(6102 S. K. m. 1435, 1439)
14.07.2016 Tarih ve K-2016/19776 Sayılı Hakem Kararı
1- Uyuşmazlık Konusu Olay ve Talep
Başvuru sahibi X İnşaat Tur. Taş. Ticaret Ltd. Şti. tarafından X Sigorta A.Ş. ile yaşandığı beyan edilen uyuşmazlık talebinin konusu, ilgili sigorta kuruluşu tarafından tanzim edilen 000000 sayılı kasko sigorta poliçesi ile teminat altına alınan ... plakalı aracın uğradığı beyan ve iddia edilen maddi zararlı trafik kazasına ilişkindir.
Başvuru sahibi tarafından, ... plakalı aracında meydana geldiği beyan ve iddia edilen ve sigorta şirketi tarafından poliçe tanzimi aşamasında araçta LPG yakıt sistemi bulunduğunun beyan edilmediği gerekçesiyle reddedilen hasarının karşılanması talebi ile Tahkim Komisyonuna müracaatta bulunulmuştur.
1.2 Başvurunun Hakeme İntikaline ve İncelenmesine İlişkin Süreç
Dosya heyetimizce 14.04.2016 tarihinde teslim alınarak yargılamaya başlanmıştır. Dosya içeriği üzerinde yapılan ilk incelemede, taraflarca ibraz edilen belge ve bilgiler kapsamında uyuşmazlığın, sigorta şirketince başvuru sahibinin talebinin, beyan yükümlülüğünün yerine getirilmemiş olması gerekçesiyle reddedilmesinden doğduğu anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlığın mahiyeti ve dosya mevcudu itibariyle duruşma yapılmasına gerek olmadığı kanaatine varılmıştır.
Dosya içeriği dikkate alınarak, uyuşmazlık hakkında 14.07.2016 tarihinde karara varılmış ve yargılamaya son verilmiştir.
2- TARAFLARIN ORTAYA KOYDUĞU MADDİ VE HUKUKİ İDDİALAR
2.1 Başvuru Sahibinin İddia, Delil ve Talepleri
Başvuru sahibi tarafından başvuru formundaki beyanında özetle;
“Sigortalı bulunan aracımızın hasarı sigorta genel şartlarında belirtilen teminatlar dahilinde gerçekleşmiş olup, sigorta şirketine yazdığımız yazıda belirtilmiştir. Reddedilen hasarımızın tazminini talep ediyoruz. Aracımız pert total olduğu için teminat miktarı olan 37.500,00 TL tazminini talep ediyoruz. “ ifadeleri yer almaktadır.
Başvuru sahibinin sigorta şirketine hitaben yazdığı beyanda;
Kasko Sigorta poliçesi acenteniz Can Grup Sigorta Aracılık Hizmetleri A.Ş. 'ne 24.03.2015 tarihinde 11324032 numaralı poliçe ile 24.03.2015/2016 tarihleri arasında geçerli olacak şekilde tanzim ettirilmiş ve poliçede belirtilen şekilde ödemeleri yapılmıştır.
Hasar İhbarımız yazınızda da belirtiğiniz üzere 18.09.2015 tarihinde yapılmıştır. Başka bir Aracın ruhsatını incelerseniz yakıt cinsinin (benzin-LPG) şeklinde yazılı olduğu görülecektir.
Buna rağmen LPG poliçeye yazılacak ise de kasko poliçesini tanzim etmek üzere ruhsatı verdiğimiz acentenizin yazması gerekmektedir. Poliçemin 3 nolu ayrılmaz ekinde 'LPG Yakıt Klozu(Araç LPC yakıt sistemine sahip olduğu halde teklif ve/veya poliçede belirtilmemiş ise LPG ve LPG'den kaynaklanan hasarlar teminat haricidir' demektedir ki aracın LPG'li olduğu ruhsatta yakıt bölümünde (Benzin-LPG) olarak yazılıdır. Yine 04.11.2015 tarih 3670 sayılı yazınızda yangının aracın sigorta panosundan başladığı açıkça yazılmıştır. Yani aracın hasarı LPG'den kaynaklanmamıştır. LPG olmasa da bu hasarın olacağı açıktır. Başka bir deyişle hasarın yakın sebebi aracın sigorta panosunda
İfadeleri yer almaktadır.
Başvuran iddialarına dayanak olarak, sigorta şirketine yazmış olduğu beyanların sureti ile cevap dilekçesine eklediği diğer belgeleri delil olarak göstermiştir.
2.2 Sigorta Kuruluşların İddia, Delil ve Talepleri
X Sigorta Şirketi tarafından yapılan yazılı açıklamada özetle;
“-... plakalı araç 00000 nolu Kasko Poliçesi ile müvekkil şirkete sigortalı olduğu,
- Dava konusu talep sebebiyle 000000 sayılı hasar dosyası açıldığı,.
-Hasar dosyasında yapılan incelemede, meydana gelen hasarın poliçe genel ve özel şartlarına göre teminat kapsamı dışında kaldığı tespit edildiği,
-Ekspertiz raporunda araç üzerinde LPG bulunduğunun bildirilmesi üzerine detaylı inceleme için Yangın Bilirkişisi Uzman TC’dan rapor alındığı, Raporda; “yangının sigorta ana panosundan çıkarak dağılım yapan gaz borusundan ortama saçılan gazın yangın alevlerini artırarak hasarın büyümesine neden olduğu, LPG elektrik tesisatının standart dışı ve riskli olduğunun” belirtildiği,
Aracın LPG ilaveli olduğu, poliçe tanzimi sırasında beyan edilmediği, beyan edilmeyen bu hususun talebe konu hasarın meydana gelmesinde/artmasında etkili olduğunun anlaşıldığı,
6102 sayılı TTK 1435. Maddesi ve Kasko Sigortası Genel Şartlarının C.2 maddesi sigortalının beyan yükümlülüğünü tanımladığı,
TTK 1439/2 maddesinde, sigorta ettirenin ihmali ile beyan yükümlülüğü ihlal edildiğinin riziko gerçekleştikten sonra tespit edilmesi halinde beyan yükümlülüğünün ihlali ile sigortacının tazminat veya bedel ödeme borcunun ortadan kalkacağının hükme bağlandığı,
Poliçe üzerindeki özel şartta; Araç LPG yakıt sistemine dahil olduğu halde teklif ve/veya poliçede belirtilmemiş ise LPG ve LPG’den kaynaklanan hasarlar teminat haricidir” denildiği belirtilerek,
Haksız tazminat talebinin reddi ile tüm tahkim giderlerinin ve vekalet ücretinin talep sahibi üzerinde bırakılmasına, karar verilmesi ” talep edilmektedir.
Sigorta Şirketi savunmalarına dayanak olarak, ekspertiz raporu, yangın bilirkişi raporu ile cevap dilekçesine eklediği diğer belgeleri delil olarak göstermiştir.
3- UYUŞMAZLIĞA UYGULANACAK HÜKÜMLER
Uyuşmazlığın çözümünde; 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Kasko Sigortası Genel Şartları dikkate alınmıştır.
4. DEĞERLENDİRME, GEREKÇELİ KARAR
4.1 Değerlendirme
Uyuşmazlık konusu, sigorta şirketince, hasar dosyasının açılmasını takiben yapılan inceleme ve araştırma neticesinde hadisenin beyan edilen şekilde gerçekleşmediği ve sigortalı tarafından eksik beyanda bulunulduğu gerekçesi ile tazminat ödemesi yapılamayacağı bilgisi başvuru sahibine bildirilmesi üzerine başvuru sahibinin Sigorta Tahkim Komisyonuna müracaatı hakkındadır.
Taraflar arasında aracın yangın hasarı nedeniyle pert total zarara uğradığı konusunda ihtilaf mevcut değildir. Uyuşmazlık, araçtaki LPG sisteminin poliçede belirtilmemiş olması hususunun sigortalının eksik beyanı olup olmadığı, yangın hasarının meydana gelmesinde ve veya artmasında araçtaki LPG sisteminin neden olup olmadığı hususlarındadır.
Hakem Heyetimiz tarafından, uyuşmazlığın çözümü için konusunda uzman bir bilirkişiden görüş alınmak üzere 23.05.2016 tarihli ara karar doğrultusunda, Bilirkişi Sigorta Eksperi ŞY tarafından hazırlanan raporda özetle;
“18/09/2015 tarihli yangın hasarı sonucu ... plakalı aracın SBM - TRAMER den temin edilen ekspertiz raporu tetkikinde aracın kısmi hasar işlemi gördüğü toplam hasarının KDV hariç 35.486,39 TL olduğu ve raporunu kısmi hasar olarak kapattığı anlaşılmıştır. Sigorta Şirketi vekilinin Sigorta Tahkim Komisyonuna yazmış olduğu cevap yazısında Sn. Eksper C Ö tarafından yapılan ekspertizde aracın rayiç değerinin 38.000 TL civarında olduğu sovtaj değerinin ise 7.000 TL olarak belirttiği anlaşılmıştır.
Genişletilmiş Özel Otomobil Kasko Sigorta Poliçesi içeriğinde aracın trafiğe çıkış tarihinden itibaren 30 gün içerisinde sigorta sözleşmesi yapıldığı anlaşılmıştır şöyle ki;
Tarafıma verilen dosya eklerinin tetkikinden ... plakalı aracın öncelikle araç ilk tescil tarihinin 02.06.2006 olduğu son tescil tarihinin ise 06.03.2015 olduğu ve XX İnşaat Turizm Taş.ve Tic. Ltd. Şti. adına 17/03/2015 - 17/03/2016 vadeli X Sigorta A.Ş. den Trafik Poliçesinin düzenlendiği, 24/03/2015 - 17/03/2016 vadeli X Sigorta A.Ş. den Kasko Poliçesinin düzenlendiği anlaşılmıştır.
Bahse konu aracın ön kısımlarının yanma şeklinde hasar görmesi sonucu ilgili sigorta şirketi eksperinin servisin çıkartmış olduğu görülebilir parça listesine bağlı kalarak raporunu Iskontolu KDV siz 35.486,39 TL toplam hasar rakamı üzerinden kısmi hasarlı olarak tanzim ettiği, Esasen aracın net hasarının araç onarımı tamamlandıktan sonra belirlenebileceği eksper raporunda yazılan tüm parçaların kabul edilebilir olduğu ve sovtaj rakamının da uygun olduğu kanaatine varılmıştır. Aracın eski hasarları tetkik edilmiş, elektriksel yangına sebebiyet olacak hasarlarının olmadığı anlaşılmıştır.
... plakalı aracın kaza tarihinden 1 gün önceki hasarsız olarak pazarlığa açık ortalama değerinin 40.000 TL olacağı, eski tarihli hasar kayıtlarına istinaden araç üzerinde maktuen 2.000 TL değer kaybı olacağı düşüncesi ile pazarlığa açık ortalama piyasa rayicinin 38.000 TL olacağı kanaatine varılmıştır.
Dosya içeriğindeki evrakların tetkikinden ve temin edilen bilgi ve evraklar çerçevesinde, bahse konu aracın sahibi tarafından ruhsatının acentesine bildirilmesi ruhsatta aracın LPG-BENZİN li olduğu ve ilgili Acentenin ve poliçeyi üreten Sigorta Şirketinin ruhsat bilgilerine sadık kalarak poliçeyi üretmesi gerektiği, bu bağlamda aracın LPG teminatı poliçeye derc edilerek (araçta bulunan LPG tankının markası, tipi ve fiyatı belirtilerek) priminin ona göre hesaplanıp alınması gerektiği kanaatine varılmıştır. Araç sahibinin acente kanalıyla Sigorta Şirketi tarafından üretilen Kasko Poliçesini inceleyerek imzalaması ve aksi bir yönde poliçedeki uyumsuzluğun acenteye bildirilmesi gerektiği, aynı şekilde araç sahibine ilgili acente tarafından bilgilendirme formunun da poliçe yanında imzalatılmış olması gerektiği, sonuç olarak araç sahibinin poliçeyi üreten acentesine olan güvenden dolayı poliçeyi okumadan imzalamış olsa dahi ortada net bir hasar olduğu, ilgili Sigorta Şirketinin de yangın uzmanı Bilirkişiye hazırlatmış olduğu rapor üzerine bu hasarı kabul edip proporsiyon uygulayarak hasar miktarını aşağıya çekmeye yöneldiği anlaşılmıştır. Sigortacılığın iyi niyet kuralları ile yapılacağı ve araç sahibinin çıkan yangın sonrası derhal aracını söndürmek için uğraş vermesi, kaldı ki en önemlisi poliçe yaptırırken aracın ruhsatını acenteye verdiği gibi hususlar göz önünde bulundurulduğunda iyi niyetli hareket ettiği görülmüştür.
SONUÇ VE KANAAT: Aracın onarım bedeli konusunda Sigorta Şirketi tarafından görevlendirilen Eksper raporunda tespit edilen Iskontosuz ve KDV siz 35.486,39 TL hasar rakamının uygun olduğu, araç onarımının yapılması halinde hasar rakamının yükselebileceği, pert total uygulamasının yerinde olduğu, Sovtaj değeri için belirlenen 7.000 TL tutarın uygun olduğu değerlendirmemizden hareketle;
1) Aracın LPG siz fabrika çıkışlı olduğu, LPG nin sonradan gerekli tüm onayları alınarak 27/10/2009 tarihinde araca montajının yapıldığı, en son 05/03/2015 tarihinde ... den muayenesinin yaptırıldığı,
2) Başvuru sahibine ait aracın kaza tarihinden bir gün önceki rayiç bedelinin 38.000 TL olacağı kanaatine varılmıştır. “ Değerlendirmeleri yer almaktadır.
Bilirkişi raporu 28.06.2016 tarihinde taraflara e posta yoluyla tebliğ edilmiş, tanınan süre içerisinde başvuran tarafından 29.06.2016 tarihinde raporun taraflarına ulaştığı ve mutabık oldukları bildirilmiş, sigorta şirketi tarafından tanınan süre içerisinde rapor hakkında görüş bildirilmemiştir.
Sigorta şirketinin, sigortalı tarafından araçta LPG sisteminin bulunduğunun beyan edilmediği iddiası incelenmiş;
Başvuru sahibinin sigorta şirketine hitaben yazdığı, bila tarihli ve “Öz: 04.11.2015 tarih ve 3670 sayılı yazınız ” başlıklı beyanında; Araç ruhsatında yakıt cinsinin (benzin-LPG) şeklinde yazılı olduğu, Kasko poliçesi yapılırken ruhsatın ibraz edildiği acente tarafından bu hususun yazılması gerektiği, ”İfadelerinin yer aldığı görülmüştür.
Araçtaki yangın hasarına LPG sisteminin etkisi hususunda ise; Sigorta şirketi tarafından temin edilen, dosyada mübrez Yangın Bilirkişisi Uzman T C’dan alınan raporda; “yangının sigorta ana panosundan çıkarak dağılım yapan gaz borusundan ortama saçılan gazın yangın alevlerini artırarak hasarın büyümesine neden olduğu, LPG elektrik tesisatının standart dışı ve riskli olduğu” belirtilmiştir. Başvuru sahibinin yangın bilirkişi raporundaki tespitler doğrultusunda sigorta şirketine hitaben yazdığı, bila tarihli ve “Öz: 04.11.2015 tarih ve 3670 sayılı yazınız” başlıklı beyanında;-Araçtaki yangının sigorta panosundan başladığının sigorta şirketi yazılarında belirtildiği, aracın hasarının LPG den kaynaklanmadığı, hasarın yakın sebebinin aracın sigorta panosunda meydana gelen yangın olduğu, “ tespitine dikkat çekilmektedir.
... plaka sayılı aracın bilirkişi tetkiki sonucunda ilk tescil tarihinin 02.06.2006 olduğu, X İNŞAAT TUR. TAŞ. TİCARET LTD.ŞTİ. adına kayıtlı olduğu, LPG sisteminin sonradan gerekli tüm onayları alınarak 27/10/2009 tarihinde araca montajının yapıldığı, en son 05/03/2015 tarihinde YY ten muayenesinin yaptırıldığı, görülmüştür. Poliçe vadesinin 24.03.2015-2016 olduğu göz önünde bulundurulduğunda, 27.10.2009 tarihinden itibaren BENZİNLİ-LPG yakıt türü ile kullanımda olduğu, LPG kullanım özelliğinin poliçe tanziminden önce de ruhsatta kayıtlı olduğu, poliçe tanzimi sırasında ruhsat ibrazı gerekliliği nedeniyle ruhsatı ibraz ederek sigorta şirketinin acentesini haberdar etmiş sayılacağından, sigortalının sigorta şirketine yanlış veya eksik beyanda bulunduğu iddiasının yerinde olmadığına karar vermek gerekmiştir.
Zarar hesabı;
Başvuran tarafından aracın pert total uygulaması ile piyasa rayiç bedeli olarak 37.500,00 TL talep edilmektedir.
Sigorta şirketi tarafından, ekspertiz raporu doğrultusunda sigortalı aracın rayiç değerinin 38.000,00 TL civarında olduğu, sovtaj değerinin 7.000,00 TL olduğunun belirlendiği, sigortalı aracın hasarlı hali ile başvuru sahibinde kalmış olacağından, sovtaj değeri düşülerek tazminat hesabı yapılması gerektiği belirtilmektedir.
Sigorta şirketi tarafından ayrıca poliçe tanzimi sırasında beyan edilmeyen LPG ilavesi nedeniyle primini almadıkları bir riski üstlenmiş oldukları dikkate alınarak proporsiyon hesabı yapılarak tazminat hesaplanması talep edilmektedir. Sigorta şirketinin bu talebi,
LPG sistemi aracın ruhsatında poliçe tanziminden önce de kayıtlı olduğu anlaşıldığından yerinde bulunmamıştır.
Her ne kadar sigorta şirketince aracın piyasa rayiç bedeli olarak 38.000,00 TL tespit edilmiş olsa da, taleple bağlılık ilkesi gereği, aracın piyasa rayiç bedeli olarak, başvuru sahibinin talebinde belirttiği 37.500,00 TL olarak kabul edilmesine karar verilmiştir. Aracın hasarlı hali ile başvuru sahibinde kalması halinde, sigorta şirketi tarafından ekspertiz raporunda tespit edildiği belirtilen 7.000,00 TL sovtaj bedelinin düşülmesi sonrası kalan 30.500,00 TL tazminatın başvuru sahibine ödenmesine karar verilmiştir.
4.2. Gerekçeli Karar
Kasko Sigortası genel Şartları; C.3. Sigortalı ve/veya Sigorta Ettirenin Sigorta Süresi İçinde İhbar Yükümlülüğü ve Sonuçları;
“Sigorta ettiren, sözleşmenin yapılmasından sonra, sigortacının izni olmadan rizikoyu veya mevcut durumu ağırlaştırarak tazminat tutarının artmasını etkileyici davranış ve işlemlerde bulunamaz. Sigorta ettiren veya onun izniyle başkası, rizikonun gerçekleşme ihtimalini artırıcı veya mevcut durumu ağırlaştırıcı işlemlerde bulunursa yahut sözleşme yapılırken açıkça riziko ağırlaşması olarak kabul edilmiş bulunan hususlardan biri gerçekleşirse derhâl; bu işlemler bilgisi dışında yapılmışsa, bu hususu öğrendiği tarihten itibaren en geç on gün içinde durumu sigortacıya bildirir.” Hükmünü haizdir.
Somut olayda, sigortalının aracındaki yakıt sisteminin 27.10.2009 tarihinden itibaren BENZİN-LPG olarak ruhsatta kayıtlı olduğu dikkate alındığında, poliçe tanzim tarihinde beyan ve ihbar yükümlülüğüne aykırı hareket etmediğine karar vermek gerekmiştir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 1409.1 maddesi “Sigortacı, sözleşmede öngörülen rizikonun gerçekleşmesinden doğan zarardan veya bedelden sorumludur. Sözleşmede öngörülen rizikolardan herhangi birinin veya bazılarının sigorta teminatı dışında kaldığını ispat yükü sigortacıya aittir.’’ hükmünü içerir.
T.T.K. 1409.1 maddesi uyarınca, sigortacı, geçerli bir sigorta ilişkisi kurulduktan sonra oluşan rizikolardan sorumlu olduğu gibi aynı Yasanın 1409.2 maddesi hükmüne göre, kural olarak rizikonun teminat dışında kaldığına ilişkin iddianın sigortacı tarafından kanıtlanması gerekmektedir. Sigortalı, Kasko Poliçesi Genel Şartlarının B.1.5 maddesi ve T.T.K. 1446. maddesi uyarınca rizikonun gerçekleştiğine dair doğru ihbar mükellefiyetini kasten yerine getirmez veya iyiniyet kurallarına açıkça aykırı şekilde sigorta teminatı dışında kalan bir hususu sanki bu oluşan riziko teminat içinde kalmış gibi ihbar edildiği somut delillerle kanıtlanılırsa, ispat külfeti yer değiştirip sigortalıya geçer.
Somut olayda Sigorta şirketi tarafından, başvuru sahibinin LPG sistemini beyan etmediği için beyan mükellefiyetini yerine getirmediği ve eksik bilgilendirme yaptığı iddiası değerlendirilmiş, aracın ruhsatında 27.10.2009 tarihinden itibaren yakıt cinsinin BENZİN-LPG olarak kayıtlı olduğunun anlaşıldığı, ruhsatı ibraz ederek beyan yükümlülüğünü yerine getirmiş sayılacağına, başvuru sahibinin talebinde belirtilen 37.500,00 TL piyasa rayiç bedelinden, sigorta şirketince tespit edilen 7.000,00 TL sovtaj bedelinin düşülmesi sonrası kalan 30.500,00 TL tazminatın başvurana ödenmesine,
7.000,00 TL tutarında sovtaj bedeli ile hasarlı aracın başvuru sahibine bırakılmasına karar vermek gerekmiştir.
5. SONUÇ
Yukarıda izah edilen nedenlerle;
1- Başvuru sahibi davacının tazminat talebinin kabulü ile 30.500,00 TL tazminatın sigorta şirketinden alınarak davacı tarafa verilmesine, hasarlı aracın 7.000,00 TL sovtaj bedeli ile başvuru sahibine bırakılmasına,
2- Davacı tarafın yapmış olduğu 563,00 TL başvuru masrafının ve 350,00 TL bilirkişi ücretinin davalı sigorta şirketinden alınarak davacı tarafa ödenmesine,
3- Davacı ve davalı vekil ile temsil edilmediklerinden, vekalet ücreti konusunda hüküm kurulmasına yer olmadığına,
HMK 439. madde hükümleri gereği iptal davası açma hakkı ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30.maddesinin 12.fıkrasına 6327 sayılı Kanunun 58.maddesiyle eklenen son cümle hükmü saklı kalmak kaydıyla, ihtilaf konusu miktar 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30. maddesinin 12. Fıkrasındaki yasal sınırlar üzerinde olduğundan kararın bildirim tarihinden itibaren 10 gün içinde Komisyon nezdinde itiraz yolu açık olarak karar verilmiştir. 14.07.2016 (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy