Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 18-48/750-363
Karar Türü: Birleşme ve Devralma
Konu: Toyota Motor Corporation ve Sumitomo Corporation tarafından araç kiralama pazarında faaliyet gösterecek iki ortak girişim şirketi kurulması işlemine izin verilmesi talebi
Karar Tarihi: 20.12.2018




Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2018-4-62 (Ortak Girişim)
Karar Sayısı : 18-48/750-363
Karar Tarihi : 20.12.2018
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Adem BİRCAN,
Mehmet AYAN, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER : Dr. Hakan BİLİR, Buket ARI, Nezir Furkan KIRAN
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - Sumitomo Mitsui Auto Service Company, Limited
Temsilcileri: Av. Zümrüt ESİN, Av.Sinan DINIZ, Av. G. Ceren
SEYMENOĞLU, Av. Ceren GÖKTÜRK
Ebulula Mardin Cad. Gül Sok. No:24 Maya Park Tower 2
Akatlar Beşiktaş 34335, İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Toyota Motor Corporation ve Sumitomo Corporation
tarafından araç kiralama pazarında faaliyet gösterecek iki ortak girişim şirketi
kurulması işlemine izin verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 28.11.2018 tarih ve 8525 sayı ile giren
bildirim üzerine düzenlenen 07.12.2018 tarih ve 2018-4-62/Öİ sayılı Ortak Girişim Ön
İnceleme Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda, bildirim konusu işleme izin verilmesinde
sakınca bulunmadığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(4) İlgili başvuruda, Toyota Motor Corporation (TMC) ve Sumitomo Corporation
(SUMITOMO) tarafından, sahip oldukları iştirakleri vasıtasıyla Japonya’da faaliyet
göstermek üzere iki farklı tam işlevsel ortak girişim MOBILOTS Corporation
(MOBILOTS) ve KINTO Corporation (KINTO) kurulması işlemine izin verilmesi talep
edilmiştir.
(5) TMC Japonya’da kurulu olup Tokyo, Nagoya, New York ve Londra borsalarına kotedir.
Şirketin temel faaliyetleri elektrik teknolojileri, araba/otobüs üretimi ve geliştirmesi,
hava-uzay, robotik, tarımsal biyoteknoloji ve dikiş makinesi teknolojileri üzerinedir.
Teşebbüs iştiraki Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş. vasıtasıyla Türkiye’de araç
üretimi faaliyetinde bulunmaktadır.
(6) SUMITOMO’nun faaliyet alanları otomobil, sigorta, elektronik, elektrik ürünleri, cam,
titanyum ürünleri, bilişim teknolojisi, kimyasallar, entegre ticaret, araç parçası tedariki,
kerestecilik ve ev sağlama, makine aksamı, silah, gemi inşaatı, çelik, paslanmaz metal,
inşaat, çimento, hassas mekanik imalatı, gayrimenkul, araç, yazıcı ve inşaatlar için
kauçuklu gereçler, lastik, depolama ve finans sektörlerini kapsamaktadır. Teşebbüs
Türkiye’de kurulu üç iştiraki vasıtasıyla araç parçaları, gıda ürünleri, kimyasal ürünler
ve çelik malzemeler vb. ithalatı; tarım kimyasalları ve gübre satışı; çelik materyallerinin
ithalatı, işlenmesi ve satışı alanlarında faaliyette bulunmaktadır.
(7) Bildirilen işlem sonrasında TMC’nin nihai olarak kontrol ettiği Toyota Financial
Corporation’ın (TFC) (…..) Hino Motors, Ltd.’nin (HML) (…..) ve SUMITOMO’nun
kontrol ettiği Sumitomo Mitsui Auto Service Company, Limited’nin (SMAS) (…..) pay
18-48/750-363
2/3

sahipliğinde olan MOBILOTS isimli bir ortak girişim kurulacağı, ayrıca TMC’nin kontrol
ettiği Toyota Financial Services Corporation’ın (TFS) (…..) ve SUMITOMO’nun kontrol
ettiği SMAS’ın (…..) pay sahipliğinde olan KINTO isimli bir ortak girişim kurulacağı
belirtilmiştir. Kurulması planlanan ortak girişimlerin hissedarlık yapısına aşağıda yer
verilmektedir:
Tablo 1: MOBILOTS’un Hissedarlık Yapısı
Nihai Hissedar Hissedar Hissedarlık Oranı (%)
TMC
TFC (…..)
HML (…..)
SUMITOMO SMAS (…..)
TOPLAM 100
Kaynak: Bildirim Formu
Tablo 2: KINTO’nun Hissedarlık Yapısı
Nihai Hissedar Hissedar Hissedarlık Oranı (%)
TMC TFS (…..)
SUMITOMO SMAS (…..)
TOPLAM 100
Kaynak: Bildirim Formu
(8) Bildirim kapsamında yer alan işlemler 2010/4 sayılı Rekabet Kurulu'ndan İzin Alması
Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ'in (2010/4 sayılı Tebliğ) 5.
maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “Şartla bağlanan ya da kısa bir zaman dilimi
içerisinde menkul kıymetlerle seri bir şekilde gerçekleşen yakın ilişkili işlemler, bu
madde kapsamında tek bir işlem olarak kabul edilir" hükmü kapsamında
değerlendirilmiştir. Zira iki işlemin işlem taraflarının da TMC ve SUMITOMO olduğu,
kurulan iki şirketin de araç kiralama pazarına yönelik faaliyet göstermesinin
planlandığı, işlemlerin gerçekleşmesine yönelik kararların aynı ekonomik strateji
kapsamında alındığı ve ayrıştırılamayacağı anlaşıldığından, ortada yakın ilişkili
işlemler olduğu değerlendirilmekte ve bu işlemler tek bir işlem olarak kabul
edilmektedir.
(9) 2010/4 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinin üçüncü fıkrasında; “Bağımsız bir iktisadi varlığın
tüm işlevlerini kalıcı olarak yerine getirecek bir ortak girişimin oluşturulması, bu
maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında bir devralma işlemidir. Bu tür
işlemlerde, işlem taraflarının her biri devralan olarak kabul edilir.” hükmüne yer
verilmiştir. Anılan hüküm çerçevesinde, ortak girişimler bakımından aranan koşullar;
kurulan ortak girişim şirketinin, kurucu teşebbüsler tarafından ortak kontrol altında
tutulması ve kurulan şirketin, bağımsız bir iktisadi varlık niteliği taşımasıdır.
(10) İncelemeye konu işlem içerisinde yer alan iki “Ortak Girişim Sözleşmesi”
incelendiğinde, MOBILOTS isimli şirketin yönetim kurulunun TFC tarafından atanan iki,
SMAS tarafından atanan iki ve HML tarafından atanan bir üyeden oluşmak üzere
toplam beş üyeyle teşkilatlanacağı anlaşılmıştır. Ortak Girişim Sözleşmesi ayrıca icra
kurulu üyelerinin seçimi ve azli, her hesap dönemine ait iş planının ve önemli
değişikliklerinin onaylanması gibi ticari açıdan stratejik konularda karar alınması için
tüm tarafların önceden muvafakatinin gerektiğini düzenlemiştir. Bu anlamda şirket
üzerinde TMC ve SUMITOMO’nun ortak kontrol tesis ettiği anlaşılmaktadır. KINTO’nun
yönetim kurulu ise TFS tarafından üç, SMAS tarafından iki üye olmak üzere toplam
beş üyeden oluşacaktır. Keza bu şirketin kuruluşuna ilişkin Ortak Girişim Sözleşmesi
içerisinde, ortak girişimin yıllık iş planlarının belirlenmesi ve söz konusu yıllık iş
planlarındaki önemli değişikliklerin yapılması, ortak girişimin icra kurulu üyelik
sisteminin değiştirilmesi veya kaldırılması ve icra kurulu üyelerinin atanması/görevden
alınması gibi ticari açıdan stratejik konularda karar alınması için tüm tarafların önceden
muvafakatinin aranacağı düzenlenmiştir. Bu şekilde KINTO üzerinde TMC ve
SUMITOMO’nun ortak kontrol tesis edeceği değerlendirilmiştir.
18-48/750-363
3/3

(11) “Bağımsız bir iktisadi varlık niteliği taşıma” kriteri ile kurulacak olan ortak girişimin
kurucularından bağımsız olarak ilgili pazarda faaliyetlerini kalıcı olarak sürdürebilen
ayrı bir teşebbüs olarak tanımlanıp tanımlanamayacağını tespit etmek
amaçlanmaktadır. Bildirim Formu’nda yer alan bilgiler çerçevesinde kurulacak olan
ortak girişim şirketlerinin, işlemin kapanışını takiben bağımsız bir ekonomik kuruluşun
tüm işlevlerini kalıcı olarak yerine getireceği belirtilmiştir. Ayrıca ortak girişimlerin
günlük operasyonlara ayrılmış kendi yönetimlerine ve operasyonel açıdan bağımsız
olarak iş faaliyetlerini yürütmek için yeterli finans, personel ve varlık kaynağına erişime
sahip olacakları bilgisine yer verilmiştir. Ek olarak ortak girişim şirketlerinin, tarafların
çeşitli varlıklarını ve kaynaklarını kullanma ve entegre etme kabiliyetine sahip olması
planlandığından operasyonel olarak bağımsızlık kazanması beklenecektir.
(12) Bu çerçevede, bildirime konu işlem ile kurulacak MOBILOTS ve KINTO ortak girişim
şirketlerinin kurucularının ortak kontrolünde, bağımsız bir iktisadi varlık niteliğinde
olacağı ve bildirim konusu işlemin, 2010/4 sayılı Tebliğ’in 5. maddesi çerçevesinde bir
devralma işlemi olduğu anlaşılmaktadır. Dosya kapsamındaki ciro bilgileri dikkate
alındığında, 2010/4 sayılı Tebliğ’in 7. maddesinin (a) bendinde yer alan eşiklerin
aşıldığı bu sebeple bahse konu işlemin izne tabi bir işlem olduğu kanaatine
ulaşılmıştır.
(13) Tarafların dosya kapsamında faaliyet alanları incelendiğinde SUMITOMO’nun otomobil,
elektronik, araç parçası tedariki gibi alanlarda TMC’nin ise elektrik teknolojileri, araba ve
otobüs üretimi ve geliştirilmesi gibi alanlarda faaliyet gösterdiği anlaşılmaktadır. Bu
anlamda işlem taraflarının küresel pazarlardaki faaliyetleri arasında gerek yatay gerekse
dikey anlamda örtüşmeler saptanabilecektir. Tarafların Türkiye’deki faaliyetleri
incelendiğinde, SUMITOMO’nun Türkiye’de Sumitomo Corporation Dış Ticaret A.Ş,
Sumi Agro Turkey Tarım İlaçları Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile Summit Steel Turkey Çelik
İşleme ve Ticaret A.Ş. unvanlı iştirakleri vasıtasıyla faaliyet gösterdiği görülmektedir. Bu
teşebbüslerin faaliyetleri bir bütün olarak; araç parçaları, gıda ürünleri, kimyasal ürünler
ve Japonya'da üretilen çelik malzemeler vb. ithalatı, gıda ürünleri, kimyasal ürünler ve
Türkiye'de üretilen çelik malzemeler vb. ihracatı, tarım kimyasalları ve gübre satışı, çelik
materyallerinin ithalatı, işlenmesi ve satışı olarak sıralanabilecektir. TMC ise Toyota
Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş. vasıtasıyla Türkiye’de motorlu taşıtlar pazarına yönelik
olarak faaliyet göstermektedir. Kurulacak ortak girişimler ise Japonya’da bireysel ve
ticari araç kiralama hizmeti ile diğer finans hizmetleri sunacaklardır. Dolayısıyla taraflar
Türkiye’de, ortak girişimlerin faaliyet göstereceği alanlarda herhangi bir faaliyet
göstermemektedir.
(14) Bu çerçevede bildirime konu işlem ile 4054 sayılı Kanun’un 7. maddesi kapsamında
herhangi bir pazarda hâkim durum yaratılmasının veya mevcut hâkim durumun
güçlendirilmesinin ve böylece rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu
olmayacağı sonucuna ulaşılmıştır.
H. SONUÇ
(15) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, bildirim konusu işlemin 4054
sayılı Kanun’un 7. maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan 2010/4 sayılı
Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ
kapsamında izne tabi olduğuna; işlem sonucunda aynı Kanun maddesinde yasaklanan
nitelikte hakim durum yaratılmasının veya mevcut hakim durumun güçlendirilmesinin
ve böylece rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmaması nedeniyle
işleme izin verilmesine, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara
İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy