Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 14-07/149-64
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: Türkiye Garanti Bankası A.Ş. ile Fibabanka A.Ş. arasında akdedilen Bonus Kredi Kartı Program Paylaşımı Sözleşmesi’ne menfi tespit belgesi verilmesi veya muafiyet tanınması talebi
Karar Tarihi: 19.02.2014

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2014-4-4 (Muafiyet)
Karar Sayısı : 14-07/149-64
Karar Tarihi : 19.02.2014
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Kenan TÜRK (İkinci Başkan)
Üyeler : Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR, Fevzi ÖZKAN,
Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER: Dr. Ali Fuat KOÇ, Kasım ŞENGÜL
C. BİLDİRİMDE
BULUNANLAR : - Fibabanka A.Ş.
Emirhan Cad. Barbaros Plaza İş Merkezi No:113 34349 Dikilitaş
Beşiktaş/İstanbul
- Türkiye Garanti Bankası A.Ş.
Nispetiye Mah. Aytar Cad. No:2 34340 Levent Beşiktaş/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Türkiye Garanti Bankası A.Ş. ile Fibabanka A.Ş. arasında
akdedilen Bonus Kredi Kartı Program Paylaşımı Sözleşmesi’ne menfi tespit belgesi
verilmesi veya muafiyet tanınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 14.01.2014 tarihinde giren başvuru üzerine
düzenlenen 14.02.2014 tarih ve 2014-4-4/MM sayılı Muafiyet/Menfi Tespit Ön İnceleme
raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; bildirimi yapılan Bonus Kredi Kartı Program
Paylaşımı Sözleşmesi (Sözleşme)’ne 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un
5. maddesinin ikinci fıkrası çerçevesinde muafiyet tanınmasında sakınca bulunmadığı ifade
edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. İlgili Pazar
(4) Bildirimin konusu dikkate alınarak, ilgili ürün pazarları “çok markalı kredi kartları ihracı pazarı
(issuing)” ve “üye işyeri edinme pazarı (acquiring)”; ilgili coğrafi pazar ise "Türkiye" olarak
belirlenmiştir.
G.2. Bildirimin Konusu
(5) Bildirim Formu’nda yer alan ifadelere göre, Sözleşme ile Türkiye Garanti Bankası A.Ş.
(GARANTİ)’nin uluslararası kart kuruluşları ile imzalamış olduğu lisans sözleşmeleri
çerçevesinde çıkartmakta olduğu ve işyerlerinden taksitli mal ve hizmet satın alma,
alışverişlerde para yerine kullanılabilen ödül (bonus) kazanma, kazanılan bonusları
uygulamaya dahil işyerlerinde mal ve hizmet satın almak için kullanma imkanları tanıyan,
GARANTİ tarafından kurulan ve işletilen Bonus Kredi Kartı programının ve bu programın
parçalarının, Fibabanka A.Ş. (FİBABANKA) tarafından da kullanılabilmesi ve bu kullanım
esnasında tarafların hak ve yükümlülüklerinin, uygulama esaslarının, hizmet standartlarının
belirlenmesi amaçlanmaktadır.
(6) İlgili formda, Sözleşme’ye konu uygulamanın, GARANTİ’nin kurmuş olduğu ve sekiz üyesi
bulunan Bonus Kredi Kartı Platformu’na FİBABANKA’nın da dâhil edilmesi amacını taşıdığı,
bu amaç doğrultusunda Sözleşme’de söz konusu programın bütünlüğünün sağlanması ve
Garanti Bankası’nın bugüne kadar oluşturduğu marka standartları ve teknik standartların
14-07/149-64
2/5

korunması ve kart hamillerine verilecek hizmetin asgari seviyesinin belirlenmesi amacıyla
birtakım ilkelerin düzenlendiği belirtilmiştir. Ayrıca bu düzenlemelerin tarafların ticari
özgürlüklerini kısıtlamadığı, tarafların Bonus Kredi Kartı Programı’nın işletimi ile ilgili olarak
alacakları kararların ve yapacakları uygulamaların, her bir tarafa ait Bonus Kart hamilleri
arasında ayrım yapılmaması, özellikle tüketici yararı ve mevcut marka standartları ile teknik
standartların korunması amacıyla belli standartlara bağlama amacını taşıdığı ifade edilmiştir.
G.3. Değerlendirme
G.3.1. Menfi Tespit Değerlendirmesi
(7) Aynı piyasada faaliyet gösteren, birbirine rakip iki teşebbüsün aralarında yaptığı bildirime
konu Sözleşme’nin kapsamı ve uygulama esaslarını düzenleyen 5. maddesinde yer alan;
FİBABANKA tarafından Bonus Kredi Kartı hamillerine yönelik yapılacak kampanyalar, reklam
ve tanıtım faaliyetleri ile verilecek bonus oranlarına kısıtlamalar getirilmesi; ayrıca kart
uygulamaları, müşterilere verilecek bonuslar ve sağlanacak avantajların sahip olacağı
özelliklerin tespit edilmesinin rekabeti sınırlayıcı nitelikte olduğu görülmektedir. Bu nedenlerle
ilgili Sözleşme’nin 4054 sayılı Kanun’un 4. madde yasağına tabi olacağı; dolayısıyla bildirime
konu Sözleşme’ye 4054 sayılı Kanun’un 8. maddesi çerçevesinde menfi tespit belgesi
verilmesinin mümkün olamayacağı kanaatine varılmıştır.
G.3.2. Grup Muafiyeti Değerlendirmesi
(8) 2002/2 Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nin “Kapsam” başlıklı 2.
maddesinde, “Rakip teşebbüsler arasında yapılan dikey anlaşmalar, bu Tebliğ ile tanınan
muafiyetten yararlanamaz…” hükmü bulunmaktadır.
(9) GARANTİ ve FİBABANKA; bankacılık hizmetleri ve inceleme konusu bakımından ilgili ürün
pazarları olarak belirlenen çok markalı kredi kartları ihracı ve üye işyeri edinme pazarlarında
birbirlerine rakip olduklarından, Sözleşme’nin anılan Tebliğ kapsamında grup muafiyetinden
yararlanması mümkün değildir.
G.3.3. Bireysel Muafiyet Değerlendirmesi
(10) Menfi tespit alamayan ve 2002/2 sayılı Tebliğ’in sağladığı muafiyetten de yararlanamadığı
tespit edilen Sözleşme’ye bireysel muafiyet tanınabilmesi için Sözleşme’nin 4054 sayılı
Kanun’un 5. maddesinde öngörülen iki olumlu iki olumsuz koşulu birlikte sağlaması
gerekmektedir. Aşağıda, bu koşullar kapsamında değerlendirme yapılmıştır:
a) Malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme ve
iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması
(11) Yapılan bildirimde de belirtildiği üzere, kredi kartlarının taksit/ödül imkanlarının
kullanılabilmesi için kart çıkaran banka ile üye işyeri anlaşması yapan bankanın aynı olması
gerekmektedir. Dosya konusu Sözleşme ile çok markalı kredi kartlarına yönelik üye işyeri
edinme pazarında kapalı ağ olarak faaliyet gösteren Bonus üye işyeri ağı FİBABANKA’nın
kredi kartı kullanıcılarının kullanımına açılmıştır. Bu yolla FİBABANKA yeni bir yaygın üye
işyeri ağı oluşturmaya gerek kalmaksızın GARANTİ, TEB, Şekerbank, ING Bank, Eurobank
Tekfen, Alternatifbank ve Denizbank’ın oluşturduğu mevcut üye işyeri ağında ihraç ettiği
kartları kullandırma imkânına sahip olacaktır. FİBABANKA böylelikle yeni üye işyeri
anlaşmaları yapmasa dahi mevcut üye işyeri ağından faydalanarak güçlü bir marka ile
beraber çok markalı kredi kartları piyasasındaki pazar payını artırma imkânına kavuşacaktır.
Bunun yanı sıra genişleyen üye işyeri ağı sayesinde daha kolay müşteri çekebilecek ve üye
işyeri pazarındaki cirosunun yanı sıra kart kullanıcılarından elde ettiği ciroyu da
artırabilecektir.
(12) Diğer yandan, sözleşmeye taraf bankaların program kullanımına yönelik söz konusu
Sözleşme dolaylı olarak çok markalı kredi kartları hizmetinin sunulmasında gelişme ve
14-07/149-64
3/5

iyileşme sağlanması amacına da hizmet etmektedir. FİBABANKA altyapı yatırımlarını
artırmak yerine Bonus’un mevcut geniş ağından faydalanabilecek; yeni POS terminali
yatırım, bakım ve onarım maliyeti üstlenmeyecek, bu terminallerin yönetimi için gerekli insan
kaynağı maliyetine maruz kalmayacak ve mevcut ağa isterse yeni üye işyerleri eklemek
suretiyle faaliyet gösterecektir. Bu anlamda Sözleşme ile birlikte bir bakıma FİBABANKA’nın
ölçek ekonomisinden faydalanması söz konusu olacaktır. Bunun yanı sıra güçlü bir marka
yaratmanın gerektirdiği reklam, müşteri memnuniyeti, ilişki yönetimi yatırımlarından çok
büyük ölçüde tasarruf sağlayacaktır. Böylece FİBABANKA müşterileri açısından bankacılık
hizmetlerinin önemli parçalarından biri olan kredi kartları pazarında hizmet alımında iyileşme
sağlanması söz konusu olacaktır.
(13) Ayrı POS cihazı yerleştirilmesi bankalar açısından maliyeti artıran bir unsur olduğu gibi, bu
maliyetin takas komisyonuna yansıtılması sonucunda ekonominin geneline de bir maliyet
yüklenmektedir. Zira bankaların POS cihazı yerleştirmek için katlandıkları maliyetleri
bankalar arası işlemlerde uygulanacak takas komisyonuna yansıttıkları bilinmektedir. İhraççı
banka tarafından kabulcü bankadan alınan takas komisyonu kabulcünün bunu üye işyerine;
üye işyerinin de bunu fiyatlar yoluyla tüketiciye yansıtmasıyla ekonominin bütünü açısından
bir maliyet haline gelmektedir. Söz konusu işbirliği bu anlamda taraf bankalara bir maliyet
avantajı sunacak ve bankaların kaynaklarını daha etkin bir şekilde kullanmalarına olanak
tanıyacaktır.
b) Tüketicinin bundan yarar sağlaması
(14) İncelenen dosya bakımından, tüketici yararı açısından ilk olarak FİBABANKA müşterilerinin
durumunda meydana gelebilecek olası değişmeler değerlendirilmelidir. Bu bağlamda
incelemeye konu anlaşma vasıtasıyla kredi kartları pazarında FİBABANKA kredi kartı
hamillerinin çok markalı kredi kartı hizmetinin sağladığı avantajlardan yararlanması yoluyla
tüketicilerin güvenli hizmet almaları ve yaygın bir üye işyeri ağına sahip olan Bonus’un
sağladığı ödül/puan uygulamasından faydalanmaları sağlanmış olmaktadır. Bu açıdan,
FİBABANKA müşterilerinin Türkiye’nin en yaygın üye işyeri ağlarından birine dâhil olarak
alışveriş yapma imkanına sahip olmaları tüketici yararı açısından dikkate değer bir husustur.
(15) Bunun yanı sıra, FİBABANKA Sözleşme ile sağladığı yatırım, maliyet, fiyat, insan kaynağı
avantajlarını daha iyi hizmet sunabilmek için diğer hizmetlere ayırabilecek ve kart hamilleri
bundan etkin hizmet almak ve bu hizmeti, düşen maliyetler sayesinde ucuza almak imkanına
sahip olabilecektir. Ayrıca FİBABANKA müşterileri için ürün çeşitliliği artacak, ürüne daha
kolay ulaşabilme imkanı sağlanabilecektir.
(16) Diğer taraftan, kredi kartı pazarı çift taraflı pazar özelliğindedir ve bu pazarlarda bir arz edici
tarafından sunulan aynı ürüne karşı birbirini etkileyen iki farklı talep söz konusudur.
Bunlardan ilki kart kullanıcının talebi, ikincisi ise üye işyerinin talebidir. Kart kullanıcıları
bakımından kredi kartı ne kadar çok üye işyerine sahipse karta olan talep o oranda
artmaktadır. Aynı şekilde bir kredi kartı ne çok tüketici tarafından kullanılmaktaysa üye
işyerlerinin o kredi kartının POS’unu yerleştirmek konusundaki saikleri artacaktır. Kart
kullanıcıları ve üye işyerleri arasındaki bu pozitif dışsallık nedeniyle, tüketici boyutundaki bir
fayda artışının diğer bir tüketici grubu olan üye işyerine yansıması söz konusudur.
Dolayısıyla birleşme ile gelen pazar payı artışıyla daha fazla tüketicinin fayda görmesi
muafiyetin ilgili şartının karşılanması açısından önemlidir.
c) İlgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmaması
(17) Söz konusu Sözleşme ile taraflara, Bonus programının bütünlüğünün ve “Bonus” markası ile
verilen hizmetin standardının korunması amacıyla, tarafların kendi programlarına üye olan
program üyeleri, kart hamilleri ve kart uygulamalarına getirilmiş olanlar hariç olmak üzere,
14-07/149-64
4/5

kredi kartı ve üye işyeri pazarlamasında bir sınırlama getirilmemektedir.

(18) Öte yandan, dosya mevcudu bilgilerden FİBABANKA’nın pazar payının ihmal edilebilir
düzeyde olduğu görülmektedir. Buna göre bildirime konu işlem ile GARANTİ’nin ilgili
pazarlardaki payları değişmeyeceğinden, ilgili pazarın önemli bir bölümünde rekabet ortadan
kalkmayacaktır.
(19) İlgili pazarda benzer anlaşmalar 2002 yılından beri yapılmakta olup, hâlihazırda pazardaki
rekabet, irili ufaklı bankaların birbirleriyle olan asimetrik ve cılız rekabetinden çıkıp, pazarda
öne çıkan World, Bonus, Axess, Advantage, Maximum gibi kart sistemleri arasındaki
rekabete dönüşme sürecini tamamlamaktadır. Küçük ölçekli bankalar ise bu tür anlaşmalar
sayesinde sürece dâhil olmak imkanına kavuşmaktadır. Kurulumuz tarafından her zaman
mercek altına alınması ve sonlandırılması mümkün olan bu tür geçici anlaşmaların bir diğer
olumlu etkisi ise, eskiden büyük bankaların tayin ettiği rekabet şartlarında pazarda
tutunmaya çalışan küçük ölçekli bankaların, anılan süreçte kart sayılarını ve üye işyerlerini
artırarak güçlenme imkanı bulacak olmasıdır.
(20) Sonuç olarak bildirime konu anlaşma sonucunda ilgili pazarın önemli bir bölümünde
rekabetin ortadan kalkmayacağı ve muafiyetin bu koşulunun sağlandığı değerlendirmesine
ulaşılmıştır.
d) Rekabetin (a) ve (b) bentlerindeki amaçların elde edilmesi için zorunlu olandan fazla
sınırlanmaması
(21) Bildirimde Formu’na göre, Sözleşme ile amaçlanan teşebbüslerin üye işyeri ve kart
kullanıcılarının sayısını artırmak ve bu yolla rakipler ile daha etkin rekabet edebilmektir.
Anılan Sözleşme’nin bu doğrultuda hazırlandığı ve rekabeti zorunlu olandan fazla kısıtlayıcı
herhangi bir hükme yer verilmediği anlaşılmaktadır.
(22) Bunun yanı sıra bildirimde, Sözleşme’de yer alan uygulama esasları, hizmet standartları,
iletişim ve marka standartlarına ilişkin hükümlerin GARANTİ’nin marka imajının korunması
amacıyla kaleme alındığı, bu hükümlerde yer alan kısıtlamaların ortaya çıkan yararla
kıyaslandığında, Sözleşme’nin rekabetin zorunlu olandan fazla kısıtlanmadığı sonucuna
ulaşılacağı ifade edilmiştir.
(23) Diğer taraftan kredi kartları pazarında tüketicilerin birden fazla karta sahip oldukları ve taksit
oranı ve ödüller açısından en uygun bankanın kredi kartını kullanabildikleri belirtilmiş, bu
nedenle rekabetçi yapıya sahip pazarda tüketiciye sağlanan hizmet, iletişim ve marka
standartlarının korunmasının büyük önem arz ettiği ifade edilmiştir. Bunun yanı sıra,
Sözleşme’de tarafların Bonus Kredi Kartı Programı dışında, müşterilerine sunabilecekleri
diğer özel avantajlar konusunda herhangi bir kısıtlamanın bulunmadığı vurgulanmıştır.
(24) Bu çerçevede söz konusu sözleşmelerde yer alan kısıtlamaların rekabeti zorunlu olandan
fazla sınırlamadığı görülmektedir.
(25) Sonuç olarak, 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinde belirtilen koşulları sağlayan bildirime
konu Sözleşme’ye muafiyet tanınması gerektiği kanaatine varılmıştır.
H. SONUÇ
(26) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre;
1) Türkiye Garanti Bankası A.Ş. ile Fibabanka A.Ş. arasında 01.04.2013 tarihinde akdedilen
“Bonus Kredi Kartı Program Paylaşımı Sözleşmesi”ne menfi tespit belgesi verilemeyeceğine,
2) Türkiye Garanti Bankası A.Ş. ve Fibabanka A.Ş.’nin birbirine rakip teşebbüsler olmaları
nedeniyle, söz konusu Sözleşme’nin 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti
Tebliği kapsamında grup muafiyetinden yararlanamayacağına,
14-07/149-64
5/5

3) Bununla birlikte bildirim konusu sözleşmeye, 4054 sayılı Kanun'un 5. maddesinde
belirtilen şartların tamamını karşılaması nedeniyle muafiyet tanınmasına
OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy