(5684 S. K. m. 30) (6102 S. K. m. 1427)
13/06/2020 Tarih ve K-2020/46105 Sayılı Hakem Kararı (Nakliyat)
1. BAŞVURU KONUSU UYUŞMAZLIK VE YARGILAMA USULÜNE İLİŞKİN BİLGİLER
1.1. Uyuşmazlık Konusu Olay ve Talep
Dosya muhteviyatı olarak tarafların dosyaya sundukları bilgi ve belgeler kapsamında uyuşmazlığın temel nedeni; başvuran sigortalıya ait “Ram makinesi, kumaş boyama makinesi, açık en çekmezlik makinesi” cinsi emtianın XXX XXX numaralı konteyner içerisinde Mısır’a gemi ile taşınması sonrasında hasarlanmış olmasından kaynaklanmaktadır.
Başvuran vekili, taşınan emtiada meydana geldiğini iddia geldiğini iddia ettiği 14.850,00 Euro tutarındaki zararının,(fiili ödeme tarihindeki TCMB döviz satış kuru karşılığı Türk Lirası ile) TTKm.1427/2 gereğince 09/12/2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketince tazminine karar verilmesini talep etmektedir.
1.2. Başvurunun Hakeme İntikaline ve İncelenmesine İlişkin Süreç
Başvuran 1.500.-TL tutarındaki başvuru ücretini 05.02.2020 tarihinde Sigorta Tahkim Komisyonu' nun Ziraat Bankası nezdindeki hesabına yatırmıştır.
Başvuran Sigorta Tahkim Komisyonu Başvuru Formunu doldurmuş, imzalamış ve başvurusu uygun görülerek Komisyonca XXX sayılı dosya açılmıştır.
Başvuran başvuru formunda, Sigorta Kuruluşunun Başvuru ile ilgili olarak nihai cevabı verdiğini, konu ile ilgili olarak mahkemeye veya Tüketici Sorunları Hakem Heyetine müracaat etmediğini, Başvuru konusuna ilişkin devam eden bir ceza davası veya savcılık soruşturmasının mevcut olmadığını, başvuru konusu ile ilgili olarak Hazine Müsteşarlığına veya başka bir şikayet merciine müracaat etmediğini, Daha önce ayni uyuşmazlık ile ilgili olarak Tahkim Komisyonuna başvuru yapılmadığını beyan etmiştir.
Sigorta Tahkim Komisyonu Hayat Dışı Raportörü tarafından düzenlenen Raportör Başvuru İnceleme Raporu ile başvuru sahibi tarafından Komisyona intikal ettirilmiş olan bilgi ve belgelerden müteşekkil dosya muhtevasının esastan karara bağlanmak üzere XXX esas sayılı başvuru dosyası ile birlikte hakem heyetine gönderilmesi hususu Komisyon Başkanlığı'nın takdirine sunulmuştur.
Sigorta Tahkim Komisyonu yapılan inceleme sonucunda, başvuruya konu edilen uyuşmazlığın 5684 Sayılı Kanunun 30.maddesinin 15.fıkrası uyarınca karara bağlanmak üzere XXX (Sicil No.XXX), XXX (Sicil No.01157) ve XXX’dan (Sicil No. XXX) oluşan hakem heyetine havalesinin uygun görüldüğünü ve uyuşmazlığın çözümünün 5684 sayılı Kanunun 30.maddesi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ilgili hükümleri ile Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik, Sigorta Tahkim Usulü ve Sigorta Hakemlerine İlişkin Tebliğ ve ilgili diğer mevzuat çerçevesinde gerçekleştirileceğini yazılı olarak taraflara bildirmiştir.
Dosyanın Sigorta Tahkim Komisyonu tarafından 18/03/2020 tarihinde koordinatör hakeme tebliğini müteakip heyetimizce dosyaya sunulu belgeler üzerinde gerekli inceleme yapılmış ve uyuşmazlığın çözümü için duruşma yapılmasına gerek olmadığına ancak uyuşmazlığın çözümü için teknik bilirkişi atanmasına gerek olduğuna karar verilmiştir. Bu bağlamda, HMK m. 266 “Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine veya kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar veriri” hükmü dikkate alınarak 29.05.2020 tarihli ara karar ile bilirkişi olarak, Sigorta Tahkim Komisyonu bilirkişi listesinde XXX sicil no. ile kayıtlı Gemi İnşa ve Gemi Makineleri Mühendisi XXX tayin edilmiş, kendisinden Yargıtay’ın esas aldığı emsal kriterlere uygun olarak dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde hazırlanan Bilirkişi Raporu alınmış, alınan raporun denetime elverişli ve gerekçeli olduğunun anlaşılması, inceleme ve değerlendirmenin bitirilmesi akabinde uyuşmazlık hakkında karara varılmış ve yargılamaya son verilmiştir.
2. TARAFLARIN ORTAYA KOYDUĞU MADDİ VE HUKUKİ İDDİALAR
2.1. Başvuru Sahibinin İddia, Delil ve Talepleri
Başvuran vekili, Sigorta Tahkim Komisyonu Başvuru Formunda iddia, delil ve taleplerini aynen;
“Müvekkil şirket ile davalı sigorta şirketi arasında 20/09/2019 tanzim tarihli, XXX numaralı nakliyat emtia sigorta poliçesi tanzim edilmiştir.
Müvekkil şirket, dünyanın pek çok ülkesine üretici sıfatıyla ram makinesi, kumaş boyama makinesi, açık en çekmezlik makinesi vb. emtialar ihraç etmektedir. Bu çerçeve de müvekkil şirket, ürettiği ram, kumaş boyama makinesi, açık en çekmezlik makineleri akşamlarını, müşterilerinden biri olan ve Mısır'da bulunan XXX XXX firmasına satmıştır. XXX XXX firmasına yapılan işbu satış işleminden sonra (XXX numaralı nakliyat emtia poliçesinin de konusunu oluşturan) satışı yapılan söz konusu emtiaların ihracı ve teslimi amacıyla müvekkil şirket tarafından nakil işlemlerine başlanmıştır. Bu amaçla da ihraca konu emtialar 11 adet konteynır içerisine yüklenerek nakliyeci firma XXX. vasıtası ile XXX isimli gemiye Kumport limanından yüklenmiştir.
Söz konusu yüklemeye müteakip konteynerlerdeki makine ve aksamlar, Mısır’da bulunan XXX XXX firmasına ulaştırılmıştır. Alıcı firmaya ulaşan 11 adet konteynerden biri olan XXX XXX numaralı konteyner alıcı firma tarafından açıldığında içerisindeki makine akşamlarının hasarlandığı tespit edilmiştir. Alıcı firma tarafından yapılan işbu tespit üzerine müvekkil şirkete durum bildirilmiştir.
Alıcı firma tarafından yapılan bilgilendirme üzerine; Müvekkil şirket tarafından da davalı sigorta şirketine 24/10/2019 tarihinde hasar ihbarında bulunulmuş ve nakliye sırasında meydana gelen zararın XXX numaralı nakliyat emtia sigorta poliçesi kapsamında tazmini talep edilmiştir. İşbu talebe binaen davalı sigorta şirketi tarafından XXX numaralı hasar dosyası oluşturulmuş ve hasara ilişkin hatalı ve eksik inceleme sonucu tanzim edilen bir eksper raporu düzenlenmiştir. İşbu rapor da dikkate alınarak hasarın teminat dışında olduğundan bahisle hukuka aykırı olarak hasar tazminatı talebi reddedilmiştir.
Yukarıda da açıklandığı üzere; Müvekkil şirket tarafından, Sayın Komisyonunuza başvuru yapılmadan evvel davalı sigorta şirketinden hasar tazminatı 04/12/2019 tarihinde yazılı olarak talep edilmiştir. İşbu talep yazısında XXX numaralı konşimento ile taşınan hasar konusu 121 paket muhteviyatında bedeli talep edilmiş ise de; davalı şirketin 14/01/2020 tarihli red yazısından görüleceği üzere talebimiz hukuka aykırı olarak reddedildiğinden Sayın Komisyonunuza başvurma zorunluluğu hasıl olmuştur.
NETİCE VE TALEP: Taşınan emtiada meydana gelen 14.850,00 Euro tutarındaki hasar tazminatının,(fiili ödeme tarihindeki TCMB döviz satış kuru karşılığı Türk Lirası ile) TTKm.1427/2 gereğince 09/12/2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketince tazminine karar verilmesini talep etmekteyiz.”
Şeklinde açıklamış ve dosyada saklı belgeleri sunmuştur.
2.2. Sigorta Kuruluşunun İddia, Delil ve Talepleri
Aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketi vekili Sigorta Tahkim Komisyonu’na verdiği 19.02.2020 tarihli cevabi yazısında iddia, delil ve taleplerini özetle;
“MÜVEKKİL ŞİRKETİN, NEZDİNDEKİ POLİÇE SEBEBİYLE HER HANGİ BİR ZARAR TAZMİN SORUMULUĞU YOKTUR:
Hasarın Meydana gelmesinin ardından müvekkil şirkete yapılan ihbar sonrasında yaptırılan
ekspertiz incelemesi neticesinde;
- XXX numaralı konşimentoda; XXX XXX numaralı konteynıra XXX (full container load), XXX (shipper’s load, stow, weight and count) ‘tam dolu konteynır, - yükleme, istifleme, tartma ve sayma gönderici firma tarafından yapılmıştır’ ibaresinin bulunduğu tespit edilmiştir. Buna göre; Yükleme ve istifleme gönderici/sigortalı firma XXX. tarafından yapılmıştır. (Delil Listesi Ek 3: Konşimento)
- Konteynırın gemi ve/veya kamyon ile alıcı firmaya taşınması sırasında gemiden tahliyesi-gemiye yüklenmesi veya yerel nakliye araçlarına yapılan yüklemesi sırasında meydana gelen sarsıntılar sonucunda hasarlandığı belirlenmiştir
- Yapılan inceleme ve araştırmada söz konusu makine ve aksamları balonlu naylona sarılarak halatlarla alttan konteynere sabitlendiği belirlenmiştir. Oysa ki; taşınan emtianın taşıma esnasında zarar görmemesi için makinelerin konteynerin üst kısmına da sabitlenmesi gerekmektedir.
- Söz konusu emtianın istiflemenin yanlış yapılması ve sabitlenmesinin eksik yapılması ve hatalı yapılması nedeniyle nakliye sırasında oluşan sarsıntılarla konteyner içerisinde hasarın meydana geldiği tespit edilmiştir.
- Alıcı firmada gönderici firmanın temsilcilerinin tutuğu hasar raporunun İngilizce ’den çevirisinde (Delil Listesi Ek 4: Hasar Tutanağı) Konteyner açıldığında Makinelerin eğimi sonucu bağlantı bantlarının koptuğu ve konteynerin ahşap tabanında göçük olduğu belirtilmiştir.
- Hasar tutarı poliçe şartları kapsamı dışında değerlendirilmiştir. (Enstitü yük klozları 4.3. Sigorta edilen şeyin ambalajlanma veya hazırlanmasındaki yetersizlik ya da uygunsuzluğun neden olduğu zıya, hasar veya masraf. [Konteynır veya liftvan(1) içine yapılan istifleme, bu sigorta başlamadan önce ya da sigortalı veya adamları tarafından yapıldığında, bu 4.3 Klozu bakımından “ambalajlama” ya dahil sayılır].
Emtea Sigortası Genel Şartlarının 5. Maddesinde poliçe teminat kapsamında olmayan zararlar açıkça belirtilmiştir. Madde 5’e göre “ Aşağıdaki hallerin gerek doğrudan doğruya, gerek dolayısıyla doğuracağı avakıp sigortaya dahil değildir... malların gereği veçhile hazırlanmamış veya tertiplenmemiş olmasından veya ambalaj kifayetsizliğinden ileri gelen ziya ve hasarlar.”
Yukarıda ayrıntılı olarak izah edildiği üzere; Başvuru konusu emteanın, yükleme ve istifleme işi, gönderici/sigortalı firma XXX. tarafından yapılmıştır.
- Zarar, taşınan emtianın taşıma esnasında zarar görmemesi için makinelerin konteynerin üst kısmına da sabitlenmesi gerekmektedir.
- Söz konusu emtianın istiflemenin yanlış yapılması ve sabitlenmesinin eksik yapılması ve hatalı yapılması nedeniyle nakliye sırasında oluşan sarsıntılarla konteyner içerisinde hasarın meydana geldiği tespit edilmiştir.
Başvuru konusu olay sebebiyle meydana gelen hasar, Enstitü yük klozları 4.3. madde hükmü ve Emtea Nakliyat Sigortası genel şartları gereğince poliçe teminat kapsamında değildir ve başvurunun esastan REDDİ gerekmektedir.”
Şeklinde açıklamış ve dosyada saklı belgeleri sunmuştur.
3 UYUŞMAZLIĞA UYGULANACAK HÜKÜMLER
Uyuşmazlığın çözümünde Türk Ticaret Kanunu'nun Sigorta Hukuku'na ilişkin hükümleri, Borçlar Kanunu, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ilgili hükümleri 5684 Sayılı Sigortacılık Kanununun ilgili hükümleri, Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik, Sigorta Tahkim Usulü, Sigorta Hakemlerine İlişkin Tebliğ, Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartları, dosyada saklı XXX numaralı Nakliyat Emtia Sigorta Poliçesi Özel Şartları, tarafların iddia ve savunmaları ile bunları tevsik eden deliller, yorum kuralları ve ilgili mevzuat dikkate alınmıştır.
4 DEĞERLENDİRME, GEREKÇELİ KARAR
4.1. Değerlendirme
Dosyadaki belgelerin incelenmesinden, başvuranın, hasar tarihi itibarıyla 20/09/2019 tanzim tarihli XXX numaralı Nakliyat Emtia Sigorta Poliçesi sigortalısı olması nedeni ile TTK ve poliçe hükümleri gereği talep etme hakkı olduğundan aktif husumet ehliyetinin, davalının da teminat veren sigortacı konumunda olması nedeni ile pasif husumet ehliyetinin bulunduğu anlaşılmış olup esasen bu konuda taraflar arasında her hangi bir ihtilaf bulunmamaktadır.
Dava şartları yönünden davanın görülmesine engel başkaca bir eksiklik bulunmadığı anlaşıldığından uyuşmazlığın esasına girilmiştir.
Olay;
Dosyada saklı belgelerin incelenmesinden anlaşıldığı üzere; Başvuran sigortalı XXX. firması yukarıda bahsi geçen ram makinesi, kumaş boyama makinesi, açık en çekmezlik makinesi ve akşamlarını Mısır’da bulunan XXX XXX firmasına satmıştır. Söz konusu emtialar 11 adet konteyner içerisine yüklenerek nakliyeci XXX. firması sorumluluğunda XXX isimli gemiye Kumport limanından yüklenmiştir. Söz konusu emtiaların alıcı firmaya tahliyesi esnasında hasarlandığı tespit edilmiş ve ilgili birimlere hasar ihbarında bulunulmuştur.
Aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketi uyuşmazlık konusu olayda, taşıma konusu emtianın istiflenmenin ve sabitlenmesinin eksik ve hatalı yapılması nedeniyle nakliye sırasında oluşan sarsıntılarla konteyner içerisinde hasar meydana geldiğini, bu nedenle oluş şekli itibarı ile hasarın teminat kapsamına girmediğini iddia etmektedir.
Başvuran vekili ise, hasarın ambalajlama veya istifleme hatası neticesinde oluştuğu iddialarının gerçeği yansıtmadığını, bu çerçevede hasarın konteynırda taşınan ve zarar gören yükün karayolu taşıması sırasında meydana gelen ani manevra veya fren ya da aktarma sırasında konteynırın ani bir yüke maruz kalması sonucu konteynıra halatlar ile sabitlenen yükün ani etki ile bağlantı halatlarının koparak savrulması sonucu hasarlandığını iddia etmektedir.
Taraflar arasındaki ihtilaf, işbu taşınan emtiada meydana geldiği iddia edilen zararın sigorta teminat kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceğidir.
Dava dosyasında saklı XXX şirketi tarafından yapılan incelemelere istinaden düzenlenen 25.12.2019 tarihli N 662/19 no.lu ekspertiz raporunda özetle;
“ Yapılan inceleme ve araştırmada sigortalı XXX firması yukarıda bahsi geçen makine ve akşamlarını Mısır'da bulunan XXXXXX firmasına ihraç etmiştir. Söz konusu emtialar 11 adet konteyner içerisine yüklenerek nakliyeci XXX. firması sorumluluğunda XXX isimli gemiye Kumport limanından yüklenmiştir. Söz konusu XXX XXX numaralı konteyner alıcı firmada açıldığında içerisindeki makine akşamlarının hasarlandığı tespit edilmiştir.
Gönderici firmanın temsilcilerinin tutuğu hasar raporunun İngilizce'den çevirisinde;
Konteyner açıldığında Makinelerin eğimi sonucu bağlantı bantlarının koptuğu ve konteynerin ahşap tabanında göçük olduğu belirtilmiştir. Hasarın özeti aşağıdaki gibidir;
• Paslanmaz çelik plakaların bükülmüş ve hasar görmüş olduğu,
• Piston kolunun büküldüğü,
• Lastik silindirde göçük olduğu belirtilmiştir.
Ekte bulunan XXX numaralı konşimento üzerinde yapmış olduğumuz incelemede XXXXXX numaralı konteynıra XXX (fiili Container load), XXX (shipper’s load, stow, weight and count) ‘tam dolu konteynır, - yükleme, istifleme, tartma ve sayma gönderici firma tarafından yapılmıştır’ belirlenmiştir. Yükleme ve istifleme gönderici/sigortalı firma tarafından yapılmıştır. Konteynırın gemi ve/veya kamyon ile alıcı firmaya taşınması sırasında gemiden tahliyesi-gemiye yüklenmesi veya yerel nakliye araçlarına yapılan yüklemesi sırasında meydana gelen sarsıntılar sonucunda hasarlanmıştır.
Eksperimizin kanaatine göre söz konusu emtianın istiflemenin yanlış yapılması ve sabitlenmesinin eksik yapılması ve hatalı yapılması nedeniyle nakliye sırasında oluşan sarsıntılarla konteyner içerisinde hasar meydana gelmiştir.
Hasar tutarı: 13.500,00 EUR
% 10 Ek bedel: 1.350,00 EUR
Hasar tutarı: 14.850,00EUR
SONUÇ: Raporumuza konu olan hasarla ilgili hasar tutarı 14.850,00 EUR olarak belirlenmiştir. Hasar tutarı poliçe şartları kapsamı dışında değerlendirilmiştir. (Enstitü Yük klozları 4.3.Sigorta edilen şeyin ambalajlanma veya hazırlanmasındaki yetersizlik ya da uygunsuzluğun neden olduğu ziya, hasar veya masraf. [Konteynır veya liftvan içine yapılan istifleme, bu sigorta başlamadan önce ya da sigortalı veya adamları tarafından yapıldığında, bu 4.3 Klozu bakımından "ambalajlama” ya dahil sayılır]. ”
Tespitlerinin yapılmış olduğu görülmüştür.
İşbu ekspertiz raporu doğrultusunda, davalı sigorta şirketinin 14.01.2020 tarihli bir yazı ile başvuran sigortalısına;
“Yapılan inceleme sonucunda, hasar talebinde bulunulan emtealarm konteyner yüklemesinin tarafınızdan yapıldığı tespit olunmuştur. Talebinize konu zararın, Enstitü Yük Klozları [A]4.3 maddesinde belirtilen "Sigorta edilen şeyin ambalajlanma veya hazırlanmasındaki yetersizlik ya da uygunsuzluğun neden olduğu ziya, hasar veya masraf. [Konteynır veya liftvan içine yapılan istifleme, bu sigorta başlamadan önce ya da sigortalı veya adamları tarafından yapıldığında, bu 4.3 Klozu bakımından "ambalajlamaya dahil sayılır” maddesi gereği teminat dışı olması nedeniyle tazminat tahakkuk etmediğini üzülerek bildiririz.”
Şeklinde düzenlenerek sigortalının tazminat talebinin reddedilmiş olduğu görülmüştür.
Hasar gören teknelerde meydana gelen zarar tutarının tespiti teknik bir husus olup alanında uzman kişilerce yapılması gerekmektedir. Sigorta Tahkim Komisyonu’nca heyetimize tevdii edilen işbu başvuru dosyası da teknik inceleme gerektirmektedir. Bu nedenle 29.05.2020 tarihli ara karar ile uyuşmazlığın çözümü hususunda taraflar arasındaki ihtilafın halli, iddia ve savunmanın, sunulan delillerin dikkate alınarak taraflar arasında ihtilaf konusu olması sebebiyle Yargıtay’ın esas aldığı emsal kriterlere uygun olarak XXXXXX no.lu konteyner içerisindeki makine akşamlarının istifleme ve sabitlemesinin deniz taşımasına uygun şekilde yapılıp yapılmadığının belirlenmesine yönelik bilirkişi raporu aldırılmasına, bu hususların incelenip değerlendirilmesi için Sigorta Tahkim Komisyonu Bilirkişi Listesinde XXX sicil no. ile kayıtlı bulunan Gemi İnşa ve Makina Mühendisi XXX tarafından dosya üzerinden bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmiştir.
Bilirkişi tarafından hazırlanan 05.06.2020 tarihli raporda özetle;
“Tartışmasız olduğu üzere, hem kara yoluyla hem de gemiyle taşınacak olan söz konusu konteynerin içerisindeki yüklerin kaymasını önlemek (yük netası) için yapılması gereken lashing (sabitleme) işlemleri tamamen yükletenin/taşıtanının sorumluluğundadır. Ancak, Türkiye’den Mısır’a kadar olan uzun deniz yolculuğunun tehlikeleri göz önüne alınarak, yükleten/taşıtan (Davacı) tarafından dava konusu makine aksamlarının, uygulamada yapıldığı üzere gerdirmeli polyester spanzetler yardımı ile her bir yöne doğru yukardan aşağıya bastıracak şekilde konteyner içerisindeki lashing halkalarına bağlanması ve tahta takozlarla sabitlenmesi gerekirken, böyle bir “lashing” yani sabitleme işleminin yapılmamış olduğu, yani özetle yükün emniyete alınmamış olduğu saptanmıştır.
Sonuç olarak, davacı başvuran tarafından Çorlu’dan Mısır’a kara ve deniz yolu taşıması ile sevk edilen XXX XXX no.lu konteyner içerisindeki makine aksamlarının istifleme ve sabitleme işlemlerinin uygun yeterlilikte yapılmamış olduğu tespit ve kanaatine varılmıştır.”
Denilmekte olduğu görülmüş olup bilirkişi aynı gün içerisinde raporunu sisteme yüklemiştir.
Bilirkişi tarafından düzenlenen 05.06.2020 tarihli rapor dosya içeriğine uygun olup, denetime elverişli bulunmuş ve aynı gün sistem üzerinden taraflara tebliğ edilmiştir.
Başvuran vekili ve sigorta şirketi vekili yasal süresi içerisinde rapora karşı itiraz ve beyanda bulunmuşlardır.
İtirazlar ve beyanlar birlikte değerlendirildiğinde, itirazlar bakımından kök rapordaki tespit ve değerlendirmeleri değiştirecek yeni bir bilgi, belge sunulmadığından, Gemi İnşa ve Makina Mühendisi XXX tarafından düzenlenen bilirkişi raporu, Yargıtay kararlarına uygun denetime açık, gerekçeli ve hüküm kurmaya elverişli bulunduğundan itirazlar reddedilmiş ve dosyada mevcut belgeler ve bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilerek yargılamaya son verilmiştir.
Dava dosyasında saklı 20/09/2019 tanzim tarihli, XXX numaralı Nakliyat Emtia Sigorta Poliçesi incelendiğinde;
- Emtia cinsinin 121 adet Ram makinesi aksamları olduğu,
- Emtiaların balonlu naylona sarılmak suretiyle ambalajlama yapıldığı,
- Nakliye aracının XXX isimli gemi olduğu,
- Sevkiyatın Tekirdağ’dan başladığı ve Mısır’ın Alexandria limanında sona erdiği,
- Sigorta bedelinin 742.500,00 EUR (%10 ek bedel dahil) olduğu
- Teminat kapsamı Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartları ve ICC (A) C1.252 ve poliçede yazılı diğer özel şartlar gereğince akdedilmiş olduğu tespit edilmiştir.
Taşıyan sıfatıyla XXX. tarafından düzenlenen ve imzalanan 26.09.2019 tarih ve XXX no.lu Konişmento incelendiğinde; yükletenin başvuran sigortalı XXX Makine Pazarlama San.ve Tic.Ltd.Şti., alıcının Mısır'da yerleşik XXX XXX adlı firma olduğu ve toplam 121 adet Ram makinesi aksamları emtiasının, 11 adet 40 feet kapalı konteyner içerisinde Mısır’ın Alexandria limanına taşınmak üzere 26.09.2019 tarihinde Ambarlı, Kumport limanında XXX isimli gemiye (Sefer no: EL1931) yüklendiği görülmüştür.
Konişmento üzerinde bulunan kayıtlar incelendiğinde;
- SHIPPER’S LOAD, COUNT AND STOW kaydı; emtianın konteyner içerisine yüklenmesi, istifi, sayımı, sabitlenmesi ve akabinde konteyner kapısının mühürlenmesi işlemlerinin yükleten sıfatıyla bizzat başvuran XXX Makine tarafından gerçekleştirilmiş olduğunu göstermektedir.
- XXX/XXX (full container load) kaydından ise; konteynerin tamamının tek bir yükleyici tarafından tek bir alıcıya sevk edilmiş olduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda, dava konusu taşıma sırasında XXX XXX numaralı konteyner içerisindeki makine aksamlarının hasarlandığı tespit edilmiştir. Dosyaya mübrez delillerden, XXX XXXno.lu konteyner içerisindeki 11 adet makinenin, başvuran XXX.’nin kendi fabrikasında ve kendi çalışanları tarafından yüklendiği anlaşılmaktadır.
Eksperin ve bilirkişinin kanaatine göre, söz konusu emtianın istiflemesinin yanlış yapılması ve sabitlenmesinin eksik ve hatalı yapılması nedeniyle nakliye sırasında oluşan sarsıntılarla konteyner içerisinde hasar meydana gelmiştir.
Bilirkişi raporu ve dosya kapsamının birlikte incelenip değerlendirilmesi sonucunda; konşimentoya dercedilen “Shipper’s load, count and stow” (yükleme, istifleme, sabitleme ve sayım işlemleri gönderene aittir) klozundan, toplam 121 adet Ram makinesi aksamlarının toplam 11 adet kapalı konteyner içerisine yüklenmesi, istifi, sayımı, sabitlenmesi ve bilahare konteyner kapılarının mühürlenmesi işlemlerinin gönderen sıfatıyla başvuran XXX. şirketinin kendi fabrikasında kendi çalışanları tarafından gerçekleştirilmiş olduğu tespit edilmiştir.
6102 sayılı TTK nun taşıma ile ilgili yükleme ve boşaltma yükümlülüğünü düzenleyen 863. maddesinde yükün araca taşıma güvenliğine uygun şekilde istiflenip bağlanmasının gönderene ait olduğu hususu düzenlenmiştir.
TTKMadde 863 - (1) “Sözleşmeden, durumun gereğinden veya ticari teamülden aksi anlaşılmadıkça; gönderen, eşyayı, taşıma güvenliğine uygun biçimde araca koyarak, istifleyerek, bağlayarak, sabitleyerek yüklemek zorundadır...”
Hükmünü havidir.
Uyuşmazlık konusu olayda, başvuru sahibi sigortalı XXX Makine Pazarlama San.ve Tic. Ltd. Şirketi gönderen/yükleten sıfatına haizdir.
Diğer yandan, poliçenin ICC (A) klozu hükümlerine göre düzenlenmiş olduğu göz önüne alındığında klozun. 4. İstisnalar maddesi:
“ Bu sigorta hiçbir halde [aşağıdakileri] kapsamaz;
4.3. Sigorta edilen şeyin ambalajlanma veya hazırlanmasındaki yetersizlik ya da uygunsuzluğun neden olduğu zıya, hasar veya masraf. [ Konteynır içine yapılan istifleme, bu sigorta başlamadan önce ya da sigortalı veya adamları tarafından yapıldığında, bu 4.3 Klozu bakımından “ambalajlama”ya dahil sayılır]. “
Şeklinde düzenlenmiştir.
Emtea Nakliyat Sigortası Genel Şartlarının 5. maddesi ise; “.malların gereği veçhile hazırlanmamış veya tertiplenmemiş olmasından veya ambalaj kifayetsizliğinden ileri gelen ziya ve hasarlar teminat dışıdır.”
Hükmünü havidir.
Somut olayda olduğu üzere bu tip yüklerin kara ve denizyolu ile taşınması durumunda, yükleme sonrasında uygun ve kifayetli lashing (sabitleme/bağlama) malzemeleri ile yükün uygun şekilde güvenceye alınması gerekmektedir. Zira bu tip yükler kamyonun ve/veya geminin olağan seyri sırasındaki devinimleri nedeni ile istiflendiği yerden oynama eğilimindedir.
Sonuç olarak; XXX XXX numaralı konteyner içerisinde XXX isimli gemiyle Mısır’a sevk edilen Ram makinesi aksamlarında meydana gelen hasarların, konteynerin dış yapısında düşmeye bağlı bir deformasyon, çarpma izi olmadığı hususu da dikkate alındığında, yükün başvuran sigortalı tarafından taşıma güvenliğine uygun olarak konteyner içerisinde istiflenmemiş/ sabitlenmemiş/bağlanmamış olması sebebiyle taşıma esnasındaki devinimler nedeniyle yükün kayarak istifinin bozulmasından kaynaklandığı, bu bağlamda taşınan emtiada meydana gelen hasarın ICC (A) kloz 4.3. ve Genel Şartlar m.5 hükümleri uyarınca teminat dışı olması nedeniyle başvuranın talebinin reddine karar verilerek yargılamaya son verilmiştir.
4.2. Gerekçeli Karar
Heyetimizce dosya üzerinde yapılan inceleme ve yukarıda açıklanan gerekçelerle, somut olayda meydana gelen riziko ve hasarın teminat kapsamı dışında olması nedeniyle tazminat ödemesinin bütün şartları gerçekleşmemiş olduğundan sigorta şirketinin başvuru sahibi sigortalısına sigorta tazminatı ödemekle yükümlü olmadığı şeklinde hüküm kurulmuştur.
5. KARAR
Yapılan değerlendirmeler ve belirtilen gerekçeler neticesinde;
1. Başvuranın başvurusunun REDDİNE,
2. Başvuran tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendisi üzerinde bırakılmasına,
3. Aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketi vekil ile temsil edildiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ve 5684 sayılı yasanın 30/17. maddesi uyarınca 680.-TL ücreti vekaletin başvurandan tahsili ile sigorta şirketine ödenmesine,
5684 sayılı Kanunun 30/12. maddesi hükmü gereği, kararın bildirim tarihinden itibaren 10 gün içinde Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde itiraz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy