(Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı İçin Mukavele Sözleşmesi (CMR) m. 32) (6102 S. K. m. 855)
16.03.2020 Tarih ve K-2020/24331 Sayılı Hakem Kararı (Nakliyat)
1. BAŞVURU KONUSU UYUŞMAZLIK VE YARGILAMA USULÜNE İLİŞKİN BİLGİLER
1.1. Uyuşmazlık Konusu Olay ve Talep
Başvuru sahibi vekili tarafından Sigorta Tahkim Komisyonuna iletilen davalı sigorta şirketi ile yaşandığı beyan edilen uyuşmazlık talebinin konusu; başvuran tarafından XXXX Euro bedelle satın alınan XXXX model vincin XXXX güzergahında XXXX tarihleri arasında nakliyesi için XXXX firması ile anlaşma yapıldığı, davalı XXXX Sigorta şirketince taşıyıcı sorumluluk sigorta poliçesinin düzenlendiği, poliçe kapsamının Türk Ticaret Kanunu CMR Konvansiyonu ve uygulanabilir tüm uluslararası ve yerel konvansiyonlar olduğu, poliçe limitinin kargo için XXXX,-TL Muafiyetin XXXX,-TL olduğu,
Başvuran şirkete XXXX tarihinde teslim edildiğinde vincin hasarlı olduğunun anlaşıldığı XXXX tarihinde tutanak düzenlendiği, Karayolu ile taşınan ikinci el vincin taşıma sırasında kamyonun yan yatması nedeniyle hasarlandığı, hasarın XXXX Euro olarak tespit edildiği, hasarın karşılanması için davalı tarafa müracaat edildiği ancak ödeme yapılmadığı bu nedenle başvuranın şimdilik XXXX,-TL hasar bedelinin XXXX tarihinden yıllık XXXX faiziyle ve ücreti vekalet ile yargılama giderleriyle birlikte tahsiline karar verilmesi için komisyona talepte bulunması ile ilgilidir.
1.2. Başvurunun Hakeme İntikaline ve İncelenmesine İlişkin Süreç
Dosya hakemliğimizce teslim alınarak yargılama başlanmıştır. Dosya içeriği üzerinde yapılan tetkik sonucunda zaman aşımı savı mevcut belgeler ışığında incelenmiş ve XXXX tarihinde karara varılarak yargılamaya son verilmiştir.
2. TARAFLARIN ORTAYA KOYDUĞU MADDİ VE HUKUKİ İDDİALAR
2.1. Başvuru Sahibinin İddia, Delil ve Talepleri
Başvuru sahibi vekili tarafından komisyona verilen dilekçede özetle;
“Müvekkili şirket tarafından XXXX Euro bedelle satın alınan XXXX model vincin XXXX güzergahında XXXX tarihleri arasında nakliyesi için XXXX firması ile anlaşma yapıldığını, davalı XXXX Sigorta şirketince taşıyıcı sorumluluk sigorta poliçesinin düzenlendiğini, poliçe kapsamının Türk Ticaret Kanunu CMR Konvansiyonu ve uygulanabilir tüm uluslararası ve yerel konvansiyonlar olduğu, poliçe limitinin kargo için XXXX,-TL Muafiyetin XXXX TL olduğunu, XXXX tarihinde teslim edildiğinde vincin hasarlı olduğunun anlaşıldığını XXXX tarihinde tutanak düzenlendiğini,
Karayolu ile taşınan ikinci el vincin taşıma sırasında kamyonun yan yatması nedeniyle hasarlandığının ve hasarın XXXX Euro olarak tespit edildiğini, hasarın karşılanması için davalı tarafa müracaat edildiğini ancak ödeme yapılmadığı bu nedenle başvuranın şimdilik XXXX TL hasar bedelinin XXXX tarihinden yıllık XXXX faiziyle ve ücreti vekalet ile yargılama giderleriyle birlikte tahsiline karar verilmesi gerektiği ” yönünde iddia ve talepte bulunduğu anlaşılmaktadır.
2.2. Davalı sigorta şirketinin İddia, Delil ve Talepleri
Davalı vekili tarafından komisyona verilen cevap dilekçesinde özetle;
“ kaza tarihi itibariyle öncelikle talebin zamanaşımından reddi gerektiğini, taşıyıcının hasarda kusuru olmadığından sorumluluklarının bulunmadığını, izah edilen bu nedenlerle haksız talebin reddine karar verilmesi gerektiği,” yönünde savunma ve talepte bulunduğu anlaşılmaktadır.
3. UYUŞMAZLIĞA UYGULANACAK HÜKÜMLER
Uyuşmazlığın çözümü için 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Türk Medeni Kanunu, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, CMR Konvansiyonu Hükümleri, Taşıyıcı Mali Sorumluluk Sigorta Poliçesinin CMR Konvansiyonunu kapsayan hükümleri, yerleşik Yargıtay kararları dikkate alınmıştır.
4. DEĞERLENDİRME, GEREKÇELİ KARAR
4.1. Değerlendirme
Başvuran tarafından XXXX Euro bedelle satın alınan XXXX model vincin Türkmenabad/Türkistan - Samtredia/Gürcistan güzergahında XXXX tarihleri arasında nakliyesi için XXXX firması ile anlaşma yapıldığı, davalı XXXX Sigorta şirketince taşıyıcı sorumluluk sigorta poliçesinin düzenlendiği, poliçe kapsamının Türk Ticaret Kanunu CMR Konvansiyonu ve uygulanabilir tüm uluslararası ve yerel konvansiyonlar olduğu, poliçe limitinin kargo için XXXX,-TL Muafiyetin XXXX,-TL olduğu,
Başvuran şirkete XXXX tarihinde teslim edildiğinde vincin hasarlı olduğunun anlaşıldığı XXXX tarihinde tutanak düzenlendiği, Karayolu ile taşınan ikinci el vincin taşıma sırasında kamyonun yan yatması nedeniyle hasarlandığı, hasarın XXXX Euro olarak tespit edildiği, hasarın karşılanması için davalı tarafa müracaat edildiği ancak ödeme yapılmadığı bu nedenle başvuranın şimdilik XXXX TL hasar bedelinin XXXX tarihinden yıllık XXXX faiziyle ve ücreti vekalet ile yargılama giderleriyle birlikte tahsiline karar verilmesi için komisyona talepte bulunduğu anlaşılmaktadır.
Poliçe Taşıyıcı Sorumluluk Sigorta Poliçesi
KAPSAM: Türk Ticaret Kanunu, CMR Konvansiyonu ve uygulanabilir tüm uluslararası ve yerel konvansiyonlar
Poliçe Limiti: Kargo için: XXXX TL
Muafiyet: XXXX.-TL
XXXX’a karayolu ile taşınan ikinci el vinç taşıma sırasında kamyonun yan yatması nedeni ile hasarlanmıştır.
Talep: XXXX.-TL
Vincin Fatura Bedeli: XXXX Euro
Malın cinsi: İkinci el vinç
Hasar Tespiti: XXXX Euro
Satış ve teslim şekli: CIP
Malın alıcısı taşınan vincin tam ziya bedeli olan XXXX.-Euro talepte bulunacağını beyan etmektedir.
1- Taşıma CMR konvansiyonu hükümlerine tabidir.
2- Üst Taşıyıcı (malın alıcısı ile taşıma sözleşmesi yapan): XXXX
3- Alt ve FİİLİ taşıyıcı: XXXX
4- Taşıma süresi: XXXX
5- Taşıma güzergahı: XXXX
6- Alıcının/başvuranın hasardan haberdar olma tarihi: CMR Konşimento belgesi üzerine
XXXX tarihli bir rezerv koyarak alıcı hasardan haberdar olmuştur.
7- Davacı Tarafın Noter kanalıyla alt ve üst taşıyıcı ile XXXX Sigortaya hasar ve ödemeye davet ihtarı tarihi: XXXX
8- Uyuşmazlık dava tarihi: XXXX
Davalı XXXX Sigorta Şirketi vekilince davaya cevap dilekçesinde CMR Konvansiyonu kapsamında uyuşmazlığa konu taşımadan kaynaklanan hasar/zarar için zamanaşımı definde bulunulmuştur.
Taşımanın tabi olduğu CMR Konvansiyonun 32. maddesine göre;
“Bu Sözleşme gereğince yapılan taşımalardan doğacak davaların bir yıl içinde açılması gerekir. Ancak, bilerek kötü hareket veya mahkeme tarafından bilerek kötü hareket olarak kabul edilen kusurlarda, bu süre üç yıldır ve şu tarihlerde başlar: ”
Somut olayımızda bir kasıt söz konusu olmadığından, davacı taraf hasardan XXXX tarihinde haberdar olduğuna göre bir yıllık süre XXXX tarihinde dolmuş olmaktadır.
Her ne kadar bu süre TTK. Md.855’de de 1 yıl ise de CMR Konvansiyonu hükümleri iç hukuk hükümlerinden önce geldiğinden CMR Konvansiyonu Md.32 kapsamında değerlendirme yapılmıştır.
CMR Konvansiyonunun resmi metinlerinde ve Türkçe çevirilerinde zaman aşımı başlama süresini “eşyanın alıcı tarafından teslim alındığı andan itibaren” başlayacağı ifade edilmektedir. Eşyanın alındığı anda başta fiili taşıyıcının temsilcisi XXXX olmak üzere tüm tarafların temsilcisi hazır bulunmuş olup hasar/zarar kabul edilmiştir.
Bu durumda uyuşmazlığa ilişkin taşımadan kaynaklanan hasar/zarar için zaman aşımı süresi dolmuş bulunmaktadır.
4.2. Gerekçeli Karar
Uyuşmazlığa ilişkin taşıma öncellikle CMR Konvansiyonu (Convention Marchandise Routier) hükümlerine tabi taşıyıcının sorumluluğunu içeren taşıma sigortasından kaynaklandığı için taşıyıcının sorumluluğu belirlenmiş ve buna bağlı olarak taşıyıcıya güvenceyi sağlayan sigorta şirketinin tazmin sorumluluğu olup olmadığı değerlendirilmiştir.
CMR KONVANSİYONU MADDE 1
1. Bu Sözleşme, Sözleşmede belirtildiği gibi yükleme yeri ve teslim için belirlenen yerin en az biri akit ülke olan iki ayrı ülkede olması halinde, tarafların ikametgahı ve milliyetine bakılmaksızın ücret karşılığında yüklerin taşıt ile karadan taşınmasına ait her mukaveleye uygulanacaktır.
2. Bu Sözleşmenin uygulanması bakımından "taşıt" sözcüğü 19 Eylül 1949 tarihli Karayolu Trafiği Anlaşmasının 4 üncü maddesinde tanımlandığı gibi motorlu taşıtlar, dizi halinde taşıtlar, römorklar ve yarı römorklar anlamına gelir.
3. Bu Sözleşme taşımanın Devletler veya kamu kurum veya kuruluşları tarafından yapıldığı hallerde de uygulanacaktır.
CMR KONVANSİYONU TAŞIMACININ SORUMLULUĞU MADDE 17
1. Taşımacı, yükü teslim aldığı andan, teslim edinceye kadar, bunların kısmen veya tamamen kaybından ve doğacak hasardan sorumludur.
CMR KONVANSİYONU MADDE 32
1. Bu Sözleşme gereğince yapılan taşımalardan doğacak davaların bir yıl içinde açılması gerekir. Ancak, bilerek kötü hareket veya mahkeme tarafından bilerek kötü hareket olarak kabul edilen kusurlarda, bu süre üç yıldır ve şu tarihlerde başlar:
a) Teslimde kısmi kayıp, hasar veya gecikmelerde, teslim tarihinden itibaren, b) Tam kayıplarda, kararlaştırılan zaman limiti bitiminden 30 gün sonra kararlaştırılmış zaman limiti yoksa, yükün taşıyıcı tarafından teslim alınmasından sonraki 60 ıncı günde, c) Bütün diğer durumlarda, taşıma mukavelesinin akdedildiği tarihten sonraki üç aylık dönemin sonunda. Limit döneminin işlemeye başladığı gün bu döneme dahil edilmeyecektir.
2. Yazılı bir istem, taşımacı bunu yazılı bildiri ile geri çevirip, ona ilişkin belgeleri de iade edinceye kadar zaman limitini erteler. Talebin bir kısmı kabul edildiği takdirde zaman süresi anlaşmazlık konusu olan istek için tekrar devam etmeye başlar. İstemin alındığını, cevap verildiğini ve belgelerin gönderildiğini kanıtlamak, bu durumlara güvenen tarafa aittir. Aynı gayeyle yapılan başka istemler için zaman süresi ertelenemez.
3. Yukarıdaki 2 nci paragraf hükümlerine bağlı olarak, zaman limitinin uzatılması, davaya bakan mahkemenin kararlarına göre düzenlenir. Bu karar aynı zamanda yeniden dava açma haklarını da düzenler.
4. Zaman aşımı ile düşen dava açma hakkı, karşıt istek veya vereceğini alacağına sayışma yoluyla kullanılmaz.
Yukarıda belirtilen CMR Konvansiyonu hükümleri ile uyuşmazlık dosyasına sunulan belgeler ışığında hasar/zarar ihbarının zararın öğrenildiği andan itibaren BİR YILLIK sürenin geçmiş olması nedeni ile zaman aşımı dolmuş olduğundan, başvuran tarafın davalı sigorta şirketinden bir talepte bulunamayacağı hükmüne varılmış bulunmaktadır.
5. KARAR
Yapılan değerlendirmeler ve belirtilen gerekçeler neticesinde;
1. Başvuran XXXX tarafından davalı XXXX Sigorta A.Ş.’ye yönelik XXXX TL hasar tazminat talebinin zamanaşımı nedeniyle REDDİNE,
2. Başvuran tarafından yapılan XXXX TL başvuru masrafının red durumu dikkate alınarak başvuran uhdesinde bırakılmasına,
3. Davalı XXXX Sigorta A.Ş. avukatı vasıtasıyla temsil edildiğinden 2020 yılı AAÜT ile 5684 Sayılı Yasanın 30/17.nci maddesi gereğince belirlenen vekalet ücretinin (6.013.-TL) 1/5’ne isabet eden 1.202.-TL’nin davacı taraftan alınarak davalı XXXX Sigorta A.Ş.’ye verilmesine,
Hukuk Muhakemeleri Kanunu 439. madde hükümleri ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu 30/12. Maddesine 6327 Sayılı Kanunun 58. maddesiyle eklenen son cümle hükmü saklı kalmak kaydıyla, ihtilaf konusu miktar 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30. maddesinin 12. Fıkrasındaki yasal sınırın üzerinde olduğundan kararın bildirim tarihinden itibaren 10 gün içinde komisyon nezdinde itiraz yolu açık olmak üzere oy birliği ile karar verilmiştir. 16.03.2020
Full & Egal Universal Law Academy