(5684 S. K. m. 30)
25.03.2019 Tarih ve 2019/İHK-3254 Sayılı İtiraz Hakem Heyeti Kararı(Maluliyet)
1. BAŞVURUYA KONU UYUŞMAZLIK VE İTİRAZ HAKEM HEYETİNE İNTİKALİ
1.1 Uyuşmazlık Konusu Olay
20.11.2017 tarihinde, XXX plakalı aracın yaya komunda olan Başvuru Sahibi’ne çarpması sonucu, Başvuru Sahibi yaralanarak malul kalmıştır.
Başvuru Sahibi, kaza sonucu uğramış olduğu maddi zararların tazmini talebiyle, XXX plakalı aracın 06.10.2017 başlama tarihli Zorunlu Trafik Sigortası Poliçesi’nin sigortacısı XXX Sigorta Şirketi’ne karşı, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurmuştur.
1.2. Dosyanın İtiraz Hakem Heyetine İntikal Etme Süreci
Uyuşmazlık Hakem Heyetince 13.02.2019 tarihinde verilen karara karşı Sigorta Şirketi tarafından 22.02.2019 tarihinde itirazda bulunulmuştur. İtiraz yetkilisi tarafından yapılan incelemede itirazın süresi içinde yapıldığı ve diğer yönlerden şartları taşıdığı tespiti yapılmış ve dosyanın itiraz hakem heyetine tevdiine karar verilmiştir.
Sigorta Şirketi’nin itirazları sonucunda, 19.03.2019 tarihinde uyuşmazlık konusu dosya İtiraz Hakem Heyetimize ulaşmıştır.
2. SİGORTA HAKEMİ VEYA HAKEM HEYETİNCE VERİLEN HÜKÜM
“Yapılan değerlendirmeler ve belirtilen gerekçeler neticesinde;
1. Başvurunun kabulüyle, 24.604,50.TL sürekli sakatlık tazminatının, 26.10.2018 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle XXX’den tahsiline,
2. Başvuru sahibi tarafından yatırılan; 369,50-TL başvuru ücreti ve 550,00-TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 919,50-TL yargılama giderinin XXX’den alınarak başvurana ödenmesine,
3. Başvuru sahibi kendini vekille temsil ettirmiş bulunduğundan avukatlık asgari ücret tarifesi uyarınca hesaplanan 2.952,50-TL avukatlık ücretinin XXX’den alınarak başvuru sahibine ödenmesine,
5684 sayılı Kanunun 30/12. maddesi hükmü gereği, kararın bildirim tarihinden itibaren 10 gün içinde Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde itiraz yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.”
3. TARAFIN/TARAFLARIN İTİRAZ GEREKÇELERİ VE TALEPLERİ
Sigorta Şirketi, Uyuşmazlık Hakem Heyeti Kararı’na karşı yapmış olduğu itirazlarının özetinde;
• Sigortalı araç sürücüsünün %75 kusurlu olduğu kabul edilerek hesaplama yapıldığını; ancak sigortalı araç sürücüsünün %25 oranında kusurlu olduğunu, kusur durumuna ilişkin ihtilafın giderilmesi gerektiğini,
• Başvuru Sahibi lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre 1/5 oranında vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken, tam oranında vekalet ücretine hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu,
Beyan ederek, Uyuşmazlık Hakemi Kararı’nın kaldırılmasını talep etmiştir.
4. UYUŞMAZLIĞA UYGULANACAK HÜKÜMLER
Taraflar arasında, 20.11.2017 tarihinde meydana gelen trafik kazası nedeniyle oluşan zararların giderilmesinden kaynaklanan uyuşmazlık söz konusudur. Uyuşmazlığa konu poliçenin tanzim tarihi ise 06.10.2017’dir. Bu durumda huzurdaki uyuşmazlık bakımından 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu, 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümleri uygulanacaktır. Ayrıca itirazların değerlendirilmesinde; diğer ilgili mevzuat da göz önüne alınacaktır.
5. DEĞERLENDİRME, GEREKÇELİ KARAR
5.1.Değerlendirme
Hakem Heyetimize itiraz üzerine gelen dosya incelendiğinde, itirazın sadece Sigorta Şirketi tarafından yapıldığı görülmüştür. Sigortacılık Kanunu m. 30/23 göre, “Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunun hükümleri, sigortacılıktaki tahkim hakkında da kıyasen uygulanır.”. Bu kapsamda usul hukukunda hakim olan aleyhe karar verme yasağı gereği, taraflardan birisi kanun yoluna başvurursa, inceleme sadece onun lehine ve ileri sürdüğü sebeplerle sınırlı olarak yapılır. Bu sonuç tasarruf ilkesinden doğmakta olup, taraf kanun yoluna başvurmamışsa kendiliğinden kanun yolu incelemesi yapılamaz ve kanun yoluna başvurmayan tarafın verilen hükmü zımnen onayladığı kabul olunur. Ayrıca belirtmek gerekir ki, bu ilke, resen araştırma ilkesinin uygulandığı dava ve durumlarda dikkate alınmaz (PEKCANITEZ, H./ATALAY, O./ÖZEKES, M., Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 4. Baskı, 2016, s. 517).
Bu açıklamalar gereği, inceleme konusu dosyada, tek tarafın itirazda bulunmuş olması nedeniyle, bu itiraz sebepleri çerçevesinde değerlendirme yapılacaktır. Bunun dışında dosyada resen göz önüne alınması gereken veya kamu düzenine ilişkin bir husus gözlenmemiştir. Dosyada usuli yönden bir eksiklik bulunmadığı anlaşıldığından uyuşmazlığın esasına geçilmiştir.
Sigorta Şirketi’nin sunmuş olduğu itiraz dilekçesi incelendiğinde, uyuşmazlığın; kusur oranları ve vekalet ücreti noktasında toplandığı görülmektedir.
5.2. Gerekçeli Karar
Sigorta Şirketi kusur oranlarına ilişkin itirazlarında; Sigortalı araç sürücüsünün %75 kusurlu olduğu kabul edilerek hesaplama yapıldığını; ancak sigortalı araç sürücüsünün %25 oranında kusurlu olduğunu, kusur durumuna ilişkin ihtilafın giderilmesi gerektiğini ileri sürmüştür. İtiraza ilişkin olarak dosya incelendiğinde; hükme esas alınan bilirkişi raporunda, sigortalı araç sürücüsünün %25, Başvuru Sahibi’nin ise %75 kusurlu olduğu dikkate alınarak hesaplama yapıldığı, hesaplanan tazminattan %75 kusur oranında tenzilat yapıldığı ve %25 kusur oranına isabet eden nihai olarak 24.604,50 TL zararın doğduğu tespit edilmiştir. Uyuşmazlık Hakem Heyeti kararında, bilirkişi raporu ile hesaplanan 24.604,50 TL üzerinden başvurunun kabulüne karar verilmiştir. Hakem Kararının değerlendirme bölümünde her ne kadar %75 kusur oranına göre hesaplama yapıldığı yazılmış ise de, hükme esas alınan bilirkişi raporunda %25 kusur durumuna göre hesaplama yapıldığı ve bu bilirkişi raporuna göre karar verildiği görüldüğünden, kusur oranının değerlendirme bölümünde sehven yanlış yazıldığı anlaşılmıştır. Bu durumda itiraza konu dosyada %25 kusur oranı dikkate alınarak başvurunun kabulüne karar verildiğinden, kusur oranı konusunda bir ihtilaf bulunmamakta olup, itirazların reddine karar verilmiştir.
Sigorta Şirketi’nin vekalet ücretine ilişkin itirazlarına bakıldığında, Uyuşmazlık Hakem Heyeti, Başvuru Sahibi lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi üzerinden tam vekalet ücretine hükmetmiştir. Sigorta Şirketi, aleyhlerine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 1/5’i oranında vekalet ücreti hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek itirazda bulunmuştur.
Sig. K. m.30/17 hükmünde; “Talebi kısmen ya da tamamen reddedilenler aleyhine hükmolunacak vekalet ücreti, Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesinde belirlenen vekalet ücretinin beşte biridir.” denilmiştir. Anılan düzenleme 29.06.2012 tarihli, 28338 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan; 6327 sayılı “Bireysel Emeklilik Tasarruf Ve Yatırım Sistemi Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile getirilmiştir. İtiraz Sig. K. m.30/17 hükmünün yorumundan kaynaklanmaktadır. Nitekim yukarıda belirtildiği gibi anılan hükümde; “Talebi kısmen ya da tamamen reddedilenler aleyhine hükmolunacak vekalet ücreti, Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesinde belirlenen vekalet ücretinin beşte biridir.” denilmektedir. İşbu hüküm Uyuşmazlık Hakem Heyeti tarafından; başvuru sahibi taraf lehine hükmedilecek vekalet ücretinin tam oranında olacağı şeklinde yorumlanmıştır.
Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik’te de; “Tarafların avukat ile temsil edildiği hallerde, taraflar aleyhine hükmedilecek vekâlet ücreti, her iki taraf için de Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesinde yer alan asliye mahkemelerinde görülen işler için hesaplanan vekâlet ücretinin beşte biridir.” hükmüne yer verilmiştir. Ancak normlar hiyerarşisi kuralları gereğince yönetmelikten önce genel hüküm niteliğindeki Hukuk Muhakemeleri Kanunu (Sig. K. m.30/23 atfı nedeniyle) ile özel hüküm niteliğindeki Sig. K. m.30/17 hükmünün dikkate alınması gerekmektedir.
Avukatlık asgari ücret tarifesi Av. K. m.168 hükmünde belirtilen prosedür çerçevesinde hazırlanan, yargılama gideri olarak hükmedilecek olan vekalet ücretinin asgari sınırını belirleyen bir cetvel niteliğindedir. HMK m.441/1,d düzenlemesine göre; tahkim yargılamasında hükmedilecek olan karşı vekalet ücretinin miktarı işte bu avukatlık asgari ücret tarifesine göre belirlenecektir. Bu bakımdan vekalet ücretinin hesaplanmasında avukatlık ücret tarifesinde belirtilen miktarın dikkate alınması kuraldır. Ancak yukarıda belirtildiği gibi Sig. K. m.30/17 hükmü ile bu kurala bir istisna getirildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda anılan istisnai düzenlemeyi getiren kanun koyucunun amacının tespit edilmesi, yalnızca başvuru sahibi aleyhine hükmedilecek vekalet ücretinin mi 1/5 oranında olması gerektiğinin tartışılması gerekmektedir.
Sigortacılık Kanunu m.30/17 hükmünü getiren; 6327 sayılı “Bireysel Emeklilik Tasarruf Ve Yatırım Sistemi Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un madde gerekçesinde; “Diğer taraftan Sigorta Tahkim Komisyonuna genellikle düşük meblağlar için başvurulmaktadır. Bu durumda talebi kısmen veya tamamen reddedilen taraf için, yargılama giderleri arasında yer alan avukatlık ücretinin uyuşmazlık konusu miktarla karşılaştırıldığında yüksek kalabildiği dikkate alınarak maddede gerekli düzenleme yapılmıştır.” denilmiştir. İşbu madde gerekçesi ele alındığında, kanun koyucunun başvuru sahibinin talebinin kısmen yahut tamamen reddi durumunda aleyhine hükmedilecek vekalet ücretini esas aldığını söylemek mümkündür. Çünkü sigorta tahkim komisyonu nezdinde bölünebilir nitelikte, parasal bir talep ile dava açan kimse başvuru sahibidir. Yargılama sonucunda tesis edilen kararda ise başvuru sahibinin talebinin kısmen ya da tamamen reddi söz konusu olmaktadır.
Öte yandan kanunda “talebi kısmen ya da tamamen reddedilenler” denilmiştir. Buradaki “talep”; yargılama içinde ileri sürülebilecek nitelikteki; bilirkişi incelemesi yaptırılması, bekletici mesele yapılması gibi talepleri değil, başvurunun/davanın bizatihi kendisini esas almaktadır. Bu durumda başvurunun reddi halinde, başvuru sahibi aleyhine yükletilecek olan vekalet ücretinin hesabında 1/5 oranının dikkate alınması gerekecektir. Yargıtay’ca ele alınan sigorta tahkim komisyonu kararı bakımından da aynı sonuca varılmıştır. Nitekim aşağıdaki kararlarda;
“5684 sayılı sigortacılık kanununun 30/17 maddesi gereği davacılar lehine hesaplanan nisbi avukatlık ücretinin 1/5 ine hükmedilmesi isabetli olmayıp Avukatlık asgari ücret tarifesinin 12/2. maddesi de nazara alınarak vekalet ücreti takdiri gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması da isabetli değildir.” [Y.17.HD. E. 2013/11349 K. 2013/14120 T. 22.10.2013] .
“5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 30/17. maddesi "Talebi kısmen ya da tamamen reddedilenler aleyhine hükmolunacak vekalet ücreti, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nde belirlenen vekalet ücretinin beşte biridir" hükmünü, karar tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin "Tahkimde Ücret" 16. maddesi ise "Hakem önünde yapılan her türlü hukuki yardımlarda da bu Tarife hükümleri uygulanır" hükmünü içermektedir. Davacının talebi yönünden kısmi kabul sözkonusu olduğu ve SK'nın 30/17. maddesinin kısmen veya tamamen reddedilen talep bakımından davalı lehine hükmedilecek vekalet ücreti için uygulanması gerektiği gözönüne alınarak her bir davacı yönünden ayrı ayrı ve AAÜT'nin 12. maddesi gereğince tam nispi vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken, 1/5 oranında vekalet ücretine hükmedilmesi doğru görülmemiştir.” [Y.17.HD. E. 2013/15884 K. 2013/14731 T. 31.10.2013] .
denilmiştir.
Ayrıca 02.01.2019 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 17/2. fıkrasına göre;
“Sigorta Tahkim Komisyonları, vekalet ücretine hükmederken, Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde asliye mahkemeleri için öngörülen ücretin altında kalmamak kaydıyla Tarifenin üçüncü kısmına göre avukatlık ücretine hükmeder. Tarifenin üçüncü kısmına göre nisbi avukatlık ücretine hükmedilen durumlarda da talebi kısmen ya da tamamen reddedilenler aleyhine tarifeye göre hesaplanan nisbi ücretin beşte birine hükmedilir. Konusu para ile ölçülemeyen işlerde, Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde asliye mahkemeleri için öngörülen maktu ücrete hükmedilir. Ancak talebi kısmen ya da tamamen reddedilenler aleyhine öngörülen maktu ücretin beşte birine hükmedilir. Sigorta Tahkim Komisyonlarınca hükmedilen vekalet ücreti, kabul veya reddedilen miktarı geçemez. ”
Bu durumda yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde Sigorta Şirketi’nin itirazlarının reddi gerekmekte olup, Uyuşmazlık Hakem Heyeti’nin Başvuru Sahibi lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi üzerinden tam olarak vekalet ücretine hükmetmesi hukuka uygundur.
6. SONUÇ:
1. Sigorta Şirketi’nin itirazlarının REDDİNE,
2. Sigorta Şirketi tarafından ödenen itiraz başvuru ücretinin kendi üzerine bırakılmasına,
3. Kararın usuli işlemlerin tamamlanması için Sigorta Tahkim Komisyonuna tevdiine,
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30. maddesinin 12. fıkrası gereği, uyuşmazlık 40.000,00-TL’nin altında olduğundan KESİN OLMAK ÜZERE VEKALET ÜCRETİ BAKIMINDAN XXX’IN KARŞI OYU VE OY ÇOKLUĞU İLE KARAR VERİLDİ.25.03.2019 (¤¤)
Full & Egal Universal Law Academy