İnceleme ve Değerlendirme: İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 24.07.2013 tarihli ve 2089 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
"Shopping Channel isimli yayın kuruluşunun 22.07.2013 tarihindeki, 14:58 ile 15:13 saatleri arasındaki yayınında, migren rahatsızlığından kurtulmayı sağladığı iddia edilen "Ebu Buhar-i Çörek Otu Yağı" isimli çeşitli ürünlerden oluşan bir setin reklamına yer verildiği tespit edilmiştir.
Erdoğan Bey isimli şahıs, 'Ebu Buhar-i Çörek Otu Yağı'nın % 100 doğal, saf ve katkısız olduğunu belirterek ürünlerinin tanıtımına başlamıştır. Ardından günde sadece bir çay kaşığı çörek otu yağı ve çörek otu tohumundan yiyip, 'Ebu Buhar-i Migren Son' kapsülünden 30 gün boyunca kullanarak migren rahatsızlığından kurtulunabileceğini ifade etmiştir. Sonrasında ise bugüne özel bir kampanya ile isteyen herkesin Ebu Buhar-i Migren Son kapsülü, iki şişe çörek otu yağı ve bir paket çörek otu tohumundan oluşan seti, kargo dahil 69 TL'ye alabileceklerini vurgulamış, memnun kalmazlarsa ürünü iade edebileceklerinin garantisini de vermiştir. (ebu buhari reklamı isimli klip)
Reklamın ilerleyen dakikalarında sunucunun çörek otu yağının nelere iyi geldiğini sorması üzerine Erdoğan Bey, bunun apayrı bir ilaç ve şifa kaynağı olduğunu; migren rahatsızlığının dışında astım, bronşit, kanser oluşumu, mide rahatsızlığı, saç dökülmesi ve ciltte oluşabilecek sivilceler gibi daha pek çok şeye iyi geldiğini, faydalarının saymakla bitmeyeceğini söylemiştir.
Bununla birlikte yayın boyunca "Ebu Buhar-i Çörek Otu Yağı, 0216 390 33 99 Dev Kampanya 69 TL Kargo Dahil, İade Garantili, Ürünler: Çörek Otu Tohumu, Çörek Otu Yağı, Migren Son" yazısı ekranda yer almıştır.
Özetle "Ebu Buhar-i Çörek Otu Yağı" setinin % 100 doğal bileşenlerden oluştuğu; adeta bir şifa kaynağı olan çörek otu yağının başta migren olmak üzere, astım, bronşit, kanser, mide rahatsızlığı, saç dökülmesi ve cilt problemleri gibi pek çok rahatsızlığa iyi geldiği ifade edilmiştir.
Sağlık Bakanlığı'nın görev ve yetkilerinin belirlendiği 663 Sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 27'nci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde; "Sağlık beyanı ile satışa sunulacak ürünlerin sağlık beyanlarını inceleyerek bu beyanlara izin vermek, izinsiz veya gerçeğe aykırı sağlık beyanı ile yapılan satışları denetlemek, gerektiğinde durdurma, toplama, toplatma ve imha iş ve işlemlerini yapmak veya yaptırmak, izin ve sağlık beyanları yönünden bunların her türlü reklam ve tanıtımlarını denetlemek ve aykırı olanları durdurmak, piyasaya arz edilen ilaç, tıbbi cihaz ve ürünlerin reklam ve tanıtımının usul ve esaslarını belirlemek ve uygulamasını denetlemek." hükmü yer almaktadır.
Bu kapsamda, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'ndan gelen yazıda; insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğunu, yahut hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğunu, koruduğunu, tedavi ettiğini belirten, ileri süren veya ima eden tüm ifadelerin Sağlık Bakanlığınca sağlık beyanı olarak kabul edildiğini belirtilmiştir. Ayrıca endikasyon belirtilen ürünler için Bakanlıkça ruhsat düzenlenmesi gerekliliği hatırlatılarak ruhsatlı ürünlerin de münhasıran eczane ve ecza ticarethanelerinde satılması zorunluluğuna değinilmiştir. Diğer yandan söz konusu ürünlerin televizyon aracılığı ile endikasyon (migren, astım, bronşit kanser, saç dökülmesi) belirtilerek ürün satışı veya pazarlanmasının uygun olmayacağı ifade edilmiştir.
Bu çerçevede, tedavide etkinliği ve emniyeti kanıtlanmamış olan ürünlerin sağlık beyanında bulunularak yapılan reklam, tanıtım ve satışla ilgili olarak kamu sağlığını tehdit eden yönü sebebiyle 6112 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde gerekli işlemlerin yapılması talep edilmiştir."
Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Shopping Channel yayın kuruluşunun, "Ebu Buhar-i Çörek Otu Yağı" isimli ürünün reklamına yer vererek, 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 9'uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendinde bulunan "Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek." hükmünü ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe : Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;
Her ne kadar Daire Başkanlığınca, rapora konu yayında, geliştirilen bitkisel ürünler hakkında tedavi edici olduğu iddiası ile bilgiler verilmek suretiyle yayıncı kuruluşun, “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek” şeklindeki yayıncılık ilkesinin ihlal edildiği belirtilse de, yayında"Ebu Buhar-i Çörek Otu Yağı" adlı ürünün tanıtımının yapıldığı ve tanıtımı yapılan ürünün, Sağlık Bakanlığı'nın İlgili yazısında belirtilen endikasyon ( hastada belirli bir tedavi veya müdahale uygulanmasına karar verilmesi gerektiren durum ya da emare ) grubuna dahil olduğuna dair elimizde somut bir veri de mevcut olmadığından, belli hastalıklara iyi geldiği belirtilmekte olup tedavi ediciliğinden söz edilmediğinden anılan ürünün bu kapsamda değerlendirilemeyeceği anlaşılmakla, mezkur yayında herhangi bir mevzuat ihlalinin olmadığı kanaatine varılmıştır.


Full & Egal Universal Law Academy