Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 12-53/1507-526
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin veri merkezi erişim hizmetlerinde fiyat indiriminde bulunarak veri merkezi hizmeti sunan işletmecilerin rekabet edebilmesini zorlaştırdığı iddiası
Karar Tarihi: 01.11.2012


REKABET KURUMU
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2012-2-98 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 12-53/1507-526
Karar Tarihi : 01.11.2012

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Prof. Dr. Metin TOPRAK, Doç. Dr. Mustafa ATEŞ,
İsmail Hakkı KARAKELLE, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR
B. RAPORTÖRLER : Onur Yelda YÜKSEL, Nimet KAVAK
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Gizlilik talebi bulunmaktadır.
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - Türk Telekomünikasyon A.Ş.
Turgut Özal Bulvarı 06103 Aydınlıkevler/Ankara
(1) E. DOSYA KONUSU: Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin veri merkezi erişim
hizmetlerinde fiyat indiriminde bulunarak veri merkezi hizmeti sunan işletmecilerin
rekabet edebilmesini zorlaştırdığı iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle;
- Veri merkezi hizmetleri alanında faaliyet gösteren bir firma oldukları, Türk Telekom’un
da son kullanıcılara hizmet veren bir veri merkezinin bulunduğu,
- Son bir yıldır Türk Telekom’un veri merkezi hizmetinde ciddi fiyat indirimlerine gittiği ve
yarattığı bu fiyat avantajıyla başvuru sahibinin müşterilerini kendine çektiği,
- Türk Telekom’un düşük fiyat uygulamasının veri merkezi erişim/bağlantı ücretlerinde
söz konusu olduğu, teşebbüsün bu düşük fiyatları asimetrik fiber kullanıyor olmakla
açıkladığı,
- Türk Telekom’un veri merkezi müşterilerine, faturalarında görünen veri merkezi erişim
ücretinin karşılığında olması gerekenden iki kat daha hızlı erişim sağladığı,
- Türk Telekom’un fiyatlarıyla rekabet etmenin mümkün olmadığı, teşebbüsün veri
merkezi hizmetlerinde tekelleşmeye gittiği
iddia edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 05.06.2012 tarih ve 4724 sayı ile intikal eden
başvuru üzerine hazırlanan 10.08.2012 tarih ve 2012-2-98/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu
28.08.2012 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 12-42/1283-M sayı ile önaraştırma
yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca yapılan inceleme üzerine hazırlanan
23.10.2012 tarih ve 2012-2-98/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; dosya konusu iddialara ilişkin olarak soruşturma
açılmasına gerek olmadığı, şikâyetin reddedilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

12-53/1507-526
2/14
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. İncelenen Taraf: Türk Telekomünikasyon A.Ş. (Türk Telekom)
(5) Türk Telekom’un biri İstanbul Gayrettepe; diğeri Ankara Ümitköy’de olmak üzere iki ayrı
yerde veri merkezi bulunmaktadır. Türk Telekom bu veri merkezlerinde çoğunluğu işletme
ve kamu kurumları gibi kurumsal müşterilerden oluşan son kullanıcılara sunucu barındırma,
sunucu kiralama, sanallaştırma, web alanı ve e-posta barındırma, alan adı yönetimi, veri
depolama ve yedekleme gibi hizmetler sunmaktadır.
I.2. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Görüşü
(6) Başvuru konusuna ilişkin olarak, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun
7. maddesinin, 2. fıkrası uyarınca BTK’dan talep edilen görüş 07.08.2012 tarih ve 6259
sayı ile Kurum kayıtlarına girmiştir.
(7) İlgili yazıda özetle;
- Türk Telekom tarafından perakende seviyede sunulan veri merkezi bantgenişliği
hizmetinin; internet servis sağlayıcıları (İSS) tarafından Türk Telekom’dan toptan
düzeyde metro ethernet internet hizmeti alınmak suretiyle verilebildiği,
- Türk Telekom veri merkezi bantgenişliği hizmetine ilişkin BTK’ya sunulan tarife
tekliflerinin ilgili mevzuat çerçevesinde değerlendirilip incelenerek yürürlüğe girdiği,
- Türk Telekom veri merkezi bant genişliği hizmetine ilişkin alınan 08.06.2010 tarih ve
2010/DK-07/346 sayılı Kurul Kararı ile Türk Telekomünikasyon A.Ş. tarafından
perakende seviyede sunulmakta olan 18.03.2009 tarih ve 2009/DK-07/127 sayılı
Kurul kararı ile onaylanan “IDC (Internet Data Center) Garanti Olmayan Bantgenişliği”
ve 15.10.2009 tarih ve 2009/DK-07/526 sayılı Kurul kararı ile onaylanan “Gerçek
Zamanlı İçerik Yayını” hizmetlerinin tarifelerinin 24.05.2006 tarih ve 2006/DK-07/322
sayılı Kurul kararı ile onaylanan “IDC Bantgenişliği” hizmeti tarifelerinin düzeyine
benzer şekilde toptan seviyede sunulan Metro Ethernet İnternet Erişimi hizmeti
tarifelerinin üzerine bir perakende marj eklenmesi suretiyle belirlenmesi hususuna
karar verilmiş, anılan Kurul kararı sonrasında revize edilerek BTK’ya sunulan Türk
Telekom veri merkezi tarifeleri, 02.09.2010 tarih ve 2010/DK-07/519 sayılı Kurul
kararı ile onaylanmış olup, mevcut durumda da geçerli olan söz konusu tarifeler ile
metro ethernet tarifeleri arasında, işletmecilerin rekabet edebilmelerine imkan
sağlayacak seviyede bir marj bulunduğu,
- 27.10.2010 tarih ve 2010/DK-07/593 sayılı BTK kararı ile veri merkezi erişim hizmeti
tarifelerinin, mevzuata ve Kurum düzenlemelerine uygun olması ve yürürlüğe girmesi
öncesinde BTK’ya bilgi olarak sunulması kaydıyla Türk Telekom tarafından
belirlenebileceğine karar verildiği, bu kapsamda anılan hizmete ilişkin tarifelerin
yürürlüğe girmesi için BTK onayının gerekmediği,
- Veri merkezi işleten İSS’lere yönelik olarak sunulan ve yükleme kapasitesi yüksek
indirme kapasitesi düşük olan asimetrik metro ethernet internet hizmeti tarifelerinin,
simetrik kapasite sunan metro ethernet internet hizmeti tarifelerine göre daha düşük
bir seviyede olduğu, böylelikle veri merkezi işleten İSS’ler için maliyet avantajının
bulunduğu, söz konusu hizmetin, Türk Telekom tarafından İSS yetkilendirmesi almış
tüm işletmecilere ayrım gözetilmeksizin toptan seviyede sunulduğu, başvuruda
bulunan firmanın İSS yetkilendirmesinin bulunması koşuluyla mezkûr hizmetten
faydalanabildiği,
- BTK’nın, tarife ve kampanya onaylarında ve diğer BTK düzenlemelerinde, 5809 sayılı
Elektronik Haberleşme Kanunu ve ilgili mevzuat kapsamında yer verilen; etkin ve
sürdürülebilir rekabet ortamının sağlanması ve korunması, elektronik haberleşme
12-53/1507-526
3/14
hizmetleri arzı ile yeni yatırımların, teknoloji gelişiminin ve üretiminin özendirilmesi,
eşit şartlardaki kullanıcılar ve işletmeciler arasında ayrım gözetilmemesi, hizmetlerin
benzer konumdaki kullanıcılar tarafından eşit şartlarla ulaşılabilir olması, kullanıcıların
makul bir ücret karşılığında elektronik haberleşme şebeke, altyapı ve hizmetlerinden
yararlanmasını sağlayacak uygulamaların teşvik edilmesi, ücretlerin, rekabetin
engellenmesine, bozulmasına veya kısıtlanmasına neden olacak şekilde
belirlenmemesi gibi ilkeleri göz önünde bulundurduğu, şikâyete konu Türk Telekom
veri merkezi hizmetlerine ilişkin düzenlemelerde de bu yaklaşım ve ilkelerin dikkate
alındığı
ifade edilmiştir.
I.3. Veri Merkezi Hizmetleri ve Türk Telekom’un Konumu
(8) Veri merkezleri, kuruluşların özel alanları (bilgisayar sistemleri ve yerel alanları) ile herkese
açık internet arasındaki bir düzeyde yeni bir kategori oluşturan hizmet platformlarıdır. Veri
merkezleri, veri saklanması, işletilmesi ve sunulması için ortam oluşturan gelişmiş teknik
altyapı ile donatılmıştır. Bu merkezler yüksek düzeyli güvenliğin sağlandığı, 7 gün 24 saat
hizmetin alındığı, ölçeklenebilir ve yönetilebilir bir ekosistem olarak da tanımlanmaktadır.
Veri merkezleri, web alanları ve uygulamaları için ev sahipliği (hosting), sunucular için yer
paylaşımı olanağı (bina, güvenlik, elektrik, klima, yangın sistemi, vb.), ağ bağlantısı,
internet bağlantısı, donanım ve yazılım (sunucular, işletim sistemleri, veri depoları),
yönetim ve denetim hizmetleri, güvenlik, felaket kurtarma hizmeti, danışmanlık, tasarım,
sistem entegrasyonu, kurulum hizmetleri verilen büyük altyapılardır.
(9) Hem yerel hem de uluslararası oyuncuların yer aldığı Türkiye veri merkezi hizmetleri
pazarında faaliyet gösteren başlıca firmalar arasında IBM, ABH, Global İletişim, Koç
Sistem, Turkcell Superonline, Vodafone Koç.net, Terremark, Doruknet, Sadece Hosting,
Radore Hosting sayılabilecektir. Bu firmaların çoğunluğu ana veri merkezlerini İstanbul’da
bulundururken, İzmir ya da Ankara’da felaket durumlarında devreye girmek üzere ek veri
merkezleri de kurmuş durumdadırlar. Türkiye’de veri merkezleri çoğunlukla İSS’ler
bünyesinde yer almakla birlikte, pazarın önde gelen oyuncuları arasında IBM, Terremark,
gibi İSS olmayan veri merkezleri de bulunmaktadır.
(10) Türkiye’de veri merkezi hizmetleri pazarı 2009 yılından bu yana büyüme eğiliminde olan bir
pazardır. 2011 yılından 2017 yılına kadar yapılan öngörüler de bu büyüme trendinin
istikrarlı bir şekilde devam edeceği yönündedir. Türkiye veri merkezi hizmetleri pazarındaki
mevcut ve beklenen büyüme trendinin altında yatan başlıca nedenler arasında, işletme ve
kuruluşların operasyonel ve yatırım giderlerini düşürme istekleri, veri merkezlerinin
sunduğu felaket kurtarma hizmetleri, BDDK’nın yeni bankacılık düzenlemeleri gereği
finansal kuruluşların veri merkezlerini Türkiye’de tutma zorunlulukları ve yeni Türk Ticaret
Kanunu’nun kayıtlı işletmelere kendi web sitelerini kurmalarını zorunlu kılması1 sayılabilir.
(11) Türkiye veri merkezi hizmetleri pazarında faaliyet gösteren başlıca oyuncuların 2010 yılı
satış gelirleri bazında pazar paylarına bakıldığında ise IBM’in %(…..), Koç Sistem’in
%(…..), Turkcell Superonline ve Global İletişim’in2 %(…..), Vodafone Borusan ve Koçnet’in3
%(…..), Sadece Hosting’in %(…..), Turksat’ın %(…..) ve Türk Telekom’un %(…..) paya
sahip olduğu görülmüştür. Türk Telekom veri merkezinin 2011 yılı pazar payı ise, satış
geliri bazında %(…..) seviyesindedir.


1 Bu zorunluluk, yeni T. Ticaret Kanunu’nda 26.06.2012 tarihli, 6335 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik ile
büyük oranda daraltılmıştır.
2 Turkcell, Global İletişim Hizmetleri A.Ş.’yi devralmıştır.
3 Vodafone, Koç.net Haberleşme Teknolojileri ve İletişim Hizmetleri A.Ş.’yi devralmıştır.
12-53/1507-526
4/14
I.4. Metro Ethernet İnternet Hizmeti ve Türk Telekom’un Konumu
(12) Metro ethernet, ethernet protokolleri kullanılarak genişbantlı veri servislerini sunmaya
imkân veren devre olarak tanımlanmaktadır. Metro ethernet teknolojisi internet erişimi
yanında noktadan noktaya veya çok noktadan çok noktaya veri iletimi için de
kullanılabilmekte ve kullanıcı teçhizatının metro ethernet şebekesi arayüzüne
irtibatlandırılması yoluyla hizmet verilmektedir. Noktadan noktaya metro ethernet
kullanıcının örneğin farklı coğrafi konumlarda bulunan ofisleri arasında veri akışını
sağlarken, kullanıcının internete erişimini sağlamamaktadır. Dolayısıyla noktadan noktaya
ya da çok noktadan çok noktaya metro ethernet hizmeti bir internet erişimi hizmeti değildir.
Bu nedenle, noktadan noktaya metro ethernet sadece “metro ethernet” olarak
adlandırılırken, kullanıcıya genişbant internet erişimi sağlayan metro ethernet teknolojisi
“metro ethernet internet” olarak tanımlanmaktadır.
(13) Metro ethernet internet erişimi hizmeti, genişbant erişim hizmeti4 teknolojilerinden birisidir.
Fiber optik kablo üzerinden 5 Mbps (megabit per second) ile 10 Gbps (gigabit per second)
arasında ölçeklenebilir, esnek ve her türlü veri akışına imkân tanıyan metro ethernet
internet, eşit yükleme (upload) ve indirme (download) kapasitesi ile simetrik iletim yapısına
sahiptir.
(14) Metro ethernet başta İSS’ler olmak üzere işletmeciler ve kurumsal kullanıcılar tarafından
tercih edilen bir teknolojidir. Türk Telekom toptan düzeyde metro ethernet internet hizmetini
sadece internet servis sağlayıcı lisansına sahip işletmelere sunarken, perakende düzeyde
metro ethernet internet hizmeti sunmamaktadır. Bu hizmet perakende düzeyde sadece
BTK tarafından yetkilendirilmiş İSS’ler tarafından verilmektedir.
(15) BTK tarafından 2010 yılında yürütülen pazar analizi çalışmalarında toptan seviyede metro
ethernet internet yeniden satış (al-sat) hizmeti “Veri Akış Erişimini (VAE) İçeren Toptan
Genişbant Erişim” piyasasında incelenmiştir. Söz konusu pazar analizi sonucunda Türk
Telekom, BTK’nın 07.01.2010 tarih ve 2010/DK–10/20 sayılı kararı ile toptan metro
erhernet internet hizmetinin de dahil olduğu bu piyasada etkin piyasa gücüne (EPG) sahip
işletmeci olarak ilan edilmiş ve 01.09.2009 tarihli “Elektronik Haberleşme Sektöründe Etkin
Piyasa Gücüne Sahip İşletmeciler ile Bu İşletmecilere Getirilecek Yükümlülüklerin
Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik” hükümleri gereğince Türk Telekom’a başlıca, toptan
genişbant erişim sağlama, ayrım gözetmeme, şeffaflık, referans erişim teklifi hazırlama,
tarife kontrolüne tabi olma, hesap ayrımı ve maliyet muhasebesi yükümlülükleri getirilmiştir.
Dolayısıyla, Türk Telekom tarafından toptan düzeyde verilen metro ethernet internet
hizmetine ilişkin tarife ve kampanyalar BTK’nın kontrol ve onayına tabidir.
(16) Veri merkezi erişim hizmeti ise veri merkezi müşterisinin veri merkezinden aldığı sunucu
barındırma, sunucu kiralama, sanal sunucu gibi hizmetlere erişmesini sağlayan, veri
merkezi ile internet bulutu arasındaki bağlantıdır. Bu hizmet İSS’ler tarafından Türk
Telekom’dan toptan düzeyde metro ethernet internet hizmeti alınmak suretiyle
verilebilmektedir. İSS’ler metro ethernet internet erişimini kendi bünyelerindeki veri
merkezleri için kullanabilecekleri gibi, tıpkı metro ethernet internet hizmetini perakende
düzeyde çeşitli kurumsal müşterilere sunmalarına benzer bir şekilde veri merkezi işleten 3.
teşebbüslere de sunabilmektedirler. Türk Telekom ise perakende düzeyde metro ethernet
internet hizmeti sunmamakla birlikte, veri merkezi hizmetlerinden dolayı kendi veri merkezi
müşterilerine, veri merkezi erişim hizmeti sunmuş olmaktadır. Türk Telekom’un kendi
işlettiği veri merkezine erişim hizmeti bir anlamda son kullanıcılara sunulan bantgenişliği

4 “Genişbant kavramı genellikle çevirmeli bağlantıdan daha yüksek hızda erişim sağlayan xDSL, kablo
modem, fiber optik, genişbant telsiz erişim sistemleri veya uydu aracılığıyla yapılan internet erişimi için
kullanılmaktadır.
12-53/1507-526
5/14
niteliğinde olmakta ancak durumun özelliği gereği sadece Türk Telekom veri merkezi
hizmetlerinin alıcısı konumundaki müşterilere sunulmaktadır.
I.5. Türk Telekom’un Fiyatlama Uygulamalarına İlişkin Tespitler
(17) Türk Telekom BTK’nın 07.01.2010 tarih ve 2010/DK–10/20 sayılı Kararı ile toptan metro
ethernet internet hizmetinin de dahil olduğu “Veri Akış Erişimini İçeren Toptan Genişbant
Erişim” pazarında EPG’ye sahip işletmeci olarak ilan edilmiş ve Türk Telekom’un toptan
düzeyde metro ethernet internet tarifeleri BTK’nın kontrol ve onayına tabi tutulmuştur5.
(18) Türk Telekom toptan düzeyde metro ethernet internet hizmetini ilk olarak 2005 yılında
vermeye başlamıştır. Metro ethernet internet erişim hizmetine ilişkin 5 Mbit/s ve 1 Gbit/s
arasında değişen hızlara ilişkin aylık ücretler 2005 yılı Şubat ayında BTK tarafından
onaylanmıştır. Daha sonra Türk Telekom’un teklifi üzerine 2009 yılı Ağustos ayı içinde 2
Gbit/s, 5 Gbit/s ve 10 Gbit/s hızlarına ilişkin aylık ücretler onaylanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu çerçevede Türk Telekom tarafından Ağustos 2011 tarihine kadar toptan düzeyde metro
ethernet internet erişimi için aşağıdaki tabloda “Eski tarife” başlığı altında verilen tarife
uygulanmıştır.
(19) 2011 yılında, 13.07.2011 tarih ve 2011/DK-07/360 sayılı BTK kararıyla toptan metro
ethernet internet fiyatlarında %14 ila %32 oranlarında indirim yapılmıştır. 2011 Ağustos’tan
itibaren uygulanan güncel toptan metro ethernet internet tarifleri aşağıdaki tabloda “Yeni
tarife” başlığı altında görülmektedir.
Tablo 1: 2011 Ağustos Öncesi ve Sonrası Toptan Metro Ethernet İnternet Tarifeleri (Vergiler Hariç) ve
Karşılaştırması
(20) Yukarıdaki tablodan anlaşılacağı üzere, Türk Telekom’un toptan düzeyde metro ethernet
internet fiyatlarında 2005 yılından bu yana artış olmamış; aksine 2011 yılının Ağustos
ayından itibaren geçerli olmak üzere 2005 yılından bu yana uygulanan tarifelerde
hıza/kapasiteye bağlı olarak %14 ila %32 arasında değişen oranlarda indirim yapılmıştır.

5 Türk Telekom tarafından metro ethernet internet tarifelerinin maliyetleri yansıtacak şekilde belirlendiği ifade
edilmiştir.
Eski tarife Yeni tarife Eski tarife Yeni tarife
Hız
(Mbps) Fiyat (TL/Ay)
Hız
(Mbps)
Fiyat
(TL/Ay)
İndirim
oranları
(%)
Hız
(Mbps)
Fiyat
(TL/Ay)
Hız
(Mbps)
Fiyat
(TL/Ay)
İndirim
oranları
(%)
5 1.000,75 5 861,35 14 300 12.740,60 300 10.810,99 15
6 1.103,76 6 889,23 19 350 14.119,55 350 11.976,17 15
7 1.200,75 7 917,11 24 400 15.436,84 400 13.102,94 15
8 1.293,98 8 944,99 27 450 16.702,26 450 14.171,02 15
9 1.382,71 9 972,87 30 500 17.922,56 500 15.232,46 15
10 1.469,17 10 1.000,75 32 600 20.251,88 600 17.205,65 15
15 1.863,91 15 1.469,17 21 700 22.458,65 700 19.036,77 15
20 2.217,29 20 1.677,52 24 800 24.566,17 800 20.864,08 15
30 2.848,87 30 2.217,29 22 900 26.590,23 900 22.886,21 14
40 3.414,29 40 2.848,87 17 1000 28.542,86 1000 24.566,17 14
50 3.936,09 50 3.342,59 15 1250 33.205,45 1250 28.046,78 16
60 4.424,81 60 3.758,97 15 1500 37.575,09 1500 31.252,02 17
70 4.887,97 70 4.150,47 15 2000 45.668,57 2000 37.182,35 19
80 5.330,83 80 4.531,15 15 2500 42.334,77
90 5.755,64 90 4.888,37 15 3000 45.846,12
100 6.165,41 100 5.237,17 15 4000 55.065,29
125 5.875,00 5000 85.005,96 5000 66.648,53 22
150 8.045,86 150 6.473,68 20 7000 78.800,52
200 9.730,83 200 8.045,86 17 10000 136.009,53 10000 105.277,50 23
250 11.284,96 250 9.536,21 15
12-53/1507-526
6/14
(21) Ayrıca, Türk Telekom tarafından toptan seviyede düzenlenen çeşitli hizmet/kampanyalar,
2+2; 5+5 kampanyası, veri merkezi bağlantı hizmeti (asimetrik metro ethernet internet
hizmeti) ve veri merkezi bağlantısı hizmetine ilişkin olarak gelir bazlı indirim kampanyası
olarak sıralanmaktadır.
(22) 22.09.2010 tarih ve 2010/545 sayılı BTK kararı ile yurtdışından içerik getirilmesi şartına
bağlı olarak veri merkezi işletmeciliği yapan İSS’lere yönelik kampanya düzenlenmiştir
(2+2; 5+5 kampanyası). Söz konusu kampanya ile herhangi bir İSS, 2 Gbps ve 5 Gbps
bant genişliklerinde, yurtdışından getirdiği bantgenişliği kadar ücretsiz bantgenişliği hizmeti
almaya hak kazanmaktadır. Bu kampanyanın süresi daha sonra BTK’nın 16.03.2011 tarih
ve 2011/DK-07/128 sayılı kararı ile 31.05.2011 tarihine kadar uzatılmıştır. Söz konusu
kampanya 2 yıl kullanım taahhüdü içermektedir.
(23) Veri merkezi bünyelerinde barındırılan sunucuların daha çok yükleme gereksiniminde
olması nedeniyle Türk Telekom tarafından veri merkezleri trafiğinin internete erişiminin
sağlanması amacıyla farklı bir tarife uygulanmaya başlanmıştır. Bünyesinde veri merkezi
bulunduran, İSS lisansına ve yer sağlayıcılığı belgesine sahip işletmecilere kendi işlettikleri
veri merkezlerinde kullanmalarına yönelik olarak dönemin toptan metro ethernet internet
tarifeleri üzerinden yaklaşık %306 indirimle sunulan asimetrik metro ethernet internet (veri
merkezi bağlantısı) tarifeleri Türk Telekom tarafından 2010 yılı sonundan itibaren
uygulanmaya başlanmıştır7. Bu hizmet 1:2, 1:5 gibi oranlarda sunulmakta, indirme hızı,
yükleme hızının sırasıyla yarısı ve beşte biri olmaktadır.
(24) Son olarak 2012 yılı Haziran ayında duyurusu yapılan, BTK’nın 27.10.2010 tarih ve
2010/DK-07/593 sayılı kararı uyarınca yürürlüğe giren veri merkezi bağlantısı hizmetinde
Türk Telekom’dan veri merkezi bağlantısı hizmeti alan ve kampanyanın onayından itibaren
dört ay içinde başvuran veri merkezi işletmecilerine yönelik olarak 2 yıl abonelik taahhüdü
verilmesi karşılığında, başka bir kampanyadan yararlanmayan devrelerine gelir bazlı
indirim kampanyası düzenlenmiştir. Bu kampanya uyarınca üç farklı düzeydeki aylık toplam
gelir matrahına bağlı olarak veri merkezi işletmecilerine %25, %35 ve %45 oranlarında
indirim sunulmaktadır.
(25) Yukarıda verilen bilgilerden anlaşılacağı üzere, Türk Telekom’un 2005 yılından bu yana
uyguladığı toptan metro ethernet internet tarifelerinde 2011 yılının Ağustos ayından itibaren
indirim yapmış olmasının yanı sıra, özellikle son iki yılda veri merkezi işleticileri özelinde bu
işletmecilerin veri merkezlerinin internete erişimi için kullandıkları toptan düzeydeki metro
ethernet internet maliyetlerini azaltıcı etkisi olması beklenen kampanyalar düzenlediği
görülmektedir.
(26) Diğer yandan Türk Telekom aynı zamanda kendi veri merkezi müşterilerine veri merkezi
erişim hizmeti sunmaktadır. “Türk Telekom Veri Merkezi Erişim Hizmeti” nitelendirmesi
kullanılmadan önce “IDC Bantgenişliği” ve “IDC Garanti Olmayan Bantgenişliği” hizmetleri
Türk Telekom tarafından Türk Telekom veri merkezi hizmetlerinin müşterisi olan son
kullanıcılara sunulmuştur. BTK’nın 08.06.2010 tarih ve 2010/DK-07/346 sayılı Kararı ile
Türk Telekom Veri Merkezi Erişim hizmeti tarifelerinin toptan metro ethernet internet
tarifelerinin üzerine perakende marj eklenmesi suretiyle belirlenmesi yönünde karar
verilmiş ve böylelikle “IDC Garanti Olmayan Bantgenişliği” tarifesi iptal edilmiştir. Ardından
Türk Telekom veri merkezi erişim tarifeleri BTK’nın 02.09.2010 tarih ve 2010/DK-07/519
sayılı kararı ile onaylanmıştır. 27.10.2010 tarih ve 2010/DK-07/593 sayı ile veri merkezi

6 Bu indirim oranı 1:5 oranlı asimetrik metro ethernet internet tarifeleri için geçerlidir. 13.07.2011 tarih ve
2011/DK-07/360 sayılı BTK kararıyla toptan metro ethernet internet fiyatlarında indirim yapıldığından bu
dönemden sonra toptan düzeyde, metro ethernet internet fiyatları ile asimetrik metro ethernet internet fiyatları
arasındaki fark azalmıştır.
7 Türk Telekom’dan alınan bilgiye göre söz konusu kampanyadan (…..) teşebbüs faydalanmaktadır.
12-53/1507-526
7/14
erişim hizmeti tarifelerinin mevzuata ve BTK düzenlemelerine uygun olması ve yürürlüğe
girmesi öncesinde BTK’ya bilgi olarak sunulması kaydıyla Türk Telekom tarafından
belirlenebileceğine karar verilmiştir. BTK görüşünde, son kullanıcılara sunulan Türk
Telekom veri merkezi erişim hizmetine ilişkin tarifelerin yürürlüğe girmesi için BTK onayının
gerekmediğini ifade etmiştir. Bununla birlikte Türk Telekom, BTK’nın söz konusu tarife ve
kampanyalara müdahale ettiğine/edebildiğine ilişkin yazışma örnekleri sunarak, tarifelerinin
bilgi olarak sunulmaktan öte onaya tabi olduğunu ifade etmiştir. Yukarıda anılan BTK’nın
2010 yılındaki onay kararından bu yana Türk Telekom’un kendi veri merkezi müşterilerine
veri merkezi erişimi için uyguladığı tarife aşağıdaki tabloda sunulmaktadır.
Tablo 2: Türk Telekom Veri Merkezi Erişim Tarifesi (Vergiler Hariç)
Hız Fiyat (TL/Ay)
512 Kbps 171,62
1 Mbps 308,92
2 Mbps 556,06
5 Mbps 1.251,13
10 Mbps 1.836,09
15 Mbps 2.329,32
25 Mbps 3.146,80
50 Mbps 4.920,30
100 Mbps 7.706,02
250 Mbps 14.106,02
500 Mbps 22.403,01
1000 Mbps 35.678,95
2000 Mbps 57.085,71
5000 Mbps 106.257,45
10000 Mbps 170.011,91

(27) Yukarıdaki tabloda yer alan tarifeler, Türk Telekom tarafından sunulan veri merkezi erişim
hizmetleri için geçerli olmakla birlikte, veri merkezi üzerinden sunulan çeşitli hizmetlere
(erişim hizmeti dışında kalanlar da dahil) yönelik olarak perakende seviyede çeşitli
kampanyalar düzenlenmiştir. Yukarıda bahsedilen 22.09.2010 tarih ve 2010/545 sayılı BTK
kararı ile aynı zamanda Türk Telekom veri merkezi erişimine yönelik olarak 2+2; 5+5
kampanyası düzenlenmiş, ancak, Türk Telekom’un verdiği bilgilere göre, bu kampanyadan
yararlanan müşteri olmamıştır.
I.6. TTNET’in Fiyatlama Uygulamasına İlişkin Tespitler
(28) BTK’nın ilgili kararıyla Türk Telekom’un “Garanti Olmayan IDC Bantgenişliği” tarifelerinin
iptal edilmesi ve teşebbüse veri merkezi erişim tarifelerini belirlerken toptan metro ethernet
internet tarifeleri üzerine belli bir perakende marj koyma yükümlülüğünün getirilmesi
nedeniyle Türk Telekom veri merkezi erişim hizmetini paylaşımlı, diğer bir deyişle garanti
olmayan bantgenişliği şeklinde sunamamaktadır. Oysa paylaşımsız ya da BTK kararlarında
geçtiği nitelendirmesiyle IDC bantgenişliği hizmeti, erişimde tanımlanan bant genişliklerinde
herhangi bir paylaşım gerçekleştirilmeksizin verilmekte iken, paylaşımlı ya da IDC garanti
olmayan bantgenişliği hizmetlerinde erişimde tanımlanan kapasite paylaştırılmakta; bu da
maliyetlerin aşağı inmesini sağlamaktadır.
(29) Müşterilerin ihtiyaçlarının almış oldukları bantgenişliğinden az olması ve “peak”
zamanlarının farklı olması durumları kapasitenin paylaşımlı olarak sunulmasına olanak
vermekte, böylelikle hizmet maliyetlerinin düşmesini sağlamaktadır. Nitekim müşterilerin
kullanımları ve ihtiyaçları değişiklik arz etmekte, bir kısım müşteriler hizmeti gündüz
yoğunlukta, bir kısım müşteri ise akşam hatta gece saatlerinde kullanmaktadır. IDC garanti
olmayan bantgenişliği hizmetinde kapasite ortak bir havuzdan verilmektedir. Ortak
12-53/1507-526
8/14
havuzdan bantgenişliği kullanan müşterilerin trafiklerinin “peak” yaptığı zamanlar aynı
olmayabilmekte ve havuzdan çekilen trafik, müşterinin o anki ihtiyacı kadar olmaktadır. IDC
garanti olmayan bantgenişliği hizmetinde talep edilen bantgenişliği her zaman garanti
(hazır) olmamakta, sistemin müsaitliğine göre talep edilen hıza kadar kullanım
sağlanmaktadır. Müşteri için tanımlanan belli bir hız/kapasite müşterinin çıkabileceği en
yüksek limiti ifade etmekte, müşteri, talep edeceği bantgenişliğini diğer kullanıcılarla
paylaşmaktadır. Bu nedenle paylaşımlı ya da garanti olmayan bir şekilde veri merkezi
erişim hizmeti alan müşterilere daha ekonomik fiyatlar sunulabilmektedir.
(30) Teşebbüsten alınan bilgilere göre, Türk Telekom’un kendi veri merkezi müşterilerine
sunduğu veri merkezi erişim hizmetinde paylaşımlı bantgenişliği (IDC garanti olmayan
bantgenişliği) alternatifini BTK düzenleme ve uygulamaları nedeniyle fiilen sunamıyor
olması, teşebbüsün veri merkezi hizmetleri bakımından müşterilerine paylaşımlı
bantgenişliği kullandıran rakipleri karşısında son kullanıcı bakış açısıyla bir maliyet
dezavantajıyla karşı karşıya kalmasına yol açmaktadır. Bu nedenle Türk Telekom, veri
merkezi müşterilerine veri merkezi erişim hizmetini TTNet’in sağlamasına yönelik bir
uygulamaya gitmiş, bu uygulama Türk Telekom ile TTNet arasında 31.12.2010 tarihinde
imzalanan “Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin Mevcut Veri Merkezi Erişim Hizmeti
Abonelerinin TTNet A.Ş.’ye Devrine Yönelik Protokol” ile başlamıştır. TTNet kendi
bünyesinde herhangi bir veri merkezi işletmemekte, sadece söz konusu protokol
çerçevesinde Türk Telekom veri merkezi müşterilerine veri merkezi erişim hizmeti
sunmaktadır.
(31) TTNet, Türk Telekom veri merkezi müşterilerine sunduğu veri merkezi erişim hizmeti için
Türk Telekom’dan toptan düzeyde bantgenişliği hizmeti, diğer bir deyişle toptan düzeyde
metro ethernet internet hizmeti almaktadır. Türk Telekom’un beyanına göre TTNet, Türk
Telekom Gayrettepe veri merkezine (…..), Ümitköy veri merkezine (…..) devreler ile erişim
sağlamaktadır. TTNet tarafından sunulan Türk Telekom veri merkezi erişim hizmeti
TTNet’in Türk Telekom’dan toptan seviyede aldığı kapasite üzerinden paylaşımlı olarak
verilmektedir. TTNet, Türk Telekom’dan toptan seviyede aldığı bu kapasite üzerinden
halihazırda (…..) Türk Telekom veri merkezi müşterisine8 (abonesine) veri merkezi erişim
hizmeti sunmaktadır. Bunlardan (…..) müşteri Türk Telekom’un Gayrettepe veri
merkezinden; (…..) müşteri ise Ümitköy veri merkezinden hizmet almaktadır. Halihazırda
(…..) veri merkezi müşterisi bulunan Türk Telekom kalan (…..) müşterisine kendisi
doğrudan veri merkezi erişim hizmeti sunmaktadır. Ayrıca, TTNet’in Türk Telekom veri
merkezine erişim için uyguladığı ücretler, veri merkezi işleten herhangi bir İSS’nin veri
merkezine erişim için uyguladığı ücretler gibi, BTK’nın tarife kontrol ve onayına tabi
değildir.
(32) Türk Telekom’un beyanına göre, TTNet’in Türk Telekom veri merkezi müşterilerine erişim
için uyguladığı tarife aşağıdaki tabloda sunulmuştur.
Tablo 3: TTNet’in Türk Telekom Veri Merkezi Erişim Ücretleri (Vergiler Hariç)

8 Türk Telekom’un veri merkezi müşterileri arasında yer alan teşebbüslerden bazılarının hem aynı anda farklı
Türk Telekom veri merkezlerinden ya da iki veri merkezinden birden hizmet alıyor olmaları, hem de aynı veri
merkezinden farklı kapasitelerle birden fazla hizmet alabilmeleri nedeniyle müşteri sayısı teşebbüs
sayısından daha fazladır.
Hız (Mbit/s) Fiyat TL/Ay
0,512 (…..)
1 (…..)
2 (…..)
5 (…..)
10 (…..)
15 (…..)
12-53/1507-526
9/14







(33) Diğer yandan Türk Telekom veri merkezi müşterisi olan toplam (…..) müşterinin erişim için
kullandıkları hızları gösterir bir liste de Rekabet Kurumuna sunulmuştur. Ayrıca, başvuru
sahibinin Türk Telekom’un veri merkezi erişimi hizmetindeki fiyat indirimlerinin son bir yıldır
söz konusu olduğu yönündeki iddiaları da dikkate alınarak, Türk Telekom’un ve yanı sıra
TTNet’in, 2011 Ağustos, 2012 Mart, 2012 Temmuz, 2012 Ağustos ve 2012 Eylül aylarında,
Türk Telekom veri merkezi müşterilerine kestikleri veri merkezi erişim faturaları da
incelenmiştir. Bu faturalarda müşterinin erişim hızı belirtilmemiş olduğundan hızdan
bağımsız olarak müşteri tarafından ödenen tutarların genel olarak yukarıdaki tabloda
sunulan TTNet tarifesinde tutar olarak karşılık bulduğu görülmüştür. Faturalardaki tutarlar,
müşterilerin hangi hızda veri merkezi erişim hizmeti aldıklarına ilişkin listedeki hızlarla
birlikte değerlendirildiğinde, Türk Telekom’un veri merkezi erişim tarifesi ile yukarıdaki
tabloda Türk Telekom’un beyanına dayalı olarak sunulan TTNet’in tarifesiyle hız ve fiyat
eşleşmesi bakımından genel olarak uyumlu olduğu anlaşılmıştır.
(34) Ancak (…..) raportörlerce görüşme yapılarak, hangi hızda veri merkezi erişimini hangi
tutardan kullandıkları bilgisi alınmıştır. (…..), erişim için TTNet’e ödediği ücrete yukarıda
verilen tablodaki TTNet tarifesinde karşılık gelen hızın (ve dolayısıyla Türk Telekom veri
merkezi müşterilerinin hız bilgilerini içeren listede belirtilen hızdan) iki katından daha fazla
bir hızla Türk Telekom veri merkezine erişim sağladığı anlaşılmıştır. Diğer yandan, (…..)
yukarıdaki tabloda sunulan TTNet tarifesiyle uyumlu bir şekilde ücretlendirildiği
görülmüştür.
I.7. Değerlendirme
(35) Başvuru sahibinin iddiası Türk Telekom’un veri merkezi erişim fiyatlarında son bir yıllık
dönemde indirime giderek veri merkezi hizmeti sunan rakiplerinin faaliyetlerini zorlaştırdığı
yönünde olmakla birlikte, söz konusu başvuru, tek başına veri merkezi hizmetleri
pazarındaki bir yıkıcı fiyat uygulaması iddiası olarak ele alınmamış; Türk Telekom’un ve
önceki Kurul kararları çerçevesinde Türk Telekom ile aynı ekonomik bütünlük içinde yer
aldığı tespitinde bulunulan TTNet’in, veri merkezi erişimi için uyguladıkları ücretler fiyat
sıkıştırması yönüyle de değerlendirilmiştir.
(36) Fiyat sıkıştırması genellikle, hâkim durumdaki firmanın üst pazarda belli bir ürün ya da
hizmet için uyguladığı fiyatın, alt pazarda uyguladığı fiyatla karşılaştırıldığında, eşit
etkinlikteki bir rakibin bile karlı bir şekilde faaliyet göstermesini olanaksız kılması olarak
tanımlanmaktadır. Fiyat sıkıştırması yoluyla hâkim durumun kötüye kullanılmasından
bahsedebilmek için gerekli asgari koşullar;
- dikey bütünleşik yapı,
- alt pazarda rekabet edebilmek için gerekli olan girdi bakımından üst pazarda hakim
durum,
- hakim durumdaki firmanın uyguladığı fiyatların etkin bir rakip firmanın faaliyetlerini
ekonomik olmaktan çıkarması,
25 (…..)
50 (…..)
100 (…..)
250 (…..)
500 (…..)
750 (…..)
1000 (…..)
1500 (…..)
2000 (…..)
5000 (…..)
10000 (…..)
12-53/1507-526
10/14
- hakim durumdaki firmanın fiyatlama davranışları için objektif bir gerekçenin
bulunmaması
olarak özetlenebilecektir.
(37) Dosya bakımından ilk koşul değerlendirildiğinde, Türk Telekom’un, hem veri merkezi
hizmetlerinin sunulmasında veri merkezi erişimi için kullanılan toptan düzeyde metro
ethernet internet hizmetinin sağlayıcısı konumunda olduğu, hem de bizzat veri merkezi
hizmetleri pazarında faaliyet gösterdiği görülmektedir. Bu nedenle ilk koşul olan dikey
bütünleşik yapı Türk Telekom’un anılan faaliyetleri bakımından sağlanmış olmaktadır.
(38) İkinci koşul olan hâkim durumun varlığı bakımından ise, fiyat sıkıştırması iddiasının
yöneltildiği teşebbüsün hem üst hem de alt pazarda hâkim durumda bulunması
gerekmemektedir. Teşebbüsün ilgili girdi bakımından üst pazarda hâkim durumda
bulunması gerekli ve yeter koşul olarak ortaya çıkmaktadır. Dosya kapsamında, Türk
Telekom’un toptan düzeyde metro ethernet internet hizmeti bakımından hâkim durumda
olduğu varsayılarak, değerlendirmeler bu çerçevede yapılmıştır.
(39) Üçüncü koşul olan hâkim durumdaki firmanın uyguladığı fiyatların, etkin bir rakip firmanın
faaliyetlerini ekonomik olmaktan çıkarması koşulu bakımından ise öncelikle Türk Telekom
ve TTNet’in paylaşımlı ve paylaşımsız veri merkezi erişimi için Türk Telekom veri merkezi
müşterilerine uyguladıkları ücretler başvuru sahibinin kendi veri merkezi müşterilerine
uyguladığı paylaşımlı ve paylaşımsız veri merkezi erişim ücretleri ile karşılaştırılmıştır.
TTNet’in fiyatları için, bazı müşteriler bazında ayrık uygulamalarının da olduğu anlaşılan
yukarıdaki TTNet tarifeleri temel alındığında ortaya çıkan karşılaştırma aşağıdaki tabloda
sunulmaktadır.
Tablo 4: Başvuru Sahibi ile Türk Telekom’un/TTNet’in Veri Merkezi Erişim Tarifeleri (Vergiler Hariç)
Veri Merkezi Erişim Ücreti (TL/AY) (Vergiler Hariç)
Başvuru Sahibinin Hizmet Türü/Hızı Türk Telekom/TTNet Başvuru Sahibi
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..)
(40) Başvuru sahibi ile Türk Telekom/TTNet’in beyan edilen ücretleri karşılaştırıldığında, 17
kalemden 4 kalemde, Türk Telekom’un/TTNet’in fiyatının başvuru sahibinin fiyatının altında
kaldığı görülmüştür. Diğer yandan örneklerine rastlandığı üzere, TTNet’in hizmet verdiği
tüm Türk Telekom veri merkezi müşterilerine beyan edilen tarifedeki tutarlara karşılık gelen
hızları yaklaşık iki kat kullandırdığı varsayımında bulunulması halinde, bu sefer sadece 4
kalemde değil 11 kalemden oluşan tüm paylaşımlı erişim kurgularında TTNet’in fiyatları
başvuru sahibinin fiyatlarının altında kalmaktadır.
12-53/1507-526
11/14
(41) Bu veriler çerçevesinde, diğer dışlayıcı uygulamaların analizinde olduğu gibi, dışlanan ya
da faaliyetleri zorlaştıran teşebbüsün eş etkinlikteki bir teşebbüs olması gerekliliği göz
önünde bulundurulmalıdır. Bunun sağlanabilmesi için fiyat sıkıştırması iddialarının
değerlendirilmesinde referans olarak üst pazarda hâkim durumda olan firmanın iddia
konusu uygulamasının karlılığının öncelikle temel alınması gerekmektedir.
(42) Esas itibarıyla, fiyat sıkıştırması iddialarının değerlendirilmesinde hâkim durumdaki
firmanın maliyetleri temel alınmaktadır. Bu çerçevede yapılacak analizde hâkim durumdaki
firma tarafından sağlanan girdi için rakiplere uygulanan fiyatın, gerçekte hâkim durumdaki
firmanın o girdi için kendi transfer fiyatının daha yüksek ya da düşük olmasından bağımsız
olarak, veri alınması gerekmektedir. Eğer hâkim durumdaki firma, rakiplerine ilgili girdi için
uyguladığı fiyatlar temel alınarak hesaplanan ürün/hizmet özelindeki toplam maliyetleriyle
halen karlı bir şekilde faaliyet gösteriyor ise fiyat sıkıştırmasından bahsetmek mümkün
olmamaktadır.
(43) Fiyat sıkıştırması iddiasının değerlendirilmesi bakımından öncelikle Türk Telekom’un hem
toptan düzeyde sunduğu metro ethernet internet hizmetine hem de veri merkezi
müşterilerine sunduğu veri merkezi erişimine ilişkin fiyatlamasının seyri incelenmiş ve Türk
Telekom’un toptan düzeyde metro ethernet internet tarifelerinde 2005 yılından 2011 yılı
Ağustos ayına kadar olan dönemde bir değişme olmadığı, 2011 yılı Ağustos ayında ise
hıza/kapasiteye bağlı olarak %14 ila %32 arasında değişen oranlarda indirim yapıldığı
anlaşılmıştır. Ayrıca TTNet’in Türk Telekom veri merkezi müşterilerine sunduğu erişim
hizmetinden dolayı uyguladığı fiyatlar göz ardı edilerek sadece Türk Telekom’un veri
merkezi müşterilerine erişim için uyguladığı fiyatlar dikkate alındığında ve BTK tarafından
2010 yılında iptal edilen IDC garanti olmayan bantgenişliği tarifesi göz ardı edilerek, Türk
Telekom’un garantili diğer bir deyişle paylaşımsız sunduğu erişim hizmetine ilişkin
tarifesinin 2006 yılındaki BTK onayından bu yana değişmediği anlaşılmaktadır. Bu bilgiler
doğrultusunda Türk Telekom’un toptan düzeyde metro ethernet internet tarifesi ile veri
merkezi erişim tarifesi arasındaki marjın dönemler itibariyle değişimine aşağıdaki tabloda
yer verilmiştir.
Tablo 5: Ağustos 2011 Öncesi ve Sonrası Türk Telekom ME İnternet Fiyatları ile Veri Merkezi Erişim
Fiyatlarının Karşılaştırılması
Hız TTVM Erişim Fiyatı (TL/Ay)
Ağustos 2011
Sonrası ME
İnternet Fiyatı
(TL/Ay)
Marj (%)
Ağustos 2011
Öncesi ME
İnternet Fiyatı
(TL/Ay)
Marj (%)
5 Mbps 1.251,13 861,35 45,25 1.000,75 25,02
10 Mbps 1.836,09 1.000,75 83,47 1.469,17 24,97
15 Mbps 2.329,32 1.469,17 58,55 1.863,91 24,97
50 Mbps 4.920,30 3.342,59 47,20 3.936,09 25,00
100 Mbps 7.706,02 5.237,17 47,14 6.165,41 24,99
250 Mbps 14.106,02 9.536,21 47,92 11.284,96 25,00
500 Mbps 22.403,01 15.232,46 47,07 17.922,56 25,00
1000 Mbps 35.678,95 24.566,17 45,24 28.542,86 25,00
2000 Mbps 57.085,71 37.182,35 53,53 45.668,57 25,00
5000 Mbps 106.257,45 66.648,53 59,43 85.005,96 25,00
10000 Mbps 170.011,91 105.277,50 61,49 136.009,53 25,00
(44) Tablodan görüldüğü üzere, mevcut durumda Türk Telekom’un kendi veri merkezi
müşterilerine veri merkezi erişimi için uyguladığı fiyatlar, toptan düzeyde metro ethernet
internet fiyatlarından hıza bağlı olarak %45 ila %83 arasında değişen oranlarda daha
yüksektir. Ağustos 2011’den önceki metro ethernet internet tarifeleri temel alındığında ise
Türk Telekom veri merkezi erişim ücretlerinin tüm hızlarda yaklaşık %25 daha pahalı
olduğu görülmektedir. Dolayısıyla sadece, Türk Telekom’un fiyatlama davranışları dikkate
12-53/1507-526
12/14
alındığında toptan düzeyde metro ethernet internet ve veri merkezi erişim ücretleri
arasındaki marjın Ağustos 2011’den itibaren arttığı anlaşılmaktadır. Bu marjın toptan
düzeyde metro ethernet internet tarifelerinde yapılan indirimle artmış olmasının yanı sıra
olası bir fiyat sıkıştırması davranışının değerlendirilmesi bakımından Türk Telekom’un
özellikle son iki yıldır veri merkezi işleticilerinin metro ethernet internet maliyetlerini
düşürücü etkisi bulunan kampanyalar düzenlediği de dikkate alınmalıdır. Örneğin, mevcut
durumda Türk Telekom’un veri merkezi işleten İSS’lerin kullanımı için sunduğu asimetrik
metro ethernet internet fiyatları toptan düzeydeki metro ethernet internet fiyatlarının altında
bulunmaktadır.
(45) TTNet’in Türk Telekom veri merkezi müşterilerine erişim için uyguladığı beyan edilen
ücretler değerlendirildiğinde ise TTNet’in belli bir hız/kapasite için uyguladığı veri merkezi
erişim ücretinin Türk Telekom’un ilgili hız/kapasitedeki toptan metro ethernet internet
ücretinin altında kaldığı görülmektedir. Yapılan görüşmelerde örneklerine rastlandığı üzere
TTNet’in beyan ettiği ücrete karşılık gelen hız/kapasiteyi müşterisine iki kat kullandırdığı
durumlarda ise bu negatif marj daha da büyümüş olmaktadır. Ancak, bu durum TTNet’in
Türk Telekom veri merkezi müşterilerine sunduğu veri merkezi erişim ücretlerinden dolayı
zarar ettiği anlamına gelmemektedir. Nitekim, veri merkezi hizmeti sunan oyuncular
genelde veri merkezi erişiminde kapasiteyi müşterilerine paylaşımlı olarak kullandırmakta
ve TTNet de bu uygulamaya başvurmaktadır. Kapasitenin paylaşımlı kullandırılması
durumunda toptan düzeyde alınan bantgenişliği kapasitesinden toplamda çok daha yüksek
kapasiteler müşterilere kullandırılabilmektedir. (…..) alınan bilgilere göre, bu oran sektör
genelinde ortalama (…..). Diğer bir deyişle örneğin (…..) Gbps’lik kapasitedeki bir metro
ethernet internet kapasitesi veri merkezi tarafından paylaşımlı yöntemle toplamda (…..)
Gbps olarak veri merkezi müşterilerine kullandırılabilmektedir.
(46) Bu bakımdan, TTNet’in Türk Telekom veri merkezi müşterilerine sunduğu veri merkezi
erişim hizmetinden dolayı katlandığı maliyetler ile elde ettiği gelirin karşılaştırılması
gerekmektedir. TTNet, Türk Telekom veri merkezi müşterilerine sunduğu veri merkezi
erişim hizmeti için Türk Telekom’dan toptan düzeyde bantgenişliği hizmeti, diğer bir deyişle
toptan düzeyde metro ethernet internet hizmeti almaktadır. Türk Telekom’un toptan
düzeyde genişbant internet erişiminde etkin piyasa gücüne sahip işletmeci olarak kabul
edilmesiyle bağlantılı olarak ayrımcı uygulamalardan kaçınması yükümlülüğü
bulunmaktadır. Türk Telekom’un TTNet’e, Gayrettepe ve Ümitköy veri merkezleri için
sunduğu bantgenişliği hizmeti için kestiği örnek faturalar incelendiğinde, (hızın/kapasitenin
ne olduğu görülememekle birlikte) uyguladığı fiyatların, herhangi bir İSS’ye (…..) ve (…..)
hız/kapasitedeki toptan düzeyde metro ethernet internet hizmeti satışında uyguladığı
tarifeyle uyumlu olduğu anlaşılmıştır. Bununla birlikte, dosya konusu iddiaların
değerlendirilmesi bakımından maliyet hesaplanırken TTNet’in zaten diğer tüm İSS’lere
uygulanan toptan düzeyde metro ethernet internet tarifesiyle karşıya karşıya olduğunun
varsayılması gerekmektedir.
(47) Ayrıca, TTNet’in kendi iş ve işlemlerinde kullandığı sunucuların da aynı zamanda Türk
Telekom veri merkezlerinde tutuluyor olması nedeniyle (…..) Ümitköy, (…..) Gayrettepe
olmak üzere Türk Telekom tarafından TTNet’e sağlandığı beyan edilen toplam (…..)
bantgenişliği kapasitesinin bir bölümü TTNet’in kendi ihtiyaçları için kullanılmaktadır.
TTNet’in tamamen kendi ihtiyaçları için kullandığı, diğer bir deyişle Türk Telekom veri
merkezi müşterilerine veri merkezi erişimi hizmeti verirken kullanmadığı bu kapasite, hem
yüksek olmaması hem de değerlendirmeyi etkilememesi nedeniyle dikkate alınmamıştır.
(48) TTNet’in Türk Telekom veri merkezi müşterilerine veri merkezi erişim hizmeti sunabilmek
için katlandığı toptan düzeyde metro ethernet internet maliyetinin hesaplanmasında, Türk
Telekom’un İSS’lere sunduğu toptan düzeyde simetrik metro ethernet internet tarifesi temel
alınmıştır. Yapılan hesaplama sonucunda TTNet’in, veri merkezi için aldığı toplam (…..)
12-53/1507-526
13/14
bantgenişliği için Türk Telekom’a aylık olarak toplam (…..) TL ödemede bulunduğu
anlaşılmıştır.
(49) TTNet’in Türk Telekom veri merkezi müşterilerine sunduğu veri merkezi erişim hizmetinden
dolayı elde ettiği gelirin belirlenmesinde ise TTNet’in Türk Telekom veri merkezi
müşterilerine erişim için kestiği faturalar dikkate alınmıştır. Bu amaçla, TTNet’in, 2011
Ağustos, 2012 Mart, 2012 Temmuz, 2012 Ağustos ve 2012 Eylül aylarında Türk Telekom
veri merkezi müşterilerine kestiği veri merkezi erişim faturaları incelenmiş olmakla birlikte,
gelirin hesaplanmasında temel olarak en güncel faturalar olan 2012 Eylül ayı faturaları
kullanılmıştır.
Tablo 6: TTNet’in ME İnternet Maliyeti ile Veri Merkezi Erişim Gelirlerinin Karşılaştırılması
TTNET ME
Kullanım
(Gbps)
Müşteriye
Kullandırılan
Kapasite (Gbps9)
TTNET ME
İnternet Maliyeti
(TL/Ay)
TTNET Erişimden
Kaynaklı Gelir
(TL/Ay)
Ümitköy (…..) (…..) (…..) (…..)
Gayrettepe (…..) (…..) (…..) (…..)
Toplam (…..) (…..) (…..) (…..)
(50) Yukarıda verilen bilgiler doğrultusunda, TTNet’in Türk Telekom veri merkezi müşterilerine
sunduğu erişim hizmetinin karşılığında elde ettiği gelirin, bu hizmeti verebilmek için
katlandığı metro ethernet internet maliyetinden (…..) daha fazla olduğu görülmektedir.
Ayrıca, TTNet’in Türk Telekom’dan temin ettiği toplam (…..) bantgenişliği kapasitesini
hizmet verdiği Türk Telekom veri merkezi müşterilerine, Türk Telekom’un verdiği bilgiler
temel alındığında, yaklaşık (…..) olarak kullandırdığı, diğer bir deyişle TTNet’in kullandığı
metro ethernet internet kapasitesi ile müşterilerine kullandırdığı erişim kapasitesi arasında
yaklaşık (…..) bir oranın bulunduğu görülmektedir. Bu noktada hem Türk Telekom’un hem
de TTNet’in veri merkezi erişim hizmeti fiyatlamalarının karlılığının değerlendirilmesinde,
toptan düzeyde metro ethernet internet maliyetleri dışında söz konusu erişim hizmetine
özgülenebilecek başka ne tür maliyet unsurlarının devreye girdiğinin incelenmesi
gerekmektedir.
(51) Veri merkezi erişim hizmeti tek başına sunulan bir hizmet olmayıp, ancak veri merkezinin
diğer hizmetleriyle birlikte satın alınmaktadır. Diğer yandan veri merkezi erişim hizmeti
sunulurken, internete erişimi sağlayan bantgenişliği, diğer bir deyişle toptan düzeyde alınan
metro ethernet internet kapasitesi, ihtiyaçlarına göre müşterilere kullandırılmış olmaktadır.
Bu anlamda anılan hizmet sunulurken müşterilerin veri merkezinde tutulan sunucuları, web
sitesi vb. unsurlarının internete erişimi için farklı lokasyonlu yeni bağlantılar
oluşturulmamakta, mevcut bağlantı üzerindeki kapasite perakende müşterilere ihtiyaçları
doğrultusunda kullandırılmaktadır. Dolayısıyla veri merkezleri, müşterilerinin veri merkezi
erişimini sağlarken toptan düzeydeki metro ethernet internet hizmetini aynen tekrarlamış
olmaktadır.
(52) Bununla birlikte veri merkezleri, müşterilerin veri merkezi erişimini sağlarken, bu metro
ethernet internet bağlantısına ek olarak anahtarlarda (switch) VLAN yaratılması ile
bantgenişliği ve IP tanımlanması işlemlerini gerçekleştirmektedir. Diğer yandan, veri
merkezi erişiminde müşterilere paylaşımlı kapasite kullandırılması olanağının bulunması,
veri merkezinin müşteri trafiğini yönetmedeki etkinliği arttıkça maliyet avantajlarını
beraberinde getirmektedir. Bu nedenle veri merkezleri, müşteri trafiğinin daha etkin
yönetilmesine yönelik yazılımlar da kullanabilmektedir.

9 Mbps bazında sunulan veriler 1Gbps=1.024 Mbps denkliği kullanılarak Gbps’a çevrilmiştir.
12-53/1507-526
14/14
(53) Türk Telekom’dan elde edilen bilgilere göre, veri merkezi erişim hizmeti sunulurken
katlanılması gereken metro ethernet internet maliyeti dışındaki maliyetler marjinal
düzeydedir. Şirketin veri merkezi erişim hizmeti toplam maliyeti, (…..) Veri merkezi
hizmetleri sunmakta olan ve Türk Telekom’dan toptan düzeyde metro ethernet internet
hizmeti alan (…..) verdiği bilgiler de Türk Telekom’un verdiği bilgileri doğrular niteliktedir.
Bu bilgilere göre, müşterilerin veri merkezi erişimi sağlanırken toptan düzeyde metro
ethernet internet maliyetlerinin üzerine belirgin bir maliyet eklenmemektedir. Ayrıca
müşterilerine, Türk Telekom tarafından düşük fiyatlarla teklifler götürüldüğüne yönelik (…..)
yetkilisinin bir gözleminin olmadığı da ifade edilmiştir. Dolayısıyla, paylaşımsız erişim
ücretleri başvuru sahibinin paylaşımsız erişim kurguları için uyguladığı ücretlerden yüksek
olan Türk Telekom’un paylaşımsız veri merkezi erişim hizmetini toptan düzeyde metro
ethernet internet fiyatlarından hıza bağlı olarak %45 ila %83 oranlarında daha pahalıya
sunduğu ve TTNet’in katlandığı metro ethernet internet maliyetine göre (…..) daha fazla
erişim geliri elde ettiği dikkate alındığında, iki firmanın da karlı olduğu kanaatine varılmıştır.
(54) Hakim durumdaki firmanın, ilgili girdi için rakiplerine uyguladığı fiyatlar temel alınarak
hesaplanan ürün/hizmet özelindeki toplam maliyetleriyle halen karlı bir şekilde faaliyet
göstermesi durumunda fiyat sıkıştırması söz konusu olmadığından, Türk Telekom ve
TTNet’in toptan düzeyde metro ethernet internet ve veri merkezi erişimine yönelik fiyatlama
davranışlarının, yukarıda verilen bilgiler doğrultusunda, 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi
çerçevesinde fiyat sıkıştırması bakımından bir kötüye kullanma olarak
değerlendirilemeyeceği kanaatine ulaşılmıştır.
J. SONUÇ
(55) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, dosya konusu iddialara yönelik
olarak 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma
açılmamasına OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.




Başkan
Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI



İkinci Başkan
Prof. Dr. Metin TOPRAK Doç. Dr. Mustafa ATEŞ


İsmail Hakkı KARAKELLE




Dr. Murat ÇETİNKAYA Reşit GÜRPINAR



Full & Egal Universal Law Academy