Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 16-15/241-103
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Siyam Petrolcülük Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin yapmış olduğu dikey anlaşma ve çeşitli uygulamalar yolu ile 4054 sayılı Kanun’u ve 2002/2 sayılı Tebliğ’i ihlal ettiği iddiası
Karar Tarihi: 03.05.2016

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2016-1-12 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 16-15/241-103
Karar Tarihi : 03.05.2016
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN,
Doç. Dr. Tahir SARAÇ, Kenan TÜRK, Adem BİRCAN
B. RAPORTÖRLER: Harun GÜNDÜZ, Yavuz KÜÇÜKTAŞÇI
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Buğra Petrol Ürünleri Pazarlama Sintine Atık Alım Arıtım İşletmesi
Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Mehmet TÜKENMEZ
75. Sok. No:11/9 Bahçelievler Çankaya/Ankara
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : Siyam Petrolcülük Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Çankaya Mah. İnönü Blv. 101. Cad. Canatan İş Merkezi K:10
No:20 Mersin
(1) E. DOSYA KONUSU: Siyam Petrolcülük Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin yapmış olduğu
dikey anlaşma ve çeşitli uygulamalar yolu ile 4054 sayılı Kanun’u ve 2002/2 sayılı
Tebliğ’i ihlal ettiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle; 31.03.2008 tarihli sözleşmeyle başvuruya
konu akaryakıt istasyonu üzerinde Siyam Petrolcülük Sanayi ve Ticaret A.Ş. (SOIL)
lehine tesis edilen 15 yıl süreli intifa hakkının SOIL tarafından kaldırılmadığı ifade
edilerek, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun) ve
2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nin (2002/2 sayılı Tebliğ)
ihlal edilmesi nedeniyle gerekli işlemlerin yapılması talep edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 26.02.2016 tarihinde giren başvuru üzerine
hazırlanan 14.03.2016 tarih ve 2016-1-12/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu, 23.03.2016
tarihli Kurul toplantısında görüşülmüş ve önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
Konuya ilişkin karar uyarınca düzenlenen 26.04.2016 tarih ve 2016-1-12/ÖA sayılı
Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- Buğra Petrol Ürünleri Pazarlama Sintine Atık Alım Arıtım İşletmesi Sanayi ve Ticaret
Ltd. Şti. (BUĞRA PETROL) ile Siyam Petrolcülük San. ve Tic. A.Ş. arasındaki dikey
ilişkinin 2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup muafiyetinden hâlihazırda
yararlanmadığı,
- Söz konusu dikey ilişkinin, 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde düzenlenen
istisnadan yararlanamadığı,
- Dosya konusu dikey anlaşmaya 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesi kapsamında
bireysel muafiyet de tanınamayacağı,
- Bu nedenlerle, 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, taraflara
gerekçeli kararın tebliği tarihinden itibaren 30 gün içinde aralarındaki dikey ilişkiyi
sonlandırmaları gerektiği, aksi takdirde haklarında 4054 sayılı Kanun çerçevesinde
işlem başlatılacağı yönünde görüş bildirilmesinin uygun olacağı
16-15/241-103
2/6

ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Dosya Konusu Dikey Anlaşmaya Yönelik Bulgular
(5) Yapılan başvuruda özetle;
- Karaman ili, Merkez ilçesi, Dilbeyan Köyü, Çaybaşı mevkiinde bulunan ihtilafa konu
akaryakıt istasyonunun malikinin Tutmazlar Petrol Ürünleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
(TUTMAZLAR PETROL), kiracı bayiinin BUĞRA PETROL ve intifa hakkı sahibinin
SOIL olduğu,
- Akaryakıt dağıtıcısı SOIL ile malik TUTMAZLAR PETROL arasında 31.03.2008
tarihinde intifa hakkı sözleşmesi imzalanarak SOIL lehine 15 yıl süreli intifa hakkı
tesis edildiği, malik TUTMAZLAR PETROL ile bayi BUĞRA PETROL arasında
18.05.2007 tarihinde akaryakıt istasyonunun üzerinde bulunduğu taşınmazın
kullanımı amacıyla 15 yıllık kira anlaşmasının yapıldığı,
- BUĞRA PETROL ile SOIL arasında 2007 yılında ve en son 21.01.2011 yılında olmak
üzere beş yıllık akaryakıt bayilik sözleşmesi imzalandığı,
- Taşınmaz üzerindeki intifa hakkının 4054 sayılı Kanun, 2002/2 sayılı Tebliğ
kapsamında 21.01.2016 tarihine kadar grup muafiyetinden yararlandığı; bu tarihten
itibaren ise grup muafiyetinin ortadan kalktığı ve sözleşmenin geçersiz hale geldiği
ifade edilerek, SOİL hakkında gerekli işlemlerin yapılması talep edilmiştir.
(6) SOIL temsilcisi tarafından gönderilen ve Kurumumuz kayıtlarına 06.04.2016 tarihinde
intikal eden cevabi yazıda ise özetle;
- SOIL ile TUTMAZLAR PETROL arasında Karaman ili, Dilbeyan Köyü Çaybaşı
mevkiinde bulunan ve fiilen akaryakıt istasyonu olarak kullanılan ihtilaf konusu
taşınmaz üzerinde SOIL lehine 02.04.2008 tarih ve 3394 yevmiye numarası ile 15 yıl
süreli intifa hakkı tesis edildiği,
- SOİL ile BUĞRA PETROL arasında ilk olarak 27.06.2007 başlangıç tarihli ve beş yıl
süreli olmak üzere akaryakıt bayilik anlaşması ve 26.03.2008 tarihli protokol
imzalandığı; 21.01.2011 tarihinde beş yıl süreli akaryakıt bayilik sözleşmesinin
yenilendiği,
- TUTMAZLAR PETROL ile intifa hakkı sözleşmesi, BUĞRA PETROL ile bayilik
sözleşmesinin yapıldığı,
- Akaryakıt faaliyetinin sürdürüldüğü taşınmazın mülkiyetinin TUTMAZLAR PETROL’e
ait olduğu ve TUTMAZLAR PETROL ile BUĞRA PETROL arasında herhangi bir
hissedarlık ilişkisinin olmadığı,
- İntifa hakkına konu taşınmaz üzerinde bayilik tesis edildiği tarihte halihazırda kurulu
vaziyette bir akaryakıt istasyonunun bulunduğu, yeni kurulmuş bir istasyon olmadığı,
- İntifa hakkının tapudan terkin edilmesi için malik ya da bayiye verilmiş herhangi bir
vekaletnamenin bulunmadığı,
- BUĞRA PETROL’ün, SOIL’le yaptığı akaryakıt bayilik sözleşmesi kapsamında
SOIL’den akaryakıt alması gerekirken, Mersin 3. Noterliğinin 24.02.2016 tarihli ve
05496 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile akaryakıt bayilik sözleşmesini feshettiği; öte
yandan intifa hakkı SOIL’de olmasına rağmen BUĞRA PETROL’ün başka bir
akaryakıt dağıtım şirketinin bayiliğini yapmaya başladığı ve haksız ve hukuka aykırı
kazanç elde ettiği,
16-15/241-103
3/6

- Ayrıca BUĞRA PETROL’ün, Karaman 3. Noterliğinin 25.02.2016 tarihli ve 02137
yevmiye numaralı ihtarnamesi ile ariyet olarak kendisine bırakılan malzemelerin
alınması için SOIL’e ihtar gönderdiği,
- BUĞRA PETROL’ün söz konusu fesih bildirimine karşılık olarak SOIL tarafından
gönderilen, Mersin 1. Noterliğinin 02.03.2016 tarihli ve 3206 yevmiye numaralı
ihtarnamesi ile akaryakıt bayilik sözleşmesi feshinin haksız olduğu, intifa hakkının
SOIL tarafından kullanılacağı, ariyet malzemeleri ile birlikte intifaya konu taşınmazın
SOIL’e 15 gün içerisinde teslim edilmesi hususlarının dile getirildiği,
- 2002/2 sayılı Tebliğ'in 5/a maddesinde “…yahut alıcı bu faaliyetini sağlayıcının alıcı
ile bağlantısı olmayan üçümcü kişilerden elde ettiği bir ayni veya şahsi kullanım
hakkının konusu olan bir tesiste sürdürecekse, alıcıya getirilen rekabet etmeme
yükümlülüğü, söz konusu tesisin alıcı tarafından kullanıldığı süreye bağlanabilir; şu
kadar ki rekabet etmeme yükümlülüğü, bu sürenin beş yılı aşan kısmı bakımından,
sadece alıcının söz konusu tesiste yürüteceği faaliyetini kapsar.” hükmünün
bulunduğu ve bayi ile malik arasında bir bağlantının olmadığı, bayinin SOIL ile
imzaladığı akaryakıt bayilik sözleşmesine istinaden istasyonu kullandığı göz önüne
alındığında söz konusu dikey anlaşmanın grup muafiyeti kapsamına girdiği ve 2002/2
sayılı Tebliğ ile öngörülen beş yıllık süre sınırlamasına tabi olmadığı
ifade edilmiştir.
I.2. Değerlendirme
(7) Akaryakıt sektöründe uygulanan dikey anlaşmalara ilişkin olarak 4054 sayılı Kanun ve
2002/2 sayılı Tebliğ çerçevesinde Kurulumuz ile Danıştay tarafından alınan çok sayıda
karar ile sabit olduğu üzere, bayilik sözleşmeleri ile bu sözleşmelerde yer alan rekabet
etmeme yükümlülüğünün süresine etki eden intifa sözleşmeleri ve kira sözleşmelerinin
tamamı tek bir dikey anlaşma olarak kabul edilmektedir. Yine yerleşik kararlarında
Kurulumuz, bu tür sözleşmelerin yapıldıkları tarihten itibaren en fazla beş yıl süre ile
2002/2 sayılı Tebliğ’de düzenlenen grup muafiyetinden yararlanabileceğine ve bu
tarihten sonra muafiyet koşullarının ortadan kalkacağına; bu sürelerin hitamından
itibaren intifa hakkı çerçevesinde bayilerin yeniden sözleşme yapmaya zorlanması
halinde 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi çerçevesinde işlem başlatılacağının ilgili
taraflara bildirilmesine karar vermiştir.
(8) Dosya mevcudu bilgi ve belgelerden, söz konusu istasyon üzerinde faaliyet göstermek
amacıyla akaryakıt istasyonu işleten BUĞRA PETROL ile TUTMAZLAR PETROL
arasında 18.05.2007 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde 15 yıl süreli kira
sözleşmesi imzalandığı, 02.04.2008 tarihinde TUTMAZLAR PETROL tarafından SOIL
lehine 15 yıl süreli intifa hakkı tanındığı, BUĞRA PETROL ile SOİL arasında 27.06.2007
tarihinde ve en son 21.01.2011 tarihinde 5 yıl süreli bayilik sözleşmesi imzalandığı
anlaşılmaktadır.








16-15/241-103
4/6

(9) 4054 sayılı Kanun ve 2002/2 sayılı Tebliğ çerçevesinde, bayilik sözleşmeleri ile bu
sözleşmelerde yer alan rekabet etmeme yükümlülüğünün süresine etki eden intifa
sözleşmeleri ve kira sözleşmelerinin tamamı tek bir dikey anlaşma olarak kabul
edilmektedir. Ayrıca 2002/2 sayılı Tebliğ’in açıklanmasına ilişkin olarak çıkarılan Dikey
Anlaşmalara İlişkin Kılavuz’un (Kılavuz) 35. paragrafında “…Taraflar arasındaki, rekabet
yasağı içeren bayilik, işleticilik, tedarik vb. sözleşmeler ile birlikte bu sözleşmelerin
süresine etki eden intifa, tapuya şerh edilmiş kira, ekipman gibi sözleşmelerin hepsinin
ortadan kalktığı tarih ise, rekabet yasağının sona erme tarihi olarak değerlendirilecektir.
Bayilik, işleticilik, tedarik vb. sözleşmeler sürmekteyken intifa, kira, ekipman vb.
sözleşmelerin sona erdirilmesi veya tam tersine; intifa, kira, ekipman vb. sözleşmeler
sürmekteyken mevcut bayilik, işleticilik, tedarik sözleşmeleri sona erdirilerek bu nitelikte
yeni bir sözleşme yapılması hallerinde dikey ilişkinin kesintiye uğramadığı kabul
edilecek ve beş yıllık süre bu doğrultuda hesaplanacaktır. ...” hükmü yer almaktadır.
Dolayısıyla söz konusu istasyon üzerinde dağıtıcının sahip olduğu intifa hakkı dikey
anlaşmadaki rekabet etmeme yükümlülüğünün süresine etki ettiğinden, taraflar
arasındaki sözleşmelerin ve tapuya şerh edilmiş intifa ve kira gibi hakların hepsinin
ortadan kalktığı tarih rekabet yasağının sona erme tarihi olarak değerlendirilecek ve
dikey anlaşma, taraflar arasında süregelen rekabet yasağına başlangıç teşkil eden ilk
anlaşmanın (bayilik sözleşmesi) yapıldığı tarihten itibaren en fazla beş yıl süre ile
2002/2 sayılı Tebliğ’de düzenlenen grup muafiyetinden yararlanabilecektir.
(10) Bununla birlikte belirli koşulların varlığında, ilgili dikey anlaşmanın 2002/2 sayılı Tebliğ’in
5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde düzenlenen istisna kapsamında kabul
edilmesi ihtimal dâhilindedir. Ancak bir dikey anlaşmanın anılan Tebliğ’in ilgili
maddesinde öngörülen istisna hükmünde kabul edilebilmesi için, dikey anlaşmanın
kurulduğu andan itibaren malik ile işletici arasında herhangi bir hukuki veya iktisadi
bağlantının bulunmaması gerekmektedir.
(11) Bu noktada, malik TUTMAZLAR PETROL ile bayi BUĞRA PETROL arasında rekabet
hukuku açısından bağlantı sayılabilecek herhangi bir ilişkinin mevcut olup olmadığı
incelenmelidir. SOIL tarafından gönderilen konuya ilişkin yazıda, TUTMAZLAR PETROL
ile BUĞRA PETROL arasında herhangi bir hissedarlık ilişkisinin bulunmaması nedeniyle
bağlantının mevcut olmadığı iddia edilmektedir. Bununla birlikte, dosya mevcudu bilgi ve
belgelerden, TUTMAZLAR PETROL ile BUĞRA PETROL arasında Karaman 1.
Noterliğinin 04.04.2007 tarih ve 4127 yevmiye sayısıyla tasdikli olan ve 18.05.2007
başlangıç tarihli olmak üzere 15 yıl süreli kira sözleşmesinin imzalandığı
anlaşılmaktadır. Kurulumuzun önceki kararlarında1 da görüleceği üzere, alıcı ile malik
arasında istasyonun kurulu bulunduğu taşınmaza ilişkin olarak düzenlenen kira
sözleşmeleri taraflar arasında bağlantı olarak kabul edilmektedir.
(12) Bu çerçevede taraflar arasında kurulan dikey ilişkinin, kurulduğu tarih itibarıyla söz
konusu istasyonda faaliyet gösteren bayi ile malikin ilişkili olması sebebiyle, 2002/2
sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde öngörülen istisna hükmü kapsamında olmadığı; ayrıca
dosya konusu istasyonun yeni bir istasyon niteliği de taşımaması nedeniyle
Kurulumuzun yerleşik kararlarında ortaya koymuş olduğu koşulları karşılamadığı ve
dikey anlaşmaya bireysel muafiyet de tanınamayacağı değerlendirilmektedir.
(13) Yukarıda açıklanan nedenlerle BUĞRA PETROL ve SOİL arasındaki dikey ilişkinin
2002/2 sayılı Tebliğ’de öngörülen istisna hükmünden ve halihazırda 2002/2 sayılı Tebliğ
ile tanınan grup muafiyetinden yararlanamadığı ayrıca dosya konusu dikey anlaşmaya
4054 sayılı Kanun’un 5. maddesi kapsamında bireysel muafiyet de tanınamayacağı
kanaatine varılmıştır.

1 Kurulumuzun; 04.02.2010 tarihli, 10-13/135-55 sayılı; 24.01.2013 tarihli, 13-07/72-41 sayılı; 13.08.2014
tarihli, 14-28/563-244 sayılı ve 20.08.2014 tarihli, 14-29/586-254 sayılı kararları.
16-15/241-103
5/6

J. SONUÇ
(14) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
1. Buğra Petrol Ürünleri Pazarlama Sintine Atık Alım Arıtım İşletmesi Sanayi ve
Limited Şirketi ile Siyam Petrolcülük San. ve Tic. A.Ş. arasındaki dikey ilişkinin
2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup muafiyetinden yararlanamadığına
OYBİRLİĞİ ile,
2. Dosya konusu dikey anlaşmaya 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesi kapsamında
bireysel muafiyet de tanınamayacağına OYBİRLİĞİ ile,

3. Bu nedenlerle, 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca,
taraflara gerekçeli kararın tebliği tarihinden itibaren 30 (otuz) gün içinde
aralarındaki dikey ilişkiyi sonlandırmaları gerektiği, aksi takdirde haklarında 4054
sayılı Kanun çerçevesinde işlem başlatılacağı yönünde görüş bildirilmesi için
Başkanlığın görevlendirilmesine OYÇOKLUĞU ile
karar verilmiştir.




KARŞI OY GEREKÇESİ
(03.05.2016 tarihli ve 16-15/241-103 sayılı Kurul Kararı)
Kurulun 03/05/2016 Tarih ve 16-15 Sayılı Toplantısında görüşülen ve Siyam Petrolcülük
Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ nin yapmış olduğu dikey anlaşma ve çeşitli uygulamalar yolu ile
4054 sayılı Kanun’u ve 2002/2 sayılı Tebliğ’i ihlal ettiği iddiasına yönelik olarak
düzenlenen rapor ve incelenen dosya kapsamına göre Kurul'ca alınan kararın 4.
Maddesindeki tarafların aralarındaki dikey ilişkiyi 30 gün içerisinde sonlandırmaları aksi
takdirde haklarında 4054 sayılı kanun uyarınca işlem başlatılacağı yönünde aynı
Kanun’un 9. maddesinin 3. fıkrası uyarınca görüş bildirilmesi kısmına aşağıdaki
gerekçelerim nedeniyle karşıyım.

Bilindiği üzere Kurul’un 28.03.2013 tarih ve 13-17/243-118 sayılı kararıyla ilgili olarak
Ankara 15. İdare Mahkemesi’nin verdiği 22/04/2014 tarih ve 2014/501K. Sayılı
kararında “…müdahil tarafa tek taraflı yetki verildiği hem davacı lehine bireysel muafiyet
tanındığı hem de bireysel muafiyetin gerçekleşebilmesi için 60 günlük anlaşma şartı getirildiği,
bu şekilde müdahil tarafça anlaşmama hakkı verilerek bireysel muafiyetin gerçekleşebilmesi
için 60 günlük anlaşma şartı getirildiği, bu şekilde müdahil tarafça anlaşmama hakkı
verilerek bireysel muafiyetin uygulanmamasının önünün açıldığı, dava konusu işlemin ikinci
kısmında zaten müdahil tarafa üstlenilen ilişkiye özgü yatırımın varsa kalan süreye tekabül
eden kısmını ödeyerek anlaşmayı sona erdirme imkânı tanındığı, müdahil tarafça yatırım
bedeli ödenerek anlaşmanın sonlandırılabileceği, böyle bir hakkın verildiği bir durumda
ayrıca müdahil tarafa anlaşmayarak bireysel muafiyetin sona erdirebilmesinin önünün
açılmasının davacı tarafından yatırım bedelini alamaması sonucunu doğuracağı, bu
durumun ise hakkaniyete aykırı olacağı anlaşıldığından, dava konusu işlemin anılan
kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı" hükmedilmiştir.

16-15/241-103
6/6

İşbu dosyada da 2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup muafiyeti ile bireysel muafiyetten
yararlanma ve uygulanma imkânı bulunmadığına karar verilen ancak 2008’ den beri
uygulana gelen ve 2016 yılında meydana gelen dağıtıcı değişikliğine bağlı olarak
taraflar arasında devam eden intifa, ariyet, mal alım konularındaki ihtilafların Kurul’ca
alınan karar ile 4054 sayılı kanunun 9. Maddesinin 3. Fıkrası uyarınca 30 günlük süre
içinde sonlandırmaları istenilmiştir.

Tarafların 30 gün içinde aralarındaki dikey ilişkiyi sonlandırmalarına yönelik olarak
Kurul’ca alınan karar meydana getireceği sonuçlar yönüyle Ankara 15. İdare
Mahkemesi’nin verdiği hükümle benzerlik taşımakta ve anılan kararda belirtildiği şekilde
taraflardan birine anlaşmama ya da aralarında var olan alacak ilişkilerini yok sayma ya
da taraflardan birini diğerine avantajlı hale getirebilecek sonuçları havi bulunmaktadır.

Sonuç olarak Kurul’un taraflar arasındaki uzun yıllara sari sözleşmeler karşısındaki
Rekabet Hukuku açısından durumlarını tespit eden kararından sonra tarafların
aralarındaki alacak haklarına tesir edecek şekilde mevcut durumu ile halen devam eden
birden fazla uyuşmazlık konularını göz ardı ederek “…taraflar aralarındaki anlaşmazlığı
30 gün içinde gidermeleri, aksi takdirde…” şeklinde karar alması hakkaniyete uygun
bulunmamakta ve bu kararın bu haliyle uygulamaya konulması halinde tarafların hak ve
alacaklarını ihlal eder nitelikte sonuçlar doğurabileceği düşünülmektedir.

Bahse konu gerekçeler nedeniyle de anılan karara karşı oy kullanmamız gerekmiştir.




Fevzi ÖZKAN
Kurul Üyesi


Full & Egal Universal Law Academy