İnceleme ve Değerlendirme : Hukuk Müşavirliğinin 24.06.2013 tarih ve 1525 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Müşavirlikçe yapılan değerlendirmede;
Üst Kurulun 25.04.2013 tarihli ve 2013/26-3 sayılı kararı ile ; “ Ulusal 1 Yayın kuruluşunun söz konusu yayını ile ilgili olarak konunun 6112 sayılı Kanunun 8inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendindeki; “Haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez.” ve kanunun “Medya hizmet sağlayıcının bağımsızlığı ve sorumluluğu” başlıklı 6ıncı maddesi açısından değerlendirilmesi için Hukuk Müşavirliğine gönderilmesine” karar verildiği,
Ulusal 1 Yayın Kuruluşu'nun söz konusu yayını ile 6112 sayılı Kanun'un 8. maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi ilkesini ihlal ettiği uzman raporunda belirtilmiştir.
Söz konusu yayın Üst Kurulun ilgi kararı doğrultusunda Müşavirliğimizce değerlendirilmiştir.
1-Yayının 6112 sayılı Kanunun 6ıncı maddesi uyarınca değerlendirilmesi:
6112 sayılı Kanunun 6. maddesinde “Medya hizmet sağlayıcının bağımsızlığı ve sorumluluğu” hükmü ile kanun koyucu medyanın sahip olduğu hakların aynı zamanda belirli sorumlulukları da beraberinde getirdiğini düzenlemiştir. Bu sorumluluklar gereği, medya hizmet sağlayıcı sahip olduğu imkanları kendi amaç ve çıkarları için kullanmamalıdır. Anılan madde ile, medya gücünün, medya hizmet sağlayıcının çıkarları için kullanılmasının önüne geçilmesinin amaçlandığı madde gerekçesinde açıkça ifade edilmiştir.
Bu amaçla anılan maddenin 3üncü fıkrasında “Medya hizmet sağlayıcılar, yayın hizmetlerinin kendileri, hisse sahipleri ve üçüncü derece dahil olmak üzere üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile bir başka gerçek ve tüzel kişinin haksız çıkarları doğrultusunda kullanılmamasını sağlamak zorundadır.” Hükmüne yer verilmiştir.
Anılan hüküm mülga 3984 sayılı Kanununda yayın ilkeleri arasında düzenlenmiş iken 6112 sayılı kanunun “Genel Esaslar” bölümünde ve “Medya hizmet sağlayıcının bağımsızlığı ve sorumluluğu” başlığı altında düzenlenerek yayın ilkesi olmaktan çıkarılmıştır.
Bu kapsamda anılan yayına ait uzman raporunda “Yayıncı Kuruluş'un doğrudan izleyiciden herhangi bir maddi talebi bulunmamakta, Ancak izleyiciler Ulusal Kanal gönüllüsü olmak için bazı telefon numaralarını aramaya yönlendirilmektedir. Söz konusu yayında verilen telefon numaraları arandığında doğrudan kanalın santraline bağlandığı görülmüş, burada Ulusal Kanal gönüllüsü olmak istendiği beyan edildiğinde ilgili birime aktarılmıştır. İlgili birimde telefona cevap veren kişiyle yapılan görüşmede, Ulusal Kanal gönüllüsü olmak için aylık 30 TL hizmet bedeli talep edilmiştir. Söz konusu hizmetin ne olduğu sorulduğunda, talep edilen paranın temel olarak Ulusal Kanal'ın finansman ihtiyacının karşılanmasında kullanılacağı, ancak Ulusal gönüllüsü olunması durumunda bazı yayınevi ve tatil köylerinin hizmetlerinden indirimli olarak yararlanılabileceği; ifade edilmiştir.
Dolayısıyla her ne kadar Yayıncı Kuruluş doğrudan ekranda maddi bir talepte bulunmamışsa da yönlendirilen telefon numaralarından yapılan görüşme neticesinde kendine maddi destek sağladığı anlaşılmıştır.” Şeklindeki tespit ve değerlendirmesi çerçevesinde söz konusu yayında izleyicilerin bazı telefon numaralarını aramaya yönlendirilerek ulusal gönüllüsü olmaya teşvik edildiği, her ne kadar gönüllülük esasına dayanmakta ise de Ulusal gönüllüsü olmanın aylık belli bir ücret karşılığında mümkün olduğu dikkate alındığında yayıncılık hizmetinin yayın kuruluşunun haksız çıkarı doğrultusunda kullanıldığı, bu nedenle yayının anılan maddeyi ihlal eder nitelikte olduğu değerlendirilmektedir.
2- Yayının 6112 sayılı Kanunun 8inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi kapsamında değerlendirilmesi:
Kanunun “Yayın hizmeti ilkeleri” başlıklı 8inci maddesinde medya hizmet sağlayıcıların yayın hizmetlerini, kamusal sorumluluk anlayışıyla bu fıkrada yer alan ilkelere uygun olarak sunmaları öngörülmüştür. Bu ilkelerden birisi de yayın hizmetinin haksız çıkarlara hizmet eder ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremeyeceğidir.
Söz konusu maddeye ilişkin Üst Kurulca verilen yaptırım kararları incelendiğinde;
Üst Kurulun 3.8.2011 tarihli ve 2011/46-21 nolu kararı ile ;
Göktuğ Elek. Yay. San. ve Tic. A.Ş. unvanlı yayın kuruluşunda yayınlanan “Gerçeğin Peşinde” adlı programda, Radyo ve Televizyon Yayınlarının Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmeliğin yayın ilkeleri başlıklı 5. maddesinin (c) bendinde yer alan 'Yayın kuruluşlarının kişilerle, kamu ve/veya özel kurum ve kuruluşlarla uyuşan veya çatışan özel amaç ve çıkarlarını ön planda tutan lehte, aleyhte veya tehdit unsuru içeren yayın yapılmamalıdır.' ilkesini ve dolayısıyla 6112 sayılı Kanun'un 8. Maddesi'nin 1. fıkrasının (j) bendinde ifade edilen "Haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez." hükmünü ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.” ilkesinin ihlali edeniyle kuruluşun 6112 sayılı Kanunun 8. maddesinin 1. fıkrasının (j) bendinin ihlali nedeniyle 6112 sayılı Kanunun 32. maddesinin 2. fıkrasına göre uyarılmasına, karar verilmiştir.
Anılan kararın iptali talebiyle açılan dava Ankara 9.İdare Mahkemesinin 2011-1753, K.2012-561 sayılı kararı ile reddedilmiş ve anılan karar Danıştay 13. Dairesinin 22.11.2012 tarih ve E. 2012-2893, K.2012-3295 sayılı kararı ile ONANMIŞTIR.
Yürürlükte bulunan Yayın Hizmetleri Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte Mülga Radyo ve Televizyon Yayınlarının Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmeliğin yayın ilkeleri başlıklı 5. maddesinin (c) bendinde yer alan düzenlemeye yer verilmemiş ise de 6112 sayılı Kanunun 8. maddesinin 1. fıkrasının (j) bendinde yer alan yayın ilkesinin aynı amaca yönelik olduğu değerlendirilmektedir.
Bu bağlamda yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde yayın değerlendirildiğinde anılan yayının 6112 sayılı Kanunun 6ıncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan ““Medya hizmet sağlayıcılar, yayın hizmetlerinin kendileri, hisse sahipleri ve üçüncü derece dahil olmak üzere üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları ile bir başka gerçek ve tüzel kişinin haksız çıkarları doğrultusunda kullanılmamasını sağlamak zorundadır.”hükmünü ihlal eder nitelikte olduğu değerlendirilmiştir.
Diğer yandan Üst Kurulun 22.05.2013 tarih ve 2013/32-16,17,18,19 nolu kararları ile anılan yayınlar nedeniyle “ Söz konusu yayında izleyiciler bazı telefon numaralarını aramaya yönlendirilerek ulusal gönüllüsü olmaya teşvik edilmiştir. Ulusal gönüllüsü olmak aylık belli bir ücret karşılığında mümkün olmaktadır. Bu anlamda, yayıncılık hizmeti haksız bir çıkara hizmet etmektedir” gerekçesi ile medya hizmet sağlayıcı kuruluş hakkında 6112 sayılı kanunun 8inci maddesinin (j) bendinin ihlali nedeniyle idari para cezası yaptırımı uygulanmıştır.
Şeklinde değerlendirmelere yer verildiği,
Konu hakkında karar alınmasını teminen yazının Üst Kurula havale edildiği anlaşılmaktadır.
Gerekçe : Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 11.04.2013 tarihli ve 1036 sayılı yazısı ve ekleri ile Hukuk Müşavirliğinin 24.06.2013 tarih ve 1525 sayılı yazısı ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;
Anılan yayında yapılan duyurularda yayıncı kuruluş doğrudan izleyiciden herhangi bir maddi talebi bulunmamakta, sadece ulusal kanal gönüllüsü olmaya davet edilmekte ise de, Ulusal Kanal gönüllüsü olmak için yayıncı kuruluş arandığında bunun yalnızca aylık 30 TL'lik ücret karşılığında mümkün olduğunun görüldüğü, dolayısıyla her ne kadar yayıncı kuruluş doğrudan ekranda maddi bir talepte bulunmamışsa da yönlendirilen telefon numaralarından yapılan görüşme neticesinde kendine maddi destek sağladığının anlaşılması ve bu durumun da yayıncılık hizmetinin haksız bir çıkara hizmet ettiği kanaatine varılması nedenleriyle, söz konusu yayında 6112 sayılı Kanun'un 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi hükmünü ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Söz konusu kuruluşa 28, 29 Ekim 2012 tarihli yayınları nedeniyle evvelce Üst Kurulun 28.11.2012 tarih ve 2012/65 sayılı toplantısında alınan 19 nolu kararıyla 6112 sayılı Kanun'un 8/1-j maddesi uyarınca uyarı yaptırımı uygulandığı Üst Kurul kayıtlarından anlaşılmıştır.Bu itibarla; aynı hükmün tekraren ihlali nedeniyle, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca, anılan Yayın Kuruluşu hakkında “İdari Para Cezası” yaptırımının uygulanması gerektiği, kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler sonucunda, Hukuk Müşavirliğinin görüşünde belirtilen gerekçeler doğrultusunda ULUSAL 1 logosuyla yayın yapan ULUSAL KANAL İLETİŞİM HİZMETLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında;
08.04.2013 tarihli yayınında, 6112 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendindeki; “Haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez.” hükmünün tekraren ihlal edilmesi nedeniyle, aynı Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca;
1- İhlalin tespit edildiği tarihi itibariyle kuruluşun Mart 2013 ayına ait ticari iletişim gelir beyanının 47.625,56 Türk Lirası olduğu değerlendirilerek, televizyon kuruluşları için idari para cezası 10.000 (onbin) ( 2013 yılı için yeniden değerleme oranına göre belirlenen 11.886 -onbirbinsekizyüzseksenaltı - ) Türk Lirasından az olamayacağından 11.886 TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
2- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Bilkent Şubesi, Ankara TR 84000 100 1762 00 999999-5001 no’lu hesabına “6112 sayılı kanunun 32 nci maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 6112 sayılı kanunun 32 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tebliğden itibaren en geç onbeş gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılabileceğinin, kanun yoluna başvurmadan önce peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceğinin ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceğinin, belirtilen süre içerisinde ödenmeyen ve kesinleşen idari para cezasının 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine, Üst Kurul Üyeleri Hülya ALP, Esat ÇIPLAK, Ahmet YILDIRIM ve Süleyman DEMİRKAN’ın karşı oyları oy çokluğu ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy