Sayıştay 4. Daire - Karar No: 25 - 109 - İlam No: 109 - Diğer Özel Bütçeli İdareler - Kamu İdaresi: Diğer Özel Bütçeli İdareler
Karar Dilini Çevir:




SAHA İÇİ, DIŞI VE SCOR-BOARD REKLAM GELİRLERİ GENEL MÜDÜRLÜK PAYI

Mülkiyeti …………. Genel Müdürlüğüne ait olan stadyumda maçlarını oynayan …………. spor Kulübünün Genel Müdürlükle imzaladığı sözleşme uyarınca saha içi, dışı ve scor-board reklamlarından elde ettiği gelirler üzerinden alınması gereken % 10’luk payın tahsil edilmediği görülmüştür.

…………. spor Kulübü ile …………. İl Müdürlüğü arasında 23.01.2011 tarihinde imzalanan Ek Sözleşmenin “Konu” başlıklı 3 üncü maddesinde,

“Mülkiyeti …………. Genel Müdürlüğüne ait olan ve yukarıda tapu kaydı yazılı taşınmaz üzerinde bulunan …………. Stadyumunun kullanım hakkının 1 (bir) yıllığına işbu sözleşmede belirlenen esaslar çerçevesinde …………. Anonim Şirketi’ne devri, Kulüp tarafından işbu sözleşmede öngörülen ve taahhüt edilen yükümlülüklerin yerine getirilmesidir.”,

“Sözleşmenin Süresi” başlıklı 4 üncü maddesinde,

“Sözleşme süresi 1 (bir) yıldır. Bu süre 23.01.2011-22.01.2012 tarihleri arasını kapsar. Sözleşme süresinin bitiminden 30 gün önce tarafların günün şartlarına göre müştereken imzalayacakları yeni bir sözleşme ile süre uzatılabilir. Aksi takdirde stadyum, bakım ve onarımı yapılmış bir şekilde Genel Müdürlüğe teslim edilir.”,

“Özürlülere Yardım” başlıklı 24 üncü maddesinde,

“Kulüp stadyumu kullandığı süre içerisinde, diğer kulüplerin müsabakaları başlıklı madde kapsamı dışında, Kulüp tarafından elde edilen gelirin % 10’unu özürlülerin sportif faaliyetlerinde kullanılmak üzere sözleşmenin yapıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde …………. İl Müdürlüğü hesabına yatırmakla yükümlüdür.”,

“Sözleşmenin Feshi” başlıklı 29 uncu maddesinde,

“ a) Kulübün bu sözleşmede yer alan maddi yükümlülükleri veya taahhütlerine aykırı davranışların tespiti halinde aykırılığın giderilmesi için Genel Müdürlük tarafından makul bir süre verilir. Makul olan bu süre içinde bu aykırılıklar giderilmediği takdirde Genel Müdürlük sözleşmeyi fesih edebilir. Bu takdirde alınmış olan teminat, Genel Müdürlüğe irat kayıt edilerek stadyum 7 gün içinde Genel Müdürlüğe (İl Müdürlüğüne) devredilir.

b) Genel Müdürlük …………. Projesi ya da bu arazinin tamamı ile ilgili yapacağı projeler kapsamında tahsis süresinin dolmasını beklemeden tahsisi tek taraflı bozabilir.” hükümleri yer almaktadır.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Taşra Teşkilatı Bütçe, Muhasebe ve Bilet Yönetmeliğinin “Kapsam” başlıklı 2 nci maddesinde,

“Bu Yönetmelik, gençlik ve spor il ve ilçe müdürlüklerinin bütçe, muhasebe ile bilet ve hesap işlemlerinde uygulanacak usul ve esasları kapsar.”,

“Gelirlerin tahsilindeki sorumluluk” başlıklı 13 üncü maddesinde,

“Gelirlerin zamanında ve usulüne uygun olarak takip, tahakkuk ve tahsilinden illerde, il müdürü, ilgili şube müdürü, muhasebeci ve tesis amiri, ilçelerde ilçe müdürü, muhasebeci ve tesis amiri müştereken ve müteselsilen sorumludur.” denilmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat ve sözleşme hükümleri uyarınca, …………. Spor Kulübü’nün saha içi ve dışı reklamlarından elde ettikleri gelirlerin % 10’unu her yıl …………. Genel Müdürlüğü yada İl Müdürlüğü hesabına yatırması gerektiği hususu açıktır. Ancak adı geçen kulübün üçüncü kişilerle yapmış olduğu saha içi-dışı reklamlara ilişkin elde edilen gelirlerden söz konusu payların yatırılmadığı tespit edilmiştir.

Sorumlulardan …………. (Genel Müdür) göndermiş olduğu savunmasında özetle, 3289 sayılı Kanunun ek 11 inci maddesi uyarınca, Genel Müdürlüğün mülkiyetinde veya kullanımında bulunan spor tesisleri veya taşınmazların kullanım veya intifa hakkının spor kulüplerinden toplam altı spor dalında faaliyet gösteren ve liglere katılan spor kulüplerine bedelsiz devredilebileceği, sorguda adı geçen spor kulüplerinin hepsi 6 veya daha fazla branşta faaliyet gösterdiğinden bunların hiçbirinden Genel Müdürlük payının alınmadığını, aynı şekilde uluslararası olimpiyat komitesi, FIFA ve UEFA'nın kulüplere tanıdığı haklardan birisinin de kulüplerin yaptıkları reklam ve sponsorluk anlaşmalarından pay alınmaması gerektiği yönünde olduğunu ifade etmiş, dolayısıyla savunmasını, söz konusu stadyumların 3289 sayılı Kanun uyarınca ilgili kulüplere bedelsiz devredilebileceği şartına dayandırmış ise de, adı geçen kulüplerle …………. Genel Müdürlüğü tarafından imzalanan sözleşmeler uyarınca bedelsiz devir söz konusu olmayıp, statların intifa hakkının verilmesine ilişkin olan sözleşmelerde her üç kulübün saha içi ve dışına almış oldukları reklamlardan % 10 SGM payı alınması şartı da yine tarafların özgür iradesi ile imza altına alınmıştır.

Sorumlulardan …………. (Spor Kuruluşları Daire Başkanı) göndermiş olduğu savunmasında, sorumluluğun tespitine ilişkin olarak, Spor Genel Müdürlüğü İşletme Yönetmeliğinin "Kapsam" başlıklı 2 nci maddesinin ikinci bendinde belirtildiği üzere, Genel Müdürlük mülkiyetinde bulunan gayrimenkullerin bir yıldan fazla süreli kira, işletme hakkı devri, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi veya tahsis yöntemlerinden biriyle üçüncü şahıslara devri ile ilgili hususların adı geçen Yönetmeliğin kapsamında yer almadığını, tesislerin bir yıldan uzun süreli olarak kiraya verilmesi ve protokollerinden kaynaklanan gelirlerinin takibi konularının Daire Başkanlıklarına ait olmayıp, Spor Genel Müdürlüğüne Ait Taşınmazların İdaresi Hakkında Yönetmelik çerçevesinde Tesisler Dairesi Başkanlığınca yürütüldüğünü, bu nedenle yargı raporuna ilişkin sorumlu olmadığını ifade etmiş ise de,

Gerek …………. Genel Müdürlüğünce oluşturulmuş Hizmet Envanterinde, gerek ise 2011 yılı …………. Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporunda …………. Genel Müdürlüğü birimleri ile yapacağı görevler yer almakta olup, burada,

“Gençlik hizmetleri ve spor il müdürlükleri kullanımında bulunan gençlik, spor saha ve tesisleri ile gelir getirici diğer gayrimenkullerin işletilmesiyle ilgili iş ve işlemlerin mevcut mevzuat çerçevesinde yürütülmesini sağlamak” ve “Reklam, yayın, giriş ücret ve esasları ile sponsorluk konularında gerekli talimatların hazırlanmasını sağlamak, bu bağlamda reklam, yayın ve sponsorlukla ilgili iş ve işlemleri yürütmek” Spor Kuruluşları Dairesi Başkanlığı ile anılan daire başkanlığına bağlı İşletmeler Şube Müdürlüğünün görevleri ile yapacağı iş ve işlemler arasında sayılmıştır.

Gençlik Ve Spor Genel Müdürlüğü Taşra Teşkilatı Personel Görev, Yetki, Sorumluluk, Çalışma Usul ve Esasları Yönergesinin “Gençlik ve Spor İl Müdürü” başlıklı 7 nci maddesinde,

“Görev ve yetkileri,



7.10.Mevzuatı gereğince illerin her türlü gelirinin zamanında ve usulüne uygun bir şekilde takip ve tahsilini ilgili şube müdürü ile birlikte yapmak,

Sorumlulukları,

Görevlerini ve kendisine verilen diğer işleri zamanında ve usulüne uygun olarak yapmakla yükümlüdür. Görevlerin yapılmasında, işin gereklerine, çalışma esaslarına, verimlilik ölçülerine, kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve emirlere aykırı davranışlardan, kasıt, ihmalinden doğacak sonuçlardan sorumludur.”,

“İdari Ve Mali İşlerden Sorumlu Şube Müdürü” başlıklı 9 uncu maddesinde,

“Görev ve yetkileri,



9.28.Mevzuat gereğince illerin her türlü gelirinin zamanında ve usulüne uygun bir şekilde takip ve tahsilini sağlamak,



Sorumlulukları,

Görevlerini ve kendisine verilen diğer işleri zamanında usulüne yapmakla yükümlüdür. Görevlerin yapılmasında, işin gereklerine, çalışma esaslarına, verimlilik ölçülerine, kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve emirlere aykırı davranışlardan, kasıt, ihmal ve ilgisizlikten doğacak sonuçlardan sorumludur.”,

“Muhasebeci” başlıklı 17 nci maddesinde,

“Görev ve yetkileri,



17.4.Mevzuat uyarınca, müsabaka hâsılatının taksimi, il ve federasyon hisselerini ayırarak kayda geçirmek, göndermek ve diğer gelirlerin tahsilini sağlamak,

17.8.İl ve ilçe gelir ve alacaklarını ilgili mevzuat uyarınca takip ve tahsil etmek,



Sorumlulukları,

Görevlerini ve kendisine verilen diğer işleri zamanında yapmakla yükümlüdür. Görevlerin yapılmasında, işin gereklerine, çalışma esaslarına, verimlilik ölçülerine, kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve emirlere aykırı davranışlardan, kasıt, ihmal ve ilgisizlikten doğacak sonuçlardan sorumludur.”,

Denilmek suretiyle illerde görev yapan Gençlik ve Spor İl Müdürü, İdari ve Mali İşlerden Sorumlu Şube Müdürü ile Muhasebecinin görev ve sorumlulukları belirtilmiştir.

Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin “Gelirlerin tahakkuku, gelir ve alacakların takip ve tahsili” başlıklı 17 nci maddesinde,

İdare gelirlerinin tahakkuku, gelir ve alacakların takibi ve genel bütçe kapsamı dışında kalan idarelerde bu gelir ve alacakların tahsil işlemlerinin, ilgili mevzuatında özel bir düzenleme bulunmadığı takdirde, strateji geliştirme birimleri tarafından yürütüleceği,

İdarelerin işlemleri sonucunda, herhangi bir gelir tahakkuku veya gelir ve alacakların takip ve tahsilini gerektiren bir durumun ortaya çıkması halinde, gereğinin yapılması amacıyla ilgili birim tarafından strateji geliştirme birimlerine bildirileceği hüküm altına alınmıştır.

Bu itibarla, İl Müdürlüklerinin tüzel kişiliği ve kendilerine özgü malvarlığı ve geliri bulunmadığından, İl Müdürlükleri ile ilgili personel (Gençlik ve Spor İl Müdürü, İdari ve Mali İşlerden Sorumlu Şube Müdürü, Muhasebeci ile Tesis Amiri) kendilerine Genel Müdürlük talimatıyla verilen görevlerin yerine getirilmesinden, hasılat, reklam, kira ve işletme ile ilgili Genel Müdürlüğe ait gelirlerin takip ve tahsil edilmesinden, tahsil edilen tutarların Genel Müdürlük hesabına yatırılmasından müteselsilen sorumludur.

Diğer taraftan, tesislerin kulüplere kiralama, intifa hakkı tesisi veya bedelsiz tahsis yoluyla devredilmesi sözleşmeleri kulüpler ile Genel Müdürlük arasında düzenlendiğinden, sözleşme şartlarının yerine getirilmemesi halinde fesih dahil diğer hükümleri uygulama görevi de Genel Müdürlüğe aittir. İl müdürlükleri sadece sözleşme şartlarının yerine getirilmesi hususlarını denetlemekle ve Sözleşme şartlarının kulüplerce yerine getirilmemesi halinde durumu Genel Müdürlüğe tutanakla ve belgesi ile haber vermekle yükümlüdür.

Nitekim savunmalarda, “Sözü edilen gelirlerin takip ve tahsil edilmesi hususunda, …………. İl Müdürlükleri muhtelif tarihlerde çıkartılan genelgeler ile düzenlenen toplantı ve seminerlerle uyarılmıştır.” denilerek, İl müdürlüklerinin Genel Müdürlük adına gelirleri takip ve tahsil etmeleri gerektiği ifade edilmiştir.

Açıklanan gerekçeler doğrultusunda, gelirin genel müdürlük geliri olduğu, genel müdür ile görevlendirdiği personelinde bu işlemleri yapmakla mükellef olması dolayısıyla, Genel Müdür, Spor Kuruluşları Daire Başkanı, Gençlik Hiz. ve Spor İl Md., Tesisler/İşletmeler Şb. Md., İdari ve Mali İşler Şb. Md. ve Muhasebeci 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 7’nci maddesi, 5018 sayılı Kanunun 8, 9 ve 11’inci maddeleri ile Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Taşra Teşkilatı Bütçe, Muhasebe ve Bilet Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde gelirlerin tahakkuk ve tahsilinden sorumludurlar.

Ancak, 2011 yılı …………. Genel Müdürlüğü hesabının incelenmesinde, mülkiyeti …………. Genel Müdürlüğüne ait olan stadyumda maçlarını oynayan …………. Spor Kulübünün Genel Müdürlükle imzaladığı sözleşme uyarınca saha içi, dışı ve scor-board reklamlarından elde ettiği gelirler üzerinden alınması gereken % 10’luk paya ilişkin olarak, il müdürlüğü tarafından tahsilata ilişkin bir belge gönderilmediği gibi Genel Müdürlük tarafından da bu güne kadar söz konusu genel müdürlük gelirleri ile ilgili olarak muhasebe sistemine alacak tahakkukuna ilişkin herhangi bir kayıt yapılmamıştır.

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Kamu zararı başlıklı 71 inci maddesinde, “Kamu zararı, kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.

Kamu zararının belirlenmesinde,



e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,



Esas alınır.

…” denilmektedir.

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesine göre çıkarılan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Kamu zararının oluştuğu tarih” başlıklı 17/d maddesinde de, kamu zararının, İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması hallerinde, söz konusu işlemin zaman aşımına uğradığı tarihte oluşmuş kabul edileceği belirtilmektedir.

Yukarıda anılan mevzuat hükümleri ile yapılan açıklamalar uyarınca, mülkiyeti …………. Genel Müdürlüğüne ait olan stadyumda maçlarını oynayan …………. Spor Kulübünün Genel Müdürlükle imzaladığı sözleşme uyarınca saha içi, dışı ve scor-board reklamlarından elde ettiği gelirler üzerinden alınması gereken % 10’luk payın tahsil edilmemesi sonucu …………. TL kamu zararına neden olunduğu ileri sürülmekte ise de, muhasebe kayıtlarında alacak tahakkukunun yapıldığına veya tahsilata ilişkin bir belge gönderilmeyen ve ayrıntısı aşağıdaki hesap tablosunda gösterilen …………. TL 2011 yılı kurum geliri henüz zamanaşımına uğramadığından, bu nedenle belirtilen kamu görevlilerine sorumluluk atfetmek de mümkün olmadığından, Sayıştay yargılaması açısından henüz kamu zararı niteliğini kazanmamış olan …………. TL ile ilgili olarak ilişilecek bir husus bulunmadığına,

………….,

(Üye …………. ile Üye ………….’… “Denetçi düşüncesi doğrultusunda …………. liralık kamu zararının sorumlularına ortaklaşa ve zincirleme ödettirilmesi uygun olur.” şeklindeki ayrışık görüşlerine karşı) oyçokluğuyla,

Karar verildi.




Full & Egal Universal Law Academy