İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 01.10.2013 tarihli ve 2910 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
Hilal TV logolu medya hizmet sağlayıcı kuruluşun günlük yayın akışı içinde yapmış olduğu ticari iletişim yayınları incelenmiş, sunulmuş yayınlar içinde 24.09.2013 tarihinde, "Keçiboynuzu Ceratonic Harnup Nektarı" adında bir ürünün tanıtım ve pazarlamasına yer verildiği tespit edilmiştir. Söz konusu ürüne ilişkin bulgu ve tespitler ise aşağıda sunulmuştur.
Adı geçen ürünün tanıtımına ilişkin olarak, Hüseyin Kılık adında bir şahsın programa katılarak beş dakika süren bir söyleşi gerçekleştirildiği izlenmiştir. Kurgusal nitelik arz eden ticari iletişim yayınının ise gün içinde farklı zaman dilimlerinde defaatle sunulduğu tespit edilmiştir. Söyleşi kurgusuyla sunumu yapılan ticari iletişime ait bazı bölümlerin deşifresi ve değerlendirmesi aşağıda sunulmuştur.
Fitolife İlaç Genel Müdürü sıfatıyla Hüseyin Kılık adındaki şahsın programa katılım sağladığı ve Taner Bey olarak anılan sunucunun "Keçiboynuzu Ceratonic Harnup Nektarının faydalarını halkımıza biraz anlatabilir misiniz?" şeklinde bir soru yönelttiği izlenmiştir. Hüseyin Bey şeklinde hitap edilen şahsın ise buna cevaben "Araştırmalarımıza göre keçi boynuzunun kendisi, özütü üzerine yapılmış çalışmalarda öksürük, balgam, hepatit, karaciğeri toksitlerden, zehirlerden ve çeşitli mikroplardan arındırma, astım, bronşit, kısırlık, kansızlık özellikle demir eksikliği, bu noktada ilerleyen yaşlarda maruz kalabilecekleri kalsiyum eksikliğinden kaynaklı kemik erimesine yönelik klinik çalışmalara ulaştık...." şeklindeki açıklamalarda bulunmaktadır. Sonrasında sunucunun, "Peki kansızlık dediniz, kansızlık özellikle hamile bayanlarda çok görülen bir durum, hamile bayanlar da kullanabiliyor mu?" şeklinde başka bir soru yönelttiği izlenmiştir. Söz konusu soruya Hüseyin Kılık'ın "Gebeli bayanlarda yani hamile bayanlarda muhakkak ve muhakkak kesinlikle kullanmasını önerdiğimiz bir ürün. Ürünün potasyum, kalsiyum, sodyum, bakır, çinko, mangezyum, mangan ve fosfor oranları oldukça yüksek." "...Pekmezle arasındaki farkı şöyle açıklayayım, ısıyla alakalı. Yani kaynamalarıyla alakalı ve farklı üretim sistemiyle alakalı. İçerisindeki vitamin ve mineral kayıpları meydana gelmektedir. Burada renginden de görebileceğiniz gibi lif yapısı ve keçi boynuzunun kendine has rengini, kahverengi rengini, bizzat bulacaklarını ve kıvamının farklı olduğunu göreceklerdir
(Sunucu burada kendisini destekleyen benzer ifadeler kullanmaktadır).
Eğer keçi boynuzuna ulaşamıyorsanız çiğneyerek yiyemiyosanız ve pekmez olarak tüketmek istemiyorsanız, bizleri arayın. Ekranda gördüğünüz Ceratonic Harnup Keçiboynuzu Nektarını kapınıza kadar Hilal Pazarlama güvencesiyle gönderelim, telefon numarımız 0212 659 59 44." diyerek izleyiciyi yanlış yönlendirecek nitelikte doğruluğu ispatlanmamış ifadeleri gerçekmiş gibi kullanarak seyirciyi etkilemeye çalıştığı tespit edilmiştir. Reklamın devamında ürünün pekmez ve ilaç olmadığı vurgusu yapılmış, aynı zamanda ürünün lifli yapısı sayesinde kişiyi tok tuttuğu ve kilo vermek isteyenlerin yemekten önce, kilo almak isteyenlerin de yemekten sonra birer kaşık içmesi gerektiği belirtilmiştir.
Özetle; Sunucu, katılımcı kişinin tüm konuşmalarına destek vererek, izleyiciyi etki altında bıraktığı gözlemlenmiştir. Klip'te de görüldüğü gibi konuk ürünün sunumuna ilişkin son derece abartılı olarak ifade edilebilecek nitelemeler kullandığı, açık bir şekilde öksürük, balgam, hepatit, karaciğeri toksitlerden, zehirlerden ve çeşitli mikroplardan arındırma, astım, bronşit, kısırlık, kansızlık özellikle demir eksikliği ve kemik erimesine iyi geldiği savıyla bitkisel bir ürünün pazarlamasını yaptığı görülmüştür. Bununla beraber, söz konusu bitkisel tedavi ile ilgili; Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'nun ilgi yazısında; "...Bir hastalığı önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer alamaz..." şeklindeki ifadeleri dikkate alındığında, sağlık beyanında bulunarak tanıtım yapılmasının uygun olmadığı açıkça görülmektedir.
Bahsi geçen yayın kuruluşunun yukarıda belirtilen ifadeler ışığında yapmış olduğu ticari iletişim yayını değerlendirildiğinde; Keçiboynuzu Ceratonic Harnup Nektarı birçok farklı hastalığa iyi geldiğinin iddia edildiği görülmektedir. Bu bağlamda, Keçiboynuzu Ceratonic Harnup Nektarı adlı bitkisel ürünlerin sağlık beyanıyla tanıtım ve satışının yapıldığı, tüketicilerin ya da kimi hastalıklardan mustarip kişilerin bitkisel tedavileri kullanmaya teşvik edildiği anlaşılmaktadır. Sağlık Bakanlığı'nın ilgi yazısı incelendiğinde, bitkisel gıda takviyelerinin bu şekilde tanıtım ve satışının yapılmasının toplumu yanıltıcı ve tüketicilerin çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu görülmektedir.”
Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Söz konusu yayın ile 6112 sayılı Kanunun 9. maddesinin 6. fıkrasının (c) bendinin ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe : Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;
Yayın kuruluşunun rapora konu ürün tanıtımlarının izleyiciyi yanıltıcı, istismar edici ve izleyicilerin çıkarlarına zarar verici nitelikte olduğu kanaatine varılmıştır.
Söz konusu kuruluşa 11.05.2013 tarihli yayını nedeniyle evvelce Üst Kurulun 19.06.2013 tarih ve 2013/37 sayılı toplantısında alınan 51 nolu kararıyla 6112 sayılı Kanun'un 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşılmıştır.Bu itibarla; aynı fıkranın tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; HİLAL TV logosuyla yayın yapan HİLAL RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIK A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; 6112 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendindeki; “Yanıltıcı olmamak ve tüketicinin çıkarlarına zarar vermemek.” hükmünün tekraren ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca;
1- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Ağustos 2013 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 99.336,08 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) ( 2013 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 11.886 -onbirbinsekizyüzseksenaltı - ) Türk Lirasından az olamayacağından 11.886 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
2- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Bilkent Şubesi, Ankara TR 84000 100 1762 00 999999-5001 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, kanun yoluna başvurmadan önce peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, belirtilen süre içerisinde ödenmeyen ve kesinleşen idari para cezasının 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,
Oy birliği ile karar verildi.


Full & Egal Universal Law Academy