İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 11.07.2013 tarihli ve 1975 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
"National Geographic Channel logosuyla yayın yapmakta olan National Geographic Channel Medya Hiz. A.Ş. ticari ünvanlı yayın kuruluşunda, 29.05.2013 tarihinde 00.00-01.00 saatleri arasında Drug Inc.-Drug Kings Of New York isimli bir belgesel yayınlanmıştır. Söz konusu belgeselde, New York'da uyuşturucu kullanan ve satan kişilerin hayat hikayeleri ile polislerin uyuşturucu satıcılarıyla olan mücadeleleri ekrana yansıtılmıştır.(Klip 1) Belgeselde, ilk olarak Peter isimli bir uyuşturucu bağımlısının görüntülerine yer verilmiştir. Bu kişinin sokaktan satın aldığı uyuşturucuyu kullanıma hazırladığı ve koluna enjekte ettiği görüntüler herhangi bir kapatma, flulaştırma, montajlama veya mozaikleme tekniği uygulanmadan açıkça ekrana yansıtılmıştır. Bu durum dış ses tarafından şu şekilde açıklanmıştır: "Eroinsiz geçen 8 saatten sonra günün ilk dozu Peter'da yumruk etkisi yaratıyor. Yoksunluk belirtileri ortadan kalkarken eroin yoğun bir mutluluk duygusu yaratır. İşte Peter'ın sürekli ihtiyaç duyduğu duygu bu."(Klip 2) Peter isimli bir uyuşturucu bağımlısının ardından Nate isimli uyuşturucu satıcısının, bu işten çok yüksek ve istikrarlı bir gelir elde ettiğini belirttiği ve piyasada satılan uyuşturucu çeşitleri hakkında bilgiler verdiği görülmüştür.(Klip 3) Bu kişi, bu uyuşturucu maddelerin paketlenme ve satışa hazırlanma aşamaları hakkında bilgi vererek, poşet başı maliyetinin 2 dolar olduğunu ve her poşetten 7-8 dolar kar ettiğini söylemiştir. Bu durum dış ses tarafından: "Bu kar marjı Nate'e haftada 5-6 bin dolar getiriyor." şeklinde ifade edilmiştir.(Klip 4)
Belgeselin ilerleyen bölümünde, uyuşturucu pazarında en iyilerden biri olduğunu iddia eden Mr. Fence isimli uyuşturucu satıcısının görüntülerine yer verilmiştir. Bu kişinin 1 gramını 200 dolara sattığını söylediği kokainin kalitesi hakkında bilgiler verdiği ve sattığı diğer ürünleri de övdüğü görülmüştür. Bu görüntüler dış ses tarafından "Bay Fence 35 çok kaliteli ürün çeşidiyle her talebi karşılayacak eksiksiz bir teslimat hizmeti veriyor." şeklinde yorumlanmıştır.(Klip 6) Bu kişi uyuşturucu satışından 2 günde yaklaşık 15 bin dolar para kazandığını ifade etmiştir.(Klip 7)
Uyuşturucu satıcısından sonra Daniel isimli bir uyuşturucu kullanıcısı, bir dönem ot ve alkol, daha sonra ekstazi, kokain ve afyonlu ilaçlar kullandığını ifade ederek, ilaçlar pahalı gelmeye başlayınca alternatif olarak eroin kullanmaya başladığını şu şekilde ifade etmiştir: "Doğruca eroine geçtim. Bunu yapmayı hiç düşünmezdim çünkü sadece iğneyle kullanılır sanıyordum ama ben iğnelerden, şırıngalardan çok korkarım. Ama burundan da çekilebileceğini öğrenince ve haptan daha ucuz olduğunu hemen başladım. Günde bi kaç tane haptan, bi kaç doz eroine geçtim."(Klip 8)
Belgeselin sonunda Peter isimli bağımlının koluna uyuşturucu enjekte ettiği görüntülere herhangi bir kapatma, flulaştırma, montajlama veya mozaikleme tekniği uygulanmadan tekrar yer verilmiştir. Peter bu durumu şu şekilde açıklamıştır: "Doğrusunu söylemek gerekirse yaptığım şeyi çok seviyorum ama bir o kadar da nefret ediyorum. Tek bildiğim iyi hissetmediğim zaman bunu yaptığımda kendimi harika hissettiğim. O kötü duygular yok oluyor ve kendimi yine iyi hissediyorum."(Klip 9)
Drug Inc.-Drug Kings Of New York isimli belgeselde, her ne kadar uyuşturucu kullanan kişilerin içinde bulundukları çaresiz durum ekrana yansıtılmaya çalışılmışsa bile, bu kişilerin uyuştucu kullandıkları anlarda kayda alınan görüntülerinin herhangi bir kapatma, flulaştırma, montajlama veya mozaikleme tekniği uygulanmadan defalarca izleyiciye aktarılmasının, uyuşturucu bağımlılarının uyuşturucu kullanımından elde ettikleri hazlar hakkında yaptıkları olumlu açıklamaların ve uyuşturucu satıcılarının bu işten önemli gelirler elde ettiklerine dair sözlerinin ekranda yer almasının toplumun genel sağlığına zarar verebilecek davranışları özendirici nitelikte olduğu düşünülmektedir." Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Söz konusu yayın ile 6112 Sayılı Kanun'un 8. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi hükmünün ihlal etdildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;
Söz konusu yayında; uyuşturucu kullanan ve satan kişilerin beyanlarına yer verilmiştir. Uyuşturucu satışının önemli miktarda gelir getirici yönünün bulunduğu ve uyuşturucu kullanımının kişiye çeşitli hazlar yaşattığı program genelinde kişi beyanları eşliğinde vurgulanmaktadır. Bu nedenle beyanların içeriği de göz önüne alındığında yayının uyuşturucu kullanmayı özendirdiği değerlendirilerek 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinin ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere; NATIONAL GEOGRAPHİC CHANNEL logosuyla yayın yapan NATIONAL GEOGRAPHIC CHANNEL MEDYA HİZ. A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında; 6112 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinin 1 nci fıkrasının (h) bendindeki ; “...uyuşturucu gibi bağımlılık yapıcı madde kullanımı ile kumar oynamayı özendirici nitelikte olamaz.” hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasına göre “UYARI” YAPTIRIMININ UYGULANMASINA, aynı yayın ilkesinin tekraren ihlali halinde, Kanunun 32 nci maddesinin İkinci fıkrasında yer alan; “Uyarının ilgili kuruluşa tebliğinden sonra ihlalin tekrarı halinde medya hizmet sağlayıcıya ihlalin ağırlığı ve yayının ortamı ve alanı göz önünde bulundurularak, ihlalin tespit edildiği aydan bir önceki aydaki brüt ticari iletişim gelirinin yüzde birinden üçüne kadar idari para cezası verilir.” hükmü uyarınca idari para cezası yaptırımı uygulanacağının yapılacak tebligatta bildirilmesine, Üst Kurul Üyeleri Süleyman DEMİRKAN ve Ali ÖZTUNÇ’un karşı oylarıyla, oy çokluğu ile karar verildi.


Full & Egal Universal Law Academy