(6102 S. K. m. 1423)
07.06.2021 Tarih ve K-2021/62022 Sayılı Hakem Kararı (Tekne)
1. BAŞVURU KONUSU UYUŞMAZLIK VE YARGILAMA USULÜNE İLİŞKİN BİLGİLER
1.1. Uyuşmazlık Konusu Olay ve Talep
Başvuran, kendisine ait XXX isimli motoryat tipi teknesi ile 27.09.2020 tarihinde, XXX limanı çıkışında teknenin pervane kısmı ile sığlık/kayalık bölüme temas etmesi sonucunda, teknenin pervanesinde, sancak kıç omuzluk bölümünde ve bordasında muhtelif hasarlar meydana geldiğini, eksper tarafından konu riziko sebebiyle hesaplanan 43.148,00 TL tutarındaki hasar bedelinin 18.870,00 TL'lik kısmının ödeneceğinin geri kalan 24.278,00 TL tutarındaki kısmının ise teminatta olmadığından ödenmeyeceğinin kendisine bildirilmesi üzerine başvuruda bulunarak 24.278,00 TL'nin sigorta şirketinden tahsilini talep etmiştir.
1.2. Başvurunun Hakeme İntikaline ve İncelenmesine İlişkin Süreç
Dosya tarafımdan teslim alınarak yargılamaya başlanmıştır. Dosya içeriği üzerinde hakemliğimce yapılan inceleme sonucunda, uyuşmazlığın niteliği gereği duruşma yapılmasına gerek olmadığı kanaatine varılmış, uyuşmazlığın çözümü kapsamında, sigortalı teknenin süratinin taraflar arasında ihtilaf konusu olması sebebiyle, Yargıtay’ın esas aldığı emsal kriterlere uygun olarak teknenin tasarlanmış süratinin tespiti için dosya üzerinde inceleme yapmak üzere bilirkişi görevlendirilmesi uygun görülmüştür.
Bilirkişi olarak, Sigorta Tahkim Komisyonu bilirkişi listesinde 11044 sicil no. ile kayıtlı bulunan Gemi inşaa ve gemi makinaları işletme mühendisi XXX atanmış, kendisi tarafından Yargıtay’ın esas aldığı emsal kriterlere uygun olarak dosya üzerinden yapılan bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanan 27.05.2021 tarihli Bilirkişi Raporu alınmış ve alınan işbu rapor aynı gün taraflara tebliğ edilmiştir.
Dosya içeriği belgeler, tarafların iddia ve savunmaları ile Bilirkişi Raporu dikkate alınarak, uyuşmazlık hakkında karara varılmış ve yargılamaya son verilmiştir.
2. TARAFLARIN ORTAYA KOYDUĞU MADDİ VE HUKUKİ İDDİALAR
2.1. Başvuru Sahibinin İddia, Delil ve Talepleri
Başvuru sahibi, Sigorta Tahkim Komisyonu Başvuru Formunda iddia ve taleplerini aşağıdaki gibi özetlemiştir;
“27.09.2020 tarihinde yapmış olduğum yat hasarında XXX acentesini arayarak hasar dosyamı açtırdım. İlgili eksperin yazdığı rapor sonucunda toplam 43.148,00 TL olan hasar bedelimin 18.870,00 TL’lik kısmının ödeneceği belirtilmiştir. 24.278,00 TL tutarındaki kuyruk, pervane hasarları “speed boat clause” kapsamında teminat dışı değerlendirilmiş olup, tekne gövde hasarları değerlendirmeye alınmıştır. Sözlü olarak dosya değerlendirmenin “teknenizin hızı poliçenizde 17 milin altında yazılıdır. Fakat teknenizin mevcut hızının 17 milin üstünde olduğu tespit edilmiştir. Bu sebeple sadece gövde teminatı ödenecektir ” denildi. Konuyla ilgili gerek teklifte gerekse poliçede böyle bir bilgi yer almamaktadır. Bununla ilgili tarafıma sözlü ya da yazılı bir bilgilendirme formu iletilmemiştir. Hiçbir “Bilgilendirme Formu” tarafıma iletilip imzalatılmadığı için, eksik bırakılan 24.278,00 TL’lik hasarımın tarafıma ivedilikle ödenmesini talep ediyorum”
Şeklinde açıklamıştır.
2.2. Sigorta Kuruluşunun İddia, Delil ve Talepleri
Aleyhine başvuru yapılan Sigorta Şirketi vekili Sigorta Tahkim Komisyonu’na hitaben yazdığı cevabi yazısında açıklamalar başlığında iddia, delil ve taleplerini özetle;
“Davaya konu tekne müvekkil sigorta şirketine XXX nolu YAT SİGORTA POLİÇESİ ile sigortalıdır.
Söz konusu sigortalı yatın 27.09.2020 tarihinde hasar meydana gelmesi neticesinde müvekkil şirkete başvurulmuş olup, söz konusu başvuru neticesinde müvekkil şirket tarafından XXX nolu hasar dosyası açılmıştır. Söz konusu hasar dosyasının açılması ile yapılan ekspertiz neticesinde, Yat Sigorta Poliçesinde teknenizin azami hızı 16 mil olarak düzenlenmiş ise de tekne üzerindeki tespitte azami hızının 20-25 mil olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle aşağıdaki kloz maddelerinin uygulanması gerekmekte olup;
5-1. Geminin veya botu olan gemilerde ana geminin tasarlanmış hızının 17 mili aşmaması ile yükümlüdür.
5-2. Sigortacılar bu yükümü kaldırmayı kabul ettiklerinde aşağıdaki 19. Sürat Botu Klozu
- Speed Boat Clause uygulanacaktır.
Speed Boat Clause maddesine göre de dümen, bağlantı mili veya pervane için tazminat kabul edilemez. İş bu nedenle de söz konusu kaza neticesinde oluşan ana makine ve kuyruk pervane bölümünde oluşan hasar teminat haricindedir.
Yine aynı Poliçede, her bir hasarda 250 EURO tenzili muafiyet uygulanmaktadır. Davacının başvuru dilekçesinde talep etmiş olduğu tazminat bedeli fahiş olup, gerçek zarar bedeli değildir.
Yukarıda arz ve izaha çalışılan nedenlerden dolayı ve resen göz önünde bulundurulacak nedenlerle, davanın reddine ve gerçek hasar bedeli tespiti için alanında uzman ve tarafsız bir bilirkişi raporu alınmasına karar verilmesini talep ederiz.”
Şeklinde açıklamış ve dosyada saklı belgeleri dosyaya sunmuştur.
3. UYUŞMAZLIĞA UYGULANACAK HÜKÜMLER
Uyuşmazlığın çözümünde Türk Ticaret Kanunu'nun Sigorta Hukuku'na ilişkin hükümleri, Borçlar Kanunu, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ilgili hükümleri, 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu, Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik, Sigorta Tahkim Usulü, Sigorta Hakemlerine İlişkin Tebliğ, XXX numaralı Yat Sigorta Poliçesi Genel ve Özel Şartları, Enstitü Yat Klozları 1.11.85 Cl.328 hükümleri, tarafların iddia ve savunmaları ile bunları tevsik eden deliller, yorum kuralları ve ilgili mevzuat dikkate alınmıştır.
4. DEĞERLENDİRME, GEREKÇELİ KARAR
4.1. Değerlendirme ve gerekçeli karar
Dosyadaki belgelerin incelenmesinden, başvuranın hasar tarihi itibarıyla 01.07.2020-01.07.2021 vadeli, XXX no.lu Yat Sigorta Poliçesi ile sigortalanan XXX isimli teknenin sigortalısı olması nedeni ile TTK ve poliçe hükümleri gereği talep etme hakkı olduğundan aktif husumet ehliyetinin ve davalının da teminat veren sigortacı konumunda olması nedeni ile pasif husumet ehliyetinin bulunduğu anlaşılmış olup esasen bu konuda taraflar arasında her hangi bir ihtilaf bulunmamaktadır.
Uyuşmazlık sigorta şirketinin, başvuru sahibi sigortalısının tazminat talebini gerçekleşen rizikonun teminat dışında kaldığı gerekçesiyle ödememesinden kaynaklanmaktadır.
Sigortacının tazminat ödeme yükümlülüğünün söz konusu olabilmesi için;
1) Riziko sigorta sözleşmesinin süresi içinde meydana gelmeli,
2) Gerçekleşen riziko sigorta teminatının kapsamına giren bir riziko olmalı,
3) Riziko ile zarar arasında uygun bir illiyet bağı olmalıdır.
Sigorta ettirenin uğradığı zarar eğer sigorta akdiyle teminat kapsamına alınan ve gerçekleşen rizikonun sonucunda oluşmamışsa sigortacı tazminat ödemeyecektir. O halde sigortacının tazminat ödeme borcu, sigorta edilen rizikonun gerçekleşmesiyle, meydana gelen zarar arasında illiyet bağı bulunduğu taktirde doğacaktır.
Uyuşmazlığı bu şartlar çerçevesinde değerlendirecek olursak;
1. Başvuru sahibi XXX’na ait, 01.07.2020-01.07.2021 vadeli, XXX no.lu Yat Sigorta Poliçesi ile sigortalanan “XXX” isimli motoryat 27.09.2020 tarihinde hasarlanmıştır. Söz konusu hasar sigorta sözleşmesinin süresi içinde gerçekleşmiştir. Bu bağlamda, sigortacının tazminat ödeme borcunun ilk şartı olayda mevcuttur.
2. Uyuşmazlıkta başvuru sahibinin sigorta tazminatına hak kazanabilmesi için mevcut hasarın poliçede belirtilen teminat kapsamı dahilinde bir riziko neticesinde doğduğunun sabit olması gerekmektedir.
Teminatın kapsamı taraflar arasında akdedilmiş bulunan sigorta sözleşmesine ilişkin poliçe
genel ve özel şartlarında açıkça belirtilmiştir.
Tekne Sigortası Poliçe Genel Şartları’nın “ Sigortanın Konusu” başlıklı A.1 hükmünde;
“Bu sigorta, poliçede belirtilen süre içinde gemi veya diğer deniz ve göl araçları ya da bunlara ilişkin diğer sigorta ettirilebilir menfaatlerin maruz kalabileceği rizikoları, poliçede belirlenen koşullara bağlı olarak güvence altına alır. Bu maddede yer alan gemi veya diğer deniz ve göl araçları' terimi, yük ve yolcu gemilerini kapsar. …. kabul ettiği takdirde, ahşap veya beton yahut bunların karışımından yapılmış tekneler, yelkenli tekneler, tenezzüh tekneleri, yat ve kotralar, hizmet motorları, balıkçı gemi ve tekneleri, römorkör, duba, şat ve layterler, yüzer havuz, şahmerdan ve vinçler, yüzer lokanta, deniz motosikletleri gibi deniz ve göl araçları gemi veya diğer deniz ve göl araçları terimi kapsamında sayılır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Tekne Sigortası Poliçe Genel Şartları’ nın “Sigorta Teminatının Kapsamı” başlıklı A.3 hükmünde;
“Bu sigorta, rizikonun gerçekleşmesi sonucu gemi veya diğer deniz ve göl araçlarının yahut bunlara ilişkin diğer menfaatlerin uğrayacağı ziya ve hasarı, ayrıca teminata dahil edilmişse sorumluluk tazminatını, yahut bunlarla ilgili masrafları kapsar. Ziya veya hasar yahut sorumluluk tazminat ile bunlara ilişkin masrafların kapsam ve içeriği, teminata dahil ve istisna edilen rizikolar, bu poliçeye eklenen özel şartlarla belirlenir.” düzenlemesi
yer almaktadır.
Dosya içerisinde bulunan poliçenin, Enstitü Yat Klozları 1.11.85 Cl.328 hükümlerine göre akdedilmiş olduğu ve poliçenin ön sayfasında sigortalı teknenin azami hızının 16 mil (17 mil altı) olarak belirtildiği görülmektedir.
Somut olay, teminatın kapsamına ilişkin olarak poliçe genel ve özel şartlarında yer alan düzenlemeler ışığında değerlendirilmiştir.
• Dosyaya mübrez 22.11.2020 tarih ve XXX no.lu Ekspertiz Raporuna göre kazanın oluşu ve hasara dair tespitler şöyledir:
XXX teknesi 27.09.2020 tarihinde Kumyaka limanından ayrılarak XXX limanına seyre çıkmıştır. XXX limanı çıkışında teknenin pervane kısmı ile sığlık/kayalık bölüme temas etmesi sonucu hasar meydana gelmiş ve ana makine devre dışı kalmıştır. Kontrolsüz kalan tekne, çapanın tutmaması ve dalga nedeniyle kayalık bölüme sürüklenmiş ve teknenin sancak kıç omuzluk bölümünde ve bordalarda hasar meydana gelmiştir. Tekne donatanı ve kaptanı olan XXXXXX limanı ile irtibata geçmiş ve limandan gelen tekneye yedekleme yapılarak tekne XXX limanına getirilerek burada karaya alınmıştır. Yapılan incelemede; teknenin seyir sırasında kayalık topuk üzerinden geçiş yaptığı, geçiş sırasında alt kuyrukta ve pervane kanatlarında hasar oluştuğu, pervanenin aldığı darbe ile hasar görmesiyle kuyruk içi alt grup dişlilerinde hasar meydana geldiği, teknenin bordası ile birlikte karina bölümünün kayalık kesime teması nedeniyle bu bölgelerde çizilmeler oluştuğu tespit edilmiştir.
Eksper, hasarın giderilmesi için yapılması gerekenleri şöyle açıklamıştır:
- Pervane/kuyruğun sökülmesi
- Alt kuyruk bölümü ve pervane kanatlarının kaynak yapılması
- Şaft ve dişli sistemi, keçe ve rulman değişimleri sonucunda, ana makine bravo III kuyruktaki hasarın giderilebileceği,
- Teknenin borda ve karina bölümlerinde meydana gelen çizilme ve sıyrılma hasarının zımpara/macun işleminden geçirilip, boyaya hazır hale getirildikten sonra astarlanması,
- Sancak kıç omuzluk bölümünde hasar olan bölümün onarılması,
- Teknede onarımları/tesviyesi yapılan bölümlerin epoxy, boya ve zehirli uygulamasını yapılması.
Eksper, Ana Makine Kuyruk/Pervane onarımı için malzeme ve işçilik bedeli olarak toplam 3.076,30 USD karşılığı 24.278,16 TL gerekeceğini hesaplamıştır.
Poliçede teknenin azami hızı 16 mil olarak belirtilmiştir. Ancak, bahse konu teknenin XXX marka 250 hp gücünde ana makinası bulunmakta olup, teknenin üzerindeki makine ile tasarlanan seyir sürati ortalama 20-25 knots’dur. Bu nedenle, Enstitü Yat Klozları’nın 19.3.2 maddesi gereğince, Kuyruk ve Pervane bölümü ile ilgili olan hasarlar teminat haricinde kalmaktadır.
Ayrıca, teknenin gövde onarımı için, alt parçasının zımpara/macun işleminden geçirilip boyaya hazır hale getirildikten sonra astarlanıp akrilik boya ile boyama işçilik bedeli olarak 1.700.00 Eur karşılığı 15.810,00 TL ve Teknenin altına astar rötuşu yapılıp, zehirli boya uygulanması işçilik bedeli olarak 450,00 Euro karşılığı 4.185,00 TL olmak üzere Toplam 19.995.00 TL onarım harcaması gerekeceğini hesaplamıştır. Teknenin kurtarma ve çekme/atma bedeli olan 1.200,00 TL’nin eklenmesiyle, toplam 21.195,00 TL tekne hasar bedeli bulunmuştur. Bu miktardan, poliçe şartı gereği 250 Euro karşılığı 2.325,00 TL muafiyet bedelinin tenzil edilmesiyle, 21.195,00 TL - 2.325,00 TL = 18.870,00 TL ödenebilir hasar tazminatını hesaplamıştır.
Dosyaya mübrez ekspertiz raporu ve resimlerden, sigortalı XXX isimli, 2005 XXX inşa, XXX marka ve model özel kullanım amaçlı 9,10 metre boyundaki fiber teknenin, 250 HP gücünde XXX marka motora ve buna akuple 1 adet pervaneye haiz olduğu anlaşılmaktadır.
Ekspertiz raporundan da açıkça görüldüğü üzere, XXX isimli teknenin pervanesinde oluşan hasarın; sigortalı teknenin seyir esnasında su altında bilinmeyen sığlık/kayalık bir yere çarpmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır.
XXX limanı çıkışında teknenin pervane kısmı ile sığlık/kayalık bölüme temas etmesi sonucu hasar meydana gelmiş ve ana makine devre dışı kalmıştır. Kontrolsüz kalan tekne, çapanın tutmaması ve dalga nedeniyle kayalık bölüme sürüklenmiş ve teknenin sancak kıç omuzluk bölümünde ve bordalarda hasar meydana gelmiştir.
Dava konusu talebin tarih itibariyle poliçe kapsamında olduğuna dair bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Taraflar arasındaki uyuşmazlık, teknenin Kuyruk/Pervane hasarına ilişkin olarak hesaplanan 24.278,16 TL tutarındaki hasar tutarının Enstitü Yat Klozları’nın 19.3.2 maddesi gereğince teminat haricinde olduğu gerekçesiyle ödenmemesinden kaynaklanmaktadır.
Sigortalı teknenin tasarlanmış süratinin taraflar arasında ihtilaf konusu olması sebebiyle, Yargıtay’ın esas aldığı emsal kriterlere uygun olarak teknenin tasarlanmış süratinin tespiti için Sigorta Tahkim Komisyonu bilirkişi listesinde XXX sicil no. ile kayıtlı bulunan Gemi İnşaa ve Gemi Makinaları Mühendisi XXX tarafından dosya üzerinden bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmiştir.
Bilirkişi XXX tarafından hazırlanan 27.05.2021 tarihli bilirkişi raporunda aşağıdaki tespitler yapılmıştır;
SİGORTALI TEKNEYE AİT BİLGİLER
Tekne Adı: XXX
Cinsi: Özel Tekne
İnşa Malzemesi: Fiber
Bayrağı: XXX
İnşa Yılı ve Yeri: 2005/XXX
Tekne Markası/Modeli: XXX
Boyu: 9,10 metre
Eni: 2,90 metre
Derinliği: : 1,05 metre
Ana Makine: XXX
Ana Makine Gücü: 250 Hp
POLİÇE BİLGİLERİ:
Ürün Adı: Yat Sigorta Poliçesi
Poliçe No: XXX
Poliçe Vadesi: 01/07/2020 - 01/07/2021
Bayrağı: Türk
Tekne Adı: XXX
Kullanım Amacı: Özel Amaçlı
Motor: 250 BHP/1 adet
İnşa Yılı: 2005
Boy/En/Derinlik: 9,10 metre/2,90/1,05 metre
Hızı: 16 mil
Sigortalı: XXX
Sigorta Bedeli: 350.000,00 TL
Muafiyet: %0,50 (minimum 250 Euro)
Özel şartlar: Enstitü Yat Klozları 1.11.85 Cl.328
“İncelemeye konu XXX isimli motoryatın tasarlanmış süratinin ne olduğu hususunda dosyada, biri tekne sahibinin sigorta poliçesi düzenlenirken beyan ettiği (16 mil), diğeri ise sigorta eksperinin raporunda belirttiği (20 - 25 mil) olmak üzere iki ayrı bilgi bulunmaktadır. Ancak eksperin 20 - 25 mil/saat (knots) hız tespitini nasıl yaptığına dair bir bilgi ekspertiz raporunda mevcut değildir.
XXX teknesi tasarlanırken bu hesaplamaların yapıldığı ve hedeflenen hızı sağlayacak makine gücünün 250 Hp olarak belirlendiği anlaşılmaktadır. Bu gücün tekneye sağladığı “hız”ın ne olduğunun nasıl tespit edileceğine gelince, gemi dizaynında bu konuda başvurulan “Planning Teknelerde Savitsky Teorisi”ni kullanarak bir analiz yapmak, hızın tespiti için başvurulacak yöntemlerden bir tanesidir. Bu hesap yöntemi, teknenin mevcut formu ile istenen sürati yapabilmesi için, suyun gösterdiği direnci yenmesine yarayacak toplam gücün hesaplanması yöntemidir.
Yapılan analizin sonuçlarına göre; teknenin 16 knot (mil/saat) hız yapabilmesi için hesaplanan makine gücü yaklaşık 42 kW, yani 57 hp dir. Yani, tekneye konacak 57 hp gücünde makine, teknenin 16 mil/saat (knot) hız yapması için yeterli olmaktadır.
Sigortalı XXX teknesinin üzerindeki makine ise 250 hp (184 kW) dır. Ancak sevk sistemi için yeterli veri bulunmadığından, ön hesaplarda sevk sistemi verimi %65 olarak alınarak, 184 kW x 0,65 =120 kW civarında efektif güç (Peff) hesaplanacaktır. Bu güç ise yukarıdaki tablodan görüleceği üzere, teknenin mevcut yapısı ile tekneye yaklaşık 28 knot mertebesinde bir hız yaptırabilecektir.
Öte yandan, teknenin marka/modeli olan XXX model teknelerin 260 - 330 Hp dizel motor ile max. 42 mil hız yapacağı, üretici firmanın internet sitesinde bulunan tanıtım sayfasında belirtilmektedir. (Rapor ekine konmuştur). Bu bilgi, tarafımca yapılan hesaplamanın ayrıca bir doğrulaması olmuştur.
Ancak, yukarıda tarafımca hesaplanıp izah edildiği üzere, teknenin kurulu hızının 28 mil olduğu anlaşıldığından, Instıtute Yacht Clause şartları gereğince, Kuyruk /Pervane bölümü ile ilgili olan hasarlar teminat haricinde kalmaktadır. Bu nedenle, Kuyruk/Pervane onarımı için malzeme ve işçilik bedeli olan 3.076,30 USD karşılığı 24.278,16 TL, toplam hasar bedeline dahil edilemeyecektir. “
Şeklinde bir değerlendirme yapılmış olduğu görülmüştür.
Bilirkişi raporu aynı tarihte taraflara tebliğ edilmiş olup, başvuru sahibi rapora karşı yasal süre içerisinde beyan ve itirazda bulunmuş, davalı sigorta şirketi ise herhangi bir beyanda bulunmamıştır. Başvuru sahibinden rapora karşı gelen beyan ve itirazlar incelenmiş olup, kök rapordaki tespit ve değerlendirmeleri değiştirecek yeni bir belge, bulgu söz konusu olmadığından itirazlar reddedilmiştir.
İtirazlar ve beyanlar birlikte değerlendirildiğinde, bilirkişi Müh. XXX tarafından düzenlenen bilirkişi raporunun denetime açık, gerekçeli ve hüküm kurmaya elverişli olması ve dosyada mevcut bilgi ve belgeler ile birlikte bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilerek yargılamaya son verilmiştir.
Yat terimi kapsamındaki teknelerden bazıları yelken, yelken ve motor gücü ile hareket etmektedir. Ancak yalnız motor gücü ile hareket eden teknelerden bazıları özellikle hız yapması için tasarlanmakta ve böyle de güçlendirilmektedir. Diğer yandan teknenin hızı arttıkça yönetilmesi zorlaşmakta bu da karşılaşılacak tehlikeyi artırmaktadır. Sigortacılar hızlı teknelerdeki bu önemli özelliği göz önüne alarak 17 mil/saat’ten fazla hız için tasarlanmış tekneleri ayrı bir biçimde ele almakta ve değerlendirmektedirler. Enstitü Yat Klozları’nın 5. Maddesinde bu olgu ele alınmış ve düzenlenmiştir. Maddenin 1. Fıkrasında “ Geminin, botu olan gemilerde ana geminin, tasarlanmış hızı 17 mili aşamaz.” hükmü konulmuş ve bu hız sınırını aşmayan teknelerin güvence altına alınacağı ifade edilmiştir.
Anlaşılacağı gibi 5. Maddede sigorta edilecek teknenin tasarlanmış hızı ile ilgili bir yükümlülük koyulmaktadır. 17 mil/saat ve daha yüksek bir hız için tasarlanmış tekneler, bu özelliği sigortacılara bildirilerek, daha değişik koşullarla sigorta edilmektedir. Böyle bir tekne sigorta konusu olduğunda sigortacılar 2. Fıkradaki “Sigortacılar bu yükümlülüğü kaldırmayı kabul ettiklerinde aşağıdaki “Sürat botu klozları” koşulları uygulanır.” hükmüne uygun olarak 5. Madde hükmü kaldırılmakta ve 19. Madde yürürlüğe konulmaktadır. 19. Madde ile ilgili açıklamalardan da anlaşılacağı gibi hızlı teknelere güvence kapsamında olan rizikolar açısından bazı kısıtlamalar getirilmektedir.
Enstitü Yat Klozları’nın 19. SÜRAT BOTU KLOZU şu şekilde düzenlenmiştir:
“BU 19. KLOZ UYGULANDIĞI ZAMAN YUKARIDAKİ KLOZLARDA BULUNAN AYKIRI HÜKÜMLERE ÜSTÜN OLACAKTIR.
19.3. Aşağıdakiler ile ilgili olarak dümen, bağlantı mili (strat şaft) veya pervane için tazminat kabul edilmez:
19.3.2. Ağır hava, su veya diğer gemi, rıhtım veya iskeleden başka şeylerle veya su ile temas nedeniyle ziya veya hasar için tazminat. Fakat bu 19.3.2. Klozu geminin ağır hava neticesi yarı batık hale gelmesi nedeniyle uğranılan hasarı istisna etmez. “
Başvuranın beyanına göre; teknede oluşan hasar teknenin pervane kısmı ile sığlık/kayalık bölüme temas etmesi sonucunda meydana gelmiştir.
Dosya içerisinde bulunan poliçenin, Institute Yacht Clauses 1.11.85 hükümlerine göre akdedilmiş olduğu ve poliçenin ön sayfasında sigortalı teknenin azami hızının 17 mil altı olarak belirtildiği açıkça görülmektedir.
Başvuranın itiraz dilekçesinde; “Sigorta yapılırken eksper gelip tekneye bakmadı ve sigorta yapılırken kaç mil hız yapıyor diye sorulmadı. Ruhsata istinaden sigorta yapıldı. Zaten ruhsatta 250 beygir yazmaktadır. Bu da ortalama 25 mil ile 28 mil hıza tekabul etmektedir. Teknem sürat teknesidir. Sigorta şirketinin 250 beygir gücün kaç mil hıza tekabul ettiğini bilmediğini varsayarsak bile “16 mil altı yada 16 mil üstü” seçeneklerin olduğunu bildirmesi gerekmektedir. Bildirmiş olsaydı araştırıp 250 beygir gücün kaç mile tekabul ettiğini öğrenip bildirirdim ve tabiî ki de yapılması gereken sigortayı yaptırırdım. Çünkü teknelerde en pahalı şey motor ve kuyruktur. Daha sonra pervanede hasar oluşması üzerine de teknenin hızı yüzünden sigorta kapsamına girmediğini sebep göstermişlerdir. Tarafıma sözlü ya da yazılı bu konuyla alakalı bir bilgilendirme yapılmamıştır. Poliçemde de bu konuyla alakalı bir bilgilendirme bulunmamaktadır. “ denildiği görülmüştür.
Başvuranın bu iddiasına karşılık; TTK’nun 1423/2 maddesinde “Aydınlatma açıklamasının verilmemesi hâlinde, sigorta ettiren, sözleşmenin yapılmasına on dört gün içinde itiraz etmemişse, sözleşme poliçede yazılı şartlarla yapılmış olur.” denilmek suretiyle aydınlatma açıklamasının verilmemesi halinde, sigorta ettirenin, poliçenin tanzimi tarihinden itibaren poliçedeki şartlara 14 günlük süre içerisinde itiraz edebileceğini, belirtilen süre içerisinde itiraz edilmemiş olması halinde ise poliçenin yazılan şartlarla birlikte (Poliçe özel şartlarının emredici kurallara ve sigorta ettirenin lehine olan genel şartlara aykırı olmaması kaydıyla) geçerli olacağı" belirtilmiş ve düzenlenmiştir.
Bilirkişi raporundaki; ... XXX isimli sigortalı motor yatın üzerinde mevcut bulunan 250 hp gücünde motoru ile tasarlanmış hızının 28 knots (mil/saat) olacağı hesaplanmıştır. “şeklindeki tespiti göz önüne alındığında, başvuranın kendi kullanmakta olduğu teknesinin süratinin 17 mil üzerinde olduğunu bilmesine karşın 14 günlük yasal süre içerisinde poliçede yazılı özel şartlara itiraz etmediğinden başvuranın bu konudaki itirazının reddine karar verilmiştir.
Yukarıdaki bilgiler ışığında; Gemi inşaa ve makine mühendisi bilirkişinin; “XXX isimli sigortalı motor yatın tasarlanmış hızının 28 knots (mil/saat) civarında olması gerektiği; teknenin üzerinde mevcut bulunan 250 HP gücünde motoru ile 17 knots üzerinde hız yapabileceği hesaplanmıştır.” şeklindeki teknik değerlendirmesi göz önüne alındığında, Enstitü Yat Klozları’nın 19.3. ve buna bağlı 19.3.2. maddesi uyarınca, sigorta edilen teknenin tasarlanan hızının 17 mil/saat veya bu hızı aşması durumunda dümen, bağlantı mili (strat şaft) veya pervane için tazminat ödenmeyeceği hususu açıkça hükme bağlandığından, başvuranın talebinin reddine karar verilerek yargılamaya son verilmiştir.
5. KARAR:
Yapılan değerlendirmeler ve belirtilen gerekçeler neticesinde;
1) Başvuranın başvurusunun REDDİNE,
2) Başvuran tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendisi üzerinde bırakılmasına,
3) Aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketi vekil ile temsil edildiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ve 5684 sayılı yasanın 30/17. maddesi uyarınca 816.-TL ücreti vekaletin başvurandan tahsili ile sigorta şirketine ödenmesine,
5684 sayılı Kanunun 30/12. maddesi hükmü gereği, kararın bildirim tarihinden itibaren 10 gün içinde Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde itiraz yolu açık olmak üzere oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy