(5684 S. K. m. 30)
05.11.2017 tarih ve K-2017/452118 Sayılı Hakem Karar (Nakliyat)
1. BAŞVURU KONUSU UYUŞMAZLIK VE YARGILAMA USULÜNE İLİŞKİN BİLGİLER
1.1. Uyuşmazlık konusu olay ve talep:
Dosya muhteviyatı olarak dosyaya sunulan bilgi ve belgeler kapsamında uyuşmazlığın temel nedeni, başvuran vekilinin iddialarına göre, başvuranın ihracattaki hem bürokratik hem KDV kolaylıklarından dolayı, XX Ticaret A.Ş aracılığı ile ihraç ettiği muhtelif havlu emtiasının aracı/fiili taşıyıcı firmalarla sahte/yanlış/gerçek olmayan CMR’lar düzenlenerek malın menziline varmadığı ya da kötü niyetli kişilerce zayi edildiği ve sonuç olarak istekleri dışında ya çalındığı ya da ellerinden çıktığına ilişkindir.
Başvuran vekili yapılacak bilirkişi incelemelerine göre alacak miktarlarının netleşmesinin ardından miktarını kesinleştirecekleri alacaklarına dair şimdilik 2.000.- USD belirsiz alacak davası usulünde olan alacaklarına temerrüt tarihinden itibaren uygulanacak yıllık USD mevduatına en yüksek faiz veren banka faizi ile birlikte aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketinden tazminine karar verilmesini talep etmektedir.
1.2. Başvurunun hakeme intikaline ve incelemesine ilişkin süreç:
Başvuran vekili 250.-TL tutarındaki başvuru ücretini 12.07.2017 tarihinde Sigorta Tahkim Komisyonu'nun XXX Bankası nezdindeki hesabına yatırmıştır.
Başvuran vekili Sigorta Tahkim Komisyonu Başvuru Formunu doldurmuş imzalamış ve başvurusu uygun görülerek Komisyonca 2017.E.XXXX sayılı dosya açılmıştır.
Başvuran vekili, başvuru formunda, Sigorta Kuruluşunun Başvuru ile ilgili olarak nihai cevabı verdiğini, konu ile ilgili olarak mahkemeye veya HMK’na göre Tahkime veya Tüketici Sorunları Hakem Heyetine müracaat etmediğini, Başvuru konusuna ilişkin devam eden bir ceza davası veya savcılık soruşturmasının olmadığını, Başvuru konusu ile ilgili olarak Hazine Müsteşarlığına veya başka bir şikayet merciine müracaat etmediğini beyan etmiştir.
Sigorta Tahkim Komisyonu Hayat Dışı XX tarafından düzenlenen Raportör Başvuru İnceleme Raporu ile taraflarca Komisyona intikal ettirilmiş olan bilgi ve belgelerden müteşekkil dosya muhtevasının esastan karara bağlanmak üzere 2017.E.XXXX esas sayılı başvuru dosyası ile birlikte Uyuşmazlık Hakemine gönderilmesi hususu Komisyon Başkanlığı'nın takdirine sunulmuştur.
Sigorta Tahkim Komisyonu, yapılan inceleme sonucunda, başvuruya konu edilen uyuşmazlığın 5684 Sayılı Kanunun 30.maddesinin 15.fıkrası uyarınca karara bağlanmak üzere XXXX Sicil Numaralı Sigorta Hakemine havalesinin uygun görüldüğünü ve uyuşmazlığın çözümünün 5684 Sayılı Kanunun 30.maddesi, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ilgili hükümleri ile Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik, Sigorta Tahkim Usulü ve Sigorta Hakemlerine İlişkin Tebliğ ve diğer ilgili mevzuat çerçevesinde gerçekleştirileceğini 09.08.2017 tarih XXXX sayılı yazıları ile taraflara bildirmiştir.
Dosyanın 28.08.2017 tarihinde Komisyon’dan teslim alınmasını müteakip, hakem tarafından dosyaya sunulu belgeler üzerinden gerekli inceleme yapılmış, uyuşmazlığın çözümü için duruşma yapılmasına ve bilirkişi atanmasına gerek olmadığına karar verilmiştir.
2. TARAFLARIN ORTAYA KOYDUĞU MADDİ VE HUKUKİ İDDİALAR
2.1. Başvuru sahibinin iddia, delil ve talepleri:
Başvuran vekili Sigorta Tahkim Komisyonu Başvuru Formuna ekli dilekçesinde iddia, delil ve taleplerini açıklamalar başlığı altında aynen;
“Müvekkil XX, tekstil işi yapmakta ve gerçek kişi olarak XX Tekstil adına iş yeri vardır. Müvekkil sigorta ettiren sıfatıyla (Nakliyat Sigorta Poliçesi XXXX) mezkur poliçede sigorta ettiren sıfatıyla taraftır.
1.OLAYIN İZAHI: Müvekkil ihracatını, poliçede sigortalı olarak gözüken. XXX (müvekkil ihracattaki hem bürokratik hem KDV kolaylıklarından dolayı ihracatı XXX) A.Ş ile yapmıştır. XXX Tekstil Dış Ticaret A.Ş eliyle yapmıştır. Bu şirketle müvekkil arasında sözleşme imzalanmış ve buna göre;
- 23.11.2016 tarih ve Gümrük Müdürlüğünün XXXX no.lu gümrük beyannamesiyle ürünler ihraç edilmiştir.
- İhracatçı, XXX AŞ müvekkilin ürünlerini, XXX ve XXX no.lu CMR konşimentolarıyla XXX Nakliyat Gıda Tar. Hayv. İnş. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti ile alıcıya teslimi için anlaşmışlardır.
- Ürünler, XXXXX adresine gönderilecekti.
- -Alıcı firma. Akreditif açan.(Cif satış), XX e amir banka XXX
- -Ürünleri taşıyan araçlar:
XXX no.lu CMR'ye göre XX ve XX plakalı ve XXX no.lu CMR'ye göre XX ve XX no.lu araçlardır.
- İhraç edilen ürünler 300.000 USD bedelli ve 39.032.70 kg'lık. %l00 Bambu Havlu' dur.
- Müvekkil XX 'deki işlemleri de XX Bankası XX Şubesi üzerinden Genel Müdürlük eliyle "vesaik mukabili ihracat" şeklinde yürütmüştür.
- XXX Nakliyat Ltd. Şti ihracatı fiili taşıyıcı durumunda olan XXX firması ile ihracatı sağlamaya karar vermiştir, Netice olarak mallar ilgili ekteki CRM senetleri ile taşınmak üzere bu firmalara teslim edilmiştir. Bu belgeler dilekçemiz ekindeki Gümrük Müdürlüğü yazısı olarak sunulmuştur.
Müvekkil şirket ile sigorta ettiren XX A.Ş arasındaki Aracı İhracatçı Sözleşmesini de arz ediyoruz.
2. Malın rızamız dışında elden çıkması süreci-Maddi Hukuk
Müvekkil devredilebilir akreditif ile işlemleri yapmıştır. Ama akreditifte sorun çıkınca müvekkilce durum XX A.Ş’ye bildirilmiş ve malın alıcıya teslim edilmemesi talimatı XX ’a ve XX Gümrük Müdürlüğüne malın teslim edilmemesi istenmiştir. Bu yazılı bildirim üzerine fiili taşıyıcı XX firması ekteki yazılı beyanı ile günlük 150.-USD üzerinden malın alıcıya teslim edilmeden gümrükte bekletileceğini müvekkil ihracatçısına bildirmiş (08.12.2016) ama daha sonra iznimiz olmadan mallar indirilmiştir. Lakin müvekkil malların teslim edilip edilmediğini, indirilip/ indirilmediğini bilmemektedir. Neticede banka kayıtlarından da belli olduğu üzere müvekkilce para tahsil edilmemiştir. Mallar çalındı veya rızamız dışında elimizden çıkmış oldu.
Mezkur olay için, talebimiz ile müvekkil mallarını teminen yapılan poliçe (all risk) teminatının tarafımıza ödenmesi için poliçeden sigortalı gözken ihracat şirketince davalı şirkete başvuru yapılmış ve şirketçe XXXX no.lu hasar dosyası açılmıştır. Şirket cevaben hasar ödemesi yapmayacağını bunu da alıcı/satıcı arasındaki “ticari anlaşmazlık” olduğunu sigorta edilen malların zayi olmadığını beyan etmiştir. Müvekkilin ihraç ettiği 39 ton mal XX A,Ş firmasının aracılığıyla XXX no.lu CMR sözleşmesi ile taşınmış olup malların piyasa değeri 300.000.-USD' dır.
Müvekkil firmanın ihracatını yapan XX A.Ş tarafından düzenlenen tek ve gerçek CMR belgeleri 23.11.2016 tarihli XX ve XX no.lu belgelerdir. Sigorta şirketinin ret cevabında zikredilen ve tarafımızca kabul edilmeyen XXX no.lu CMR' lerin düzenlenmesi ve bunlarla işlem yapılması bilgimiz ve muvafakatimiz dışında gerçekleşen hadiselerdir. Kaldı ki ret cevabında yazılı olduğu üzere, XXX firması ile alt taşıyıcı malları taşıyan aracın plakalarını da zikrederek Gümrükte bulunan malların ücreti mukabili bekletileceğini boşaltma sahasına geçilmeyeceğinin beyan edilmiş/tespiti yapılmıştır.
11.HD XX vd pek çok içtihadında olduğu gibi mal alıcıya ulaşmadığı gibi malın teslim edildiğine dair belge de yoktur. Sadece fiili taşıyıcı, malı gümrük sahasına indirdiğini iddia etmektedir. Kaldı ki bu işlem hem e-posta ve hem de noter yazısı ile sabit olduğu üzere rızamız dışında elden çıkarıldığı gibi sahte CMR ’ler de düzenlenmiş bu anlamda mallar çalınmıştır. Şöyle ki;
Gümrük Müdürlüğü’nün ekteki yazısında da beyan edildiği üzere Tır Karnesi ve eklerine göre;
- Taşıma yapan Tırlar ve CMR ler şöyledir. XXX no.lu CMR ye göre XX ve XX plakalı ve XX no.lu CMR ye göre XX ve XX no.lu araçlardır.
- Alıcı firma, Akreditif açan, (Cif satış) XX’ e amir banka XX
- Taşınan mal, 300.000 USD bedelli ve 39.032.70 kg’lık % 100 Bambu Havludur.
- Aracı Banka, XX Bankası XX Şubesi üzerinden Genel Müdürlük eliyle “vesaik mukabili ihracat" şeklindedir.
- XX Nakliyat Ltd. Şti. dir. Alt taşıyıcı XX firmasıdır.
Devamen iki no.lu izahatta yazılı olduğu, ekteki yazışmalar ve ihtarlardan da anlaşılacağı üzere müvekkil malın asla alıcıya teslim edilmemesi ve hatta malın ücreti mukabil bekletilmesi talebine karşılık, taşıyıcıların önce malı bekletme isteğini onaylamaları ve (sonrasında asla kabul etmediğimiz başka sahte CMR belgeleri ile malı indirdikleri sabittir) malı indirmeleri, mal ile alakalı da müvekkile “alıcı ile aranızdaki ödeme sorununun tarafı değiliz, bizi ilgilendirmez, taşıma ve bekletme ve ücretlerini ödeyiniz.” şeklindeki yazı ve ihtarları nazara alındığında malın hukuken zayi olduğu noter ihtarları ile sabittir.
Yine hasar dosyası açılması sırasında eksperin isteği ile üzerine hem sigorta ettiren hem sigortalı taşıyıcılar (akid ve fiili taşıyıcı) ve malı sipariş edenler hakkında savcılık şikayetinde bulunmuşlardır. Savcılık hukuki anlaşmazlık yorumu ile takipsizlik kararı vermiştir.
Akredite bedelinin çıkan sorunlarla ödenmediği banka cevaplarından da sabit olduğu üzere müvekkil zarara uğramıştır.
3.Usul Hukuku İzahları ve İçtihatlar:
Ticaret Kanunu ve ilgili uluslararası sözleşmelerle sabit olduğu üzere, başkası hesabına sigorta (sigortalı lehine) hukuken 3.şahıs lehine sözleşmedir. Sigortalı lehine olan haklar bulunsa da sigorta ettiren sigorta sözleşmesinden sigortalı lehine doğan haklar üzerinde, kendi namına tasarruf edebileceği, sigortalının muvafakatı olmadan teminatı alabileceği ve bu hali ile husumet ehliyeti olacağı sabittir. Dolayısıyla müvekkilin davacı sıfatı mevcuttur.
Müvekkil malını XXX - XXX no.lu CMR ile gönderdiği halde aracı/fiili taşıyıcı firmalarla sahte/yanlış/gerçek olmayan CMR’ler düzenlenmiş ve mal menzile ya varmadı ya da kötü niyetli kişilerce mal zayi edilmiştir ve netice olarak malımız isteğimiz dışında ya çalınmış ya da elimizden çıkmıştır.
Sigorta poliçesi ile ilgili mevzuata dayanan aşağıdaki içtihatlara göre ilgili teminatın tarafımıza ödenmesi gerekmektedir.
11.HD 2014/183-2000/1600-1983/5111-1979/1759-1988/4452 vd. kararlarında ve hatta HGK İçtihatları ile sigorta ettirenin menfaat sahibi olarak talepte bulunabileceği ve davada taraf olabileceği sabittir.
Lehine sigorta yapılan XXX A.Ş davalıya başvuru yapıp mezkur hasar dosyasını açtırması yanında tarafımızca o hasar dosyası üzerinden 06.02.2017 günü tarafımıza olumlu veya olumsuz bir netice verilmesini istediğimiz e-posta ihtarımıza cevap vermemiştir. Zaten XXX A.Ş’ye verdiği cevapla hasar ödemesini reddetmiş durumdadır. Bu hali hem süre hem husumet yönünden müvekkil adına dava açma şartları oluşmuştur.
Davalının sigorta ettiği teminatlar poliçe ve genel şartlarına göre dosya kapsamında
- Müvekkilce sigorta ettirilen malın bedeli, taşıyıcılara ekteki fatura ve belgelere göre ödenen taşıma bedelleri ve her türlü vergiler,
- Dava sonucunda AAÜT göre müvekkilce tarafımıza ödenecek olan savunma ve temsil masrafları taleplerimiz ve sair malın ihracına yönelik taleplerimizle alakalı olarak,
Dosya üzerinde yapılacak olan tüm fatura bedelleri ve takdir olursa emsal ürünlerin değerlemeleri tespiti ve bunlar üzerinden yapılacak olan bilirkişi incelemelerine göre kesinleştireceğimiz alacağımıza kadar şimdilik 1.000 USD kadar belirsiz alacak davası olarak talepli davamızı açıyoruz.
H. Sebepler: TTK, HMK, SK, TBK ve ilgili sözleşme
Deliller: Sigorta hasar dosyasına her türlü istenilen belgeler sunulmuştur. Buna göre deliller, savcılık kayıtları, banka cevabi yazıları, taşıyıcılarla yapılan sözleşme, yazışma, fatura, ödeme, ihtar yazışmaları, mal bedelini gösterir kayıtlar, gümrük kayıtları ve yasal delail.
Netice-i Matlup: Fazlaya ilişkin tüm hak ve alacaklarımız saklı kalmak üzere,
*Sigorta edilen teminat bedellerinin (mal, nakliye, vergiler, savunma-temsil bedelleri ve sair malın ihracına yönelik bedeller) yapılacak olan bilirkişi incelemelerine göre alacak miktarlarının netleşmesinin ardından, miktarını kesinleştireceğimiz alacağımıza dair şimdilik 2.000 USD’nin belirsiz alacak davası usulünde olan alacağımıza,
*Temerrüt tarihinden itibaren uygulanacak yıllık USD mevduatına en yüksek faiz veren banka faizi üzerinden işleyecek faizi ile tahsiline,
*Yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davalıya tahminle karar verilmesini bilvekale dileriz.12.07.2017” Şeklinde açıklamış ve dosyada saklı belgeleri dosyaya sunmuştur.
Dava dosyasında Sigorta Tahkim Komisyonu tarafından XX Sigorta A.Ş’ ne hitaben yazılmış 21.07.2017 tarih XXX sayılı, uyuşmazlık konusu hakkında şirket görüşü ve eksik belge talep yazısı mevcuttur.
2.2. Sigorta kuruluşunun iddia, delil ve talepleri:
Aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketi, Sigorta Tahkim Komisyonu’nun yukarıda tarih ve numarası yazılı yazıları ile talep ettiği şirket görüşü ve eksik belge talep yazısına süresi içerisinde yanıt vermemiş ve talep edilen belgeleri göndermemiştir.
07.09.2017 tarihinde alınan 1 numaralı uyuşmazlık hakem ara kararı ile Sigorta Tahkim Komisyonu’nun yukarıda tarih ve numarası yazılı yazıları ile talep edilen bilgi ve belgelerin, ekspertiz raporu ile birlikte 5 günlük kesin süre içerisinde aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketince dava dosyasına sunulmasına karar verilmiş ve işbu ara karar tarafların e-posta adreslerine ayni gün tebliğ edilmiştir. Tarafların alındı ve okundu e- postaları dosyada saklıdır.
Aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketi 07.09.2017 tarih ve 1 numaralı ara karar ile kendilerinden talep edilen bilgi ve belgeleri ara kararda belirlenen süre içerisinde dava dosyasına sunmamıştır.
Dava dosyasında aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketince yazılmış bulunan
31.01.2017 tarihli yazıda aynen;
“Konu: XXXX hasar dosyası hk.
Sigortalımız XXX Dış Tic. A.Ş firmasına ait XXXX numaralı nakliyat sigorta poliçesine yapılan hasar ihbarına istinaden XXXX numaralı hasar dosyası açılmıştır.
Yapmış olduğumuz inceleme ve araştırmada nakliye sırasında hasar olduğunu gösteren bir belge bulguya rastlanmamıştır. Sigortalı firma hasar talebinde nakliyeci firma/firmaların sahte CMR belgesi düzenleyerek alıcı firmanın isminin değiştirildiğini iddia etmektedir. Sigortalı firma kendilerindeki XXX ve XXX numaralı CMR belgelerinin gerçek, nakliyeci firmanın XXX ve XXX numaralı CMR belgelerinin sahte olduğunu iddia etmektedir. Nakliyeci firma ise kendilerindeki CMR belgelerinin gerçek sigortalı firmanın sunduğu CMR belgelerinin sahte olduğunu iddia etmektedir. Nakliyeci firmanın göndermiş olduğu CMR belgelerinde ilgili ülkelerin gümrük mühürleri bulunmaktadır. Sigortalı firmanın göndermiş olduğu CMR belgelerinde alıcı kısmı “ XX” gönderildiği yer “XX” olarak belirtilmiştir. Nakliyeci firmanın göndermiş olduğu CMR belgelerinde alıcı “XX” olarak belirtilmiştir. Malların sevk adresi aynıdır. Söz konusu emtialar XX Gümrüğüne indirilmiştir. Sigortalı firma malların nakliyeci firma tarafından gümrüğe indirilmemesi ve Türkiye’ye geri getirilmesini talep ettiklerini belirtmiştir. Nakliyeci firma yetkili malları Özbekistan gümrüğüne teslim ettiklerini CMR belgelerinin doğudaki gümrük kapısında düzenlendiği (uygulamada bunu sık sık yaptıklarını) belirtmiştir. XX firması sigortalı firmaya göndermiş olduğu yazıda “23.11.2016 tarihinde yüklemiş olduğunuz XXX plakalı iki aracın sizden onay almadan boşaltılmamasını talep etmiş bulunmaktasınız. Şu anda iki aracımızda XX Gümrük Müdürlüğü sahasındadır. Gümrüğe evraklarını teslim etmiş bulunmaktadırlar. Sizden onay almadan boşaltma sahasına geçilmeyecektir. Araçlar için bu günden başlamak üzere 150.-USD bekleme ücreti tarafınıza faturalandırılacaktır.” belirtilmiştir. Sigortalı firma nakliyeci firmanın kendilerinin onayı olmadan yeni CMR belgesi düzenlediği, bu belgeler üzerinde gönderici kısmında kendi kaşelerinin olmadığını belirterek sigorta şirketi tarafından zararın karşılanmasını talep etmiştir. Yapmış olduğumuz inceleme ve araştırmada nakliye sırasında bir hasar meydana gelmediği, ancak sigortalı firma, alıcı firma ödeme yapılmadığı için ticari anlaşmazlık olduğunu sigortalı firma akreditifle ilgili başlayan sorun ile birlikte nakliyeci firmaya emtiaları alıcı firmaya / gümrüğe teslim etmemesi talimatı verdikleri halde sonradan düzenlenen CMR belgeleri ile gümrüğe teslim ettiklerini kendilerinin onayı olmadan gümrüğe teslim edildiğini belirterek sigorta şirketinden zararın tazmin edilmesini talep etmiştir.
Oluşan hasarın sigorta kapsamına girmediğini ve ilgili hasar dosyasının hasarsız olarak kapatıldığını bilgilerinize sunarız.” Şeklinde bir açıklama yapılmıştır.
3. UYUŞMAZLIĞA UYGULANACAK HÜKÜMLER
Uyuşmazlığın çözümünde Türk Ticaret Kanunu’nun Sigorta Hukuku’na ilişkin hükümleri Borçlar Kanunu, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ilgili hükümleri, 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu, Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik, Sigorta Tahkim Usulü ve Sigorta Hakemlerine İlişkin Tebliğ, CMR Konvansiyonu, Emtia Nakliyat Sigorta Poliçesi Genel Şartları, Teklif tarihi 21.11.2016 olan XXXX Numaralı Nakliyat Sigorta Poliçesi Özel Şartları, Institute Cargo Clauses (A) 1.1.82 CL 252 hükümleri, tarafların beyan, iddia ve savunmaları ile bunları tevsik eden deliller, yorum kuralları ve ilgili mevzuat dikkate alınmıştır.
4. DEĞERLENDİRME, GEREKÇELİ KARAR
4.1. Değerlendirme:
Dosyadaki belgelerin incelenmesinden XX Tekstil Dış Ticaret A.Ş nin XXXX numaralı Nakliyat Sigorta Poliçesinin Sigortalısı, başvuranında sigorta ettiren sıfatı ve dava dosyasında saklı XX Dış Ticaret A.Ş‘nin 25.07.2017 tarihli muvafakatnamesi gereği aktif husumet ehliyetinin, davalının da teminat veren sigortacı konumunda olması nedeni ile pasif husumet ehliyetinin bulunduğu tespit edilmiştir.
Dava şartları yönünden davanın görülmesine engel başkaca bir eksiklik bulunmadığı anlaşıldığından uyuşmazlığın esasına girilmiştir.
Taraflar arasındaki ihtilaf sahte/yanlış/gerçek olmayan CMR poliçeleri ile varma mahallinde menzile varmadığı ya da kötü niyetli kişilerce zayi edildiği iddia edilen emtiada meydana gelen zararın nakliyat emtia sigorta poliçesi kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceğidir.
Olay; Dosyada saklı belgelere ve başvuran vekilinin beyanına göre XXXX numaralı nakliyat sigorta poliçesinde sigorta ettiren sıfatı ile XXX Sigortalı XX Ticaret A.Ş ile aralarında yaptıkları 16.11.2016 tarihli Aracı İhracat Sözleşmesine istinaden 39.032.70 kg ağırlığındaki % 100 Bambu Havlu emtiasının ihracatını XX / XX -/ XX plakalı araçlar ile fiili taşıyıcı XX Lojistik İnşaat ve Dış Ticaret Ltd. Şti ile gerçekleştirmiştir.
Taşımayı gerçekleştiren araçlar 23.11.2016 tarihinde XX Gümrüğünden çıkmış ve 06.12.2016 tarihinde XX Gümrük sahasına girmiştir. Nakliyatı gerçekleştirilen emtia burada sahte olduğu iddia edilen XXX ve XXX numaralı CMR’lar ile gümrükten çekilmiştir.
XX , 02.01.2017 tarihinde T.C. XX Cumhuriyet Başsavcılığı’na verdiği ifade tutanağı ile XX’a ihracatı gerçekleştirilen 300.000.-USD karşılığındaki emtianın sahte CMR’ler ile gümrükten çekildiği, akreditifin devrinde sorun çıktığı, paranın hesaplarına intikal ettirilmediği gerekçeleri ile XXX ve XXX Nakliyat Firmalarından şikâyetçi olmuştur.
CMR Sigortaları Uluslararası Karayolu Taşıyıcılarının taşıdıkları mallara ilişkin sorumluluklarını teminat altına alan bir sigorta türüdür.
CMR Konvansiyonu; Taşımacının Sorumlu Olduğu Kişiler: Madde 3;
“Bu sözleşmenin uygulanması bakımından taşımacı, çalıştırdığı kişilerin ve taşımanın yapılması için hizmetlerinden yararlandığı diğer kimselerin görevleri sırasında hareket ve ihmallerinden sanki bu hareket ve ihmalleri kendisi yapmış gibi sorumlu olacaktır.”
CMR Konvansiyonu Taşıyıcının Sorumluluğu; Madde 17/1;
“Taşımacı, yükü teslim aldığı andan, teslim edinceye kadar, bunların kısmen veya tamamen kaybından ve doğacak hasardan sorumludur.” Hükümlerini haizdir.
Nakliyat Sigortaları ise;
Herhangi bir yükün, onu taşımaya uygun karayolu, havayolu, denizyolu ve demiryolu nakil vasıtalarıyla bir yerden bir yere taşınması esnasında uğrayabileceği hasar ve kayıpları poliçede belirlenmiş Nakliyat Sigortası Genel Şartları ve Özel Şartlar kapsamında güvence altına alan sigorta türüdür.
4.2. Gerekçeli karar:
Başvuran sigorta ettiren sıfatı ile XX ’a sevkiyatı gerçekleştirilen havlu emtiasını XXXX numaralı Nakliyat Sigorta Poliçesi ile 300.000.-USD sigorta bedeli üzerinden sigorta ettirmiştir.
Dosyada saklı XXXX numaralı Nakliyat Sigorta Poliçesi;
Emtia Nakliyat Sigortaları Genel Şartları, Institute Cargo Clauses (A) 1.1.82 CL 252 ve devamı klozlar mucibince akdedilmiştir.
Institute Cargo Clauses (A) 1.1.82 CL 252’nin 1.Rizikolar Klozu,
“Bu sigorta 4, 5, 6 ve 7. klozlarda istisna edilenler hariç, sigorta edilen şeyin her türlü riziko nedeniyle uğrayacağı ziya veya hasarı kapsar” hükmünü haizdir.
Ayni Klozun Süre 8.Transit Klozu ise; (Bu kloz taşınacak yükün sigortasının ne zaman ve nerede başladığını, hangi şartlara göre devam ettiğini ve ne zaman nerede sona erdiğini açıklamaktadır.)
8.1 Bu sigorta malın taşınmak üzere burada yazılı depo veya istif yerini terk ettiği anda başlar, taşımanın olağan yolu boyunca devam eder ve
8.1.1 burada yazılı varma yerinde alıcıya ya da diğer son depo veya istif yerine teslimi ile
8.1.2 sigortalının burada yazılı varma yerinden önce veya varma yerinde
8.1.2.1 taşımanın olağan yolundan başka bir yerde depolama veya
8.1.2.2 ayırma yahut dağıtım için kullanılmak üzere seçeceği herhangi bir depo veya istif
yerine teslim ile ya da,
8.1.3 sigorta edilen malın son boşaltma limanında deniz aşan gemiden boşaltılmasının tamamlanmasını izleyen 60 günün sona ermesi ile, bunlardan hangisi daha önce gerçekleşirse, ona göre sona erer. Hükümlerini haizdir.
Ayrıca Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartları Madde 5.
Aşağıdaki hallerin gerek doğrudan doğruya, gerek dolayısıyla doğuracağı avakıp sigortaya dahil değildir:
Yasak veya gizli ticaret, kaçakçılık, emtianın ithal, ihraç veya transitine müteallik kanun ve nizamlara aykırılık, hakikat hilafı beyan, sigorta akidinin veya sigortalının veyahut bunların adamlarının vekil veya mümessillerinin fiil veya kusurları.
Aşağıdaki hususlar, sigorta hususi avarya dahil akdedilmiş olsa bile sigortanın dışındadır:
Malların sevk ve naklinde, sebebi ne olursa olsun vaki gecikmeler, karantina veya kışlama tevakkufları, yükleme veya boşaltma istarya ve süresteryaları ile bunlara ait resim, harç ve masraflar; kur ve rayiç farkları veya faiz kayıpları, teslim etmemekte temerrüt veya geç teslim tazminatı., kardan mahrumiyet; malların zati ayıbına izafe olunabilecek her türlü avarya, zayiat, bozulma ve eksilmeler , malların gereği veçhile hazırlanmamış veya tertiplenmemiş olmasından veya ambalaj kifayetsizliğinden ileri gelen ziya ve hasarlar; suhunetin ve atmosferik şartların tesirleri; mutad akma, fire ve aşınmalar fare, sıçan, kurt ve diğer haşaratın ika ettiği tahribat.
Sigortanın akidi nakliyatı bizzat yaptığı veya adamlarına yaptırdığı takdirde, kaptanın ve gemi adamlarının barataryasından, hile ve hud'asından, ihmalinden, ihtiyatsızlığından, ehliyetsizliğinden ileri gelen ziya ve hasarlar sigortaya dahil değildir. Hükmünü haizdir.
Dava konusu olayda taşınan emtianın taşıma süresince her hangi bir hasara uğramadan varma mahalline ulaşmış olması ve 8.1.1’e göre seferin sona ermesi nedeni ile talep edilen hasarın sigorta poliçesi teminatı kapsamında olmadığına karar vermek gerekmiştir.
Başvuran, aracı/fiili taşıyıcı firmalarca sahte/yanlış/gerçek olmayan CMR lar düzenlenerek malın menzile ya varmadığını ya da kötü niyetli kişilerce malın zayi edildiğini ve netice olarak malın iradeleri dışında ya çalındığını ya da ellerinden çıktığını iddia etmektedir.
Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartları Madde 5 hükmüne göre sigortanın akidinin nakliyatı yaptırdığı taşıma firmasının barataryasından, hile ve hud’asından, ihmalinden, ihtiyatsızlığından, ehliyetsizliğinden ileri gelen ziya veya hasarlar sigortaya dahil değildir.
Bu hükme göre de taşınan malın sahte CMR belgeleri düzenlenerek varma mahallinde gümrükten çekilmesi de sigorta kapsamında olmadığından başvuranın başvurusunun reddine karar vermek gerekmiştir.
Aleyhine başvuru yapılan sigorta şirketi vekil ile temsil edilmediğinden bu konuda hüküm kurulmamıştır.
5. KARAR: Yukarıda yapılan değerlendirme ve açıklanan gerekçelerle;
5.1. Başvuranın başvurusunun reddine,
5.2. Başvuran tarafından yapılmış bulunan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30/12 ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun md.439 hükümlerinde sayılan hallerde temyiz hakkı saklı kalmak kaydıyla kararın taraflara tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde Komisyon nezdinde itiraz yolu açık olmak üzere karar verilmiştir. (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy