Sayıştay 6. Daire - Karar No: 18 - 131 - İlam No: 131 - Belediyeler ve Bağlı İdareler - Kamu İdaresi: Belediyeler ve Bağlı İdareler
Karar Dilini Çevir:




Yeni fiyat



Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda, … Tic. Ltd. Şti. yüklenimindeki “… Yapımı işi” nde, sözleşmede bulunmayan işlerin aynı yükleniciye yaptırıldığı ve yeni işlerin fiyatlarının yüklenicinin teklif ekinde yer alan fiyatlardan oluşturulduğu anlaşılmıştır.

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22’nci maddesinde,

“12’nci maddenin 4’üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21’inci maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödenir.

….

(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:

a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri.

(4) Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni fiyat tespitinde yüklenici ile uyuşulamaz ise, taraflarca anlaşmazlık tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Bayındırlık Kuruluna intikal ettirilir. Bayındırlık Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Bayındırlık Kurulunun kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.” denilmektedir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, idarenin yeni birim fiyat belirlerken uygulayacağı rayiçler konusunda herhangi bir öncelik sıralaması bulunmamaktadır. İdare uygulayacağı rayiçler konusunda elindeki verilere göre araştırma yapmalı, kaynakların verimli ve ekonomik kullanımı sonucunu verecek uygun rayici belirlemeli, maliyet açısından kendi lehine olan rayiçleri tercih etmelidir. İdarenin burada sahip olduğu serbesti kaynakların verimli kullanılması sonucunu sağlayacak uygun rayici bulma konusundadır. Aksi halde, kaynakların verimli kullanılmasının gözetilmesi ilkesinin bir anlamı kalmayacaktır.

… Yapımı işi ile ilgili olarak, yeni birim fiyatların oluşturulması sırasında yeni birim fiyat kalemlerinden düz işçi, formen, vb. kalemlerin rayicinde yüklenicinin teklif ettiği birim fiyatlar esas alınmıştır. Ancak söz konusu kalemler için bayındırlık birim fiyat rayiçleri daha düşüktür. Dolayısı ile kaynakların verimli kullanılması ilkesi gereğince bayındırlık birim fiyatları üzerinden yükleniciye ödeme yapılması gerekecektir.

Sorumlular savunmalarında kaynakların verimli kullanılması ilkesinin gözetildiğini, her yeni fiyatın yeni bir sözleşme hükmü olduğu göz önüne alındığında, her yeni imalatın kendi uygulama şartları altında değerlendirilmesi ve yüklenici ile anlaşmaya varılarak yeni birim fiyat oluşturulması gerektiği, ihale kapsamında hazırlanan bazı analizlerin düzenlenmesi safhasında gerçekleştirilecek olan imalatın özelliğine göre yüklenici ile de anlaşmaya varılarak yeni birim fiyat tespiti yapıldığı ve bunun aksi yönünde yapılacak bir uygulamanın idarenin takdir hakkını kısıtlayacağını ifade etmişlerse de, Yapım İşleri Genel Şartnamesinde sözleşmede bulunmayan işlerin yapılması zorunluluğu ortaya çıktığı durumlarda yapılan işin bedeli tespit edilecek yeni birim fiyat üzerinden ödenirken, yeni birim fiyatın tespitinde kaynakların verimli kullanılması ilkesi de göz önüne alınarak yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler, idarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler, idarenin veya diğer idarelerin sözleşmeye bağladığı benzer yapım işlerinde ortaya çıkan fiyatlar veya ticaret veya sanayi odalarınca onaylanmış uygulama ayına ait rayiçlerden birinin uygulanması gerekeceğinden savunmaların kabulü mümkün görülmemektedir.

Bu itibarla anılan işte yeni iş kalemleri için birim fiyat oluşturulurken Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22’nci maddesinde yer alan “kaynakların verimli kullanılması” ilkesine aykırı olarak yeni birim fiyat oluşturulması sonucu meydana gelen … TL’lik kamu zararının sorumluları, …’a müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53’üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizleri ile ödettirilmesine,



(Üye …’in “Yapım işleri Genel Şartnamesi’ nin 22’nci maddesine göre, yeni birim fiyatın tespitinde öncelik sırasına göre aşağıdaki analizler kullanılacaktır.

a- Yüklenicinin birim fiyatların tespitinde kullanarak teklifinin ekinde idareye verdiği ve yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizlerle kıyaslanarak bulunacak analizler.

b- İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizler.

c- İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu iş kalemlerine ait maliyet analizleriyle kıyaslanarak bulunacak analizler.

ç- Yeni iş kaleminin yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları ile işçi ve makinelerin çalışma saatleri esas alınarak oluşturulacak analizler.

Yukarıdaki analizlere öncelik sırası ile aşağıdaki rayiçler uygulanacaktır.

- Yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçler.

- İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.

- İhale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.

- İdarece kabul edilmek şartı ile uygulama ayına ait ticaret ve/veya Sanayi Odasınca onaylanmış yerel rayiçleri.

Bir rayiç fiyatın Ticaret ve/veya Sanayi Odasınca onaylanmış olması halinde idarenin bu fiyatı kabul etmesi zorunluluğu yoktur. Esas olan gerçek piyasa fiyatının esas alınmasıdır. Yaklaşık maliyetin ve teklif fiyatların hazırlanması sırasında esas alınan birim fiyatların ve rayiçlerin tespitinde bir öncelik sırasına yer verilmediği halde, yeni fiyat belirlenmesi yöntemlerinin seçiminde şartnamede belirlenen usuller çerçevesinde öncelikli uygulama esasına yer verilmiştir.

Yaklaşık maliyet hazırlandıktan sonra sözleşme eki fiyatlar ihale safhasında bir rekabet ortamında tespit edilmektedir. Sözleşmede bulunmayan ancak uygulama sırasında ihtiyaç duyulan iş kalemlerinin fiyatları ise, rekabet ortamı dışında tespit edilmektedir. Bu itibarla, yeni fiyatların tespitinde esas alınacak örnek analiz ve rayiçlerin mümkün olduğunca ihale ortamı içerisinde tespit edilmiş veya yetkili kurullarca belgelendirilmiş verilerin esas alınmasına önem verilmiştir.

Şartnamede belirlenen yöntemlerin sırası ile seçilmesi gerekmektedir. Birinci sırada yer alan yöntemin imkânı yoksa ikinci sıradaki yöntem uygulanacaktır. İkinci sıradaki yöntemin de uygulanma imkânı bulunmuyorsa üçüncü sıradaki yöntem v.b. uygulanabilecektir.

Bu itibarla,

Her yeni imalat kendi uygulama şartları altında değerlendirilmeli ve yüklenici ile anlaşmaya varılarak yeni birim fiyat oluşturulması gerekmektedir. İhale kapsamında hazırlanan bazı analizlerin düzenlenmesi safhasında gerçekleştirilecek olan imalatın özelliğine göre yüklenici ile de anlaşmaya varılarak yeni birim fiyat tespiti yapıldığı ve bunun aksi yönünde yapılacak bir uygulamanın da idarenin takdir hakkını kısıtlayacağından yapılan ödeme için ilişilecek husus bulunmadığına karar verilmesi gerekir.” şeklindeki ayrışık görüşüne karşı)

Oy çokluğuyla karar verildi.






Full & Egal Universal Law Academy