Sayıştay 3. Daire - Karar No: 124 - Genel Bütçe Kapsamındaki İdareler - Kamu İdaresi: Genel Bütçe Kapsamındaki İdareler
Karar Dilini Çevir:




Kira Gelirleri

Hazineye ait taşınmazlar üzerinde yer alan ve …......... Başkanlığı tarafından yönetilen cami ve mescitlerin müştemilatlarının, baz istasyonu kurulumu ile dükkan ve büro kiralanması şeklinde kullandırılmasından elde edilen kamu gelirlerinin, …......... Başkanlığı ile …......... Vakfı arasında imzalanan protokollere dayanılarak söz konusu Vakfa ve Müftülüklere bütçe dışı olarak aktarılması gerekçesiyle konu edilen …......... TL kamu zararı hususunda,

2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 74 üncü maddesinin vermiş olduğu yetkiye dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazların İdaresi Hakkında Yönetmeliğin “Tahsisli ve kiralanmış yerlerdeki işlemler” başlıklı 70 inci maddesinde yer alan “(1)Tahsisli taşınmazlar ile kamu hizmeti görülmek üzere genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince kiralanmış olan taşınmazların ticari amaçla kullanılması mümkün olan yerler, tasarruf eden kuruluş amirinin görüşü alınmak suretiyle, ilde defterdarın, ilçede kaymakamın onayı ile İdarece kiraya verilebilir.

….

(5) Bakanlık, bu taşınmazların üçüncü kişilere kiraya verilmesine ilişkin olarak adına tahsis yapılan İdarelerle protokol yapmaya yetkilidir. ….” hükmü ile 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun “Başkanlığın hizmet birimleri, görevleri ve yetkileri” başlıklı 7 nci maddesinin “ f) Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü” alt başlıklı bendindeki, “13) Mülkiyeti Hazineye ait taşınmazlar üzerinde bulunan ve Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yönetilen cami ve mescitlerin müştemilatındaki yerlerin kiralanması hususunda Maliye Bakanlığı ile işbirliği içinde gerekli düzenlemeleri yapmak.”,

hükmü uyarınca …......... Başkanlığı ile …......... Bakanlığı arasında mülkiyeti Hazineye ait olan taşınmazlar üzerinde bulunan ve …......... Başkanlığı tarafından yönetilen cami ve mescitlerin müştemilatındaki yerlerin kiralanması hususunda protokol (21.12.2006 tarihli ana protokol) yapılması ve böylelikle kiralama yetkisinin …......... Başkanlığına verilmesinin mevzuata uygun bulunduğuna,

Ancak, protokol yapma yetkisinin mevzuata uygun olmasının yanında idari işlem niteliğinde bulunan bir protokolün hükümlerinin de 1982 Anayasasının 8 inci maddesinde açıkça yürütme yetkisi ve görevinin anayasa ve kanunlara uygun olarak kullanılacağı ve yerine getirileceğinin hükme bağlanmış olması hasebiyle mevzuata uygun bulunması gerektiğine,

Bu itibarla,

- Kiralama işlemlerinin …......... Vakfı aracılığıyla yürütüleceğini hükme bağlayan söz konusu protokolün 3 üncü maddesine dayanılarak …......... Başkanlığı ile …......... Vakfı arasında imzalanan biri (25.01.2007 tarihli) baz istasyonu kurulumuna diğeri de (23.03.2007 tarihli) müştemilatların ticari yerler (dükkan, büro) olarak kiralanmasına ait iki adet protokol ile elde edilen kira gelirlerinin,

Kurum bütçesine girmeden doğrudan …......... Vakfı tarafından toplanmasına ve dağıtılmasına (Vakıf tarafından protokollerle kendisi için belirlenen kısmın alınarak kalan tutarların yine protokollerle belirlenen oranlar çerçevesinde Hazineye, Müftülüklere ve ilgili cami derneklerine gönderilmesine) yetki verilmesinin ve bu suretle bütçe dışı bir şekilde harcanmasına imkan sağlanmasının, 5018 sayılı Kanunun “Tanımlar” başlıklı 2 nci maddesi (i) bendi, “Hazine birliği” başlıklı 6 ncı maddesi, “Bütçe İlkeleri” başlıklı 13 üncü maddesinin (m) ve (n) bentleri,

Takip ve tahsil işlemlerinin tamamen …......... Vakfı aracılığıyla yürütülmesine yetki verilmesinin 5018 sayılı Kanunun “Mali Hizmetler Birimi” başlıklı 60 ıncı maddesi ile Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 17 nci maddesi,

Muhasebe hizmetlerinin bahsi geçen Vakıf tarafından yerine getirilmesine yetki verilmesinin de yine 5018 sayılı Kanunun 61 inci maddesi,

uyarınca,

- Camilere baz istasyonu kurulumuna ilişkin sözleşme yapma yetkisinin …......... Başkanlığı ile …......... Vakfı arasında imzalanan protokol ile Vakfa devredilmesinin ise gerek 1982 Anayasasının 8 inci maddesindeki yürütme yetkisi ve görevinin anayasa ve kanunlara uygun olarak kullanılacağı ve yerine getirileceğine ilişkin hükmü gerekse …......... Bakanlığı ile …......... Başkanlığı arasındaki ana protokolün 9 ve 10 uncu maddelerinde yer verilen ve söz konusu sözleşmelerin Başkanlıkla kiracılar arasında yapılmasını öngören hükümleri uyarınca,

mevzuata aykırı olduğuna,

Diğer taraftan, ana protokol ile …......... Başkanlığına sadece Hazineye ait taşınmazlar üzerindeki cami ve mescitlerin müştemilatlarına ilişkin kiralama yetkisi verilmesine rağmen Başkanlık ile Vakıf arasında baz istasyonu kurulumuna ilişkin protokolün kapsamına gerçek ve tüzel kişilere ait taşınmazların üzerindeki cami ve mescitlerin müştemilatlarının da dahil edilmesinin yetki aşımına sebebiyet verdiğine, ancak bu yerlerden toplanan paraların kamu geliri niteliğinin bulunmaması nedeniyle bütçeye girmemesinin kamu zararı doğurmadığına,

Bu bağlamda da, sorgu konusu edilen …......... TL tutarındaki kira gelirinin,

a) Mülkiyeti Hazineye ait olmayan taşınmazlar üzerinde bulunan cami ve mescitler ile bunların mütemmim cüz’ü ve müştemilatına cep telefonu baz istasyonu kurulmasından elde edilen ve kamu geliri niteliği taşımayan kısmından, …......... Vakfına (…......... TL) ve Müftülüklere (…......... TL) aktarılan toplam …......... TL’si için kamu zararına sebebiyet verilmediği gerekçesiyle ilişilecek bir husus bulunmadığına oy birliğiyle,

b) Mülkiyeti Hazineye ait taşınmazlar üzerinde bulunan cami ve mescitler ile bunların mütemmim cüz’ü ve müştemilatına cep telefonu baz istasyonu kurulması ve müştemilatların ticari faaliyetlerde (dükkan, büro vb.) kullanılmak üzere kiralanmasından elde edilen kısmından,

- …......... Vakfına aktarılan …......... TL’sinin 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu zararı” başlıklı 71 inci maddesinde sayılan ve kamu zararının belirlenmesinde esas alınacak kriterler arasında bulunan “e) İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması” ve “g) Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması” bentleri doğrultusunda kamu zararı niteliği taşıması,

- Müftülüklere aktarılan …......... TL’sinin ise bütçe disiplinine aykırı olarak özel vezne açmak suretiyle harcanması ve bu harcamalara ilişkin kanıtlayıcı belgelerin savunma ekinde gönderilmemesi,

gerekçeleriyle olmak üzere toplam …......... TL’sinin 6085 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi uyarınca işleyecek faizleriyle birlikte …......... Başkanlığı ile …......... Vakfı arasındaki protokolleri imzalayan ….........’e tek başına ödettirilmesine (Üye ….........’nın “…......... Vakfına aktarılan …......... TL için, …......... Bakanlığı ile …......... Başkanlığı arasındaki protokol ile kiralama işlemlerinin …......... Vakfı aracılığıyla yürütüleceğinin hükme bağlanmış olması, bu hükme dayanılarak toplanan paralardan söz konusu Vakfa kalacak kısmının …......... Başkanlığı ile Vakıf arasında imzalanan protokol ile belirlenerek, adı geçen Vakfın özel hükümler içeren Resmi Senedinin “Vakfın gayesi” başlıklı 3 üncü maddesinde sayılan amaçlar doğrultusunda kullanıldığının gerek yazılı savunmalar ile gerekse duruşma sırasında hazır bulunan Sorumluların beyanlarından anlaşılması, yine Müftülüklere aktarılan …......... TL için de söz konusu tutarın taşra teşkilatı olarak merkez tarafından yayımlanan genelge hükümleri doğrultusunda cami bakım ve onarımları için harcanmış olduğunun yazılı ve sözlü savunmalar ile belirtilmiş olması hasebiyle 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun ilgili hükümleri çerçevesinde kamu zararının oluşmadığı, bu konuda somut belge ile bilgi sunulmaması ve yargılamaya esas raporda da herhangi bir tespite yer verilmemesi gerekçeleriyle de usule ilişkin eksikliklerin ilgili Bakanlıklara gönderilecek yazıyla düzeltilmesinin yeterli olduğu düşünülmektedir” şeklindeki ayrışık görüşüne karşı) oy çokluğuyla,

c) ….........

karar verildi.






Full & Egal Universal Law Academy