Dairesi: 3. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/1017
Karar No: 2020/796
Karar Tarihi: 24.09.2020



İSTEMİN ÖZETİ: Türkmenistan uyruklu olan davacının, çalışma izni olmadan çalıştığından bahisle hakkında düzenlenen Samsun Valiliği'nin 06.11.2018 tarihli çıkış izin belgesinin iptali istemiyle açtığı davada; davanın reddine karar veren Samsun 1. İdare Mahkemesi'nin 05/03/2020 gün ve E:2019/367, K:2020/337 sayılı kararının; kendisinin herhangi bir yerde çalışmadığı, polis baskısıyla evrakları imzaladığı, sınırdışı edilme davasının reddedildiği, okuluna devam etmek istediği ileri sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesi uyarınca istinaf yolu ile incelenerek kaldırılması istemidir.
 
SAVUNMANIN ÖZETİ: Davalı idare tarafından, davacı hakkında alınan sınırdışı etme kararı ile bu karara istinaden tesis edilen gözlem kararının hukuka uygun olduğu, yabancılar hukuku açısından devletin hükümranlık yetkisinin bulunduğu, davacının sınırdışı etme kararını icrasını engellemek için bakılmakta olan davayı açtığı, mahkeme kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek davacının istinaf başvurusunun reddi gerektiği savunulmaktadır.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren Samsun Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesi'nce, davacı tarafından adli yardım talebinde bulunulduğu anlaşıldığından, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesi ile atıfta bulunulan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 334. ve 336. maddeleri uyarınca adli yardım talebi kabul edilerek işin gereği görüşüldü:
 
Dava, Türkmenistan uyruklu olan davacının, çalışma izni olmadan çalıştığından bahisle hakkında düzenlenen Samsun Valiliği'nin 06.11.2018 tarihli çıkış izin belgesinin iptali istemine ilişkindir.
 
İdare Mahkemesi'nce; davacı hakkında sınırdışı kararı verilmesi üzerine bu işleme dayalı olarak dava konusu işlemin tesis edildiği, UYAP üzerinden yapılan sorgulamada, davacının sınır dışı işlemine karşı dava açmadığı, sınır dışı kararının kesinleştiği, bu durumda, davacının sınır dışı edilmesine ilişkin işlemin dava konusu edilmeden kesinleştiği, kesinleşen karara dayalı olarak, davacının gönüllü geri dönüşünün sağlanması amacıyla terke davet niteliğinde Çıkış İzin Belgesi düzenlenmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
 
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 6545 sayılı Kanunun 19. maddesi ile değişik 45. maddesinin 3. fıkrasında; “Bölge idare mahkemesi, yaptığı inceleme sonunda ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar verir. Karardaki maddi yanlışlıkların düzeltilmesi mümkün ise gerekli düzeltmeyi yaparak aynı kararı verir" hükmü yer almış, 5.fıkrasında da "Bölge idare mahkemesi, ilk inceleme üzerine verilen kararlara karşı yapılan istinaf başvurusunu haklı bulduğu, davaya görevsiz veya yetkisiz mahkeme yahut reddedilmiş veya yasaklanmış hâkim tarafından bakılmış olması hâllerinde, istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar vererek dosyayı ilgili mahkemeye gönderir. Bölge idare mahkemesinin bu fıkra uyarınca verilen kararları kesindir" hükmü düzenlenmiş bulunmaktadır.
 
Buna karşın, istinaf konusu edilen kararda; ilk derece mahkemesince davanın konusunun hatalı kurgulanmış veya maddi olayın çözümünde dayanılan olguların dava konusu işlem yönünden hatalı olarak dayanak alınmış veyahut da gerekli teknik bilgiye dayalı veriler değerlendirilmeden karar oluşturulma yönüne gidilmiş olması gibi nedenlerle ilk derece mahkemesince uyuşmazlığın esası hakkında asgari doğru tespit ve olgular ile teknik bilgiyle oluşan deliller hiç tartışılmadan karar oluşturulmuş ise bu uyuşmazlık hakkında genel usul kuralları bağlamında verilmiş bir ilk derece mahkemesi kararının bulunduğunun hukuken kabul edilemeyeceğinden istinafa konu kararı kaldırarak dosyayı mahkemesine gönderilebileceği tabidir.
 
Dava dosyası incelendiğinde;25.10.2018 tarihinde emniyet birimlerince yapılan denetimlerde, yabancı uyruklu olan ve aynı zamanda öğrenci olan davacının garson olarak çalıştığı mesken görünümlü kumarhaneye baskın düzenlendiği, davacının alınan ifadesinde, söz konusu kumarhanede garson olarak çalıştığını beyan etmesi üzerine, çalışma izni olmadan çalıştığı gerekçesiyle 6458 sayılı Kanunun 54/1/ğ maddesi uyarınca Samsun Valiliği'nce 05.11.2018 tarihlinde hakkında sınır dışı kararı alındığı ve 06.11.2018 tarihinde terke davet kararı alınarak ülkeyi terk etmesi için (15) gün süre verildiği, terke davet kararına istinaden de davacı adına yurt dışı çıkış izin belgesi düzenlendiği bunun üzerine, davacının ilk önce 16.11.2018 tarihli dilekçeyle mahkemenin E:2018/1674 esasında kayıtlı davayı açtığı, bahse konu bu dosyada dava konusunun açık ve net olarak gösterilmediği ve dava konusunda tereddütler hasıl olduğundan bahisle 07.02.2019 tarihinde dilekçenin reddine karar verildiği, davacı tarafından yenilen dava dilekçesinin "konu" kısmında " Samsun Valiliği tarafından alınan 05.11.2018 tarih ve 569 sayılı sınır dışı kararına dayanak olan çıkış izin belgesinin iptalinin" dava konusu olarak gösterildiği, sonuç kısmında ise yurt dışına çıkış izin belgesinin iptaline karar verilmesinden bahsedildiği, mahkemenin de dilekçenin netice kısmını dikkate alarak dava konusunun, yurt dışına çıkış izin belgesinin iptali ile dilekçenin netice kısmını dikkate alarak dava konusunun, yurt dışına çıkış izin belgesinin iptali istemi olarak değerlendirilerek istinaf istemine konu kararın verildiği anlaşılmaktadır.
 
Buna göre; her ne kadar mahkemece, dava konusu istem, davacı hakkında yurt dışına çıkış izin belgesi düzenlenmesi olarak kurgulanarak istinaf istemine konu karar verilmiş ise de; dosya içerisinde yer alan dava dilekçelerinde ve istinaf dilekçesinde sınır dışı etme işleminin hukuka aykırı olduğundan bahsedildiği, dilekçe ret kararı sonrasında sınır dışı etme işlemine karşı ayrı bir dava da açılmadığı dikkate alındığında, yabancı uyruklu olan davacının asıl amacının sınır dışı edilmesine ilişkin işlem ile bu işleme istinaden alınan düzenlenen yurt dışı çıkış izin belgesini dava konusu etmek olduğu sonucuna varılmıştır.
 
Bu durumda; dava konusunun davacının sınır dışı edilmesine ilişkin işlem ile bu işleme bağlı olarak düzenlenen yurt dışı çıkış izin belgesi olduğu sonucuna varıldığından mahkemece davanın konusunun hatalı kurgulanarak karar verildiği bu nedenle davacının istemi göz önünde bulundurularak yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın mahkemesine iade edilmesi gerekmektedir.
 
Açıklanan nedenlerle, istinaf başvurusunun kabulüne, Samsun 1. İdare Mahkemesi'nin 05/03/2020 gün ve E:2019/367, K:2020/337 sayılı kararının kaldırılmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere Samsun 1. İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine, yapılacak yargılama sonucunda verilecek karar ile vekalet ücreti ve yargılama giderleri hakkında da hüküm kurulacağından bu konuda ayrıca hüküm kurulmasına yer olmadığına, 24/09/2020 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy