İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 29.08.2013 tarihli ve 2391 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda; “TRT 1 yayın kuruluşunda 21.08.2013 tarihinde 19:00'da başlayan Ana Haber Bülteninde ve 22.08.2013 tarihinde 18:30'da başlayan Habere Doğru ve 19:00'da başlayan Ana Haber Bülteninde "kimyasal katliam" başlıklı haberler ekranlara getirilmiştir. Bu haberlerde ekrana yansıtılan görüntülerin gereğinden uzun tutularak tüm açıklığıyla, buzlama tekniği kullanılmadan verildiği görülmüştür.
21.08.2013 tarihindeki Ana Haber Bülteninde, saat 19:02'de Seval Çöpür'ün "insanın tüylerini diken diken eden-akıllara durgunluk veren- insanın kanını donduran- vahşet görüntüleri" şeklinde tanımladığı ve "izlemeden önce çocuklarınızı ekrandan uzak tutmanızı rica ediyoruz" diyerek uyarıda bulunduğu görüntüler 4 dk boyunca ekrana getirilmiştir. Haberde, titreyen, ağzından köpükler çıkaran, ölmek üzere ya da ölmüş çoğunlukla bebek ve çocuk görüntüleri, "kundaklar kefen oldu-beziyle getirildi titriyordu-çırpınarak can veriyorlar-yüzü mosmor-köpüklü ağzına nefes veriliyor-yan yana sıralanmış masumlar" sözleriyle birlikte tüm açıklığıyla verilmiştir
22.08.2013 tarihinde "Suriye'deki kimyasal katliam" görüntüleri 18:30'da başlayan Habere Doğru'da 18:48-18:58 saatleri aralığında yaklaşık 10 dakika süresince ve 19:00'da başlayan Ana Haber Bülteninde yine önceki görüntülerin aynıları tekrarlanarak açıkça ekrana yansıtılmıştır. Söz konusu görüntüler "evler caddeler çocuk cesetleriyle doldu-yan yana dizilmiş beyaz gelinlik veya damatlıklarını giyen yüzlerce çocuk-bu masumların günahı neydi acaba öldükleri zaman yanyana dizilecek ve üzerlerine buz konulacak kadar-cesetler o kadar çoktu ki alınlarına sayılar verilerek kayıt altına alındı-bu çocuklar uyumuyor- çırpına çırpına can verdiler" şeklindeki cümlerle birlikte buzlama tekniği yapılmadan uzun süre ekranda yer almıştır. Bu haberlerde yer alan -çok sayıda bebek ve çocuk cesedi, ölmek üzere olan ya da o anda ölen bebek ve çocuk görüntüleri veya şiddete uğramış çocuk ve insanlar- görüntülerin ekran karşısında bulunma ihtimali olan çocuk ve gençler üzerinde, özellikle ruhsal ve zihinsel olarak zarar verici nitelikte olduğu düşünülmektedir.”
Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Yayın kuruluşunun yukarıda belirtilen yayınında 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmünü ihlal ettiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe :Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nınyazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;
Her ne kadar Daire Başkanlığınca söz konusu yayında 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmünün ihlal edildiği kanaati belirtilmişse de söz konusu yayına ait deşifre kayıtlarının tetkikinde; Suriye de yaşanan katliamlara ilişkin ekrana getirilen görüntülerin katliama dair patlama, ölüm, can çekişme vb. görüntüler şeklinde olduğu, özellikle ceset görüntülerinin hiçbir buzlama veya flulaştırma yapılmaksızın yayınlandığı, özellikle Suriye'de kimyasal saldırı neticesinde çocukları ölen iki babanın yaşadıkları acı ekrana getirilmesinin yayın hizmetlerinin insan onuruna aykırı olamayacağı şeklindeki ilkeyi ihlal ettiği anlaşılmakla mezkûr yayında, 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan; “İnsan onuruna….ilkesine aykırı olamaz,...” ilkesinin ihlal edildiği kanaatine varılmıştır.
Bu itibarla; 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinin ihlali nedeniyle; Kanunun 45 inci maddesi hükmü uyarınca “Uyarı” yaptırımı uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, ayrıntıları ve gerekçeleri yukarıda izah olunduğu üzere, TRT 1 logosuyla yayın yapan TÜRKİYE RADYO VE TELEVİZYON KURUMU unvanlı kuruluş hakkında; 6112 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan; “İnsan onuruna .... saygılı olma ilkesine aykırı olamaz,...” ilkesininihlali nedeniyle, aynı Kanunun "Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunun yükümlülüğü" başlıklı 45 inci maddesindeki;
(1) 8 inci maddede belirtilen yayın ilkeleri ile bu Kanunun yayın hizmetlerinde ticarî iletişimi düzenleyen hükümleri, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu yayınları hakkında da uygulanır.
(2) Söz konusu yükümlülüğün yerine getirilmemesi hâlinde, Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu ihlâlin niteliği açıkça belirtilerek Üst Kurulca uyarılır ve yükümlülüğün gereğinin yerine getirilmesi ilgili Bakanlığa bildirilir."
Hükmü uyarınca “UYARI” YAPTIRIMININ UYGULANMASINA ve gereğinin yerine getirilmesi için ilgili Bakanlığa bildirilmesine, oy birliği ile karar verildi.


Full & Egal Universal Law Academy