İnceleme ve Değerlendirme : İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın 24.07.2013 tarihli ve 2063 sayılı yazısı ve eklerinin incelenmesi sonucunda;
Bahse konu yayına ilişkin Uzman Raporunda;
“Kanal D logosu ile yayın yapan kuruluşta 04/07/2013 Perşembe günü saat 20:00'de "Çakallarla Dans 2" adlı komedi türünde yerli bir sinema filmi yayınlanmıştır. "7 yaş ve üzeri" ve "Olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar" koruyucu sembolleriyle tasnif edilen filmin konusu kısaca şöyledir:
Hikmet, Servet, Gökhan ve Köfte isimli dört arkadaş aynı mahallede yaşamaktadırlar. Birlikte işledikleri bir suç yüzünden hapse giren bu dört arkadaş, hapiste tanıştıkları Tayyar Ağabey sayesinde, yaşamlarına çeki düzen vermeye; "Tüketmeyin tükenmeyin" sloganını benimseyerek, sistemle mücadele etmeye karar verirler. "Erken Pişmanlık Projesi" adlı bir teste de katılan dörtlü, bu proje sayesinde erken tahliye olurlar. Film boyunca, biri alkolik, biri uyuşturucu bağımlısı, diğer ikisi ise farklı türde illegal işlere (Örn: Korsan kitap satışı) bulaşan bu dört kafadarın, sistemle ve kendi kötü huylarıyla mücadeleleri komik bir biçimde anlatılır.
Yapılan incelemede; sistemde kendilerine meşru bir yol bulamamış ve "kenar mahalle"de ikamet eden bu dört kafadarın hikayelerinin odağında alkol ve uyuşturucu bağımlılığının önemli bir ağırlığa sahip olduğu tespit edilmiştir. Bunun nedeni, karakterlerden birinin alkolik, diğerininse uyuşturucu bağımlısı olmasıdır. Hal böyleyken, erişiminin daha kolay, fiyatının ise daha ucuz olmasından ötürü içki tüketimi, alkolik karakterin gününün çoğunluğunu, diğerlerinin ise gün içerisinde belirli zamanlarını içermektedir. Tespit edilen ihlaller üç grupta sıralanabilir:
1- Yukarıda da zikredildiği gibi içki tüketimi, bilhassa bira, film boyunca yaygın bir biçimde ve çeşitli bağlamlarla ilişkilendirilerek gösterilmiştir. Örneğin, saat 20:06'da, hapisten çıkar çıkmaz soluğu mahallede alan dört kafadar, berber Hüseyin'in yanında çay içerken, Gökhan adlı alkol bağımlısı karakter, "Ben buzzz gibi bira almaya gidiyorum" deyip koşarak yanlarından uzaklaşır. Sonraki sahnede, alkolik karakter eve gelir. Mutfak tezgahı, boş bira şişeleriyle kaplıdır. (Klip bira 1) Saat 20:26'da yer alan sahnede aynı karakter, durumuyla tezat oluşturacak biçimde "Alkol Bırakma Hattı"nda çalışmaya başlar. Fincana doldurduğu birasını içip telefonlara cevap verirken, amiri yanına gelir. (Raporun bu bölümünde filmdeki diyalogların deşifresine yer verilmiştir.)
Sohbet sırasında Servet ve Berber Hüseyin rakı içerken, Gökhan bira içmektedir. Sisteme kafalarını fena halde takmış olan karakterler içkinin etkisiyle çakır keyif bir durumdadırlar. Bu bölümde alkolün, gündelik hayatın sıkıntılarını hafifletici ve onlarla başa çıkmayı kolaylaştırıcı etkisine vurgu yapılmıştır.
2- Dört kafadardan biri olan Köfte uyuşturucu bağımlısıdır. Hapisten çıkar çıkmaz soluğu uyuşturucu satıcısı Taci'nin yanında alan Köfte, sonradan pişman olup, uyuşturucudan uzak durmaya çalışsa da, hem uyuşturucuyla ilgili olaylar hem de uyuşturucu jargonuyla örülmüş gündelik dili sayesinde bir türlü uzak kalamaz. Örneğin, saat 20:21'de yer alan sahnede Köfte, uyuşturucu satıcısı Taci'yle depoda buluşmuş; uyuşturucu almış ve keyfi yerine gelmiştir: (Raporun bu bölümünde filmdeki diyalogların deşifresine yer verilmiştir.)
Köfte'nin uyuşturucu bağımlılığının doğal sonucu olarak, kullandığı gündelik dil de ilgili jargonla örülüdür. Örneğin, hapishanede bir parçası oldukları deneyin ayrıntılarını aktaran doktora, deneyde kullanılan hapla ilgili şu soruyu yöneltir: "Kafası var mı bunların peki?" (20:05). 21:09'da yer alan sahnede de, Servet "Tüketmeyin tükenmeyin" sloganıyla birlikte sistem karşıtı bir eylem yapmalarını önerdiğinde Köfte'nin tepkisi şu şekilde olur: "Ya birader harbiden piyasaya yeni bir mal girdi de benim mi haberim yok ya? Ya sen neyin kafasını yaşıyorsun muhasebeci..."
3- Uyuşturucu ve alkolün dışında filmde sıkça rastlanılan argo ifadeler ve el hareketleri de, "7 yaş ve üzeri" koruyucu sembolüyle tasnif edilen filmin eşiğini daha da yukarılara çekmektedir. Örneğin saat 20:05'te yer alan deney sahnesinde, deneyi uygulayacak olan doktor, almaları gereken haptan ve hapın alınış biçiminden bahsederken şöyle der: "Bu hapları ağız yoluyla değil, makattan alıyorsunuz." Doktor makat sözcüğünü kullanırken, elinde hap olduğu halde hafifçe öne eğilir. Sonra iki kolunu iki yanında, iki defa ileri geri hareket ettirir, o sırada kaba et yerine kullandığı argo ifade sessizleştirilir. (Klip doktor) RTÜK'ün ilgili internet sitesinde bulunan, koruyucu sembol tasnifine ilişkin test, filmin içeriğinden ötürü tekrar kodlanmış olup; yayın kuruluşunun, "7 yaş ve üzeri" ve "Olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar" şeklindeki tasnifinden farklı olarak mezkur içerik için, "18 yaş ve üzeri" ve "Olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar" koruyucu sembolleri elde edilmiştir.”
Şeklindeki değerlendirmelere yer verilmiş olduğu,
Söz konusu yayın ile 6112 sayılı Kanun'un 24 maddesinin ikinci fıkrasındaki; "Koruyucu sembol sistemi ile ilgili usul ve esaslar Üst Kurulca belirlenir." hükmü ile 4250 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi hükmünün ihlal edildiği kanaatinin Daire Başkanlığınca belirtildiği,
Konunun karara bağlanmak üzere Üst kurul'a havale edildiği, anlaşılmaktadır.
Gerekçe : Konunun; İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nın yazısı, eki belgeler ve ilgili mevzuat kapsamında Üst Kurulumuzca değerlendirilmesi neticesinde;
Mezkur filmde, uyuşturucu ve alkol, özellikle alkol, bir-iki sahneyle sınırlandırılmamış olup, Gökhan (alkol bağımlısı) ve Köfte (uyuşturucu bağımlısı) adlı karakterlerin, neredeyse her sahnede yer alan ana karakterlerden ikisi olması dolayısıyla filmin tamamında baskın olan unsurlardır. Mezkur karakterlerin, sisteme bir türlü dahil olamamış, yaşadıkları "kenar mahalle"nin delikanlı; ancak "kaybeden" insanları olarak, sevimli ve komik bir biçimde yansıtılmaları; söz konusu uyuşturucu ve alkol tüketimi, argo konuşma ve uygunsuz hareketler olunca bambaşka bir hal oluşturmaktadır. Kendileriyle dalga geçen bu komik karakterlerin traji-komik yaşam biçimlerinin trajedisi komedi tarafından perdelenmekte; alkol-uyuşturucu ve argo sözcükler de "mazeret" olarak göz ardı edilebilmektedir. Mezkur filmin, çözümlenen içeriğinden ötürü uyuşturucu ve alkolü özendirici nitelikte olduğu değerlendirilmiştir. Bu gerekçelerle programda, 4250 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesindeki; "Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzikkliplerindealkollü içkileri özendirici görüntülere yer verilemez." hükmünün ihlal edildiği sabit görülmüştür.
Bu itibarla, söz konusu yayında, 4250 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesinin ihlal edilmiş olması nedeniyle KANAL D logolu Yayın Kuruluşu hakkında, aynı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki hüküm gereğince idari para cezası yaptırımının uygulanmasının uygun olacağı kanaatine varılmıştır.
Karar : Yapılan görüşmeler ve oylamalar sonucunda, ayrıntıları yukarıda izah olunduğu üzere, KANAL D logosuyla yayın yapan DTV HABER VE GÖRSEL YAYINCILIK A.Ş. unvanlı kuruluş hakkında;
1- 4250 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesindeki; Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzikkliplerindealkollü içkileri özendirici görüntülere yer verilemez. hükmünün ihlali nedeniyle, aynı Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki; " Birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen yasakların her birine aykırı hareket edenlere ve ilgili işletme sahiplerine, beş bin Türk Lirasından iki yüz bin Türk Lirasına kadar, " hükmü kapsamında, 5000-TL. (BeşbinTürkLirası) TL. İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA,
2- İdari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde, Üst Kurulun T.C. Ziraat Bankası Bilkent Şubesi, Ankara TR 84000 100 1762 00 999999-5001 no’lu hesabına “4250 sayılı Kanun'un 6/1. maddesine göre ödenen para cezasıdır” şerhiyle ödenmesi gerektiği veya 5326 sayılı Kanunun 27 nci maddesi uyarınca idari para cezasına karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde yetkili Sulh Ceza Mahkemesine dava açılabileceğinin, kanun yoluna başvurmadan önce peşin ödeme yapılması halinde, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca cezanın dörtte üçünün tahsil edileceği ve taksitlendirme talebinde bulunabileceğinin, peşin ödemenin kanun yoluna müracaat hakkını engellemeyeceği, belirtilen süre içerisinde ödenmeyen ve kesinleşen idari para cezasının, 21/7/1953 tarihli ve 6183 Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairesine gönderileceğinin bildirilmesine,
Üst Kurul Üyeleri Süleyman DEMİRKAN ve Ali ÖZTUNÇ'un karşı oylarıyla, oy çokluğu ile karar verildi.


Full & Egal Universal Law Academy