Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 13-72/996-427
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: Total Oil Türkiye A.Ş. ile Ali İhsan Aktekin-Hülyak Market arasında imzalanan Acentelik Sözleşmesi ve İşletme Sözleşmesi’ne menfi tespit belgesi verilmesi talebi
Karar Tarihi: 26.12.2013

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2013-1-106 (Muafiyet/Menfi Tespit)
Karar Sayısı : 13-72/996-427
Karar Tarihi : 26.12.2013

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER

Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ

B. RAPORTÖRLER: Çağlar Deniz ATA, Tuğçe KOYUNCU, M. Safa UYĞUR

C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - Total Oil Türkiye A.Ş.
Temsilcisi Av. Gönenç GÜRKAYNAK
Çitlenbik Sk. No:12 Yıldız Mah. 34349 Beşiktaş/İstanbul

(1) D. DOSYA KONUSU: Total Oil Türkiye A.Ş. ile Ali İhsan Aktekin-Hülyak Market
arasında imzalanan Acentelik Sözleşmesi ve İşletme Sözleşmesi’ne menfi tespit
belgesi verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 29.11.2013 tarih ve 8010 sayı ile giren bildirim
üzerine düzenlenen 18.12.2013 tarih ve 2013-1-106/MM sayılı Menfi Tespit/Muafiyet
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖRLERiN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle; Total Oil Türkiye A.Ş. ile Ali İhsan
Aktekin-Hülyak Market arasında imzalanan Acentelik Sözleşmesi’ne 4054 sayılı Rekabetin
Koruması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun)’un 8. maddesi uyarınca menfi tespit belgesi
verilebileceği, taraflar arasında imzalanan İşletme Sözleşmesi’nin ise 2002/2 sayılı Dikey
Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği (2002/2 sayılı Tebliğ) kapsamında grup
muafiyetinden yararlandığı kanaat ve sonucuna ulaşıldığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Taraflar
G.1.1. Total Oil Türkiye A.Ş. (Total)
(4) Total S.A.'nın grup şirketlerinden biri olan Total, Türkiye genelinde akaryakıt, LPG ve madeni
yağlar piyasasında faaliyet göstermektedir. Şirket, Haramidere, Gebze, Aliağa ve
Samsun'da bulunan toplam (…..) (akaryakıt ürünleri) depolama kapasiteli akaryakıt
tesislerine sahiptir. Totalgaz'ın 2003 yılında Total'in bünyesine katılması neticesinde Total
LPG sektöründe mevcut kapasitesi ile bayi ve abonelere tüplü, dökme ve otogaz LPG
alanlarında hizmet sunmaktadır. Yaklaşık 327 LPG istasyonu ile ürünlerin dağıtımını
sağlayan Total, 25.08.2011 tarihi itibariyle ana bayi ve tali bayi sözleşmelerini, bilançosunda
yer alan tüplü aktivite ile ilgili aktif ve pasif kalemlerini Aygaz A.Ş.'ye devretmiştir.
G.1.2. Ali İhsan Aktekin-Hülyak Market
(5) Bildirime konu Acentelik Sözleşmesi’nin ve İşletme Sözleşmesi’nin diğer tarafı olan Ali İhsan
Aktekin-Hülyak Market, dosya konusu istasyonda Acente ve İşletici sıfatıyla, Total markası
altında faaliyet göstererek petrol ürünlerinin satışına aracılık etme ve diğer ürünler
bakımından da satış hizmeti verme faaliyetinde bulunacaktır.
13-72/996-427
2 / 4

G.2. İlgili Pazar
G.2.1. İlgili Ürün Pazarı ve İlgili Coğrafi Pazar
(6) İlgili ürün pazarı “otogaz LPG”, “otogaz LPG dışında kalan otomotiv yakıtları” ve “madeni
yağ pazarı” olarak belirlenmiştir. İstasyonda gerçekleştirilecek olan market ve araç yıkama
faaliyetine ilişkin olarak ise ayrı bir pazarın tanımlanmasına gerek olmadığı kanaatine
varılmıştır.
(7) Diğer taraftan, gerek beyaz akaryakıt ürünleri, gerekse oto-LPG ve madeni yağ dağıtım
faaliyetlerinin yurt çapında gerçekleştirilmesi ve ilgili hizmetler bakımından rekabet
şartlarının farklılaşmasına neden olacak bir unsur bulunmaması nedeniyle ilgili coğrafi pazar
“Türkiye” olarak saptanmıştır.
G.3. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
G.3.1. Acentelik Sözleşmesi
(8) Total ile Ali İhsan Aktekin-Hülyak Market (Acente) arasında imzalanan Acentelik
Sözleşmesi'nin 3. maddesine göre sözleşmenin konusunu, (…..) Acente ile Total arasındaki
hukuki ilişkinin koşulları oluşturmaktadır.
(9) Acentelik Sözleşmesi'nin 2. maddesine göre Acente, (…..) belirtilmiştir.
(10) Acentelik Sözleşmesi'nin 4.1. maddesinde Acente tarafından istasyonda münhasıran (…..)
düzenlendiği görülmektedir.
(11) Acentelik Sözleşmesi’nin 5. maddesinde Acente'nin yükümlülükleri; 5.13. maddesinde
“Rekabet Yasağı”, 6. maddesinde ise (…..) düzenlenmiştir.

(…..TİCARİ SIR…..)

G.3.2. İşletme Sözleşmesi
(12) Dosya içeriğinden,(…..) düzenlendiği anlaşılmıştır.
(13) Söz konusu faaliyetlere ilişkin düzenlemeler Acentelik Sözleşmesi kapsamında da yer
almaktadır. (…..) gerçekleştirilecektir.
(14) sahip olduğu belirtilmiştir.
G.3.3. Hukuki Değerlendirme
G.3.3.1. Kanun’un 4. maddesi Kapsamında Yapılan Değerlendirme

(15) Total ve Ali İhsan Aktekin-Hülyak Market arasında imzalanan (…..) amacıyla akdedilmiştir.
(16) Türk Ticaret Kanunu’nda acente; ticari mümessil, ticari vekil, satış memuru veya müstahdem
gibi bir sıfatı olmaksızın bir mukaveleye dayanarak muayyen bir yer veya bölge içinde daimi
bir surette ticari bir işletmeyi ilgilendiren akitlere aracılık etmeyi veya bunları o işletme adına
yapmayı meslek edinen kimse olarak tanımlanmaktadır.
(17) 2002/2 sayılı Tebliğ’in açıklanmasına Dair Kılavuz (Kılavuz)’da müvekkil hesabına aracılık
ettiği ya da akdettiği sözleşmelere ilişkin olarak acenteye getirilen sınırlamaların genellikle
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamı dışında olduğu ve prensip olarak muafiyet
rejiminin de konusunu oluşturmadıkları ifade edilmektedir. Bu çerçevede teşebbüsler
arasındaki ilişkinin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında olup olmadığını belirleyen
faktör, acentenin, müvekkili tarafından atandığı faaliyetlerle ilgili olarak ticari veya mali bir
risk alıp almaması olarak belirlenmiştir. Şayet, acente müvekkili adına yaptığı ya da aracılık
ettiği sözleşmeden dolayı herhangi bir mali veya ticari risk almamışsa, acentenin alış veya
13-72/996-427
3 / 4

satış faaliyetleri müvekkil teşebbüsün faaliyetlerinin bir parçası olarak değerlendirilmekte ve
acente ile müvekkil arasındaki ilişki Kanun’un 4. maddesi kapsamı dışında tutulmaktadır.
(18) Acentenin tüm mali ve ticari riskleri kendisinin üstlenmesi halinde ise söz konusu sözleşme,
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamına girebilmekte ve dolayısıyla 2002/2 sayılı Tebliğ
kapsamında değerlendirilebilmektedir. Kurul kararları ışığında hangi hallerde ticari
acentenin risk üstlenildiğine örnek olarak aşağıdaki hususlar gösterilebilir:
- Ticari faaliyetleri süresince bağımsız bir tacir gibi davranması,
- İşlemle ilgili ticari riskin acentenin üzerinde olması,
- Elinde sözleşme konusu mallardan minimum miktarda stok bulunması,
- Müşteriler için kendi hesabına olmak üzere ücretsiz servis hizmeti vermesi,
- Fiyatlar ve ticaret koşullarını belirleme yetkisi bulunması.
(19) Bu çerçevede ilk aşamada, acentenin ticari ya da mali risk üstlenip üstlenmediğinin
belirlenmesi gerekmektedir. Bildirim formunda (…..) ifadelerine yer verilmiştir. Dolayısıyla
bildirime konu acentelik faaliyeti ile Acentenin Kılavuz’da açıklanan riskleri üstlenmeyeceği
ve bağımsız davranmayacağı anlaşılmaktadır. Ayrıca Acentelik Sözleşmesi’nin (…..). Bu
çerçevede ticari ve mali riskler Total tarafından üstlenilmekte ve Acentenin üstleneceği
maliyetler ise kendi işyeri ve personeli ile sınırlı kalmaktadır. Bu kapsamda, inceleme konusu
olayda ilgili tarafın rekabet hukuku bağlamında da acente olarak nitelendirilebileceği ve
acenteye getirilen sınırlamalar bakımından 4054 sayılı Kanun'un 4. maddesi kapsamı
dışında kalacağı kanaati oluşmuştur.
(20) Ancak bildirim konusu Acentelik Sözleşmesi’nde münhasırlık ve rekabet yasağı ile ilgili
çeşitli hükümler yer almaktadır. Acentelik Sözleşmesi’ne göre Acente tarafından aracılık
faaliyeti münhasıran Total için gerçekleştirilecektir. Acentelik Sözleşmesi’nin 5.13.
maddesinde acenteye sözleşme süresince (…..) getirilmektedir.
(21) Kılavuz’un 14. paragrafında “… Ancak sözleşme sonrası rekabet yasağı da dahil olmak
üzere rekabet etmeme yükümlülüğü markalar arası rekabet ile ilgilidir ve şayet sözleşme
konusu mal veya hizmetlerin satıldığı ilgili pazarda kapama etkisine yol açıyorsa rekabeti
sınırlayıcı etki doğurabilir ve sonuçta bu hüküm Kanun’un 4. maddesi kapsamına girebilir.”
ifadelerine yer verilmektedir.
(22) Acentelik Sözleşmesi’nin süresinin üç yıl olduğu da dikkate alındığında, söz konusu hüküm
ile birlikte Acenteye bu süre zarfında rekabet etmeme yükümlülüğünün getirildiği
görülmektedir. Bununla birlikte, her ne kadar rekabet etmeme yükümlülüğü rekabeti
kısıtlayıcı bir madde olarak sözleşmede yer alsa da (…..) kanaatine varılmıştır. Dolayısıyla,
bildirim konusu Acentelik Sözleşmesi’nin 4054 sayılı Kanun kapsamına girmediği ve bahse
konu sözleşmeye 4054 sayılı Kanun’un 8. maddesi uyarınca menfi tespit belgesi
verilebileceği kanaatine varılmıştır.
(23) Acentelik Sözleşmesi’nin ayrılmaz parçası olan İşletme Sözleşmesi açısından bakıldığında
ise anılan sözleşme (…..) görülmektedir. 2002/2 sayılı Tebliğ’in 2. maddesinde üretim ve
dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren iki ya da daha fazla teşebbüs
arasında belirli mal veya hizmetin alımı, satımı veya yeniden satımı amacıyla yapılan
anlaşmalar dikey anlaşma olarak tanımlanmaktadır. Bu açıdan İşletme Sözleşmesi de
taraflar arasında imzalanan bir dikey anlaşma niteliğindedir.
(24) Taraflar arasındaki dikey ilişkide yer alan münhasırlık hükmü nedeniyle İşletme
Sözleşmesi’nin öncelikle 2002/2 sayılı Tebliğ açısından değerlendirilmesi gerekmektedir.
G.3.2. 2002/2 sayılı Grup Muafiyeti Tebliği Bakımından Yapılan Değerlendirme
(25) EPDK tarafından hazırlanan 2012 yılı Petrol Piyasası Raporu’nun ve 2012 yılı LPG Sektör
Raporunun ilgili bölümlerine göre, Total’in bayiler aracılığıyla yapılan satışlar bakımından
benzin türlerinde pazar payının % 5,2; motorin türlerinde ise %6,3 düzeyinde, otogaz LPG
13-72/996-427
4 / 4

dağıtım faaliyetinde %4,18; madeni yağ faaliyetlerinde ise %12,02 olduğu görülmektedir.
Dolayısıyla Total’in pazar payının 2002/2 sayılı Tebliğ’de muafiyet için öngörülen %40
eşiğinin altında olduğu görülmektedir.
(26) Öte yandan, 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5. maddesine göre, alıcıya getirilen belirsiz süreli veya
süresi beş yılı aşan rekabet etmeme yükümlülüklerine Tebliğ ile sağlanan muafiyet
uygulanamamaktadır.
(27) Bildirime konu (…..) sözleşme süresince rekabet etmeme yükümlülüğü getirildiği
görülmektedir.
(28) Ancak İşletme Sözleşmesi'nin (…..) yer verilmemiştir. Ayrıca sözleşmenin bitiminden
sonrasına ilişkin, rekabet etmeme yükümlülüğü getirilmemiştir. Diğer taraftan (…..)
bağlanmıştır. Acentelik Sözleşmesi de İşletme Sözleşmesiyle uyumlu olarak üç yıl süreyle
geçerli olacak şekilde düzenlenmiştir. Dolayısıyla İşletici’ye getirilen rekabet yasağının
2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan süre sınırı içinde kaldığı görülmektedir.
(29) Acentelik Sözleşmesi’nde (…..) ifade edilmektedir.
(30) Dolayısıyla, İşletme Sözleşmesi’nin 2002/2 sayılı Tebliğ’de öngörülen grup muafiyeti
hükümlerinden faydalandığı sonucuna ulaşılmıştır.
H. SONUÇ
(31) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre;
- Total Oil Türkiye A.Ş. ile Ali İhsan AKTEKİN-Hülyak Market arasında imzalanan
Acentelik Sözleşmesi’ne 4054 sayılı Kanun’un 8. maddesi uyarınca menfi tespit belgesi
verilmesine,

- Total Oil Türkiye A.Ş. ile Ali İhsan AKTEKİN-Hülyak Market arasında imzalanan İşletme
Sözleşmesi’nin, 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği
kapsamında grup muafiyetinden yararlandığına

OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.





Full & Egal Universal Law Academy