İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 04.12.2013 tarihli ve 3597 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
“NR1 TÜRK logolu medya hizmet sağlayıcı kuruluş gece yayınlarında çeşitli canlı sohbet hatlarını tanıtan reklamlar yayınlamaktadır. Yayıncının 27.11.2013 tarihli yayını incelenerek elde edilen bulgu ve kanaatler aşağıda sıralanmıştır.
Genellikle Türkçe müzik parçalarının kliplerini yayınlayan NR1 TÜRK logolu yayın kuruluşunda gece 00.00'dan sonra kuşak reklamlarında 0088 ile başlayan cinsel sohbet hatlarının reklamları yapılmaktadır. Klipte de görüldüğü üzere saat 00.03.05'te ekrana getirilen reklamda "Seç Konuş" adlı sohbet hattının tanıtımı yapılmaktadır. Bu reklam görsellerinde, kadınlar telefonla konuşmakta ve barda, diskoda, sahilde bir takım cinsel içerikli hareketlerde bulunmaktadır. Reklamdaki kadınların çoğunlukla kadın vücudunu ön plana çıkaran kıyafetler giymiş olduğu, bu yolla erkek izleyicilerin ilgisini çekmeyi hedeflediği düşünülmektedir. Bu sırada dış ses "Senin de uykun mu kaçtı? Telefonun ucunda ben varım ve hemen aramanı bekliyorum numaram 00 88 1820 02 22. Arkadaşlık mı dertleşmek mi yoksa yeni aşklar mı? Seni bekliyorum...Hayatının aşkı telefonun ucunda seni bekliyor, hemen ara en romantik anları yaşa...Her an, her zaman, her yerden sıcak ve heyecanlı arkadaşlıklar bu numarada seni bekliyor..." anonsunu yapmaktadır. Ticari iletişim yayınları toplumca benimsenen genel ahlak kurallarına, insan onuruna, milli ve manevi değerlere aykırı ifadeler ya da görsel unsurlar içermemelidir. Söz konusu reklamda satışı yapılan ürün/hizmetin kadınlarla sohbet etme ve aşk yaşama imkanı tanıması genel ahlak kurallarına aykırı ve insan onurunu zedeleyici olmasının yanı sıra, büyük ölçüde kadın istismar içerdiği görülmektedir.
Yukarıda bahsedilen reklamda kadınların üzerinde mayo/bikini gibi kadın vücudunu ön plana çıkaran giysilerle sahilde ,barda, diskoda dans etmesi ve kadın sesiyle erkekleri sohbet etmeye, hayatının aşkını bulmaya çağırması kadınların bu reklamlarda cinsel meta olarak ön plana çıkarıldığını, kadın cinselliğinin istismar edildiğini göstermektedir. Toplumsal hayatta bir çok önemli rolü ve görevi olan kadının, son yıllarda medyada daha çok cinsel bir obje olarak yansıtıldığı dikkat çekmektedir. Birçok ürün/hizmetin pazarlanmasında kadın vücudunun ön plana çıkarılması etik olmamakla beraber söz konusu reklamda pazarlanan ürünün doğrudan kadın veya kadın sesi olduğu açıktır. Çünkü sohbet hattının bünyesinde çalıştırdığı kadınları ücret karşılığında erkek müşterilerle konuşması şeklinde hizmet verdiği bilinmektedir. Ayrıca reklamı yapılan sohbet hattını tanıtan "www.seckonus.com" websitesi adresinin reklam boyunca ekranda yer alması, müşterilerin websitesine giriş yaparak tercihlerine göre kadın sohbetçi seçebildiğini göstermektedir. Reklamda kadının ticari bir ürün gibi seçilmek suretiyle müşterilere sunulduğu açıktır. Dolayısıyla toplumda var olan cinsiyet ayrımcılığı pekişerek artmakta, kadın kimliği basitleştirilerek tahrip edilmektedir. Söz konusu reklam, çocukların ekran başında olmadığı gece geç saatlerde yayınlanmış olmakla birlikte, 6112 sayılı Kanun ve Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik, reklamlarda kadın bedeninin cinsel bir meta olarak kullanılmasını korumalı saatler dışında kalan zaman dilimlerinde de yasaklamıştır.” Şeklinde değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Yayın Kuruluşu’nun söz konusu yayını ile 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (d) bendini ihlal ettiğikanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;
İhlal konusu yayında; hattı arayan kişilerin seçtikleri kadınla sohbet edebileceği “Seç Konuş” adlı sohbet hattının tanıtımı yapılmıştır. Tanıtım sırasında,mayo/bikini giymiş kadın görüntülerine yer verilmiştir. Belirtilen numaraların aranması ile kişilerin tercihine bağlı olarak kadın seçme olanağı; yayında kadının cinsel meta olarak sunulması, alınıp satılabilen mal/ürün olarak konumlanması sonucunu doğurmaktadır.
Bu nedenle söz konusu yayın ile Yayın Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik’in 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (d) bendinde belirlenen “Ticarî iletişim, yayın hizmeti ilkeleri saklı kalmak kaydıyla; …Kadınların istismarına yönelik olmamalıdır. Tanıtımı yapılan ürün, hizmet veya imajda, kadın bedeni cinsel bir meta olarak kullanılmamalıdır.” ve dolayısı ile 6112 sayılı Kanun’un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (d) bendinin ihlal edildiği değerlendirilmiştir.
Bu itibarla; Yayın Kuruluşu’nun; söz konusu yayını ile 6112 sayılı Kanun’un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (d) bendinin ihlali nedeniyle uyarılması gerektiği, kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere NR 1 TÜRK logosuyla yayın yapan KLAS RADYO VE TELEVİZYON YAYINLARI A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında;
6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (d) bendindeki; “Ticari iletişim kadınların istismarına yönelik olmamak zorundadır.” hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre “UYARI” YAPTIRIMININ UYGULANMASINA, aynı yayın ilkesinin tekraren ihlali halinde, Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrasında yer alan; “Uyarının ilgili kuruluşa tebliğinden sonra ihlalin tekrarı halinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir.” hükmü uyarınca idari para cezası yaptırımı uygulanacağının yapılacak tebligatta bildirilmesine, oy birliği ile karar verildi.


Full & Egal Universal Law Academy