(2709 S. K. m. 124) (5684 S. K. m. 30) (6102 S. K. m. 1426) (Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik m. 16) (YİBK 22.03.1996 T. 1993/5 E. 1996/1 K.)
08.06.2021 Tarih ve 2021/İHK-17402 Sayılı İtiraz Hakem Heyeti Kararı (Makine Kırılması)
1. BAŞVURUYA KONU UYUŞMAZLIK VE İTİRAZ HAKEM HEYETİNE İNTİKALİ
1.1. Uyuşmazlık Konusu Olay
Başvuran vekili, davalı sigorta şirketine Ticari/Sınai İşletme Poliçesi ile sigortalı başvuru sahibi şirkete ait alışveriş merkezi binasında ısıtma-soğutma ve elektrik enerjisi üretimi amaçlı olarak 2013 yılından beri kurulu bulunan ve faal durumdaki dört adet x marka trijeneresyon ünitesinden (4) numaralı içten yanmalı motorda 05.12.2018 tarihinde ve (2) numaralı motorda 12.12.2018 tarihinde meydana gelen hasar bedellerinin sigorta şirketince ödenmediğini ileri sürerek : hasar bedelinin ve ekspertiz ücretinin sigorta şirketinden tahsili istemi ile Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurmuş; Sigorta Hakem Heyeti Kararı ile başvurunun kabulüne karar verilmiş; sigorta şirketi vekilinin Sigorta Hakem Heyeti Kararına itirazı üzerine, uyuşmazlık, İtiraz Hakem Heyeti’ne gelmiştir.
1.2.Dosyanın İtiraz Hakem Heyetine İntikal Etme Süreci
Dosya heyetimize elektronik ortamda 09.04.2021 günü teslim edilmiştir.
İtiraz yetkilisi tarafından düzenlenen raporun incelenmesinden: itirazın usulüne uygun ve süresinde yapıldığı anlaşılmış, heyetimizce yapılan ön incelemede: itiraz incelemesinin dosya üzerinde yapılmasının uygun olacağı kanaatine varılmış; itiraz incelemesi dosya üzerinde yapılmış ve karar verilmiştir.
İtiraz incelemesi sırasında taraflardan ek bilgi ve belge istenmemiştir.
2. SİGORTA HAKEMİ VEYA HAKEM HEYETİNCE VERİLEN HÜKÜM
İtiraz edilen Hakem Heyeti kararı ile:
“1. Başvurunun KABULÜ ile, 936.324,41TL hasar tazminatı ve 33.600,00TL ekspertiz ücreti toplamı 969.924,41TL tazminatın 29.11.2019 tarihinden itibaren avans faiziyle birlikte sigorta şirketinden alınarak başvuru sahibine verilmesine,
2. Başvuru sahibi tarafından Sigorta Tahkim Komisyonu hesabına yatırılan 14.548,86TL başvuru ücreti, 2.100,00TL bilirkişi ücreti ve 7,80TL vekalet harcı toplamı 16.656,66TL yargılama giderinin sigorta şirketinden alınarak başvuru sahibine verilmesine,
3. Başvuru sahibi kendini vekille temsil ettiğinden A.A.Ü.T.’ne göre 65.546,23TL vekalet ücretinin sigorta şirketinden alınarak başvuru sahibine verilmesine,”
Karar verilmiştir.
3. TARAFIN/TARAFLARIN İTİRAZ GEREKÇELERİ VE TALEPLERİ
İtiraz eden sigorta şirketi vekili, itiraz dilekçesinde özetle;
Dosyada mevcut raporlar arasında çelişkinin mevcut olduğunu,
x yetkili teknik servis ve Gazi Üniversitesi öğretim görevlilerince yapılan tespit doğrultusunda karar kurulmamasının doğru olmadığını,
Yerinde inceleme keşif yapılmadan rapor oluşturulması hatalı olduğunu,
Hakem Heyeti kararına konu miktara ve ekspertiz ücreti takdirine ve miktarına itiraz edildiğini,
Yerleşmiş Yargıtay içtihatları gereği Sigortacılık Kanunu 30/17 göz önünde bulundurularak davacı taraf için 1/5 oranında vekalet ücretine hüküm kurulması gerektiğini
İleri sürerek karara itiraz etmiş ve kararın kaldırılmasına ve talebin reddi yönünde bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Başvuran vekili itiraza cevap vermemiştir.
4. UYUŞMAZLIĞA UYGULANACAK HÜKÜMLER
Uyuşmazlığın ve itirazın çözümünde:
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Türk Borçlar Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu, ve Yönetmeliği, Ticari/Sınai İşletme Poliçesi ve Makine Kırılması Sigortası Genel Şartları ve Poliçe Hükümleri, Yargıtay İçtihatları değerlendirilmiştir.
5. DEĞERLENDİRME, GEREKÇELİ KARAR
Başvuru ile Ticari sınai İşletme poliçesi kapsamında hasar bedeli ve ekspertiz ücreti istenmektedir.
Uyuşmazlık konusu cihazların x Sigorta A.Ş. tarafından Ticari/Sınai İşletme Poliçesi ve Makine Kırılması Sigorta poliçesi ile teminat altına alındığı, konularında taraflar arasında bir uyuşmazlık yoktur.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık , hasarın meydana gelme sebebi ve hasarın poliçe teminatı kapsamında olup olmadığı konusundadır.
Uyuşmazlık Hakem Heyeti tarafından bilirkişi incelemesi yaptırılmış, Makine Mühendisi bilirkişi x, Makine Mühendisi bilirkişi x ve Sigorta Eksperi Bilirkişi x tarafından düzenlenen
12.03.2021 tarihli ortak raporda, sonuç olarak;
“Başvuru sahibi şirkete ait dosya konusu 2 ve 4 no’lu trijenerasyon ünitelerindeki içten yanmalı motorlar üzerinde 05/12/2018 ve 12/12/2018 tarihlerinde meydana gelmiş bulunan hasarların motorların su soğutma sistemindeki soğutucu akışkanın sirkülasyonu ya da radyatörlerdeki ısı transferinin yetersizliği/bozulması sonucu oluşabileceği veya üretici firmanın tasarım/imalat hataları sonucu olağan termal gerilmelere maruz kaldığı süreler boyunca malzeme kristal yapısında ortaya çıkan bozulmalar ve/veya silindir kapaklarının ısısının doğru hız ve büyüklükte soğutucu akışkan üzerine transfer edilememesi olduğu, çalışma ortamındaki sıcaklık değişimleri ya da ortam hedef sıcaklığının üzerine çıkılmasının mezkur hasara yol açmayacağı,
Hasarın giderim bedelinin amortisman indirimleri sonrası toplam 920.073,27 TL + KDV olduğu, Makine Kırılması Sigortası Genel Şartları ve başvuru kaynağı poliçe özel şartları kapsamında teminat altında olduğu değerlendirilen hasarın tazmin edilmesinden aleyhine başvuruda bulunulmuş sigorta şirketinin sorumlu olacağı,
Aynı poliçenin tazminatın hesaplanması ve muafiyet klozları kapsamında sigorta şirketinin ödemesi gerekli tazminat bedelinin olay başına muafiyet tenzilleri sonrası 793.495,27 TL + KDV olacağı kanaatine varılmıştır.”
Sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Uyuşmazlık Hakem Heyeti tarafından bu rapor benimsenerek ve bu rapora göre artırılan dava değeri göz önünde bulundurularak, yukarıda yazılı olduğu şekilde, başvurunun kabulüne karar vermiştir.
Sigorta şirketi vekilinin itirazları yukarıda ilgili bölümde özetlenmiştir.
Hasarın poliçe teminatı dışında olduğuna yönelik itiraz:
Sigorta şirketi vekili, Dosyada mevcut raporlar arasında çelişkinin mevcut olduğunu, x yetkili teknik servis ve x Üniversitesi öğretim görevlilerince yapılan tespit doğrultusunda karar kurulmamasının doğru olmadığını, Yerinde inceleme keşif yapılmadan rapor oluşturulması hatalı olduğunu, ileri sürerek karara itiraz etmiştir.
Karara esas alınan Makine Mühendisi bilirkişi x, Makine Mühendisi bilirkişi x ve Sigorta Eksperi Bilirkişi x tarafından düzenlenen 12.03.2021 tarihli ortak raporda, dosya kapsamına ve sunulan delil ve belgelere göre değerlendirme yapıldığı, taraflarca inceleme yaptırılan bilirkişi raporlarının irdelendiği anlaşılmıştır.
Karara esas alınan raporda:
“Dosya konusu işletmeye ait hasar görmüş bulunan motorlar su soğutmalı olarak tasarlanmış ve imal edilmişlerdir. Yukarıda yapılan tanımlama ve açıklamalar dayanak kabul edilerek tarafımızdan yapılan değerlendirme sonucu mezkur motorların ortam havasındaki küçük sıcaklık değişimlerinden etkilenmesi ve hasar almış olması mümkün değildir. Çünkü bu motorlar ve motor silindir kapakları, zaten çok daha yüksek sıcaklığa maruz kalarak çalışmakta ve yanma sonucu ortaya çıkan ve üzerlerine transfer olan ısı enerjisini de su soğutma sistemi yolu ile üzerlerinden atmaktadırlar.
Yetkili servis tarafından maksimum 60°C olarak belirtilen hedef çalışma ortamı sıcaklığı ise motorlar ve diğer sistem ekipmanlarının enerji ve sinyal bağlantılarını sağlayan kablo tesisatı ile diğer bazı elektrikli/elektronik aksamın korunmasına yönelik olabilir. Bu durum da motorların soğutma sistemini etkileyen bir faktör değildir. Su soğutma sistemi, motor çalıştığı sürece devrede olan ve krank milinden tahrik alan sirkülasyon pompası merkezli olup radyatörler ise çalışma ortamı dışında ve atmosfere açıktır. Radyatör sıcaklığını ölçen ve fan motorlarına kumanda eden sensörler de radyatör üzerinde olup çalışma ortamı dışındadır ve çalışma ortamındaki sıcaklık değişimlerinden etkilenmeleri beklenemez.
“Makine Kırılması Sigortası Genel Şartları”nın Teminatın Kapsamı başlıklı birinci maddesi ile bu maddenin b ve c bentlerindeki:
Madde 1- Sigortacı, bu poliçe ile bu poliçenin ayrılmaz cüzünü teşkil eden ekli envanter cetvelinde sayıları, imalat yılları; nitelikleri ve değerleri yazılı makine ve tesisleri deneme devresinden sonra normal çalışır halde iken veya aynı iş yerinde temizleme, revizyon veya değiştirme esnasında veya dururken ani ve beklenmedik her türlü sebepten ve ezcümle:
b) Modelin, imalatın, montajın, malzemenin, kalıbın, dökümün ve işçiliğin kusurlu olmasından,
c) Yağlama kusurlarından, husule gelen maddi ziya ve hasarların gerektirdiği tamirat ve ikame masraflarını temin eder.
şeklindeki tanımlamalar dayanak kabul edilerek tarafımızdan, mezkurmotor silindir kapağı hasarlarının, çalışma ortamındaki havalandırma yetersizliği arızasına bağlı olarak meydana gelmediği, su soğutmalı olarak tasarlanmış ve imal edilip devreye alınmış bir içten yanmalı motorun silindir kapağı ya da motor bloğunun ortam sıcaklığındaki 10-20 °C’lik değişimlerden kaynaklanan termal gerilmeler sonucu çatlamasının mümkün olamayacağı, mezkur hasarların motorların su soğutma sistemindeki soğutucu akışkanın sirkülasyonu ya da radyatörlerdeki ısı transferinin yetersizliği/bozulması sonucu oluşabileceği veya üretici firmanın tasarım/imalat hataları sonucu olağan termal gerilmelere maruz kaldığı süreler boyunca malzeme kristal yapısında ortaya çıkan bozulmalar ve/veya silindir kapaklarının ısısının doğru hız ve büyüklükte soğutucu akışkan üzerine transfer edilememesi gibi nedenler sonucu oluşabileceği kanaati elde edilmiş olup bu durumun yukarıda detayları açıklandığı üzere, teknik kurallar açısından da kabul edilebilir ve desteklenir olduğu, hasarın tazmin edilmesi hususunun başvuru kaynağı sigorta poliçesinin teminatları kapsamında olduğu değerlendirilmiştir. ”
Açıklamasına yer verilmiştir.
Rapordaki bu değerlendirmeler itirazları karşılamaktadır.
Her ne kadar davalı sigorta şirketi vekili, mahallinde keşif yapılması gerektiğini de ileri sürmekte ise de: Taraf vekilleri tarafından inceleme yaptırılan ve dosyaya sunulan bilirkişi raporları ve dosyada bulunan diğer bilgi ve belgeler, karara esas alınan raporda belirtilen hasarlanan cihazların teknik özellikleri ve hasarın meydana geliş sebebi ve poliçe teminatı kapsamında olduğuna ilişkin değerlendirmeler karar vermeye yeterli bulunmuştur.
Kaldı ki:
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30/15. Maddesine göre : Hakemler sadece kendilerine verilen belgelere göre karar verirler.”
Bu bakımdan bu konudaki itirazlar yerinde görülmemiştir.
Ekspertiz ücretine yönelik itiraz:
Sigorta şirketi vekili, Ekspertiz ücretinin bedelinin kabul edilmediğini, ileri sürerek karara itiraz etmiştir.
TTK.nın 1426/1.maddesine göre;
“Sigortacı, sigorta ettiren, sigortalı ve lehtar tarafından, rizikonun, tazminatın veya bedel ödeme borcunun kapsamının belirlenmesi amacıyla yapılan makul giderleri, bunlar faydasız kalmış olsalar bile, ödemek zorundadır. “
Bu bakımdan faturası da sunulan eksper ücretinin kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığından bu konudaki itirazın reddi gerekmiştir.
Avukatlık ücretine yönelik itiraz:
Bilindiği gibi Avukatlık Asgari Ücret Tarifeleri, Avukatlık Kanununun 168.maddesi uyarınca, TBB tarafından hazırlanmakta ve Adalet Bakanlığının vereceği karar ile yürürlüğe konmaktadır. Avukatlık ücretleri ile ilgili başka hiçbir kurum veya kuruluşa görev verilmemiştir.
Nitekim 5684 Sayılı Sigortacılık Kanununun 30/17.maddesindeki “Talebi kısmen yada tamamen reddedilenler aleyhine hükmolunacak vekalet ücreti, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde belirlenen vekalet ücretinin beşte biridir” açık hükmü ve Yargıtay kararları gözetilerek, Sigorta Hakemleri ve İtiraz Hakemleri tarafından, başvuranın talebinin kısmen veya tamamen reddi halinde, davalı yararına 1/5 oranında vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği genel olarak kabul edilmektedir.
Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmeliğin 16/13.maddesinde “Tarafların avukat ile temsil edildiği hallerde, taraflar lehine hükmedilecek vekalet ücreti, her iki taraf için de Av. As. Ücret Tarifesinde yer alan asliye mahkemelerinde görülen işler için hesaplanan vekalet ücretinin beşte biridir” hükmü, 19.01.2016 da yürürlüğe konmuştur.
Halen yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Genel Hükümlerinin 17.maddesinde,
“(1) Hakem önünde yapılan her türlü hukuki yardımlarda bu tarife hükümleri uygulanır.
Av. As. Ücret Tarifesi Genel Hükümlerin 21.maddesinde, avukatlık ücretinin takdirinde hukuki yardımların tamamlandığı veya hüküm verildiği tarihteki Tarifesinin esas alınacağı öngörülmüştür. Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmeliğin 3.maddesinde, Yönetmeliğin,
03.06.2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 30.maddesine dayanılarak hazırlandığı ifade edilmiştir.
Sigortacılık Kanununun 30/17.maddesinde, talebin kısmen yada tamamen reddi halinde, aleyhe hükmolunacak vekalet ücretinin Av. As. Ücret Tarifesinde belirlenen vekalet ücretinin beşte biri olduğu öngörülmüş olmasına karşın;
Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmeliğin 16/13.maddesinde, taraflar aleyhine hükmedilecek vekalet ücretinin her iki taraf için hesaplanan vekalet ücretinin beşte biri olduğu ifade edilmiş olduğundan, yönetmeliğin söz konusu hükmü, 5684 Sayılı Kanunun 30/17.madde hükmünün kapsamını genişletmek suretiyle ona aykırı düşen bir düzenleme içermektedir. Oysa anılan kanun, Hazine Müsteşarlığına, Sigortacılıkta Tahkimde avukatlık vekalet ücreti düzenlemesi için açıkça bir yetki vermemiştir.
Anayasa’nın 124.maddesi “Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak kaydıyla, yönetmelikler çıkarabilir”, demektedir. Bu bakımdan, normlar hiyerarşisinde daha alt sırada yer alan yönetmeliklerin, kanuna aykırı nitelikte hükümler öngörmesi mümkün değildir.
Bu bakımdan, kanuna aykırı nitelikte yönetmelik hükmü yerine, kanun hükmünün uygulanması zorunludur. Bu husus Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu’nun 22.03.1996 T. E.1993/5, K.1996/1 Sayılı kararında da benimsenmiştir. Bu kararda “... Yargıtay’ın süregelen uygulamalarında ayrım yapılmaksızın, yönetmeliğin kanuna aykırı olması halinde, kanuna değer verilerek uyuşmazlıkların çözümlenmesi ilkesi benimsenmiştir. Yönetmeliğin kanuna bağımlı olması, açıklanan şekilde yorum ve uygulama yapılmasını gerektirdiği.” ifade edilmiştir.
Belirlenen vekalet ücretine hükmedilmesinde usul ve yasalara aykırı bir yön bulunmadığından, bu yöne ilişkin davalı itirazı da yerinde görülmediğinden reddine karar verilmesi gerekmiştir. İtiraz Hakemi M. C. bu görüşe katılmamıştır.
6. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle:
1- İtirazın reddine,
2- İtiraz eden tarafından karşılanan itiraz başvuru giderinin itiraz eden üzerinde bırakılmasına,
3- Kararın ve dosyanın usulü işlemlerin tamamlanması için Sigorta Tahkim Komisyonu’na teslimine,
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30/12. Maddesi uyarınca, miktar itibarı ile gerekçeli kararın tebliğinden başlamak üzere iki haftalık süre içinde temyiz kanun yolu açık olarak, Avukatlık ücreti konusunda itiraz Hakemi x’ın karşı oyu ile oy çokluğuyla, diğer konularda oybirliği ile karar verildi. 08.06.2021 (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy