Kurs gideri.



… Büyükşehir Belediyesince, belediyenin yetki ve sorumluluk alanının dışına çıkılarak, …’nın … ve … şehirlerinde kurs açıldığı ve giderlerinin belediye bütçesinden karşılanması nedeniyle kamu zararına sebep olunduğu iddiasına ilişkin olarak dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda,



5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin (p) bendinde,

“Yurt içindeki ve İçişleri Bakanlığının izniyle yurt dışındaki belediyeler ve mahallî idare birlikleriyle karşılıklı iş birliği yapılmasına, kardeş kent ilişkileri kurulmasına, ekonomik ve sosyal ilişkileri geliştirmek amacıyla kültür, sanat ve spor gibi alanlarda faaliyet ve projeler gerçekleştirilmesine, bu çerçevede arsa, bina ve benzeri tesisleri yapma, yaptırma, kiralama veya tahsis etmeye karar vermek.” hükmü yer almaktadır.



Anılan hüküm gereğince belediyeler ekonomik ve sosyal ilişkileri geliştirmek amacıyla yurtdışında kültür, sanat ve spor gibi alanlarda faaliyet ve projeler gerçekleştirebilmektedir.



Her ne kadar madde metninde İçişleri Bakanlığının izin alınması şartı yer almakta ise de bahse konu olayda, … Büyükşehir Belediyesi …’nın … ve … şehirlerindeki faaliyetlerini Başbakanlığa bağlı resmi bir kuruluş olan Türk İşbirliği ve Koordinasyon Başkanlığı Ajansı Başkanlığı (TİKA) ile yaptığı protokol çerçevesinde yürütmekte olup, İçişleri Bakanlığından ayrıca izin almasına gerek bulunmamaktadır.



Bu itibarla, tarihten gelen dini ve milli bağların güçlendirilmesi ile Balkanlarda Türk örf, adet ve folklörünün yaşatılması amacıyla … Büyükşehir Belediyesince …’nın … ve … şehirlerinde kurs açılması ve giderlerinin belediye bütçesinden karşılanması konusunda ilişilecek bir husus bulunmadığına,



(Üye …’ın “5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun ilk yayımlandığı tarihteki 24’üncü maddesinin “n” bendinde “Kamu yararı görülen konularda yurt içi ve yurt dışı kamu sektörü, özel sektör ve sivil toplum örgütleriyle birlikte yapılan ortak hizmetler ve diğer proje giderleri.” Büyükşehir belediyesinin giderleri arasında sayılmıştır. Ancak, söz konusu fıkra Anayasa Mahkemesi’nin 25/1/2007 tarihli ve E.: 2004/79, K.:2007/6 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir. Dolayısı ile belediyelerin İçişleri Bakanlığından izin almadan ve kardeş şehir ilişkisi çerçevesinde projeler oluşturulmadan bu yönde bir harcama yapması mümkün değildir.

Anayasa Mahkemesinin 17.01.2008 tarih ve 26759 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan iptal gerekçesinde “Büyükşehir belediyesine verilen bu yetki, yasama yetkisinin devri niteliğindedir. Çünkü büyükşehir belediyesi, kendisine kanunla verilen görevler yanında kendi kamu yararı takdirine bağlı olarak yurt içinde ve yurt dışında harcamalar yapabilecektir. Anayasa'nın 7 inci maddesine göre, yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.

Öte yandan, büyükşehir belediyesine verilen bu yetki, büyükşehir belediyesini mahalli müşterek ihtiyaçları karşılamak amacıyla oluşturulan kamu tüzel kişiliği olmaktan çıkarıp, merkezi yönetime ilişkin görevleri yerine getiren bir tüzel kişilik haline de sokabilecektir.

Diğer yandan yurtiçi ve yurtdışı özel sektör ve sivil toplum örgütleriyle kamu yararı gördüğü konularda birlikte hizmet ve proje yapmak yetkisinin büyükşehir belediyesine verilmesi, yetkinin "kamu yararı" kavramının yorumuna bağlı olarak keyfileştirilmesine de yol açabilecektir. Halbuki hukuk devletinde keyfiliğe yer yoktur.

Hukuk devleti olmak, yönetilenlere hukuk güvencesi sağlayan bir düzen kurmaktır. Böyle bir düzenin kurulması, yasama ve yargı yetkileriyle yürütme alanına giren tüm işlemlerin hukuk kuralları içinde kalması ile gerçekleşebilir. Bu bağlamda hukuk devleti, her dilediğini yapamayan, kendini hukukla bağlı sayan ve tüm yetkilerinin sınırının hukuksal kurallarla belirlendiği Devlettir.

Hukuk devletinin, işlem ve eylemlerinin hukuka uygun olması, hukukun üstünlüğü ilkesini içtenlikle benimsemesi, yasa koyucunun çalışmalarında kendisini her zaman anayasa ve hukukun üstün kurallarıyla bağlı tutması, yasa koyucu da dahil devletin tüm organları üstünde hukukun mutlak bir egemenliğe sahip olması, adil bir hukuk düzeni kurarak geliştirmeyi zorunlu sayması gerekir.

Keyfiliğe imkân taşıyan bir düzenleme hukuk devleti ilkesi ile bağdaşmaz ve bu nedenle Anayasanın 2’nci maddesi ile çelişir.

Anayasa'nın çeşitli hükümleri ile çelişen bir düzenlemenin, Anayasa'nın 11 inci maddesindeki Anayasa'nın üstünlüğü ve bağlayıcılığı ilkeleriyle uyum halinde olması da düşünülemez.

Yukarıda açıklanan nedenlerle 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 24 üncü maddesinin (l) bendi, Anayasa'nın 2 inci maddesindeki hukuk devleti ilkesine, 11 inci maddesindeki Anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı ilkesine aykırı olup, iptali gerekir.” Hükmü yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye kanununun 3’üncü maddesinde belediye tanımlanırken, belde halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan bir birim olarak tanımlanmıştır. Kanunun 18’inci maddesinin “p” bendinde belediyelerin yurtdışı ilişkilerinde “İçişleri Bakanlığının izni alınarak yurt dışındaki belediyeler ve mahallî idare birlikleriyle karşılıklı iş birliği yapılmasına, kardeş kent ilişkileri kurulmasına, ekonomik ve sosyal ilişkileri geliştirmek amacıyla kültür, sanat ve spor gibi alanlarda faaliyet ve projeler gerçekleştirilmesine, bu çerçevede arsa, bina ve benzeri tesisleri yapma, yaptırma, kiralama veya tahsis etmeye karar vermek.” Meclisin görevleri arasında sayılmıştır. Söz konusu harcamada, İçişleri Bakanlığından herhangi bir izin alındığına dair bir belge bulunmamaktadır. Ayrıca kardeş şehir ilişkisi olduğuna dair bir belge ve böyle bir kardeş şehir ilişkisi çerçevesinde bir proje de bulunmamaktadır.

656 sayılı Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de söz konusu kuruluşun yurtdışında işbirliğinde bulunulması hedeflenen ülke ve topluluklarla iktisadi, ticari, teknik, sosyal, kültürel ve eğitim alanlarındaki ilişkileri karşılıklı düzenlemek görev alanı olarak belirlenmiştir. Belediyelerin yurtdışında kendi kanunlarında Anayasa Mahkemesince iptal edilerek yürürlükten kaldırılan bir konuda harcama yapma yetkisi bulunmamaktadır.

Bu sebeplerle yapılan harcama ile ilgili olarak tazmin kararı verilmesi gerekir.” şeklindeki ayrışık görüşüne karşı) çoğunlukla, karar verildi.






Full & Egal Universal Law Academy