Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 12-42/1258-410
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Unilever San. ve Tic. Türk A.Ş.'nin nihai satış noktalarına rakip ürünleri satmamaları için baskı yaptığı iddiası
Karar Tarihi: 28.08.2012

REKABET KURUMU
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2012-3-32 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 12-42/1258-410
Karar Tarihi : 28.08.2012

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER

Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : İsmail Hakkı KARAKELLE, Doç. Dr. Cevdet İlhan GÜNAY,
Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR

B. RAPORTÖRLER: Osman Tan ÇATALCALI, Nesrin SAĞLAM

C. BAŞVURUDA
BULUNAN :- Cemal YİĞİT
Aydınlık Evler Mah. İmam Hatip Cad. Yiğit Sitesi Sorgun/Yozgat

D. HAKKINDA ÖNARAŞTIRMA YAPILAN:
Unilever San. ve Tic. Türk A.Ş.
Saray Mah. Dr. Adnan Büyükdeniz Cad. No:13,
34768 Ümraniye/İstanbul

(1) E. DOSYA KONUSU: Unilever San. ve Tic. Türk A.Ş.’nin nihai satış noktalarına rakip
ürünleri satmamaları için baskı yaptığı iddiası.

(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Yozgat’ın Sorgun ilçesinde market işleten şikayetçinin Algida
markalı dondurma satarken marketinde rakip ürünleri de bulundurmak istediği; ancak
Algida markalı dondurma üreticisi olan Unilever San. ve Tic. Türk A.Ş.’nin/distribütörünün
başka markalı dondurma ürünlerini marketinde satması durumunda dondurma kabinini geri
alacağı ve ürün temin etmeyeceği şeklinde beyanlarda bulunduğu ifade edilerek konunun
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun kapsamında incelenmesi talep
edilmiştir.

(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 22.02.2012 tarih ve 1530 sayı ile giren başvuru
üzerine hazırlanan 24.02.2012 tarih ve 2012-3-32/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu’nun
görüşülmesi sonucunda önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.

(4) İlgili karar uyarınca düzenlenen 22.08.2012 tarih ve 2012-3-32/ÖA sayılı Önaraştırma
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.

(5) H. RAPORTÖRÜN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle; dosya konusu iddialara ilişkin olarak
soruşturma açılmasına gerek olmadığı ve şikâyetin reddinin gerektiği sonuç ve kanaatine
ulaşıldığı ifade edilmiştir.

I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. İncelemeye Konu Teşebbüs: Unilever Sanayi ve Ticaret Türk A.Ş.(Algida)

(6) Algida, Türkiye'de 1953 yılından bu yana faaliyet göstermekte olup Türkiye'deki üretim ve
satış faaliyetleri, hızlı tüketim ürünleri (HTM) sektöründe gıda, ev bakımı ve kişisel bakım
ürünleri ana başlıkları altında toplanmaktadır.
12-42/1258-410
2/8

(7) Algida, 1990 yılından itibaren de endüstriyel dondurma pazarında kendisine ait global bir
marka olan "Algida" üst markasıyla faaliyet göstermeye başlamıştır. Bu markanın başlıca
alt markaları ise "Cornetto", "Magnum", "Max" ve "Carte d'Or"dur. Dondurma üretim ve
depolama tesisleri Çorlu'da bulunan teşebbüsün üretim, pazarlama ve dağıtım faaliyetini
tüzel kişiliği olmayan "Algida Departmanı" yürütmektedir.

I.2. İlgili Pazar

I.2.1. İlgili Ürün Pazarı

(8) Dondurma üretim biçimi temelinde endüstriyel ve artisan olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Endüstriyel dondurma büyük ölçekli tesislerde seri bir şekilde üretilen, belli bir ambalaj
içerisinde pazara sunulan ve "fabrikasyon dondurma" olarak da adlandırılan dondurmadır.
Artisan dondurma ise küçük ölçekli işletmelerce (pastaneler/dondurmacı) üretilen,
çoğunlukla külahta satılan ve "açık dondurma" veya "pastane dondurması" olarak bilinen
dondurmalardır. Endüstriyel dondurma ile artisan dondurma arasındaki en önemli fark,
artisan dondurmanın çoğunlukla üretildiği yerde veya civarında tüketilmesidir.

(9) Dondurma ürünlerinin dağıtımı soğuk zincir olarak adlandırılan dağıtım sistemini
gerektirmektedir. Bu sistemle dondurma, üretimin ardından tüketiciye ulaşıncaya kadarki
her dağıtım seviyesinde belli bir sıcaklığın altında muhafaza edilmektedir. Soğuk zincirin
son halkasını ise nihai satış noktalarındaki soğutucu kabinler oluşturmaktadır.

(10) Endüstriyel dondurma pazarında ulusal çapta faaliyet gösteren başlıca teşebbüsler olan
Algida, Natura Gıda San. ve Tic. A.Ş. (Golf) ve Has Gıda San. ve Tic. A.Ş. (Panda)'nin
yanı sıra, yerel olarak faaliyet gösteren teşebbüsler de bulunmaktadır. Türkiye endüstriyel
dondurma pazarı ise genel olarak büyüyen bir pazardır ve Türkiye'de kişi başına
dondurma tüketimi artmaktadır. Algida pazarda rakipleri karşısında, AC Nielsen verilerine
göre; değer bazında 2009-2011 yılları arasında sırasıyla %(…..), %(…..) %(…..)
oranlarında pazar payına sahiptir.

(11) Algida ve Golf markalı ürünlerin bulunurluk oranları incelendiğinde de Algida’nın en yakın
rakibi olan Golf’e göre daha yüksek bir bulunurluk oranına sahip olmakla birlikte bu oranın
son yıllarda azalma eğilimde olduğu dosya içeriğinden anlaşılmaktadır.

(12) Mevcut dosya bakımından alt pazar ayrımına gidilmeksizin ilgili ürün pazarı “endüstriyel
dondurma” pazarı olarak belirlenmiştir.

I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar

(13) İlgili coğrafi pazar, Türkiye olarak saptanmıştır.

I.3. 15.5.2008 tarih ve 08-33/421-147 sayılı ve 17.03.2011 tarih ve 11-16/287-92 sayılı
Kurul Kararları
(14) Kurulun 15.5.2008 tarih ve 08-33/421-147 sayılı kararında Algida’nın ilgili pazarlarda
hakim durumda olduğu ve Algida’nın ve/veya distribütörlerinin satış noktalarıyla
imzaladıkları sözleşmelerde yer alan münhasırlık şartlarının ve fiilen münhasırlığa yol açan
uygulamalarının ilgili pazarlarda etkin rekabetin oluşmasının önünde engel oluşturduğu
tespitleri yapıldıktan sonra, etkin rekabetin tesis edilebilmesi için Algida’nın ve/veya
distribütörlerinin son satış noktalarıyla ilişkilerinde uymaları gereken birtakım yasaklamalar
getirilmiştir. Buna göre Algida’nın ve/veya distribütörlerinin;
12-42/1258-410
3/8
 Algida Shop'lar dışındaki son satış noktalarıyla yaptığı rekabet etmeme yükümlülüğü
içeren anlaşmalar akdetmesi,
 Son satış noktalarına rakip ürünleri satmama şartına bağlı olarak herhangi bir avantaj
sağlaması ya da fiili münhasırlık yaratan bedelsiz ürün, indirim, kota gibi uygulamalarda
bulunması,
- Satış noktalarına, belirli bir süre içinde, bir önceki yıldaki satışların belli bir oranı şeklinde
bir miktarı satın alması şartı koşması ya da bu şarta bağlı avantajlar sağlaması,
yasaklanmıştır.

(15) Diğer yandan ilgili kararda, tüm teşebbüslerin katılımına açık ve rekabetçi bir yapıda
düzenlenen, şeffaf ve nesnel şartlarla yapılan kamu ve/veya özel sektör ihaleleri sonucu
münhasır satış hakları verilen yerinde tüketim noktalarıyla yapılan anlaşmalardaki rekabet
etmeme yükümlülüğü şartlarına bir yılı geçmemek kaydıyla; Algida’nın belirli spor sanat ya
da eğlence olaylarını desteklemek amacıyla belirli bir mekanda yaptığı ve dondurma
tedarikinin reklam amaçlı bir yan unsur olarak yer aldığı sponsorluk anlaşmalarına bir yılda
60 günü geçmemek kaydıyla bireysel muafiyet tanınmıştır.

(16) Dondurma pazarında hakim durumda bulunan Algida’nın perakende satış noktalarıyla tek
satıcılık anlaşmaları yaptığı, bu amaçla noktalara bedelsiz ürün teklifinde bulunduğu ve
böylelikle rekabeti ihlal ettiği iddiası üzerine yürütülen önaraştırma neticesinde Kurulun
almış olduğu 17.03.2011 tarih ve 11-16/287-92 sayılı kararda ise;
 Algida’nın perakende satış noktalarını temel olarak üçlü bir ayrıma tabi tuttuğu,
 "National Account" (NA) olarak adlandırılan ve içerisinde Migros, Carrefour, Metro,
Real, Dia, A 101 gibi perakendecilerin yer aldığı ve büyük ölçüde ulusal çaptaki zincir
mağazalardan oluşan grup ile doğrudan sözleşme akdettiği,
 İkinci grupta yer alan "local modern trade" (LMT) olarak adlandırdığı ve içinde Adese,
Gimsa, Pehlivanoğlu, llyum, Soykan, Biçen, Birlik Yeni Çağdaş, Greens, Grup Gross,
Groseri gibi daha çok yerel zincir niteliğindeki perakendecilerin bulunduğu grubu ise
Algida’nın satış sözleşmelerine doğrudan taraf olup olmamasına göre "direkt LMT" ve
"indirekt LMT" olarak alt gruplara ayırdığı,
 "concessionaires" üst başlığı altında değerlendirdiği, orta market, bakkal, kuruyemişçi,
büfe, okul kantinleri ve catering noktalarının ise üçüncü grubu oluşturduğu ve bu nihai
satış noktalarıyla sözleşmeye Algida’nın distribütörlerinin taraf olduğu
tespitleri yapılmıştır.

(17) Anılan kararın devamında Algida’nın satış noktaları ile akdettiği tip sözleşmeler de dikkate
alınarak;
 LMT ve NMT gurubu satış noktalarına "zamanında ödeme", "hasarsız ürün-iadesiz
çalışma", "etkili kabin konumlan", ürün stratejileri", "ek görünürlük ve teşhir", "insert
katılımları", "kuruluş yıl dönümleri -müşterinin özel kampanyalarına katılım-yeni
mağaza açılışları" başlıkları altında özetlenebilecek durumların gerçekleşmesi halinde
çeşitli oranlarda prim verme şeklinde tavizlerinin bulunduğu,
 Söz konusu primlerin Algida’nın pazarlama stratejisinin bir parçası olduğu,
 Satış arttırmaya, yeni ürünlerin lansmanına, marka bilinirliği yaratmaya, ürün ve
markaların reklamının yapılmasına, kampanya ve promosyonların desteklenmesine
yöneldiği,
 Bu çerçevede genellikle yeniden satıcıların belirli satış faaliyetlerini ve satış sonrası
hizmetleri sunması karşılığında verilen "fonksiyonel indirim" kapsamında
değerlendirilebilecek nitelikte olduğu ve sağlayıcının, ürünlerini satan müşteriye, bu
ürünleri satarken sağlayıcı için verdiği hizmetler karşılığında indirim ya da prim
vermesinin rekabet kuralları çerçevesinde makul olduğu kabul edilebileceği,
12-42/1258-410
4/8
 Öte yandan “concessionaires” grubu satış noktalarına verilen tavizlerin belirlenmesinde
satış noktasının konumu, müşterinin kaç ay boyunca satış yapabildiği, daha önce
çalışılmış ise noktanın toplam cirosu, büyüme potansiyeli taşıyıp taşımadığı, daha önce
nokta ile çalışılmamış ise nokta için yapılan satış potansiyeli tahmini, hedef müşteri
kitlesi ile perakende noktasının müşterilerinin uyumu gibi kriterler göz önünde
bulundurularak
o Fatura altı indirim,
o Tente, pano, şemsiye, çöp kovası vb. ürün muhafaza amaçlı fonksiyonel görünürlük
malzemeleri,
o Dış mekânda bulunan kabinleri çalınmalara karşı koruma kabin muhafazaları,
o Yüksek sezon dışında kabinini erken açan ve/veya geç kapatan müşterilere destek
amaçlı bedelsiz ürün,
o Elektrik masraflarına destek amaçlı bedelsiz ürün
şeklinde uygulanan tavizlerin bulunduğu,
 Ancak taviz sisteminin Algida kadar rakipleri tarafından da nihai satış noktasında
bulunurluğun sağlanması için kullanılan bir araç olduğu
tespitleri yapıldıktan sonra, başvuru konusu iddialara ilişkin olarak Algida hakkında 4054
sayılı Kanun'un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığı; sonucuna
varılmıştır.

I.4. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme

(18) Algida’nın pazar payı, pazar payının seyri, rakipleri karşısındaki bu açıdan göreli konumu,
bulunurluk oranlarına yönelik veriler dikkate alındığında, 15.5.2008 tarih ve 08-33/421-147
sayılı Kurul kararında Algida’nın hakim durumda olduğuna ilişkin yapılan tespitin
değiştirilmesini gerektirecek boyutta önemli gelişmelerin ortaya çıkmadığı kanaatine
varılmıştır. Aşağıda mevcut dosya bakımından iddia konusu eylemin kötüye kullanma
teşkil edip etmediği değerlendirmiştir.

I.4.1. Yapılan Tespitler

(19) Söz konusu önaraştırma kapsamında yapılan yerinde incelemelerde Algida’nın 2008 tarihli
Kurul kararının aksine satış noktalarında sadece kendi markasının satılmasına yönelik
eylemlerde bulunduğunu gösterir nitelikte herhangi bir bulguya rastlanılmamıştır.

(20) Konu hakkında, şikâyet sahibinin bulunduğu bölgede Algida dışında başka bir marka
dondurma ürünlerini satan dokuz satış noktası ile raportörlerce 31.07.2012 tarihinde yüz
yüze görüşülmüş, 13 noktayla da 13.08.2002 tarihinde telefonda görüşülmüştür. Yapılan
görüşmelerde sorulan “Neden sadece Golf ürünlerini satıyorsunuz?” sorusuna verilen
yanıtların yaklaşık %77’si (17 Nokta) bu durumun kendi tercihlerinden kaynaklandığını1,
yaklaşık %10’u (2 Nokta) Algida markalı dondurma satarken rakip ürünü de noktada
bulundurmak istemesi nedeniyle Algida’nın/distribütörünün baskısıyla karşılaştıklarını ve
yaklaşık %13’ü (3 Nokta) ise ödeme sorunu, desteğin yetersiz bulunması ve diğer kişisel
sebeplerle Golf ve/veya Memo markalı ürünleri sattıklarını ifade etmişlerdir.

(21) Öte yandan Algida’nın Yozgat bölgesinden alınan bilgilerde 2011 yılında Algida markalı
ürünleri satarken 2012 yılında bu ürünleri satmaktan vazgeçen bazı satış noktaları ile
31.07.2012 tarihinde yapılan telefon görüşmelerinde, noktaların yaklaşık %62,5’i
Algida/distribütörü tarafından verilen desteği yetersiz bulması nedeniyle, yaklaşık %25’i
ödeme sisteminden kaynaklanan sorunlar nedeniyle ve yaklaşık %12,5’i ise diğer kişisel

1 Satış noktaları kendi tercihleri olmasını ürün ve hizmet kalitesi, müşteri talebi gibi nedenlerle açıklamaktadır.
12-42/1258-410
5/8
nedenlerle (satış elemanıyla husumet vb.) Algida ürünleri satmaya son verdiklerini,
bununla birlikte Algida’nın rakibin satış noktasında bulunmaması yönünde bir zorlaması
olmadığını beyan etmişlerdir.

(22) Diğer yandan şikayetçi ile yapılan görüşme, konunun Algida Tüketici ve Müşteri hattı
vasıtasıyla Algida’nın Genel Merkezine de iletilmiş olduğu, fakat sorunun çözümünün yine
Algida’nın konsinye sistemiyle çalıştığı distribütörü Bozkurt Gıda Ltd. Şti.’ye bırakıldığı,
Algida’nın bir çalışanı olan distribütör şefi ile yaptığı görüşmede konunun çözülmesi için
kendisine rakip ürüne ait dondurma kabinin çıkarılması gerektiği, eğer rakip markalı bir
ürün satmak isteniyorsa bu ürünlerin de Algida’nın kabininde satılabileceği şeklinde
beyanlarda bulunulduğu, ancak kendisinin bunu kabul etmemesi üzerine Algida’ya ait
kabini iade ettiği belirtilmiştir.

(23) Öte yandan Algida’nın Anadolu ve Kuzey Anadolu Bölge Müdürü ile yapılan görüşmede,
şikâyetçi satış noktası ile tente elektrik yardımı ve teşhir desteği verilmesi kararlaştırılarak
çalışılmaya başlandığı, noktanın daha sonra rakip markayı da satışa sunması ile birlikte
verilen desteğin düşürülmek istendiği ve böylece noktanın varlığını sürdürmesi için
gereken destek yükünün rakip ile paylaşılmasının istendiği dile getirilmiştir.

(24) Bu ifadenin açıklığa kavuşturulması için Algida’ya gönderilen bilgi isteme yazısına
istinaden Algida tarafından verilen cevabi yazıda;
 Rakibin noktaya girmesi ile satış noktalarına verilen desteğe son verilmesi veya
taahhüt edilen desteğin azaltılması şeklinde bir uygulamalarının bulunmadığı,
 Şikayetçinin 2011 yılında toplam 6.700 TL’lik Algida markalı ürünler sattığı,
 2012 yılı başında bu noktaya 730 TL yatırım yapılması, yatırımın Ocak ve Şubat
aylarında peşin olarak verilmesi ve 2013 yılının başında da 350 TL’lik daha yatırımın
yapılacağı hususlarında sözlü olarak mutabık kalındığı,
 Böylelikle noktaya verilen desteğin %11’e yaklaşarak diğer noktalarla
karşılaştırıldığında oldukça yüksek bir orana ulaştığı,
 Bu nedenle 2012 yılında daha yüksek ciro yaparak harcama oranının aşağıya
çekilmesi konusunda mutabık kalındığı,
 Noktanın Mart ayının ortalarından itibaren diğer bir dondurma üreticisinin ürünlerini
sattığının öğrenildiği,
 Bir süre boyunca noktanın her iki markanın da ürünlerini birlikte sattığı,
 Yapılan görüşmelerde noktanın rakip teşebbüsün ürünlerini satmak için 1.750 TL’lik
destek aldığının öğrenildiği,
 Noktada rakip ile birlikte satılmaya başlanılan tarihten itibaren noktanın diğer üreticiden
daha fazla destek alması nedeniyle Algida’ya ait kabinin görünürlülüğünü azalttığı,
 Bu nedenle noktanın Algida markalı ürün satışlarında bir önceki yıla göre % 50’ye
varan bir düşüş gözlemlendiği2,
 Yapılan yatırımın karşılığının alınamayacak olması endişesinin nokta ile paylaşıldığı
 Noktanın da rızasıyla dondurma kabininin geri alındığı
ifade edilmiştir.

I.4.2. Hukuki Değerlendirme

(25) Yapılan yerinde incelemelerde başvuruda iddia edildiği şekilde Algida’nın/distribütörünün
münhasırlığa yönelik uygulamaları bulunduğunu gösteren herhangi bir bulguya
rastlanılmamıştır.

2 Noktanın 2011 yılı ilk çeyreğinde 1.560 TL olarak gerçekleşen cirosu 2012 ilk çeyreğinde 810 TL olarak gerçekleştiği
belirtilmektedir.
12-42/1258-410
6/8

(26) Bu noktada tartışılması gereken husus Algida’nın nihai satış noktalarına yaptığı yatırımlar
yoluyla bu noktalarda rakip ürünlerin satılmasını engelleyerek 2008 yılında alınan karara
aykırı şekilde fiili münhasırlık yaratıp yaratmadığıdır.

(27) Şikâyetçi ile yapılan görüşmede rakip marka ürünleri satmaya başlamasından sonra
Algida’nın bu noktayla olan ticari ilişkisini bitirdiği ifade edilmiştir. Hem Algida’dan gelen
yazıda hem de Algida’nın Anadolu ve Kuzey Anadolu Bölge Müdürü ile yapılan görüşmede
ise noktayla olan anlaşmazlığın noktaya verilen desteğin karşılığının alınamayacağının
anlaşılmasından kaynaklandığı belirtilerek; rakibin satılmasıyla birlikte yapılan yatırımı
karşılama potansiyelini kaybeden şikâyetçiye ait satış noktasında bulunmaya son verdikleri
ifade edilmiştir.

(28) Diğer yandan Algida’dan gelen görüşte satış noktasıyla Algida ürünlerinin satışlarının
arttırılmak suretiyle noktaya verilen destek oranının düşürülmesi ve noktanın Algida’nın
ürünlerini satacağı konusunda anlaşılmasına karşın söz konusu satış noktasında
kendilerine rakip firmanın ürünlerinin de satılmaya başlandığı, noktayla yapılan
görüşmelerde noktanın rakip markadan daha fazla destek alması nedeniyle rakip firmanın
ürünlerinin görselliğini öne çıkartacağını belirttiği, daha sonrasında ise Algida’nın satış
noktasındaki satışlarının düştüğü, noktayla yapılan görüşmede de satışların daha fazla
artmayacağı öngörüsünün ve satış noktasının taviz konusundaki taleplerinin de
karşılanamayacağının paylaşıldığı ve bu nedenle satış noktasıyla çalışılmamaya
başlandığı ifade edilmiştir.

(29) Noktayla çalışılmaya son verildikten sonra noktaya yapılan yatırımın geri istenmediği, söz
konusu durumun genel bir uygulama olmadığı ve bu tür olayların ticarette küçük şehirlerde
her zaman karşılaşabilecek olaylardan olduğu Algida tarafından gönderilen görüşte yer
verilen diğer hususlardır. Kurulun 17.03.2011 tarih ve 11-16/287-92 sayılı kararında Algida
tarafından özellikle “concessionairs” grubunda yer alan müşterilerin kaç ay boyunca satış
yapabildiği, daha önce çalışılmış ise noktanın toplam cirosu, büyüme potansiyeli taşıyıp
taşımadığı kriterleri dikkate alınarak fatura altı indirim, tente, pano, şemsiye, çöp kovası
vb. ürün muhafaza amaçlı fonksiyonel görünürlük malzemeleri, dış mekânda bulunan
kabinleri çalınmalara karşı koruma kabin muhafazaları, yüksek sezon dışında kabinini
erken açan ve/veya geç kapatan müşterilere veya elektrik masraflarına destek amaçlı
bedelsiz ürün şeklinde uygulanan tavizlerin Algida kadar rakipleri tarafından da nihai satış
noktasında bulunurluğun sağlanması ve satış arttırılması amacına hizmet ettiği hükmüne
varılmıştır.

(30) Algida tarafından Kurum kayıtlarına 16.08.2012 tarih ve 6473 sayı ile intikal eden cevabi
yazıda; Anadolu ve Kuzey Anadolu Bölge Müdürü tarafından; “noktaya verilen desteğin
azaltılması” yönündeki girişimin rakibin noktaya girmiş olmasından kaynaklanmadığı, bir
önceki yıl cirosuna bakılarak noktaya taahhüt edilen desteğin rakibin de noktaya girmesi ile
Algida ürünlerinin görünürlüğünün azaltılması sebebiyle satış noktasının cirosunun
düşmesine bağlı olarak yapılan yatırımın geri dönüşünün sağlanamayacağı kaygısı ile
olduğu ifade edilmiştir.

(31) Konuya ilişkin Kurul kararı ve Algida’dan edinilen bilgiler ışığında, bulunurluğu ve satışı
arttırmak amacıyla noktanın satış potansiyeli ve geçmiş cirosuna bakılarak taahhüt edilen
tavizin münhasırlığa neden olmayacağından hareketle, tavize rağmen satışın
arttırılamaması ve yapılan yatırımın teşebbüse geri dönüşünün sağlanamayacak olması
halinde noktaya taahhüt edilen tavizin azaltılması da anlaşılır hale gelmektedir. Şöyle ki,
amacı bulunurluğu ve satışı arttırmaktan ibaret olan taviz sistemi doğal olarak teşebbüsün
12-42/1258-410
7/8
noktaya yaptığı yatırımın karşılığını alabilmesini içermektedir. Bu yatırımın karşılığının
beklenenden daha az alınabileceği durumlarda yatırımın ya da verilen tavizin azaltılması
iktisadi rasyonaliteyle çelişmemekte ve rekabeti kısıtlayıcı bir etki de doğurmamaktadır.

(32) Aksinin kabulü, cironun düşmesi satış noktasına rakibin girmesinin doğal bir sonucu
olmasına rağmen, bu halde dahi taahhüt edilen tavizin verilmesi gerektiği, tavizin
azaltılmasının ise rakibi dışlamak için kullanılan bir araç olduğu şeklinde rekabetten çok
rakibin ve satış noktasının korunmasına hizmet edecek bir yoruma neden olabilecektir.

(33) Bunlara ek olarak, Algida ve rakiplerinin birlikte bulunduğu noktalarla yapılan
görüşmelerde Algida/distribütörünün verilmesi taahhüt edilen tavizin satışların
beklenenden düşük gerçekleşmesi dışında salt rakibin noktaya girmesi halinde azaltılması
şeklinde bir uygulaması bulunup bulunmadığı sorulmuş, bu yönde bir uygulamanın
bulunmadığı şeklinde Algida’dan edinilen bilgiyi teyit eder nitelikte yanıt alınmıştır.

(34) Algida tarafından iletilen 16.08.2012 tarih ve 6473 sayılı bilgi yazısında yer alan bulunurluk
oranları incelendiğinde, Algida ürününün bulunurluğunun düşmesi karşısında rakibin
bulunurluk oranının artış gösterdiği; bunun da rakip aksiyonları, pazarın büyüyen bir pazar
olması ve rakip markaların birlikte satıldığı noktaların artışından kaynaklandığı, bu
durumun ise Algida ile Golf arasındaki rekabetin yoğun bir biçimde sürdüğünü gösterdiği
kanaati oluşmuştur.

(35) Diğer yandan, Algida’nın Genel Merkezi’nden edinilen “müşteri şikâyetleri iş akım
şeması”na bakıldığında, müşterilerden gelen şikâyetlerin Algida Genel Merkezi’nin ilgili
birimine iletildiği, şikâyetin ürüne ilişkin olması halinde ürün numunesi de alınarak yapılan
değerlendirme sonrasında çağrı merkezi aracılığıyla müşterinin sonuçtan haberdar edildiği
görülmekte, fakat şikâyetlerin doğrudan ürüne ilişkin olmadığı, söz gelimi hizmet kalitesi ve
diğer konulara ilişkin olduğu hallerde sorunun ne şekilde çözümlendiği ise
anlaşılamamıştır.

(36) Algida Genel Müdürlüğü’nde ve Algida Kuzey Anadolu ve Anadolu Bölge Müdürlüğü’nde
yapılan görüşmede şikâyetin ürüne ilişkin olmadığı hallerde müşteri şikâyet hattının ne
şekilde işlediği sorulmuş, müşteri şikâyetleri için çağrı merkezi hizmetinin bir başka işletme
tarafından yürütüldüğü, çağrı merkezine iletilen şikâyetlerin en kısa zamanda Algida’nın
Genel Merkezi’nde ilgili birime, ardından sorunun çözüme kavuşmasını sağlayacak ilgili
Bölge Müdürlükleri ve distribütörlere iletildiği ifade edilmiştir. Ancak Algida’nın telefon
kayıtlarında şikayetçi tarafından Algida’ya bildirildiği iddia edilen başvuruya ilişkin bir kayıt
bulunamamıştır.

(37) Yapılan görüşmelerde Algida’nın Hukuk Direktörü ve distribütör yetkilileri tarafından
Algida/distribütör çalışanlarına rekabet kurallarının ve bilhassa Algida hakkında yukarıda
alıntılanan Kurul kararı ile getirilen yasaklamaların düzenli ve sık aralıklarla hatırlatıldığı,
bu bağlamda çalışanların eğitimine ve bu konuda farkındalığının arttırılmasına önem
verildiği dile getirilmiştir.

(38) Müşteri şikâyetlerinin dinlenmesi amacıyla işleyen çağrı merkezinin varlığı ve rekabet
uyum programı çerçevesinde çalışanların bilgilendirilmesine yönelik göstermekte olduğu
çaba Algida’nın rekabet kurallarına uyulması yönünde niyetinin göstergesi olsa da,
sorunun çözümünün sorunun olası kaynağına bırakılmasının ve Algida’nın sorunu
çözmekle görevlendirilen kişiler haricindeki bir biriminin şikâyet sahiplerinden sorunun
çözülmüş olduğuna dair geri bildirim almayışının sistemin bu niyete hizmet etmekten
12-42/1258-410
8/8
uzaklaşmasına neden olduğu, dolayısıyla bu konuda gerekli hassasiyetin gösterilmesi
gerektiği kanaatine varılmıştır.

J. SONUÇ

(39) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre; dosya konusu iddialara yönelik
olarak 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma
açılmamasına OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.





Başkan
Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI


(izinli)
İkinci Başkan (izinli)
Prof. Dr. Metin TOPRAK Doç. Dr. Mustafa ATEŞ İsmail Hakkı KARAKELLE




Doç. Dr. Cevdet İlhan GÜNAY Dr. Murat ÇETİNKAYA Reşit GÜRPINAR


Full & Egal Universal Law Academy