Damga Vergisi

............... Şti'nin yükleniminde bulunan ...............TL............. İşi ile ilgili olarak, anılan iş anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işi olduğu için en fazla %10 oranında iş artışı olması gerekirken bu oranın üzerinde bir iş artışı yapılması ve söz konusu ilave iş artışına ilişkin Damga Vergisinin kesilmemesi sonucu ................. TL kamu zararına sebebiyet verilmesi ile ilgili olarak yapılan incelemede,

A) 4735 sayılı Kanunun 24. maddesinde: "Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş,

a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,

b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,

Şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10'una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20 sine kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir." denilmektedir.

Sözleşme dosyasının incelenmesinden işin anahtar teslimi götürü bedel ile ihale edildiği anlaşılmıştır. Yukarıdaki mevzuat hükmüne göre, sözleşme bedelinin % 10'una kadar iş artışı yapılabilecek iken daha fazla iş artışı yapılması sonucu oluşan .............. TL kamu zararı ............... tarih ve ................ numaralı muhasebe işlem fişi ile ............ Şti.'den tahsil edildiğinden ilişik kalmadığına,

Üyeler ..........ile......... ’ ın, “4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi başlıklı 24. (Değişik: 30/7/2003-4964/46 md.) maddesinde,

“Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş,

a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,

b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması,

Şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10'una, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20 sine kadar oran dâhilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.” Denilmektedir.

Söz konusu hükme göre, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde bu işin sözleşme bedelinin %10 una kadar olan ilave işler de bu sözleşme kapsamında olduğundan, sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilecektir. Anılan usulle ihale edilen yapım işlerinde bu işin % 10 unundan fazla olan kısmının ise hangi mevzuata tabi olacağı ile ilgili olarak 4735 sayılı Kanunda bir hüküm bulunmamaktadır. Bu durumda konunun Borçlar Kanunu hükümlerine göre çözümlenmesi gerekmektedir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’ nun 10. Bölümünde düzenlenen “Vekaletsiz İş Görme” hükümlerine göre yükleniciye ödenmesi gerekmektedir. Bu bölümde İş sahibinin hak ve borçlarının düzenlendiği 529. maddesinde,

“İşsahibi, işin kendi menfaatine yapılması hâlinde, işgörenin, durumun gereğine göre zorunlu ve yararlı bulunan bütün masrafları faiziyle ödemek ve gördüğü iş dolayısıyla üstlendiği edimleri ifa etmek ve hâkimin takdir edeceği zararı gidermekle yükümlüdür. Bu hüküm, umulan sonuç gerçekleşmemiş olsa bile, işi yaparken gereken özeni göstermiş olan işgören hakkında da uygulanır.

İşgören, yapmış olduğu giderleri alamadığı takdirde, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre ayırıp alma hakkına sahiptir.” Denilmektedir.

Söz konusu bu düzenlemeye göre, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde bu işin sözleşme bedelinin %10 unu aşan ilave işler işsahibi menfaatine yapıldığından, idare yüklenicinin yapmış olduğu imalatların maliyet bedellerini (karsız) ödemek zorundadır.

Söz konusu durumu kamu zararı açısından değerlendirdiğimizde,

5018 sayılı Kanun’un Kamu zararı başlıklı 71. (Değişik birinci fıkra: 25/4/2007-5628/4 md.) maddesinde,

“Kamu zararı, kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

Kamu zararının belirlenmesinde,

…………………

………………….

g) Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması,

Esas alınır.”

Şeklinde tanımlanmıştır.

Bu tanıma göre % 10 ‘un üzerindeki ilave iş, mevzuata aykırı (4735 sayılı Kanun) olarak yapılmış ise de, bu iş nedeniyle kamunun varlığında bir artış da meydana gelmiştir. Ayrıca yukarıda açıkladığımız üzere mevzuata göre idare kendi menfaatine yapılan işlerin karşılığı olan zorunlu ve yararlı bulunan bütün masrafları faiziyle birlikte yükleniciye ödemek zorundadır. Dolayısıyla yapılan bu iş için ödenen paranın tamamının mevzuatında öngörülmediği halde ödenen bir para olarak yani kamu zararı olarak değerlendirilmesi de yasal olarak mümkün değildir.

Bu itibarla mevzuat gereği (.........) idare, lehine yapılan % 10 ‘un üzerindeki ilave iş karşılığı olarak zorunlu ve yararlı bulunan bütün masrafları faiziyle birlikte yükleniciye ödemek zorunda olduğundan, yapılan ödemenin ancak kar miktarı kamu zararı sorgulamasına konu olabilir.

Açıklanan nedenlerle, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10 unu aşan ve aynı yükleniciye yaptırılan yapım işleri nedeniyle yapılan ödemenin tamamının kamu zararı olduğu yönündeki çoğunluk görüşüne katılma imkanı bulunmamaktadır.” şeklindeki ayrışık görüşlerine karşı oy çokluğuyla karar verildi.

B) 488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1.maddesinde, Kanuna ekli (1) Sayılı Tablodaki kağıtların damga vergisine tabi olduğu belirtilmiştir.

Kanuna ekli (1) Sayılı Tablonun Akitlerle İlgili Kağıtlar başlıklı 1.kısmının A bölümünün 1. bendiyle, belirli parayı ihtiva eden mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler binde 8,25 oranında Damga Vergisine tabi olacağı hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanunun 14’üncü maddesinin ikinci fıkrasında “Belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabidir,” hükmü uyarınca, iş artışları nedeniyle mukavele miktarında meydana gelen artışlardan da binde 8,25 oranında damga vergisinin alınması öngörülmüştür.

Belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca Belediye ile yüklenici firma arasında akdedilen ilave iş bedeli üzerinden binde 8,25 oranında damga vergisi hesap edilip, ilgili firmadan tahsil edilmesi gerekirken tahsil edilmemesi sonucu oluşan .............TL kamu zararı ................ tarih ve ............... numaralı muhasebe işlem fişi ile ..............Şti.'den tahsil edildiğinden ilişik kalmadığına oybirliğiyle karar verildi.






Full & Egal Universal Law Academy