Dairesi: 2. İdari Dava Dairesi
Esas No: 2020/994
Karar No: 2020/670
Karar Tarihi: 13.11.2020



(6585 S. K. m. 3, 5, 8) (2577 S. K. m. 45) (3194 S. K. m. 20, 21, 22) (Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik m. 4, 5)
 
İSTEMİN ÖZETİ: Samsun 2. İdare Mahkemesinin 12/03/2020 günlü ve E:2019/59, K:2020/415 sayılı kararının istinaf kanun yoluyla incelenerek kaldırılması istenilmektedir.
 
CEVABIN ÖZETİ: Büyükşehir Belediyesinin yapı ruhsatı düzenleme yetkisi bulunmadığı, otelin ayrı bir yapı olduğu, AVM'nin parçası olmadığı, otel ve AVM için tek bir yapı ruhsatı düzenlemeyeceği, alışveriş merkezi ile birlikte başka yapıların bulunmasının projenin niteliğini değiştirmeyeceği yönündeki kuralın yürürlükten kaldırıldığı ileri sürülmektedir.
 
TÜRK MİLLETİ ADINA
 
Karar veren Samsun Bölge İdare Mahkemesi İkinci İdari Dava Dairesince davalı yanında müdahilin duruşma talebi yerinde görülmeyip, dava dosyası 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesi uyarınca incelenerek işin gereği görüşüldü:
 
Dava; Samsun ili, Canik ilçesi, 10550 ada, 1 parsel sayılı taşınmaza Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından verilen otel ve alışveriş merkezi kullanımına yönelik 11.01.2019 tarih ve 80 sayılı yapı ruhsatı ile 11.01.2019 tarih ve 01 sayılı yapı kullanma izin belgesinin iptali istemiyle açılmıştır.
 
Samsun 2. İdare Mahkemesinin 12/03/2020 günlü ve E:2019/59, K:2020/415 sayılı kararıyla; Samsun Büyükşehir Belediyesinin alışveriş merkezi için yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi düzenleme yetkisi bulunmakta ise de, yapı ruhsatı düzenlenmeden önce üst meslek kuruluşlarının yazılı görüşlerinin talep edilmemiş olması karşısında geçerlilik şartı yerine getirilmeyen dava konusu 11.01.2019 tarihli ve 80 sayılı yapı ruhsatında hukuka uyarlık bulunmadığı, yapı ruhsatının yapı kullanma izninin dayanağını oluşturduğu, hukuka aykırı yapı ruhsatına dayalı olarak düzenlenen 11/01/2019 tarih ve 80 sayılı yapı kullanma izninde de hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
 
Davalı idare tarafından; otel ve alışveriş merkezi inşaatının tamamlandığı ve uzun zamandır kullanılır durumda olduğu, Samsun 1.İdare Mahkemesinin 07/12/2018 tarih ve E:2018/863, K:2018/1753 sayılı kararı gereği yeniden yapı ruhsatı düzenlendiği, inşasına yeni başlanacak avm için ruhsat üst meslek kuruluşlarının yazılı görüşlerinin talep edileceği, görüşün tavsiye niteliğinde olduğu, bu şartın henüz inşaata başlanmamış yapılar için aranması gerektiği, davalı yanında müdahil tarafından ise; ilk ruhsatın 2008 yılında verildiği, alış veriş merkezinin 2013 yılında faaliyete geçtiği, 2013 yılında üst meslek kuruluşunun görüşünün alınacağına dair bir şart bulunmadığı, tavsiye niteliğinde görüş alınması şartının somut olayda aranmaması gerektiği ileri sürülerek anılan karara karşı istinaf başvurusunda bulunulmakta ve kararın kaldırılması istenilmektedir.
 
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 'Yapı' başlıklı 20.maddesinde; "Yapı: a) Kuruluş veya kişilerce kendilerine ait tapusu bulunan arazi, arsa veya parsellerde, b) Kuruluş veya kişilerce, kendisine ait tapusu bulunmamakla beraber kamu kurum ve kuruluşlarının vermiş oldukları tahsis veya irtifak hakkı tesis belgeleri ile, İmar planı, yönetmelik, ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılabilir.", 'Yapı ruhsatiyesi:' başlıklı 21.maddesinde; "Bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26 ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden (....) yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir. Ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması da yeniden ruhsat alınmasına bağlıdır. Bu durumda; bağımsız bölümlerin brüt alanı artmıyorsa ve nitelik değişmiyorsa ruhsat, hiçbir vergi, resim ve harca tabi olmaz. Ancak; derz, iç ve dış sıva, boya, badana, oluk, dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik ve sıhhi tesisat tamirleri ile çatı onarımı ve kiremit aktarılması ve yönetmeliğe uygun olarak mahallin hususiyetine göre belediyelerce hazırlanacak imar yönetmeliklerinde belirtilecek taşıyıcı unsuru etkilemeyen diğer tadilatlar ve tamiratlar ruhsata tabi değildir...", 'Ruhsat alma şartları:' başlıklı 22.maddesinde ise; "Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik (....) (1) bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edilir. Dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa, ebatlı kroki eklenmesi gereklidir. Belediyeler veya valiliklerce (....) ruhsat ve ekleri incelenerek eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir..." hükmüne yer verilmiştir.
 
6585 sayılı Parekende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un Tanımlar başlıklı 3'üncü maddesinde; "a) Alışveriş merkezi: Bir yapı veya alan bütünlüğü olan, içinde büyük mağaza ve/veya beslenme, giyinme, eğlenme, dinlenme, kültürel ve benzeri ihtiyaçların bir kısmının veya tamamının karşılandığı diğer işyerleri bulunan, merkezî bir yönetime ve ortak kullanım alanları ile yönetmelikle belirlenen diğer niteliklere sahip işletmeyi," ifade edeceği, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı Verilmesi başlıklı 5'inci maddesinde; "... (7) Büyükşehirlerde, alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye büyükşehir belediyeleri yetkilidir. Alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken, üst meslek kuruluşlarının görüşü alınır. Bu kuruluşlar görüşlerini on beş iş günü içinde bildirir.(8) Üçüncü fıkrada öngörülen esaslar ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak hazırlanan yönetmelikle belirlenir." hükümleri yer almaktadır.
 
Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmeliğin, Alışveriş merkezinin nitelikleri başlıklı 4'üncü maddesinde; "(1) Alışveriş merkezinin; a) Bir yapıya veya alan bütünlüğü içinde yapılar topluluğuna, b) En az beş bin metrekare satış alanına, c) İçinde en az biri büyük mağaza niteliğini taşımak şartıyla beslenme, giyinme, eğlenme, dinlenme, kültürel ve benzeri ihtiyaçların bir kısmının veya tamamının karşılandığı en az on işyerine ya da büyük mağaza niteliği taşıyan işyeri bulunmasa dahi beslenme, giyinme, eğlenme, dinlenme, kültürel ve benzeri ihtiyaçların bir kısmının veya tamamının karşılandığı en az otuz işyerine, ç) Bu Yönetmelikte belirtilen ortak kullanım alanlarına, d) Merkezi bir yönetime, sahip olması gerekir.", Alışveriş merkezinin projelendirilmesi ve ruhsatlandırılması başlıklı 5'inci maddesinde; " (1) Yapı ruhsatı başvurusunda, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerindeki nitelikleri taşıyan projeler alışveriş merkezi projesi kabul edilir. Bu projede alışveriş merkezi ile birlikte başka yapıların bulunması projenin niteliğini değiştirmez.(2) Alışveriş merkezi projelerinde bu Yönetmelikte belirtilen ortak kullanım alanlarına yer verilir. (3) Alışveriş merkezine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatını verme, değiştirme ve yenileme yetkisi büyükşehir olan yerlerde büyükşehir belediyesine; diğer yerlerde belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde ilgili belediyelere, belediye sınırları ve mücavir alanlar dışında ise il özel idarelerine aittir. (4) Alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken, başvuru tarihinden itibaren üç iş günü içinde üst meslek kuruluşlarının yazılı görüşleri talep edilir. (5) Üst meslek kuruluşları, talep yazısının kendilerine ulaştığı tarihten itibaren on beş iş günü içinde görüşlerini yazılı olarak gönderir. Bu görüşler tavsiye niteliğindedir. Görüş yazılarında; yapı ruhsatını vermeye yetkili idarenin sınırları içindeki alışveriş merkezi sayısı, bunların birbirine ve yerleşim yerlerine olan mesafesi, ulaşım imkânları, alışveriş merkezinin çevreye, altyapıya ve trafiğe getireceği yükler ile yaratacağı can ve mal güvenliği riski gibi ekonomik, sosyal, çevresel ve demografik unsurlara yer verilir. Süresi içinde görüş verilmemesi halinde görüşün olumlu olduğu kabul edilir. (6) Büyükşehir belediyesi tarafından alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken ilgili ilçe belediyesinden de görüş alınabilir. Bu durumda, dördüncü ve beşinci fıkralardaki usul ve esaslar uygulanır. (7) 4 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen niteliklere sahip olan alışveriş merkezine yapı kullanma izin belgesi verilir. Kanunun uygulamasında bu belge işyeri açma ve çalışma ruhsatı yerine geçer." kuralına yer verilmiştir.
 
Dava dosyasının incelenmesinden; Samsun ili, Canik ilçesi, 10550 ada, 1 parsel sayılı taşınmazda otel ve AVM yapılmak üzere 09.01.2008 tarihli yapı ruhsatı, 12.04.2011 tarihli yenileme ruhsatı, 14.03.2013 tarihli tadilat ruhsatı ve 28.03.2013 tarihli kısmi yapı kullanma izni verildiği, 14.03.2013 günlü tadilat ruhsatı ve 28.03.2013 günlü kısmi yapı kullanma izin belgesinin iptali istemiyle açılan davada, Samsun 1. İdare Mahkemesinin 07.12.2018 gün ve E:2018/863, K:2018/1753 sayılı kararı ile "ilçe belediyesi yetkisinde bulunan yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgelerinin yetkisi dışında büyükşehir belediyesince düzenlenmesinde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı" gerekçesi ile işlemin iptaline karar verildiği, 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile alış veriş merkezine yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi verme yetkisinin büyükşehir belediyesine verilmesi üzerine Samsun Büyükşehir Belediyesince 11.01.2019 tarih ve 80 sayılı yapı ruhsatı ile 11.01.2019 tarih ve 01 sayılı yapı kullanma izin belgesinin düzenlendiği, yapı ruhsatına konu 10550 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın, imar planında merkezi iş alanı kullanımına ayrıldığı ve yapılaşma koşulunun E:3 olarak belirlendiği, ruhsata esas mimari projesine göre arsa alanının 34.096m², toplam yapılabilecek inşaat alanının 102.288m² olduğu, emsale dahil katlar alanı toplamının AVM için 83.218m², otel için 12.760,3m² toplam 95.978,3m² olduğu, AVM için ayrılması gereken otopark alanının 41.625m², ayrılan otopark alanının 42.735m² olduğu, otel için ayrılması gereken otopark alanının 825m², ayrılan otopark alanının 2.332m² olduğu, ayrılması gereken sığınak alanının 4.161m², ayrılan sığınak alanının 4.805m² olduğu anlaşılmakta olup, Canik Belediye Başkanlığı tarafından "büyükşehir belediyesinin ruhsat düzenleme yetkisi olmadığı" iddiasıyla bakılan davanın açıldığı görülmektedir.
 
Olayda, uyuşmazlığa konu otel ve alışveriş merkezi kullanımlı yapıya ilişkin, 09.01.2008 tarihli yapı ruhsatı, 12.04.2011 tarihli yenileme ruhsatı, 14.03.2013 günlü tadilat ruhsatı düzenlendiği, 14.03.2013 günlü tadilat ruhsatının yetki yönünden hukuka aykırı bulunarak yargı kararı ile iptali sonrasında 6585 sayılı Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen yetkiye istinaden dava konusu ruhsatın Samsun Büyükşehir Belediyesince düzenlendiği, alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken, üst meslek kuruluşlarının görüşünün alınacağı yönündeki düzenlemenin 29.01.2015 tarih ve 29251 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile getirildiği göz önüne alındığında; söz konusu şartın 6585 sayılı Parekende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun yayımlandığı tarih olan 29 Ocak 2015'den sonra verilecek yapı ruhsatları için aranabileceği, dava konusu yapılar için ilk yapı ruhsatının düzenlendiği tarih itibariyle anılan şartın bulunmadığı, dava konusu ruhsat tarihi itibariyle ruhsata konu yapıların inşa edildiği ve tamamlandığı da dikkate alındığında, dava konusu yapı ruhsatı verilirken, üst meslek kuruluşlarının yazılı görüşlerinin talep edilmemiş olmasının uyuşmazlığa konu işlemlerin iptalini gerektirmeyeceği sonucuna varılmış olup, davanın da sadece "büyükşehir belediyesinin ruhsat düzenleme yetkisi olmadığı" iddiasıyla açılmış olması karşısında dava konusu yapı ruhsatında ve yapı kullanma izin belgesinde hukuka aykırılık, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki Mahkeme kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.
 
Açıklanan nedenlerle, davalı ve davalı yanında müdahilin istinaf başvurularının kabulüne, Samsun 2. İdare Mahkemesinin 12/03/2020 günlü ve E:2019/59, K:2020/415 sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine, aşağıda dökümü gösterilen dava aşamasına ait 336,70-TL yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, davalı tarafından dava ve istinaf aşamasında yapılan 468,40-TL yargılama giderinin ve kararın verildiği tarihte yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 1.700,00-TL vekalet ücretinin davacı tarafından davalı Samsun Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na ödenmesine, davalı yanında müdahil tarafından yapılan 468,40-TL giderin davacı tarafından davalı yanında müdahile ödenmesine, artan posta gideri avansının yatıranlara iadesine, 2577 sayılı Kanunun 45. maddesinin 6. fıkrası uyarınca kesin olarak, 13/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. (¤¤)


Full & Egal Universal Law Academy