Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 19-21/321-140
Karar Türü: Birleşme ve Devralma
Konu: TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ ile Altınay Havacılık ve İleri Teknolojiler Sanayi Ticaret AŞ arasında bir ortak girişim şirketi kurulması işlemine izin verilmesi talebi
Karar Tarihi: 13.06.2019



Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2019-2-18 (Ortak Girişim)
Karar Sayısı : 19-21/321-140
Karar Tarihi : 13.06.2019
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Adem BİRCAN,
Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin ÜNLÜ, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER : İsmail Atalay YOLCU, Burcu ÇALIŞKAN OLGUN,
Muhammet Murat KARAKAYA, Funda GÖKTEPE,
Büşra ÖZCAN
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayi A.Ş.
Temsilcileri: Av. Abdurrahman Serhat KAYA,
Av. Caner TAŞPINARLI
Adres: Fethiye Mahallesi, Havacılık Bulvarı, No:17, 06980,
Kahramankazan/Ankara
(1) D. DOSYA KONUSU: TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ ile Altınay
Havacılık ve İleri Teknolojiler Sanayi Ticaret AŞ arasında bir ortak girişim
şirketi kurulması işlemine izin verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 31.05.2019 tarih ve 3744 sayı
ile giren ve eksiklikleri en son 11.06.2019 tarih ve 3830 sayı ile tamamlanan bildirim
üzerine düzenlenen 12.06.2019 tarih ve 2019-2-18/Öİ sayılı Ortak Girişim Ön
İnceleme Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda, bildirim konusu işleme izin verilmesinde
sakınca bulunmadığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(4) Bildirim konusu işlem; TUSAŞ – Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) ile
Altınay Havacılık ve İleri Teknolojiler Sanayi Ticaret A.Ş. (ALTINAY) arasında
havacılık ve uzay alanında uçuş kontrol ve her türlü dâhili ve harici yük kontrol
hareket sistemleri tasarımı, üretimi, geliştirilmesi ve pazarlanması amacıyla bir
ortak girişim kurulmasıdır.
(5) İşlemin 2010/4 sayılı Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve
Devralmalar Hakkında Tebliğ (2010/4 sayılı Tebliğ) kapsamında bir devralma
sayılabilmesi için, aynı Tebliğ’in 5. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca bağımsız bir
iktisadi varlığın tüm işlevlerini kalıcı olarak yerine getirecek bir ortak girişim
oluşturulmasını içerip içermediği değerlendirilmelidir. Bu kapsamda dosya konusu
işlem açısından “ortak kontrol” ve “tam işlevsellik” unsurları incelenmelidir.
(6) Birleşme ve Devralma Sayılan Haller ve Kontrol Kavramı Hakkında Kılavuz’un
(Kılavuz) 50. ve devamı paragraflarında ortak kontrolün ortaya çıktığı başlıca
durumlar; tarafların eşit oy hakkına sahip olması, stratejik kararların alınmasında
veto haklarının bulunması ya da oy haklarının ortaklaşa kullanılması olarak
düzenlenmektedir. Bu anlamda, ana şirketlerin kontrol edilen teşebbüsle ilgili
19-21/321-140
2/4

önemli kararlarda (üst yönetimin atanması, bütçe, işletme planı, önemli yatırımlar
gibi) mutabakata varmak zorunda olduğu hallerde ortak kontrol söz konusudur.
(7) (…..). Bu bilgiler bağlamında, ortak girişim üzerinde TUSAŞ ve ALTINAY’ın ortak
kontrolü olacağı anlaşılmaktadır.
(8) Bildirim konusu işlemin 2010/4 sayılı Tebliğ kapsamında bir devralma olarak
değerlendirilmesi için aranan ikinci kriter ise üzerinde ortak kontrol tesis edilen
işletmenin bağımsız bir iktisadi varlık niteliği taşıması, diğer bir deyişle tam işlevsel
olmasıdır. Bu kriter ile ifade edilen temel amaç, kurulacak ortak girişimin
kurucularından bağımsız olarak ilgili pazarda faaliyetlerini sürdürebilen ayrı bir
teşebbüs olarak tanımlanabilmesini sağlamaktır.
(9) Kılavuz’un 82. vd. paragraflarında bir ortak girişimin tam işlevsel olarak kabul
edilebilmesi için ortak girişimin bağımsız olarak faaliyet göstermek bakımından
yeterli kaynaklara sahip olması, doğrudan ana şirketlerle bağlantılı bir işlevin
ötesinde bir faaliyet göstermesi, satış ve satın alma ilişkilerinde ana şirketlere
bağımlı olmaması, kalıcı olarak faaliyet göstermesi gibi nitelikleri taşıması gerektiği
düzenlenmektedir.
(10) Kılavuz’da belirtildiği üzere, ana şirketler ile ortak girişim arasındaki büyük
miktarlardaki satış ve satın alma ilişkilerinin, ortak girişimin tam işlevsellik niteliğinin
değerlendirmesinde dikkate alınması gerekmektedir. Bu değerlendirmelerde ortak
girişimin ana şirketlerine yaptığı satışların toplam üretimine oranı önemli bir
unsurdur. Ortak girişim, cirosunun %50’den fazlasını üçüncü kişilere yaptığı
satışlardan elde ediyorsa, bu tipik olarak bir tam işlevsellik göstergesi olacaktır. Bu
oran %50’nin altında ise, olaya özgü bir analiz gerekli olup, operasyonel
bağımsızlığın tespiti için ortak girişim ile ana şirketler arasındaki ilişkinin gerçek
anlamda ticari nitelikte olması beklenmektedir. Bu kapsamda ortak girişim ana
şirketlerine üçüncü kişilere davrandığı gibi davranacaksa, ortak girişimin tahmini
satışlarının en azından %20’sinin üçüncü kişilere yapılacak olması yeterli
olabilmektedir. İlaveten yapılacak değerlendirmelerde pazarın yapısı da dikkate
alınmalıdır.
(11) Dosya konusu ortak girişim, hava araçlarında kullanılan uçuş kontrol ve dâhili ya da
harici yük kontrol hareket sistemlerine ilişkin her türlü ürün, ekipman ve test
düzeneklerinin tasarımı, üretimi, lojistik desteği, pazarlanması ve ihracatını temin
etmek amacı ile kurulacaktır. İlgili ürünler Türkiye’de üretilememekte, TUSAŞ
tarafından ithal edilmektedir. Bu kapsamda işlem taraflarının sahip olduğu bilgi
birikimi, ekipman ve iş gücü ile ilk etapta uçar platformlarda kullanılacak uçuş
kontrol ve her türlü dâhili ve harici yük kontrol hareket sistemlerinin prototipi
yapılacak olup bu geliştirme sürecinin yaklaşık beş yıllık bir dönemi kapsayacağı
öngörülmektedir. İlgili dönemde ürünlerin prototipleri yeterli olgunluğa eriştiğinde
seri üretime geçilecek olup işlem tarafları ve talep eden üçüncü kişilere satışı
yapılacak ve ihracata konu olacaktır.
(12) Kurulacak ortak girişimin üreteceği ürünlerin belirli bir olgunluğa eriştikten sonra
talep eden üçüncü kişilere satılabilecek olması ve ihracata da konu olacak olması
nedeniyle, bu ürünlerin büyük bir kısmının başlangıçta ortak girişimin tarafı olan
TUSAŞ’a satılacak olması ortak girişimin tam işlevselliğini engellemeyecektir. Öte
yandan Bildirim Formu ve Ortak Girişim Sözleşmesi incelendiğinde, kurulacak ortak
girişimin işlem sonucunda kendine ait muhasebesi, personeli, idari organları
bulunacağı ve yeterli kaynaklara erişim imkânına sahip olacağı anlaşılmaktadır.
Ayrıca Sözleşme’de ortak girişime süre bakımından herhangi bir sınırlama
19-21/321-140
3/4

getirilmediği görülmektedir. Bu tespitler çerçevesinde kurulacak ortak girişimin tam
işlevsellik niteliğine sahip olacağı kanaatine varılmıştır.
(13) Açıklamalar doğrultusunda, bildirim konusu işlemin ana teşebbüslerin ortak
kontrolünde bağımsız bir iktisadi varlığın tüm işlevlerini kalıcı olarak yerine
getirecek bir ortak girişim niteliği ile 2010/4 sayılı Tebliğ’in 5. maddesi çerçevesinde
bir devralma işlemi olduğu görülmektedir. Ayrıca 2010/4 sayılı Tebliğ’in 7.
maddesinde belirtilen ciro eşiklerinin aşılmış olduğu, bu sebeple bildirim konusu
işlemin izne tabi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
(14) İşlem taraflarının faaliyet alanlarına bakıldığında TUSAŞ’ın askeri uçak, helikopter,
insansız hava aracı, uydu sistemleri ürettiği görülmektedir. TUSAŞ ayrıca, Airbus
ve Boeing gibi pek çok uluslararası uçak üreticisinin ürettiği uçakların gövdelerinin
bir kısmını imal etmektedir. İşlemin diğer tarafı ALTINAY’ın faaliyetleri ise üç temel
alana ayrılmaktadır:
a. Hareket Kontrol Teknolojileri: (i) Eyleyiciler: Her türlü sivil ve askeri
platformlar için (denizaltı ve deniz üstü araçları, kara araçları, hava
araçları, uydu sistemleri) doğrusal ve dönel eyleyiciler, (ii) Hareket
platformları: Tek eksenden altı eksene kadar stabilize ve stabilize
olmayan hareket platformları ile ilgili her türlü mekanik, elektronik ve
yazılım çalışmaları, (iii) Döngüde donanım test sistemleri: Sistemlerin
doğrulama, kalifikasyon ve sertifikasyon faaliyetlerini gerçekleştirebilecek
döngüde donanım test sistemleri.
b. İnsansız Sistem Teknolojileri: Her tip insansız kara araçları ile bunların
ekipman, sistem, alt sistem, yazılım, donanım, test, kalifikasyon ve
sertifikasyon çalışmaları, mikro boyuttan büyük boyuta kadar her türlü
çok rotorlu insansız hava araçları (drone).
c. Kritik Üretim Teknolojileri: (i) Demilitarizasyon sistemleri: Ömrünü
tamamlamış her türlü konvansiyonel mühimmat ile yüksek enerjili
malzemenin bertaraf ve geri dönüşümlerini sağlayacak insansız
sistemler, tesis, makine, ekipman, yazılım, donanım ve alt yapı kurulumu
çalışmaları, (ii) Yüksek enerjili malzeme üretim teknolojileri: Yüksek
enerjili yakıt ve patlayıcı malzemelerin üretimi için gerekli makine,
ekipman, tesis, altyapı, test sistemi ile ilgili tasarım, üretim, test,
kalifikasyon, sertifikasyon, dokümantasyon faaliyetleri.
(15) Kurulacak ortak girişim ise hava araçlarında kullanılan uçuş kontrol ve dâhili ya da
harici yük kontrol hareket sistemlerine ilişkin her türlü ürün, ekipman ve test
düzeneklerinin tasarımı, üretimi, lojistik desteği, pazarlanması ve ihracatı
alanlarında faaliyet gösterecektir.
(16) Havacılık ve uzay alanında uçuş kontrol ve her türlü dâhili ve harici yük kontrol
hareket sistemleri (eyleyici), uçuşu sağlayan yüzeylerde yer alan parçaların ve
dâhili harici yüklerin hareketini sağlayan parçaların hareket etmesini sağlayan
elektriksel, hidrolik ve pnömatik sistemlerdir. Söz konusu ürün grupları ve bunların
içerisinde yer alan ürünler şu şekildedir:
a. Uçuş Kontrol Sistemleri: Hava platformlarının manevra kabiliyeti (flaplara
hareket veren mekanizmalar vb.) kazanmasında hayati önemi haiz başta
birincil ve ikincil eyleyiciler, bu sistemlerin mekanik ve elektronik
donanımları ve yazılımları, sürücüleri ve kontrolcüleri, test sistemleri.
19-21/321-140
4/4

b. İkincil Eyleyiciler: Ana ve yardımcı uçuş kontrol yüzeyleri dışında kalan
her türlü (silah sistemleri bırakma mekanizmaları, kanopi, fren, vb.) ikincil
tipte eyleyiciler, bu eyleyicilerin mekanik ve elektronik donanımları ve
yazılımları, sürücü ve kontrolcüleri, test sistemleri.
c. İniş Takımları: İniş takımları dikmeleri ile bu iniş takımlarının kontrolünde
kullanılan steering sistemi, açma kapama eyleyicileri, kilit, kapak, fren,
jant, disk, vb. ekipmanlar.
d. Güç Paketleri: Hava platformlarında ve bu platformların test sistemleri ile
yer destek ve bakım ekipmanlarında kullanılan her türlü hidrolik,
pnömatik, elektromekanik güç paketleri (rezervuar, filtre modülleri,
kompresörler, pompalar, vb. tüm ekipmanlar).
e. Silah Sistemleri Taşıyıcıları: Hava platformlarında her türlü mühimmat ve
faydalı yük (sonar, sahte hedef, vb.) taşınması ve atılması amacıyla
kullanılan pnömatik, elektromekanik ve hidrolik ekipmanlar ile bu
ekipmanlarda kullanılan mekanik, elektronik ve yazılım donanımları,
geliştirme amaçlı ekipmanlar, test ve doğrulama sistemleri, kalifikasyon
ve sertifikasyon sistemleri ile altyapıları.
f. Test ve Doğrulama Sistemleri: Hava araçları ve ilgili her türlü ekipmanın
test ve doğrulama faaliyetleri amacıyla kullanılacak test ve otomasyon
sistemleri, bu sistemlerle ilgili mekanik, elektronik ve yazılımsal faaliyetler
ile test, doğrulama, kalifikasyon ve sertifikasyon faaliyetleri.
(17) Ortak girişim, uçar platformlarda kullanılacak sistemleri üretmek amacıyla
kurulacaktır. ALTINAY ise kara taşıtlarında kullanılan sistemler üzerinde
yoğunlaşmış olup hâlihazırda herhangi bir uçar platform için ürettiği bir ürünü
bulunmamaktadır. Kara ve hava taşıtları için üretilen hareket kontrol teknolojileri
arasında kullanım amaçları, üretim teknolojileri, sertifikasyon gibi birçok farklı kriter
açısından farklılıklar bulunmakta ve bu ürünler birbirleri ile ikame
edilememektedirler. Dolayısıyla ortak girişimin faaliyet alanı ile ALTINAY’ın
faaliyetleri arasında hareket kontrol teknolojileri özelinde bir benzerlik olmakla
birlikte TUSAŞ ve ALTINAY’ın faaliyetleri arasında yatay bir örtüşme olmadığı
değerlendirilmiştir.
(18) Ana teşebbüsler hem birbirleriyle hem de ortak girişimle aynı pazarda faaliyet
göstermediklerinden, işlem sonucunda 4054 sayılı Kanun’un 7. maddesi
kapsamında herhangi bir hâkim durum yaratılması veya mevcut bir hâkim durumun
güçlendirilmesinin söz konusu olmayacağı ve işleme izin verilebileceği kanaatine
ulaşılmıştır.
H. SONUÇ
(19) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, bildirim konusu işlemin
4054 sayılı Kanun’un 7. maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan 2010/4 sayılı
Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında
Tebliğ kapsamında izne tabi olduğuna; işlem sonucunda aynı Kanun maddesinde
yasaklanan nitelikte hakim durum yaratılmasının veya mevcut hakim durumun
güçlendirilmesinin ve böylece rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu
olmaması nedeniyle işleme izin verilmesine, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren
60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere,
OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy