusu değerlendirme aşamasındadır. Verilen bilgilere göre tesisin (…..) yılında
ticari işletmeye açılması planlanmaktadır. Uzay Enerji A.Ş.’ye ait İstanbul’da (…..) MW
kurulu güce sahip olacak santralin lisansı ise EPDK’da değerlendirilme aşamasındadır.
Grubun Türkerler Elektrik Toptan Satış şirketi ise 06.02.2011 tarihinde EPDK'dan lisans
almış, ancak 2011-2012 yılları arasında herhangi bir faaliyeti olmamıştır. Ayrıca 2013
yılında devredilen Erenköy Reg. ve HES santrali aracılığıyla 2011 yılında (…..) kWh
elektrik üretimi yapılmış ve Türkiye elektrik tüketiminin %(…..)’ü karşılanmıştır1.
(13) Bununla birlikte TÜRKERLER Grubu’nun %(…..) oranında hissesine sahip olduğu
İzmirgaz Şehiriçi Doğalgaz Dağıtım Ticaret ve Taahhüt A.Ş. (İZMİRGAZ) aracılığıyla
doğal gaz dağıtım alanında faaliyeti bulunmaktadır. 2011 yılında doğalgaz dağıtım
firmalarınca gerçekleştirilen Türkiye toplam doğal gaz satışları içindeki payı dikkate

1 2011 yılında Türkiye toplam kurulu gücü 52.911 MW, toplam tüketim miktarı 230.306.312 MWh olarak
gerçekleşmiştir.
13-21/284-135
5/10
alındığında İZMİRGAZ, (…..) Sm³ doğal gaz satışı ile yaklaşık %(…..) paya sahip olmuş
ve (…..) TL ciro elde etmiştir. TÜRKERLER Grubu kontrolünde bulunan Angoragaz
Doğalgaz Toptan Satış İthalat İhracat San. ve Tic. A.Ş. (ANGORAGAZ) 15.12.2009
tarihinden itibaren 10 yıl süre ile EPDK'dan spot LNG ithalat lisansı almıştır. Lisans
kapsamında; spot LNG ithalatına ve bu gazı; dağıtım şirketlerine, ihracatçılara ve
serbest tüketicilere satma hakkına sahip olmuştur. ANGORAGAZ 2009-2012 yıllarında
gelir getirici faaliyette bulunmamış; ANGORAGAZ'ın toptan LNG satış faaliyeti
01.01.2013 tarihi itibarıyla başlamıştır.
G.3.2. Özyazıcı İnşaat-Doğu Otomotiv Ortak Girişim Grubu (ÖZYAZICI-DOĞU)
(14) Bildirim Formu’nda yer verilen bilgilere göre ÖZYAZICI-DOĞU, “Ortak Girişim Grubu
Beyannamesi” uyarınca %70 oranında Özyazıcı İnş. Elek. Mak. Müş. ve Taah. San. ve
Tic. Ltd. Şti. (ÖZYAZICI), %30 oranında Doğu Otomotiv Tic. Ltd. Şti. (DOĞU)’nin pay
sahibi olduğu bir ortak girişim olarak Vangölü'nün ihalesi için müşterek teklif vermek
üzere kurulmuştur. Bu çerçevede ortak girişimin tarafları konumundaki teşebbüslere
ilişkin bilgiye aşağıda yer verilmiştir.
G.3.2.1. Özyazıcı İnş. Elek. Mak. Müş. Ve Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. (ÖZYAZICI)
(15) Ana faaliyet konusu inşaat ve elektrik işlerinden oluşan ÖZYAZICI’nın 2011 yılı cirosu
(…..) TL olarak gerçekleşmiştir. ÖZYAZICI’nın hissedarlık yapısı şu şekildedir:
Tablo 4: ÖZYAZICI’nın Hissedarlık Yapısı
Hisse Sahibi Hisse Oranı (%)
Ahmet ÖZYAZICI (…..)
Ali ÖZYAZICI (…..)
TOPLAM 100,00
(16) ÖZYAZICI’nın elektrik ve doğal gaz piyasalarında herhangi bir faaliyetinin bulunmadığı
anlaşılmıştır.
G.3.2.2. Doğu Otomotiv Tic. Ltd. Şti. (DOĞU)
(17) Araç satışı ve servis hizmetleri alanında faaliyet gösteren DOĞU’nun 2011 yılı cirosu
(…..) TL olarak gerçekleşmiştir. DOĞU’nun hissedarlık yapısına aşağıda yer
verilmektedir:
Tablo 5: DOĞU’nun Hissedarlık Yapısı
Hisse Sahibi Hisse Oranı (%)
Zahir KANDAŞOĞLU (…..)
Ahmet KANDAŞOĞLU (…..)
Tahir KANDAŞOĞLU (…..)
Ayhan KANDAŞOĞLU (…..)
TOPLAM 100,00
(18) DOĞU’nun elektrik ve doğal gaz piyasalarında herhangi bir faaliyetinin bulunmadığı
anlaşılmaktadır.
G.4. İlgili Pazarlar
(19) Elektrik dağıtım özelleştirmelerine ilişkin daha önce verilmiş Rekabet Kurulu kararları
dikkate alınarak dosya kapsamında elektriğin ticaretinde dağıtım firmalarının konumu
“ikili anlaşmalar”, “dağıtım faaliyetleri” ve “perakende faaliyetleri” olmak üzere üç ana
başlık altında değerlendirilecektir.
(20) Bu noktada hemen belirtmek gerekir ki 14.03.2013 tarihinde kabul edilen ve 30.03.2013
tarih ve 28603 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6446 sayılı Elektrik
Piyasası Kanunu (6446 sayılı Kanun) ile piyasaya ilişkin yeni bir mevzuat çerçevesi
çizilmiştir. Bununla birlikte işbu dosya özelinde 4628 sayılı Kanun çerçevesinde yapılan
13-21/284-135
6/10
değerlendirmelerin, yeni Kanun ile çizilen mevzuat ile de uyumlu olduğu ve esasa ilişkin
değerlendirmeyi etkilemeyecek nitelikte olduğu görülmektedir.
G.4.1. İkili Anlaşmalara İlişkin Pazar Tanımı
(21) İkili anlaşmaların yapıldığı piyasada kamu teşebbüsü olan Türkiye Elektrik Ticaret ve
Taahhüt A.Ş. (TETAŞ)’nin, mevcut en büyük toptan satıcı olarak faaliyetlerini devam
ettirdiği görülmektedir. Bununla birlikte, serbestleşme ve özelleştirme sürecinin sonunda
geçiş dönemi sözleşmelerinin de sona ermesiyle TETAŞ’ın payının azalacağı ve özel
sektör toptan satış şirketlerinin daha aktif hale geleceği öngörülmektedir. İkili
anlaşmaların arz tarafında üretim şirketleri ya da üretim şirketleriyle yaptığı anlaşmalar
kapsamında kendi portföyüne sahip olan yeniden satıcı konumundaki toptan satış
şirketlerinin yer aldığı, bu piyasanın (ve anlaşmaların) alıcı tarafını ise dağıtım firmaları,
perakende satış firmaları ve serbest tüketicilerin oluşturduğu görülmektedir.
(22) Elektrik sektörünün serbestleşmesi sürecinde ana hedef olan sağlıklı ve rekabetçi
yapıda işleyen bir ikili anlaşmalar piyasasının oluşması açısından, devir işlemlerinde
sadece günümüz pazar yapısı değil, geleceğe yönelik gelişmelerin de dikkate alınarak
bir değerlendirme yapılması uygun olacaktır. Bu yönüyle bakıldığında, özelleştirmeye
tabi dağıtım şirketlerinin, geçiş dönemi boyunca devam edecek olan “geçiş dönemi
sözleşmeleri” ile birlikte devredildiği ve söz konusu geçiş dönemi boyunca uygulanacak
tarifelerin, daha özelleştirmeler öncesinden düzenlenmiş olduğu görülmektedir. Bununla
birlikte, geçiş dönemi sonrası serbest piyasa yapısı içerisinde, dağıtım firmaları en
önemli alıcı konumunda bulunacaktır. Bu noktada, ikili anlaşmalara dayalı piyasa yapısı
içinde dağıtım firmalarına yapılan satışların ayrı bir pazar olarak tanımlanarak,
yoğunlaşma değerlendirmelerinde bu pazar tanımının kullanılıp kullanılamayacağı
konusunda göz önüne alınması gereken ilk husus, dağıtım şirketlerinin elektrik
ticaretinde mevcut durumdaki rolü ile 2013 yılından itibaren gerçekleştirilecek olan
hukuki ayrıştırma sonundaki rolünün ortaya konulmasıdır.
(23) Esas itibarıyla Rekabet Kurulu TEDAŞ’ın özelleştirilmesine ilişkin oluşturduğu
21.07.2005 tarihli Kurul Görüşü’nde; “Geçiş döneminin sonuna kadar dağıtım
faaliyetlerinin ve diğer elektrik piyasası faaliyetlerinin hukuki olarak ayrıştırılmasının
Rekabet Kurulu’nun nihai izin koşulu olduğu” hükmüne yer vermiştir. Dolayısıyla,
dağıtım faaliyetlerinin diğer piyasa faaliyetlerinden hukuki olarak ayrıştırılması koşul
olarak ortaya konulmuştur. Devam eden süreçte ise 2008 yılında yapılan Kanun
değişikliği ile birlikte, Rekabet Kurulunun görüşünde dile getirdiği ayrıştırma koşulu 4628
sayılı Kanun’un “Lisans Genel Esasları ve Türleri” başlıklı 3. maddesine; “Dağıtım
şirketleri, tanımlanan bu faaliyetler dışında piyasada başka bir faaliyette bulunamaz. (Ek
cümle: 9/7/2008-5784/3. md.) Dağıtım şirketleri, üretim ve perakende satış faaliyetlerini,
1/1/2013 tarihinden itibaren ancak ayrı tüzel kişilikler altında yürütürler.” şeklinde
eklenmiştir.
(24) Anılan hükme dayanarak 12.09.2012 tarih ve 4019 sayılı EPDK Kararı ile dağıtım ve
perakende satış faaliyetlerinin dağıtım şirketleri tarafından 01.01.2013 tarihinden
itibaren ayrı tüzel kişilikler altında yürütülmesine ilişkin “Dağıtım Ve Perakende Satış
Faaliyetlerinin Hukuki Ayrıştırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar” kabul edilmiş ve
27.09.2012 tarih ve 28424 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
6446 sayılı Kanun’da da bu çerçevede dağıtım ve perakende faaliyetlerinin hukuki
olarak ayrıştırılmasına ilişkin düzenleme korunmuştur.
(25) Bu çerçevede, sektörün gelişiminde dağıtım şirketlerinin mevcut durumdaki gibi büyük
alıcılar olmayacağı, alıcıların 2013 itibarıyla bu dağıtım şirketleri ile aynı kontrol yapısı
içerisinde olan ancak hukuki olarak ayrıştırılmış perakende şirketleri olacağı, perakende
şirketleri bakımından serbest piyasa ortamında bölgeler arası ticaret kısıtlaması
olmayacağından hareketle bölgesel tanımlar yapılamayacağı ve rekabetçi yapı
13-21/284-135
7/10
içerisinde gelişen süreçte, bugün yapılacak olan “sadece dağıtım firmalarına yapılan
toptan satışlara” ilişkin bir tanımlamanın anlamını yitireceği öngörülebilir. Bununla
birlikte, serbestleşmeye ve perakende seviyesinde rekabetin oluşturulmasına yönelik
başka ülke tecrübeleri de göstermektedir ki, teorik olarak ve mevzuat açısından,
bölgeler arası alım satım ve serbest tüketicilere ilişkin limitlerin azaltılması ya da
kaldırılmasıyla rekabetçi alt yapı oluşturulsa da, fiili olarak rekabetçi yapıya ulaşmanın
önündeki önemli engellerden biri; yerleşik dağıtım firmalarının (incumbents) geleneksel
olarak münhasıran satış yaptıkları kapatılmış tüketicilerin (captive customers),
tedarikçisini seçme şansına sahip olduktan sonra dahi yerleşik dağıtım firmasından ya
da bu firmayla aynı ekonomik bütünlük içerisindeki perakende satış firmasından alım
yapmaya devam etmeleri, dolayısıyla, söz konusu dağıtım bölgesine diğer tedarikçi
firmaların girmemeleri ya da girememeleridir. Bu durumun sebeplerinden biri,
tüketicilerin serbestleşmiş ve rekabetçi bir elektrik piyasası kültürüne geçişte
zorlanmaları; diğeri de, yerleşik dağıtım firmasının serbestleşme öncesi dönemden
gelen avantajlarıdır.
(26) Bu nedenle, 2013 yılından itibaren hukuki ayrıştırma kapsamında perakende
faaliyetlerini ayrı tüzel kişilik altında sürdürecek olsalar da, mevcut özelleştirmeler
kapsamında alıcıların, sadece teknik olarak dağıtım faaliyetlerini değil, geçiş döneminde
münhasıran satış yapacakları müşterileri de devraldıkları ve bu bakımından söz konusu
dağıtım şirketlerinin, toptan satış pazarının alım tarafındaki en önemli oyuncular
oldukları ifade edilebilir.
(27) Bu noktada, toptan satış pazarına ilişkin olarak ortaya çıkan yeni soru, dağıtım
firmalarına yapılan satışlarla, nihai tüketici konumunda olan serbest tüketicilere yapılan
satışların birbirinden ayrı tanımlanması gerekliliğine ilişkindir. Esas itibarıyla, her iki
grupla da yapılan ikili anlaşmalar toptan satış pazarı içine alınabilirse de, talep yapıları
itibarıyla dağıtım şirketlerinin ayrı olarak ele alınması daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
Bu yönde yapılacak bir değerlendirmede, sektörün mevcut yapısı, sağlıklı bir gösterge
olmaktan uzaktır. Mevcut yapıda, farklı tüzel kişilikler olmakla birlikte dağıtım
şirketlerinin geçiş dönemi boyunca sürecek olan Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) ve TETAŞ
ile yapılmış enerji alım anlaşmaları bulunduğu ve nihai tüketiciye yapacakları satışların
da düzenlenmiş olduğu görülmektedir. Serbest tüketiciler açısından bakıldığında;
geçmişte üreticilerle ikili anlaşmaları bulunan serbest tüketicilerin 2006 yılında
dengeleme piyasasının işlemeye başlaması ve piyasanın henüz oturmamış olması
(gerekli likidite, sağlıklı fiyat oluşumu, belli dönemlerde önemli ölçüde dengesizlikler)
kaynaklı olarak alımlarını dağıtım firmalarından yapmak durumunda kalabildikleri,
dolayısıyla toptan satış pazarı kapsamında alıcı tarafında büyük nihai tüketicilerin
bulunduğu pazarın bir hayli daraldığı anlaşılmaktadır.
(28) Mevcut durum böyle olmakla birlikte sektörün iyi işleyen rekabetçi bir yapıya kavuşması
halinde de dağıtım firmalarının (ya da bu firmalarla aynı ekonomik bütünlük içinde yer
alacak olan perakende satış firmalarının) büyük nihai tüketicilerden ayrılması
gerekebilir. Şöyle ki; dağıtım firmaları mevcut durumda münhasıran sahip oldukları
tüketici portföyüyle, toptan satış pazarında alıcı olan diğer büyük tüketicilerden
tamamen farklı bir talep yapısına sahiptir.
(29) Bu noktada, her ne kadar geçiş dönemi sonrasında mevcut sözleşmeler ortadan
kalkacak ve ayrıca dağıtım şirketleri de 2013 yılından itibaren hukuki ayrıştırmayı
gerçekleştirecek olsa da, ileride oluşacak sağlıklı bir elektrik piyasası için, mevcut
durumda yapılacak dağıtım özelleştirmeleri açısından, dağıtım şirketlerine yapılan
satışların ayrı bir pazar olarak tanımlanmasının yerinde olacağı kanaatine varılmıştır.
İkili anlaşmalar seviyesi dikkate alınarak tanımlanan bu pazara ilişkin ilgili coğrafi pazar
ise “Türkiye” olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, bu yönde yapılacak en dar pazar
tanımının dahi sonucu değiştirmiyor olması nedeniyle, toptan satışlara ilişkin olarak
13-21/284-135
8/10
dosya kapsamında nihai bir pazar tanımı yapılmasına gerek olmadığı sonucuna
ulaşılmıştır.

G.4.2. Dağıtım Faaliyetlerine İlişkin Pazar Tanımı
(30) Özelleştirme işlemine konu dağıtım bölgelerinde faaliyet göstermekte olan dağıtım
şirketleri, elektriğin dağıtımı ve perakende satışı ile perakende satış hizmeti faaliyetleri
ile iştigal etmektedir. Bu faaliyetler kısaca şu şekilde tanımlanabilir:
 Dağıtım: Elektrik enerjisinin gerilim seviyesi 36 kV ve altındaki hatlar üzerinden
nakli.
 Perakende satış: Elektriğin tüketicilere satışı.
(31) Söz konusu faaliyetlerden dağıtım faaliyeti, alçak gerilimli elektrik taşıyan kablolardan
oluşan yeni bir dağıtım şebekesinin kurulmasına ilişkin zorluklar ve yüksek yatırım
maliyetleri sebebiyle doğal tekel niteliği taşımakta olup; her bir bölgedeki dağıtım şirketi
tarafından münhasıran yerine getirilmektedir. Bu bakımdan elektrik pazarının, dağıtım
seviyesini oluşturan “elektrik dağıtım hizmeti pazarı”nın diğer seviyelerinden farklı bir
ürün pazarı olarak tanımlanması gerekmektedir.
(32) Strateji Belgesi ile dağıtım özelleştirmeleri sürecinde coğrafi yapı, işletme koşulları,
enerji bilançoları, teknik/mali özellikler ve mevcut hukuki yapı (geçmiş dönemde
imzalanmış ve geçerliliği devam eden “mevcut sözleşmeler”) dikkate alınarak 21 adet
elektrik dağıtım bölgesi oluşturulması öngörülmüş olduğundan elektrik dağıtım
hizmetleri açısından her bir dağıtım bölgesi ayrı bir ilgili coğrafi pazar olarak kabul
edilmiştir. Bildirime konu işlem kapsamında belirlenen dağıtım bölgesi Bitlis, Hakkari,
Muş ve Van illerini kapsamaktadır.
G.4.3. Perakende Faaliyetlerine İlişkin Pazar Tanımı
(33) Elektriğin perakende satışı, nihai tüketicilere satışları kapsamaktadır. Perakende
satışlara ilişkin piyasa esas itibarıyla sadece dağıtım şirketleri ve henüz piyasada
bulunmayan perakende şirketlerinin satış yapabildikleri serbest olmayan tüketiciler ile,
tedarikçisini seçebilme şansına sahip olan serbest tüketicilerden oluşmaktadır. Bu
noktada, mevzuattan kaynaklanan bu durum dikkate alınarak piyasanın, serbest
tüketicilere ve serbest olmayan tüketicilere satışlar olarak ayrılması doğru olmayacaktır.
Şöyle ki; serbest tüketici limiti EPDK tarafından belirlenmekte olup, limitin zaman içinde
düşürülmesi hedeflenmektedir. Dolayısıyla, serbest tüketici limitinin sıfıra indiği andan
itibaren tüm tüketiciler, mevzuat açısından serbest tüketici olarak kabul edilecektir. Bu
nedenle, ilgili pazar tanımı açısından ileriye dönük bir değerlendirmede, mevzuat
açısından serbest olan ve olmayan tüketiciler arasındaki ayrımdan ziyade, tüketicilerin,
büyüklük, iletim hattına doğrudan bağlı olmak ve benzeri özellikleri bakımından
yapılabilecek ayrımlar önem kazanmaktadır. Pazarın rekabete açılmışlık seviyesi ve
daha da önemlisi, işleyen bir rekabetçi piyasa yapısının gerçekleşme seviyesine göre,
küçük ölçekli endüstriyel tüketiciler ile hanehalkının da ayrı pazar olarak kabul edilmesi
mümkün olmakla birlikte, mevcut yapıda böyle bir ayrıma gidilmesine gerek
görülmemiştir. Bu çerçevede, ilgili ürün pazarı “hanehalkları ile küçük ölçekli
endüstriyel/ticari tüketicilere yapılan perakende satışlar” şeklinde belirlenmiştir.
(34) Perakende elektrik satışı ve hizmeti açısından bakıldığında, Strateji Belgesi ile getirilen
kural gereği, her bir dağıtım bölgesindeki serbest olmayan tüketicilere perakende
elektrik satışının, münhasıran bölgedeki dağıtım şirketi tarafından yapılması
öngörülmektedir. Bu anlamda, özelleştirilmesi düşünülen bölgelerdeki serbest olmayan
tüketicilerin alternatif temin kaynağı bulunmamaktadır. Serbest olmayan tüketicilerin,
Türkiye toplam tüketiminin oldukça büyük bir bölümünü oluşturduğu ve bu tüketicilerin,
13-21/284-135
9/10
tarife kapsamında, sadece kendi bölgelerindeki dağıtım şirketlerinden alım yapabildikleri
dikkate alındığında, bir dağıtım bölgesindeki perakende satış ve hizmetinin, başka bir
bölgedeki perakende satış ve hizmetinden kesin olarak ayrıldığı görülmektedir.
Serbestleşmeyle birlikte perakende pazarı tamamen rekabete açılacak olsa da, bu
dönemin özellikle başlangıç aşamasında, dağıtım faaliyetlerinden kaynaklanan
bölgeselliğin varlığını koruyacağı kanısı bulunmaktadır.
(35) Bunun yanında, serbestleşme sürecinde katedilen mesafe de dikkate alınarak dinamik
bir yaklaşım ile serbestleşme sürecinin tüm tüketicilerin tedarikçisini seçme hakkına
sahip olduğu ve perakende satışlarda bölgesel tekellerin yerini rekabetçi bir yapıya
bıraktığı elektrik piyasası oluşturma hedefi de dikkate alınmalıdır. Bu değerlendirmeler
ışığında, büyük endüstriyel tüketiciler bakımından ilgili coğrafi pazarın Türkiye olduğu;
küçük ölçekli tüketiciler bakımından ise mevcut mevzuat çerçevesinde bölgesel coğrafi
pazarların halen söz konusu olduğu, öte yandan serbestleşme süreci dikkate
alındığında serbest tüketici limitinin sıfıra indirilmesiyle bu faaliyetlere ilişkin coğrafi
pazarın bölgesellikten çıkıp Türkiye ölçeğine genişletilebileceği öngörülmektedir.
G.5. Eşikler Bakımından Değerlendirme
(36) İlgili ürün pazarı olarak belirlenen dağıtım faaliyetlerinin bölgesel olarak doğal tekel
niteliği taşıması nedeniyle Vangölü'nün anılan pazarda %100 pazar payına sahip
olduğu dikkate alındığında, tek başına bu durum sebebiyle dahi, bildirime konu devir
işleminin, 1998/4 sayılı Tebliğ kapsamında alıcı taraf her kim olursa olsun Rekabet
Kurulu iznine tabi olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Kaldı ki, Vangölü'nün 2011 yılı
cirosu (…..) TL olarak gerçekleşmiş olup 1998/4 sayılı Tebliğ’de belirtilen eşiğin
üzerindedir. Bu bağlamda, bildirime konu özeleştirme işlemi Rekabet Kurulunun iznine
tabidir.
G.6. Teklif Sahipleri Bakımından Değerlendirme
(37) Elektrik dağıtım özelleştirmelerine ilişkin 16.12.2010 tarih ve 10-78/1645-609 sayılı
Rekabet Kurulu kararında yer alan, dağıtım şirketleri tarafından yapılan satışlar
bakımından %30’luk kılavuz niteliğindeki pazar payı değerinin altında bulunan
devralmalar açısından bir hâkim durum riskinin oluşmadığına yönelik değerlendirme de
dikkate alınarak, bildirim konusu işlem, her bir teklif veren taraf açısından incelenmiştir.
(38) Bu doğrultuda, teklif sahiplerinin elektrik dağıtımına ilişkin herhangi bir faaliyetlerinin
bulunmadığı; Vangölü'nün ise dağıtım şirketleri tarafından yapılan satışlar içerisinde
sahip olduğu %(…..)’lik pay dikkate alındığında, dosya konusu devralma işlemi
kapsamında, muhtemel alıcıların herhangi biri bakımından işlem sonucunda ulaşılacak
toplam pazar payının rekabet riski doğurmayacağı görülmektedir.
(39) Dikey bütünleşme açısından elektrik üretim faaliyetlerine bakıldığında; TÜRKERLER’in
yatırım aşamasında bulunan üretim santralleri ile 2013 yılında devrettiği Erenköy Reg.
ve HES haricinde elektrik piyasasında herhangi bir faaliyeti bulunmadığı, ÖZYAZICI-
DOĞU’nun da elektrik piyasasında herhangi bir faaliyetinin bulunmadığı görülmektedir.
Sonuç olarak teklif sahiplerine yapılacak devir işlemleri sonucunda yatay yoğunlaşma
ve/veya dikey bütünleşme açısından herhangi bir rekabet riskinin oluşmayacağı
kanaatine varılmıştır.
H. SONUÇ
(40) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre;
a) Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin %100 oranında hissesinin blok satış yöntemiyle
özelleştirilmesi kapsamında, bahse konu hisselerin
- Türkerler İnşaat Turizm Madencilik Enerji Üretim Ticaret ve Sanayi A.Ş. veya
13-21/284-135
10/10
- Özyazıcı İnşaat Elektrik Mak. Müş. Ve Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.-Doğu Otomotiv
Tic. Ltd. Şti. Ortak Girişim Grubu
tarafından devralınması işleminin, 4054 sayılı “Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun”un 7. maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan 1998/4 sayılı
“Özelleştirme Yoluyla Devralmaların Hukuki Geçerlilik Kazanabilmeleri İçin Rekabet
Kurumuna Yapılacak Ön Bildirimlerde ve İzin Başvurularında Takip Edilecek Usul
ve Esaslar Hakkında Tebliğ” kapsamında izne tabi olduğuna;
b) Adı geçen teklif sahiplerinden herhangi biri tarafından gerçekleştirilecek muhtemel
devralma işlemi sonucunda aynı Kanun maddesinde belirtilen nitelikte hakim durum
yaratılmasının veya mevcut bir hakim durumun güçlendirilmesinin ve böylece
rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmadığına, bu nedenle bildirim
konusu işleme izin verilmesinde sakınca bulunmadığına
OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy