Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 14-02/35-14
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Şölen Çikolata Gıda San. ve Tic. A.Ş. tarafından “Şölen” markalı bazı ürünlerin yeniden satış fiyatına müdahale edildiği iddiası
Karar Tarihi: 16.01.2014


Rekabet Kurumu Başkanlığından;

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2013-3-68 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 14-02/35-14
Karar Tarihi : 16.01.2014

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER

Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ

B. RAPORTÖRLER: Osman Tan ÇATALCALI, Hatice ODABAŞ BUBA

C. BAŞVURUDA
BULUNAN :- Antalya Market İşletmeciliği San. ve Tic. A.Ş.
Sinan Mah. Serik Cad. No:243 Altınova/Antalya

D. HAKKINDA ÖNARAŞTIRMA YAPILANLAR:
-Şölen Çikolata Gıda San. ve Tic. A.Ş.
2. Organize San. Böl. 83221 Cad. No: 28 Şehitkamil/Gaziantep

(1) E. DOSYA KONUSU: Şölen Çikolata Gıda San. ve Tic. A.Ş. tarafından “Şölen” markalı
bazı ürünlerin yeniden satış fiyatına müdahale edildiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Yapılan başvuruda özetle;
- Antalya Market İşletmeciliği San. ve Tic. A.Ş. (Birebir)’nin Antalya bölgesinde “Birebir”
adıyla faaliyet gösteren yerel bir market zinciri olduğu,
- Şölen Çikolata Gıda San. ve Tic. A.Ş. (Şölen)’nin kendilerine Şölen markalı ürünleri ne
kadara satabilecekleri konusunda baskı yaptığı,
- Söz konusu ürünlerden “Şölen Octavia”nın Migros Türk Tic. A.Ş. (Migros)’de (…..)TL’ye
satılırken kendilerinden bu ürünü (…..) TL’nin altında bir fiyata satmamalarının istendiği,
- Bu durumun kendilerine yazılı olarak bildirilmesini istediklerinde Şölen’in bundan
kaçındığı,
- Daha sonra söz konusu şirket adına çalışan iki kişi ile Birebir’in bir mağazasında
görüştükleri, bu görüşmede de söz konusu isteğin yinelendiği, bu durumu kanıtlamak için
yapılan görüşmenin kayda alındığı ve bir örneğinin başvuru ekinde sunulduğu
ifade edilerek söz konusu uygulama ile ilgili olarak 4054 sayılı Rekabetin Korunması
Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun) çerçevesinde gereğinin yapılması talep edilmiştir.
Diğer yandan başvurunun devamında 14.10.2013 tarihli Antalya Körfez gazetesinde
şikayetçi ile konu hakkında yapılan röportaj da yer almaktadır.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 21.10.2013 tarih ve 7141 sayı ile giren başvuru
üzerine hazırlanan 22.10.2013 tarih ve 2013-3-68/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu’nun
görüşülmesi sonucunda önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
(4) İlgili karar uyarınca düzenlenen 10.01.2014 tarih ve 2013-3-68/ÖA sayılı Önaraştırma
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
14-02/35-14
2 / 8

(5) H. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle; önaraştırma konusu iddialar ile ilgili
olarak Şölen Çikolata Gıda San. ve Tic. A.Ş.’nin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal
ettiğine ilişkin herhangi bir bulguya ulaşılamadığı ve bu nedenle aynı Kanun’un 41. maddesi
uyarınca anılan teşebbüs hakkında soruşturma açılmasına gerek bulunmadığı sonuç ve
kanaatine ulaşıldığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Taraflar
I.1.1. Hakkında Önaraştırma Yapılan Teşebbüs: Şölen
(6) 1989 yılında Çoban Ailesi tarafından kurulan Şölen, halihazırda çikolata, çikolata kaplamalı
ürünler, bisküvi, gofret, sakız, şeker ve kek üretimi faaliyetinde bulunmaktadır.
(7) Şölen, ikramlık ve hediyelik çikolatada Milango, Octavia, Vital, Diamond markalarını, çocuk
ürünlerinde Ozmo, dolgulu bisküvi ve kaplamalı krakerde Biscolata, çikolata kaplamalı
ürünlerde ise Nutymax ana kategorileri altında ürünlerini çeşitlendirmektedir.
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(8) Geçmiş tarihli bazı Kurul kararlarında, çikolata ve çikolatalı ürünlerin yüksek oranda şeker
ihtiva etmesi ve üretim sürecindeki farklılıklar nedeniyle kek ve bisküvi segmentinden ayrı
bir pazar olarak değerlendirilmiştir.1
(9) Çikolata segmentinde yer alan Şölen Octavia; fındıklı, sütlü ve hindistan cevizli çeşitleri
bulunan krema dolgulu pirinç patlaklı bir ürün olup hediyelik ve ikramlık çikolata
kategorisinde yer almaktadır. Hediyelik ve ikramlık çikolataların ise özellikle talep edilme
saiki ve zamanı gibi kriterlerle diğer çikolatalardan ayrıldığı, dolayısıyla mevcut dosyada ilgili
ürün pazar “hediyelik ve ikramlık çikolata” şeklinde daha dar bir kapsamda
belirlenebilecektir.
(10) Bununla birlikte ilgili Pazarın Tanımlanmasına İlişkin Kılavuz (Kılavuz)’un 20. Paragrafında
“…inceleme konusu işlem, gerek ürün gerekse de coğrafi açıdan olası alternatif pazar
tanımları çerçevesinde rekabet açısından endişeler yaratmıyor ya da alternatif tüm tanımlar
açısından rekabeti bozucu bir etki söz konusu oluyorsa pazar tanımı yapılmayabilir.”
denerek, alternatif pazar tanımları dikkate alınarak ilgili pazar tanımlanmayabileceği
belirtilmiştir.
(11) Bu doğrultuda, mevcut dosya bakımından, detaylı bir pazar tanımı yapmanın sonuca
herhangi bir etkisi olmayacağından hareketle, ilgili ürün pazarı tanımlanmamıştır.
I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(12) Yukarıda yer verilen açıklama uyarınca, ilgili coğrafi pazar belirlenmemiştir.
I.3. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
I.3.1. Yerinde İnceleme ve Görüşmelerde Elde Edilen Bilgi ve Belgeler

(13) Önaraştırma kapsamında Şölen’in Gaziantep ve İstanbul ofisinde yapılan yerinde
incelemelerde bulunan belgelere aşağıda yer verilmektedir:
(14) Belge 1: 16.12.2013 tarihinde Şölen’in Yurt İçi Satış Direktörü tarafından Şölen’in Yönetim
Kurulu Üyesine gönderilen e-postada;

1 09.06.2003 tarih ve 03-40/436-187 sayılı, 02.06.2005 tarih ve 05-38/437-116 sayılı Kurul kararları.
14-02/35-14
3 / 8

“…. “Fiyatı Migros fiyatına düşürürseniz karşılayacak bütçem yok” mesajı vermeye
çalışırken (…..) Bey de “Fiyatı Migros fiyatına düşüremezsiniz” şeklinde anlaması konunun
temelini olşturuyordu. Neticede olumlu bir toplantının ardından konunun kapandığını tahmin
ediyorum…” ifadeleri yer almaktadır.
(15) Şölen tarafından gönderilen ve Kurum kayıtlarına 27.12.2013 tarih ve 8594 sayı; 02.01.2014
tarih ve 13 sayı ile intikal eden yazılarda, yaşanan olaya ilişkin olarak Belge 1’de yer verilen
e-postanın içeriğine paralel şekilde, (…..) arasında yaşanan sorunun yanlış anlaşılmadan
kaynaklandığı, olay sonrasında (…..) Bey’le görüşülüp konuya ilişkin olarak basında yer alan
hususların gerçeği yansıtmadığı, konunun çarpıtıldığı ve yaşanan olayın yanlış anlaşılmaya
dayandığı hususunda mutabık kalındığı ve (…..) ile iş ilişkilerinin devam ettiği belirtilmiştir.
(16) Bunun yanında, Şölen’in yalnızca tavsiye fiyatı belirlediği, taban/tavan fiyat belirlemesinin
ya da fiyat konusunda herhangi bir müdahalede bulunmasının söz konusu olamayacağı ve
tavsiye fiyatın altında yapılan satışlar nedeniyle oluşan fiyat farkına yönelik fark faturası
kabul edilmediği belirtilmiştir. Ayrıca, sahada görevli satış elemanları bakımından baz
maaş+prim şeklinde bir ücretlendirme sisteminin esas alındığı, primlerin satış cirosu ve
dağılım rakamlarına göre belirlendiği, dolayısıyla ürünlerin satış fiyatının primlendirmeye
herhangi bir etkisi olmadığı ileri sürülmüştür.
(17) Öte yandan, Şölen’in Antalya satış elemanlarından olan ve yaşanan olayda adı geçen (…..)
iş akdini iletişim becerilerindeki yetersizlikten kaynaklanan performans sorunları nedeniyle
13.12.2013 tarihinde feshettikleri belirtilmiştir.
(18) Belge 2: 01.08.2013 tarihinde Karakaş Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.2 yetkilisi (…..) tarafından
Uysal Petrol İnş. Turizm Taş. Tic. Ltd. Şti. (Uysal Market) yetkilisi (…..) ve Şölen’in Saha
Satış Yöneticisi (…..) gönderilen “Şölen Octavia Fiyatı” konulu e-postada;
“Şölen yetkilimizle görüştüm. Telefon ile görüşmemize istinaden sizden 2 günlük süre
istedim. Ulusal zincir mağazalarla görüşmelerimiz sürüyor. Ya fiyat artırılacak ya da ürünler
toplatılacak. Bu fiyata sattığınızda da dönüş faturalarında sorun yaşarız. Bu konuda onay
yok.” ifadeleri yer almaktadır.
(19) 26.12.2013 tarihinde Şölen’in İstanbul Ofisinde yapılan yerinde incelemede tutulan
tutanakta, Belge 2’de yer verilen e-posta hakkında (…..) tarafından yapılan açıklamada ise,
zincir mağazalardaki fiyatı dikkate alarak bir satış noktasının fiyatını (…..) TL’ye düşürüp bu
durumu Şölen Satış Elemanı (…..) bildirdiği, daha sonra (…..) Bey’in Şölen bölge yetkilisine
ve ilgili satış noktasının yetkilisine dönüş yaparak fiyatların düşürülmesinden kaynaklanan
dönüş faturalarının Şölen tarafından kabul edilmeyeceğini belirttiği ifade edilmiştir.
(20) Önaraştırmaya esas teşkil eden olayda adı geçen (…..) ile Raportörlerce 30.12.2013
tarihinde yapılan telefon görüşmesinde; söz konusu olayın (…..) arasında yaşanan bir yanlış
anlaşılmadan kaynaklandığı, iddia edilenin aksine fiyat konusunda baskı yapılmadığı,
yalnızca fark faturası kabul edilmeyeceğinin anlatılmak istendiği, zira yaşanan olaydan
sonra (…..) ve Şölen yetkilileri arasında gerçekleşen ve kendisinin de dinleyici olarak
katıldığı bir görüşmede, sorunun çözüme kavuşturulduğu belirtilmiştir.
(21) Raportörlerce (…..) ile 02.01.2014 tarihinde yapılan telefon görüşmesinde ise (…..), icra
ettikleri mesleğin ana kuralının fiyat konusunda baskı yapmamak olduğunu ve bu kuralın bu
mesleği yapan hemen herkes tarafından bilindiğini, dolayısıyla (…..) fiyatı indiremeyeceği
yönünde baskı uygulamasının mümkün olmadığını, yaşanan olay esnasında (…..) fiyatı
indirdiği takdirde fark faturası kabul edilmeyeceğini anlatmak istediğini belirtmiştir. Bunun
yanında, (…..) Migros’un fiyatı düşürmesinden hoşnut olmadığını ve asıl amacının Şölen’i
Migros’un fiyatlarına müdahale etmeye yönlendirmek ya da fark faturası kesmeye ikna

2 Karakaş Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. Şölen’in Çanakkale bayisi olup (…..) söz konusu bayide özel müşterilerden sorumlu satış temsilcisi
olarak çalışmaktadır.
14-02/35-14
4 / 8

etmek olabileceğini ileri sürmüştür. Söz konusu olay sonrasında iş akdinin feshedilme
sebebi hakkında ise bir fikri bulunmadığını, ancak performans eksikliği nedeniyle işten
çıkarıldığını düşünmediğini ifade etmiştir.
(22) Öte yandan, (…..) da görüşme esnasında alınan ses kaydından görüşme sonunda haberdar
olduklarını, dolayısıyla söz konusu kayıt için rızalarının bulunmadığını dile getirmişlerdir.
I.3.2. Şölen’in Piyasadaki Konumu
(23) Dosya içeriğinden, Şölen’in çikolatalı ürünlere ilişkin olarak, Türkiye çapındaki toplam pazar
payının 2012 yılında (…..), 2013 yılında ise (…..) olduğu anlaşılmıştır. Kanal bazında
incelendiğinde mağaza satış alanı 1000 m2’nin üstünde olan süpermarket kanalında
Şölen’in pazar payının 2012 ve 2013 yıllarında sırasıyla (…..) ve (…..) olduğu görülmekte
ve ayrıca mağaza satış alanı düştükçe Şölen’in pazar payının da düştüğü göze
çarpmaktadır.
(24) Şölen’in rakiplerine bakıldığında, Ülker Gıda San. ve Tic. A.Ş. (Ülker)’nin toplam pazar
payının 2012 ve 2013 yıllarında sırasıyla (…..) ve (…..) olduğu ve bu pazar paylarının kanal
bazında (…..) ’ye kadar yükseldiği; Eti Gıda San. ve Tic. A.Ş. (Eti)’nin ise 2012 ve 2013
yıllarında sırasıyla (…..) ve (…..) pazar payına sahip olarak pazarda lider konumda olduğu
dosya içeriğinden anlaşılmaktadır.
I.3.3. Şölen Tarafından Üretilen Ürünlerin Satış Fiyatı ile Tavsiye Fiyatlarının
Karşılaştırılması
(25) Şikayet başvurusunda yer verilen iddianın doğruluğunun ve piyasadaki yaygınlığının
görülebilmesi için Şölen’in “Octavia” markalı dökme çikolata ürünü, bu ürüne en yakın ikame
ürün olan “Milango” markalı ürünü ve en fazla satılan ürünü olan “Biscolata” markalı ürünün
Şölen’in ürünlerini en fazla satan beş yerel ve beş ulusal market ile şikayetçi teşebbüste
2013 yılının Mayıs-Kasım ayları arasında satış fiyatına aşağıda yer verilmiştir:


14-02/35-14
5 / 8

Tablo 1- Şölen’in En Fazla Ürün Satışı Gerçekleştirdiği En Büyük 5 Ulusal ve Yerel Market İle İhbarda Bulunan
Teşebbüsteki Üç Ürünün Mayıs-Kasım 2013 Tarihlerindeki Liste Fiyatı3 ile Tavsiye Edilen Fiyatının Karşılaştırılması



Perakendecinin
Adı
Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım
Liste
Fiyatı
(TL)
Tavsiye
Fiyatı
(TL)
Liste
Fiyatı
(TL)
Tavsiye
Fiyatı
(TL)
Liste
Fiyatı
(TL)
Tavsiye
Fiyatı
(TL)
Liste
Fiyatı
(TL)
Tavsiye
Fiyatı
(TL)
Liste
Fiyatı
(TL)
Tavsiye
Fiyatı
(TL)
Liste
Fiyatı
(TL)
Tavsiye
Fiyatı
(TL)
Liste
Fiyatı
(TL)
Tavsiye
Fiyatı
(TL)
O
ct
av
ia

Carrefour (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Migros (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tesco (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kiler (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Metro (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Makro (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Gimsa (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Çağrı (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Özdilek (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Happy (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Antalya 1E1 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
M
ila
ng
o
Migros (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Carrefour (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tesco (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kiler (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Real (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Makro (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Adese (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Gimsa (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
İsmar (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Özdilek (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Antalya 1E1 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
B
is
co
la
ta

BİM (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yeni Mağazacılık (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Migros (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Metro (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Carrefour (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Makro (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Çağrı (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Happy (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Adese (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Uyum (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Antalya 1E1 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

(26) Tablodan, Şölen’in her firma için farklı bir liste fiyatının bulunduğu anlaşılmaktadır.
I.3.4. Ulusal ve Yerel Perakende Mağazalarından İstenilen Bilgi ve Belgeler
(27) Önaraştırma kapsamında Birebir’den ve beşi ulusal, beşi yerel düzeyde faaliyette bulunan
toplam on perakende mağazasından4, Şölen’in Octavia markalı dökme çikolatalı ürününe
ilişkin olarak alış ve satış fiyat bilgileri, Şölen tarafından fiyat konusunda yapılan herhangi
bir baskıya maruz kalıp kalmadıkları, 2013 yılında Şölen’in Octavia Dökme Çikolata ürününü
ve/veya Şölen tarafından satılan başka bir ürüne ilişkin Şölen’e fark faturası (tavsiye edilen
fiyatla satış fiyatı arasında bir fark oluştuğunda farkı üreticiye yansıtan fatura) kesilip
kesilmediği ve Şölen’in Octavia Dökme Çikolata ürününün satışına yönelik olarak herhangi
bir yatırım yapıp yapmadığı, yaptıysa tahmini bedeli hakkında bilgi ve belge talep edilmiştir.
(28) Söz konusu ulusal ve yerel marketlerden gelen dosya içeriği bilgi ve belgeler incelendiğinde,
ikramlık ürünlerin satışının arttığı her iki dini bayram dönemini de kapsayacak şekilde, 2013
yılı Mayıs ve Kasım ayları arasında Şölen’in Octavia ürününe ilişkin ortalama satış
fiyatlarının KDV dahil (…..)TL ilâ (…..)TL arasında değiştiği gözlenmektedir.
(29) Bunun yanı sıra, cevabi yazılarda yapılan açıklamalarda, başta fiyat olmak üzere hiçbir
konuda Şölen tarafından yapılan baskıya maruz kalınmadığı ve herhangi bir müdahaleyle
karşılaşılmadığı vurgulanmıştır.

3 Liste fiyatı, Şölen’in ürünleri için alıcılara uyguladığı iskonto öncesi fiyatı ifade etmektedir.
4 Bilgi ve belge talep edilen perakende mağazaları Migros Ticaret A.Ş., CarrefourSA Carrefour Sabancı Ticaret Merkezi A.Ş., Tesco Kipa
Kitle Pazarlama Tic. Loj. Ve Gıda San. A.Ş., Metro Grosmarket Bakırköy Alışveriş Hizmetleri Tic. Ltd. Şti. ve Kiler Alışveriş Hizmetleri gıda
San. ve Tic. A.Ş. ile yerel perakende mağazaları olan Makro Market A.Ş., Gimsa İnş. San. Tic. Tur. İth. İhr. Ltd. Şti., Çağrı Gıda Tem.
Mad. İnş. San. ve Tic. A.Ş., Altun Gıda Maddeleri İhr. İth. Nak. Ve Tic. Ltd. Şti., Özdilek Alışveriş Merkezleri ve Teks. San. A.Ş.’dir.
14-02/35-14
6 / 8

(30) Öte yandan, söz konusu marketlerden yalnızca CarrefourSA Carrefour Sabancı Ticaret
Merkezi A.Ş.’den (Carrefour) gelen yazıda, Octavia ürününü de kapsayacak şekilde Şölen’e
Ağustos ve Ekim aylarıyla sınırlı olmak üzere fark faturası kesildiği belitilmiştir. Diğer
marketlerden gelen yazılarda ise, Şölen ürünlerine yönelik fark faturası kesilmediği ifade
edilmiştir.
(31) Ayrıca Çağrı Gıda Tem. Mad. İnş. San. ve Tic. A.Ş.’den gelen yazıda, mağazalarında Şölen
tarafından dini bayram dönemlerinde 2-3 gün süreyle bir adet satış destek elemanı tahsis
edildiği ve söz konusu yatırımın tahmini bedelinin toplam 20.000 TL olduğu belirtilmiştir.
I.3.5. Hukuki Değerlendirme
(32) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinde yer verilen hükümler dikkate alındığında, üretim ve
dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren sağlayıcı ile bayileri arasında yeniden
satış fiyatının belirlenmesine yönelik yapılacak bir anlaşmanın ya da bu yöndeki eylemlerin
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.
(33) Önaraştırma konusu iddia, özetle Şölen’in Birebir’e Octavia adlı ürünün (…..)TL‘nin altında
bir fiyattan satılamayacağı yönünde baskı uygulamasına ilişkindir. Bu tür bir baskı yeniden
satış fiyatının belirlemesi eylemine vücut vereceğinden, 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi
kapsamında değerlendirilecektir.
(34) Alt pazarda faaliyet gösteren bir teşebbüsün (sağlayıcı) üst pazarda kendi ürünlerini satan
bir teşebbüsün (alıcı) satış fiyatını belirlemeye yönelik faaliyetleri “yeniden satış fiyatının
tespiti” (YSFT) olarak adlandırılmaktadır. YSFT temel olarak üç kategoriye ayrılmaktadır.
Bunlar sağlayıcının alıcının satış fiyatını sabit olarak uygulanacak şekilde belirlemesi, satış
fiyatının tavanını ve tabanını belirlemesidir.
(35) YSFT’nin rekabetçi etkileri; YSFT’nin bedavacılık sorununu çözmesi, bedavacılık sorunu
olmasa dahi perakendecilerin daha fazla hizmet sunmalarını teşvik etmesi, talepteki
belirsizliği azaltması ve alıcılar arasındaki fiyat rekabetini ortadan kaldırarak tüketicilerin
daha fazla alıcıdan ürün temin etmesini sağlaması, YSFT’nin anti-rekabetçi etkileri ise
sağlayıcılar veya alıcılar arasında kartelin kurulmasını ve devamlılığının sağlanmasını
kolaylaştırması ve güçlü bir üreticinin veya perakendecinin rakiplerini piyasa dışına
çıkarmasına olanak tanıması olarak açıklanmaktadır.
(36) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi ile “ … rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını
taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek olan teşebbüsler arası anlaşmalar”
yasaklanmakta ve bu duruma örnek olarak (a) bendinde “Mal veya hizmetlerin alım ya da
satım fiyatlarının… tespit edilmesi” verilmektedir. Diğer yandan 2002/2 sayılı Dikey
anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nin 4.a. maddesinde ise “alıcının kendi satış
fiyatını belirleme serbestinin engellenmesi… sabit veya asgari fiyatına dönüşmemesi
koşuluyla, sağlayıcının azami satış fiyatını belirlemesi veya satış fiyatını tavsiye etmesi
mümkündür.” denilmektedir.
(37) Birebir Market İşletmeciliği Genel Müdürü (…..) tarafından yapılan başvuruda, Şölen adına
çalışan (…..) Birebir’in bir mağazasında başvuru sahibi ile görüşme gerçekleştirerek Octavia
adlı ürünün fiyatını (…..)TL’nin altına indirilemeyeceği hususunda baskı yaptıkları belirtilmiş
ve bu durumu kanıtlayabilmek amacıyla söz konusu görüşmenin kayda alındığı ifade
edilmiştir.
(38) Anayasa’nın 38. maddesinin 6. fıkrasında, kanuna aykırı olarak elde edilmiş bulguların delil
olarak kabul edilemeyeceği açıkça hükme bağlanmıştır. Sözü edilen anayasa hükmü, her
ne kadar yalnızca ceza yargısına ilişkin gibi görünse de, tüm yargı çeşitleri bakımından
geçerlilik taşıyan bir düzenleme konumundadır.
(39) Bu kapsamda, mevcut dosyada rıza dışı alınan ve dolayısıyla hukuka aykırı yoldan elde
edilen söz konusu kaydın ispat gücü bulunmadığı değerlendirilmiştir.
14-02/35-14
7 / 8

(40) Yerinde incelemede bulunan Belge 1’in içeriğinden sorunun çözümüne ilişkin olarak çaba
sarf edildiği dikkat çekmektedir. Önaraştırmaya konu iddialar hakkında teşebbüs yetkilileri
ile yapılan görüşme esnasında da belge içeriğiyle örtüşen beyanlarda bulunulmuş (…..) ile
iş ilişkilerinin kaldığı yerden devam ettiği vurgulanmıştır.
(41) Belge 1’de yer verilen e-posta içeriği ile beyanların tutarlılığı ele alındığında, yaşanan
sorunun fiyat konusunda baskı uygulanmasından ziyade bir yanlış anlaşılmadan
kaynaklanmış olması ihtimali kuvvetlenmektedir.
(42) Bunun yanında, yaşanan olay sonrasında işten çıkarılmasına rağmen (…..) ile
gerçekleştirilen telefon görüşmesinde de (…..) fiyat konusunda baskı uygulanmadığının,
yalnızca fark faturası kabul edilmeyeceğinin anlatılmak istendiğinin dile getirilmesi, söz
konusu e-postanın içeriği ve beyanların doğruyu yansıtıp yansıtmadığı konusunda
oluşabilecek şüpheleri azaltmaktadır.
(43) Belge 2’de yer verilen e-posta incelendiğinde ise, yine benzer şekilde fiyatların düşürülmesi
durumunda dönüş (fark) faturası kabul edilmesi hususunda sıkıntı doğabileceği
belirtilmektedir. Zira, ilgili e-posta hakkında teşebbüs yetkilisince yapılan açıklama da bu
yöndedir.
(44) Her iki belge birlikte ele alındığında, Şölen’in Birebir’e fiyat konusunda baskı unsuru olarak
değerlendirilebilecek bir eylemde bulunmaktan ziyade, Şölen ürünlerinin tavsiye fiyatının
altında satılması halinde arada oluşan fiyat farkına ilişkin olarak fark faturası kabul etmemesi
şeklinde bir politika benimsediği ve bu politikayı tutarlı ve kararlı bir şekilde uygulamaya
gayret ettiği düşünülmektedir. Nitekim, bilgi ve belge istenen ulusal ve yerel marketlerin
tümünün Şölen’in fiyat konusunda herhangi bir baskı uygulamadığı ve Carrefour hariç
hiçbirinin Şölen’e fark faturası kesmediği yönündeki ifadeleri de bu kanıyı destekler
niteliktedir.
(45) Kaldı ki, iki bayram dönemini kapsayan yedi aylık süreçte, Şölen tarafından Octavia ürününe
ilişkin tavsiye edilen fiyatın (…..)TL olmasına rağmen, söz konusu marketlerin aynı ürün için
uyguladıkları ortalama fiyatların (…..) ilâ (…..)TL arasında farklılaştığı görülmektedir.
(46) Böylelikle anılan marketlerin fiyat konusunda baskıya maruz bırakılmaları bir yana, bilakis
söz konusu tavsiye fiyata dahi uymadıkları, bir başka deyişle söz konusu ürünün fiyatını
kendi bağımsız ticari kararları çerçevesinde belirledikleri anlaşılmaktadır.
(47) Diğer yandan, yukarıda yer verildiği üzere teşebbüs yetkililerince saha satış elemanlarının
baz maaş+prim sistemiyle çalıştığı ve primlerin ilgili satış elemanının gerçekleştirdiği satış
cirosu ve dağılım rakamlarına göre belirlendiği ifade edilmiştir. Daha açık bir ifadeyle,
ürünlerin yeniden satış fiyatı ile satış elemanlarının kazancı arasında bir ilişki
bulunmamaktadır. Bu durum, (…..) kendi inisiyatifiyle fiyatlar konusunda müdahalede
bulunmasının rasyonel bir davranış olmayacağını ortaya koymaktadır.

14-02/35-14
8 / 8

J. SONUÇ
(48) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre; 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi
uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.







Full & Egal Universal Law Academy