Akaryakıt Fiyat Farkı

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinde: “Doğrudan temin: Bu Kanunda belirtilen hallerde ihtiyaçların, idare tarafından davet edilen isteklilerle teknik şartların ve fiyatın görüşülerek doğrudan temin edilebildiği usulü, (… )” ifade eder. Denilmektedir.



Aynı Kanunun, “Temel İlkeler” başlıklı 5 inci maddesinde, “Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir.” Denilmek suretiyle idarelerin temel olarak yapacakları ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünü kullanacaklarını, diğer usuller olan pazarlık usulü ve doğrudan temin usulünün ise istisnai durumlarda kullanılabileceği ifade edilmiştir.



Yine aynı Kanunun “Uygulanacak İhale Usulleri” başlıklı 18 inci maddesi:

“Uygulanacak ihale usulleri

İdarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinde aşağıdaki usullerden biri uygulanır:

a) Açık ihale usulü.

b) Belli istekliler arasında ihale usulü.

c) Pazarlık usulü.

d) Doğrudan temin”

Şeklindeyken, 15.08.2003 tarih ve 4964 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 12 nci maddesi :



“4734 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin (d) bendi madde metninden çıkarılmıştır.”

İbaresiyle, doğrudan temin, ihale usulü olmaktan çıkarılmıştır. Daha açık bir ifadeyle doğrudan temin yönteminin bir ihale yöntemi değil belli koşulların oluşması durumunda kullanılabilecek bir alım yöntemi olduğu bu düzenlemeyle net olarak ortaya konulmuştur..



Ayrıca 31.12.2002 tarihli 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Mal Alımlarına İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esasların Amaç başlıklı 1’inci maddesi: “Bu Esasların amacı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi idarelerin, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine göre sözleşmeye bağlanan mal alımlarına ilişkin fiyat farkı hesabında uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir.”



Tanımlar başlıklı 5 inci maddesinin (b) bendinde ise ,



“Mal: 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılan ihalelerde satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile taşınır ve taşınmaz mal ve hakları,…ifade eder.” Denilmek suretiyle, bu esasların ihale usulüyle yapılan mal alımlarında uygulanabileceği açıkça ifade edilmiştir.



Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, fiyat farkı uygulama esasları ve fiyat farkı kararnameleri sadece ihaleleri kapsadığından doğrudan temin yöntemiyle alınan mallar için kararnamelerin uygulanması ve dolayısıyla bu kapsamda fiyat farkı ödenmesi mümkün değildir.



Taslak Denetim Raporuna ilişkin kurum cevabında söz konusu kamu zararının tahsil edileceği belirtilmesine rağmen henüz tahsilat bildirilmemiştir.



Açıklanan gerekçelerle, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinin (d) bendi kapsamında yapılan akaryakıt alımlarına ilişkin düzenlenen faturalarda yükleniciye yersiz olarak fiyat farkı ödenmesi sonucu oluşan ve ayrıntısı aşağıdaki tabloda gösterilen toplam … TL kamu zararının,



Harcama Yetkilisi … ve Gerçekleştirme Görevlisi …’e



müştereken ve müteselsilen,



6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile birlikte ve temyiz yolu açık olmak üzere ödettirilmesine



Üye …’nün, “Kamu İhale Genel Tebliğinin 22 nci maddesinde “Bu madde kapsamında alımı yapılacak malın teslimi veya hizmetin ya da yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda, alımın bir sözleşmeye bağlanması zorunlu olup bir defada yapılacak alımlarda sözleşme yapılması idarelerin takdirindedir.” denilmiştir. Bu çerçevede idare peyder pey akaryakıt alımı yaptığı yüklenici ile bir sözleşme yapmış ve sözleşmenin 14 üncü maddesinde de “Yükleniciye fiyat farkı 18.4.2005 tarih 2005/8771 sayılı BKK ile kabul edilen 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre ihalesi yapılacak olan mal alımlarına ilişkin fiyat farkı hesabında uygulanacak esaslarda değişiklik yapılmasına dair esasların 7. maddesi çerçevesinde verilecektir” hükmüne yer vermiştir. Benzer hüküm şartnamede de yer almıştır.





Sözleşmede atıfta bulunulan Mal Alımı Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esasların 1 inci maddesine göre bu Esasların amacı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa tabi idarelerin, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine göre sözleşmeye bağlanan mal alımlarına ilişkin fiyat farkı hesabında uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir. İdare bu esaslarda fiyat farkı ödenmesi öngörülen akaryakıt için yine bu esaslara uyarak fiyat farkı hesaplamış ve ödemiştir. Bir an için idarenin açık ihale usulü ile akaryakıt temin ettiğini düşünecek olursak, aynı miktar akaryakıt için idarenin fiyat farkı olarak yine aynı bedeli ödeyeceği anlaşılacaktır.



İdarece yapılan bir ödeme nedeniyle 5018 sayılı Kanun gereği bir kamu zararının oluştuğuna hükmedebilmek için, mal karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılmış olması, mal alınmadan ödeme yapılmış olması, malın rayiç bedelinden daha yüksek bir bedelle alınmış olması, mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılmış olması gerekir. Denetim sonucunda, belirlenen tutardan fazla ödeme yapıldığına, malın alınmadığına veya rayiç bedelinin üzerinde bir ödeme yapıldığına dair bir tespit bulunmamaktadır. Mevzuatta da doğrudan teminle belli bir süreçte gerçekleştirilecek mal alımında, sözleşme yapılmasını ve sözleşmeye o malın rayiç bedeline uygun bir ödemenin yapılabilmesini teminen fiyat farkı ödenmesini öngören bir hüküm konulmasını açıkça yasaklayan bir düzenleme bulunmamaktadır.



Bu itibarla, doğrudan temin yöntemiyle mevzuata uygun olarak piyasa araştırması yapılıp, düzenlenen şartname ve sözleşmeye uygun olarak, rayiç fiyatı yasal prosedürle belirlenen akaryakıt için, fiyat farkı ödenmiş olmasında ilişilecek bir husus bulunmamaktadır. Ödemenin mevzuata uygunluğuna hükmedilmesi uygun olur.”



Şeklindeki karşı oyuyla ve oy çokluğuyla,

 








Full & Egal Universal Law Academy