Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 20-13/167-86
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: Borusan Otomotiv Pazarlama ve Tic. A.Ş. ile Jaguar ve Land Rover markalı motorlu taşıtların yetkili servisleri arasında imzalanmak üzere hazırlanan niceliksel seçici dağıtım sistemi esaslarına dayalı yetkili servis sözleşmesine muafiyet tanınması talebi
Karar Tarihi: 05.03.2020

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2019-4-089 (Muafiyet)
Karar Sayısı : 20-13/167-86
Karar Tarihi : 05.03.2020
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Birol KÜLE
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Şükran KODALAK,
Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin ÜNLÜ,
B. RAPORTÖRLER : Fatma ATAÇ, Mehmet Yavuz GÜNER, Enes YASAN
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - Borusan Otomotiv Pazarlama ve Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Dr. İ. Yılmaz ASLAN
Gazi Umurpaşa Sokak Bimar Plaza No:38/7
Balmumcu- Beşiktaş/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Borusan Otomotiv Pazarlama ve Tic. A.Ş. ile Jaguar ve Land
Rover markalı motorlu taşıtların yetkili servisleri arasında imzalanmak üzere
hazırlanan niceliksel seçici dağıtım sistemi esaslarına dayalı yetkili servis
sözleşmesine muafiyet tanınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 31.12.2019 tarih ve 9199 sayıyla
giren bildirim üzerine düzenlenen 26.02.2020 tarih ve 2019-4-089/MM sayılı Muafiyet
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; Borusan Otomotiv Pazarlama ve Tic. A.Ş.
(BORUSAN OTOMOTİV) ile Jaguar ve Land Rover markalı motorlu taşıtların yetkili
servisleri arasında imzalanmak üzere hazırlanan niceliksel seçici dağıtım sistemi
esaslarına dayalı yetkili servis sözleşmelerinin (SÖZLEŞME)1 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 4. maddesi kapsamında dikey
sınırlamalar içerdiği; bahsi geçen sözleşmelerin 2017/3 sayılı Motorlu Taşıtlar
Sektöründeki Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nin ( 2017/3 sayılı Tebliğ)
kapsamında olduğundan bahisle söz konusu sözleşmelerin grup muafiyetinden
yararlandığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME ve DEĞERLENDİRME
G.1. İlgili Teşebbüs: Borusan Otomotiv Pazarlama ve Tic. A.Ş. (BORUSAN
OTOMOTİV)
(4) Borusan Holding ve Giwa Holding ortaklığı altında yer alan BORUSAN OTOMOTİV,
2009 yılında aynı ekonomik bütünlük ve kontrol yapısındaki Borusan Otomotiv İthalat
ve Dağıtım A.Ş.’den kısmi bölünme suretiyle kurulmuştur. BORUSAN OTOMOTİV,
Jaguar ve Land Rover markalı yeni kara nakil vasıtalarının, yedek parçaların ve
aksesuarların ithalatı, toptan alımı ve satışı ile onarım ve bakımı için servis ve satış
istasyonları kurmak ve işletmek faaliyetleri ile iştigal etmektedir.

1 Jaguar ve Land Rover markalarının yetkili servisleriyle imzalanmak üzere hazırlanan sözleşmeler her
iki marka için de aynı hükümleri ihtiva ettiğinden açıklamalar her iki sözleşme açısından da geçerlidir.
20-13/167-86
2/8


(5) Borusan Holding, 1972 yılında tüm Borusan şirketlerinin tek bir çatı altına toplanması
ile faaliyete başlamıştır. Çelik, otomotiv, lojistik ve enerji gibi çeşitli sektörlerde faaliyet
göstermektedir.
G.2. İlgili Pazar
(6) Dosya konusu bildirim, Jaguar ve Land Rover markalı araçlara ilişkin satış sonrası
hizmetleri konu almaktadır. BORUSAN OTOMOTİV tarafından sunulan satış sonrası
hizmetler, yedek parçaların dağıtımı ile bakım ve onarım hizmetlerinin sunulmasından
oluşmaktadır. Satış sonrası hizmetler, belirli bir marka motorlu taşıtın satın alınmasının
ardından ihtiyaç duyulan ve o marka özelinde alınması gereken hizmetlerdir. Bu
nedenle, söz konusu hizmetler bakımından ilgili ürün pazarı tanımı marka bazında
yapılmaktadır. Dosya konusu SÖZLEŞME açısından hafif ticari-binek araç ayrımı
yapılmasına gerek duyulmamıştır. Dolayısıyla ilgili ürün pazarları; ''Jaguar marka
araçların bakım ve onarım hizmetleri pazarı", "Land Rover marka araçların bakım ve
onarım hizmetleri pazarı" ve "Jaguar marka araçların yedek parça pazarı”, "Land Rover
marka araçların yedek parça pazarı" olarak tanımlanmıştır.
(7) BORUSAN OTOMOTİV ile Jaguar ve Land Rover yetkili servisleri arasında
imzalanması planlanan sözleşmelerin yalnızca Türkiye'deki satış sonrası hizmetlere
ilişkin olması ve satış sonrası hizmetlere yönelik dağıtım ağı yapılanmasının tüm
Türkiye'de uygulanacak olması nedeniyle ilgili coğrafi pazar "Türkiye” olarak
belirlenmiştir.
G.3. Değerlendirme
G.3.1. 4054 sayılı Kanun’un 4. Maddesi Kapsamında Değerlendirme
(8) SÖZLEŞME’de, bakım onarım hizmetleri ile yedek parça pazarlarında nicel seçici
dağıtım sistemine geçilmesi öngörülmektedir. Nicel seçici dağıtım sistemi; asgari ya da
azami satış miktarı şartı ya da satıcıların sayısının doğrudan tespit edilmesi gibi
doğrudan satıcıların sayısını sınırlayan birtakım kriterlerin kullanıldığı bir sistemi ifade
etmektedir. Dolayısıyla satıcıların potansiyel sayısını doğrudan sınırlayan birtakım
kriterleri içeren SÖZLEŞME, 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamındadır.
G.3.2. 2017/3 sayılı Tebliğ Açısından Değerlendirme
(9) 2017/3 sayılı Tebliğ’in 2. maddesinde yer alan “Bu Tebliğ, yeni motorlu taşıtların alımı,
satımı veya yeniden satımı; motorlu taşıtların yedek parçalarının alımı, satımı veya
yeniden satımı ve motorlu taşıtlara yönelik bakım ve onarım hizmetlerinin sağlanması
konulu dikey anlaşmaların, dikey sınırlamalar içermeleri halinde, bu Tebliğde
düzenlenen koşullara uymak kaydıyla, 4054 sayılı Kanunun 4 üncü maddesindeki
yasaklamadan Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasına dayanılarak grup olarak
muaf tutulmalarını kapsar.” düzenlemesi çerçevesinde bildirime konu SÖZLEŞME’nin
anılan Tebliğ kapsamında olduğu anlaşılmıştır.
(10) 2017/3 sayılı Tebliğ'in 5. maddesi, grup muafiyetinin uygulanması için anlaşmaların
uyması gereken genel koşulları belirlemektedir. Tebliğ’in 5. maddesinin birinci fıkrasında;
“Bu Tebliğ ile sağlanan muafiyet, nicel seçici dağıtımı ve münhasır dağıtımı konu
alan anlaşmalar bakımından;
a) Taşıt sağlayıcısının motorlu taşıt sağladığı ilgili pazardaki pazar payının %30’u
aşmaması,
b) Taşıt veya yedek parça sağlayıcısının yedek parça sağladığı ilgili pazardaki pazar
payının %30’u aşmaması,
20-13/167-86
3/8


c) Taşıt sağlayıcısının bakım ve onarım hizmeti sağladığı ilgili pazardaki pazar
payının %30’u aşmaması,
ç) Bakım ve onarım zincirleri bakımından ağ kurucusu teşebbüsün bakım ve onarım
pazarındaki pazar payının %30’u aşmaması,
durumunda uygulanır.”
hükmüne yer verilmektedir. Aynı maddenin ikinci fıkrasına göre ise nitel seçici dağıtım
sistemi öngören anlaşmalar bakımından pazar payı eşiği bulunmamaktadır. Buna göre
Tebliğ kapsamına giren herhangi bir anlaşmanın grup muafiyetinden yararlanabilmesi
için gerekli olan önkoşulun pazar payı eşiklerine bağlı olarak uygun dağıtım sisteminin
benimsenmesi olduğu anlaşılmaktadır.
(11) Bildirime göre, BORUSAN OTOMOTİV bakım ve onarım hizmetleri ile yedek parça
pazarlarında nicel seçici dağıtım sistemini benimsemeyi planlamaktadır. Bildirim
Formunda TÜİK verilerine dayalı olarak elde edildiği belirtilen BORUSAN OTOMOTİV’in
Jaguar ve Land Rover marka araçların satış sonrası bakım ve onarım hizmetleri ile yedek
parça pazarlarındaki 2018 yılı pazar payları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir:
Tablo 1: BORUSAN OTOMOTİV’in Markalar Bazında 2018 Yılı Pazar Payları (%)
Bakım ve Onarım Hizmetleri Yedek Parça
JAGUAR LAND ROVER JAGUAR LAND ROVER
2016 (…..) (…..) (…..) (…..)
2017 (…..) (…..) (…..) (…..)
2018 (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Bildirim Formu
(12) Tablo 1’de belirtilen pazar payı bilgileri incelendiğinde, BORUSAN OTOMOTİV’in 2018
yılı bakım ve onarım hizmetleri pazarındaki paylarının Jaguar marka araçlar için %(…..),
Land Rover marka araçlar için %(…..); 2018 yılı yedek parça pazarındaki pazar
paylarının ise Jaguar marka araçlar için %(…..), Land Rover marka araçlar için %(…..)
olarak gerçekleştiği görülmektedir. Dolayısıyla Tebliğ’de öngörülen pazar payı
eşiklerinin sağlandığı anlaşılmaktadır. Bu kapsamda SÖZLEŞME, Tebliğ’in diğer
hükümleri kapsamında değerlendirilmiştir.
(13) Tebliğ’in 5. maddesinde yer alan muafiyetin genel şartları ile ilgili diğer hükümler
şunlardır:
“Muafiyet sağlayıcı ile dağıtıcı arasında yapılan anlaşmanın;
a) En az beş yıl süreli olması ve anlaşmada yer alacak olan yenilememe isteğini
anlaşmanın sona ermesinden asgari altı ay önce bildirmeyi her iki tarafın da kabul
etmesi veya,
b) Belirsiz bir süre için yapılması halinde feshi ihbar süresinin her iki taraf için de en
az iki yıl olması ancak bu sürenin; sağlayıcının anlaşmaya son vermesi durumunda
kanundan veya anlaşmadan dolayı uygun bir tazminat ödemek zorunda olduğu veya
dağıtım sisteminin önemli bir kısmını ya da tamamını yeniden düzenlemesinin
zorunlu olması nedeniyle sağlayıcının anlaşmayı sona erdirmesi hallerinde en az bir
yıla indirilmesi,
koşullarıyla uygulanır.”
(14) Bu kapsamda sözleşmelerin 2017/3 sayılı Tebliğ ile öngörülen muafiyetten
yararlanabilmeleri için süre koşuluna uygun olarak düzenlenmeleri gerekmektedir.
Bildirime konu SÖZLEŞME’nin ilgili hükümlerine bakıldığında “Sözleşme Süresi,
20-13/167-86
4/8


Sözleşme Hükümlerine Aykırılığın Sonuçları ve Fesih” başlıklı 25. maddenin aşağıda
yer verildiği şekilde düzenlendiği görülmektedir:
“(…..).”
(15) İlgili hükmün incelenmesinden SÖZLEŞME’nin belirsiz süre için geçerli olmak üzere
düzenlendiği ve fesih usulünün Tebliğ’de öngörülen şekilde düzenlendiği
anlaşılmaktadır.
(16) 2017/3 sayılı Tebliğ’in “Anlaşmaların grup muafiyetinden yararlanmasını engelleyen
sınırlamalar” başlığını taşıyan 6. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi şu şekildedir:
“Dağıtıcının kendi satış fiyatını belirleme serbestisinin engellenmesi. Ancak,
taraflardan herhangi birinin baskısı veya teşvik etmesi sonucu sabit veya asgari
satış fiyatına dönüşmemesi koşuluyla, sağlayıcının veya ağ kurucusu teşebbüsün
azami satış fiyatını belirlemesi veya satış fiyatını tavsiye etmesi mümkündür.”
(17) SÖZLEŞME’nin “Yeniden Satış Fiyatları” başlıklı 15. maddesi “(…..).” şeklindedir. Söz
konusu madde hükmünün, tavsiye edilen fiyatın ve azami satış fiyatının belirlenmesi
niteliğinde olduğu, bu nedenle 2017/3 sayılı Tebliğ’in 6. maddesinin birinci fıkrasının (a)
bendi uyarınca SÖZLEŞME’nin grup muafiyetinden yararlanmasını engelleyen
sınırlamalardan olmadığı değerlendirilmektedir.
(18) SÖZLEŞME’nin "Liste D Araçlar" bölümünde yer alan "3.Hariç Bırakılan Araçlar" başlığı
altında,
“(…..)."
düzenlemesine yer verilmiş ve belirli araçlar "hariç bırakılan araç" kategorisine
alınmıştır. SÖZLEŞME kapsamında distribütörün söz konusu hariç bırakılan araçlar için
tüm servis ağına açık olacak şekilde zaman zaman standart ve süreçler belirlemeye
karar verebileceği, distribütör ve yetkili servisin anlaşmaları halinde SÖZLEŞME
kapsamına bu tür araçları da dahil edebilecekleri öngörülmektedir
(19) Doğrudan satış yöntemiyle özel müşterilere Jaguar Land Rover Limited veya distribütör
tarafından tedarik edilen araçların satış sonrası hizmetler bakımından münhasıran
distribütöre tahsis edildiği anlaşılmaktadır. Tebliğ’in 6.1. maddesinin (b) bendi
çerçevesinde, sağlayıcı tarafından kendisine veya bir başka alıcıya tahsis edilmiş
münhasır bir bölgeye ya da münhasır müşteri grubuna yapılacak aktif satışların
kısıtlanması mümkün olmakla birlikte pasif satışların kısıtlanması SÖZLEŞME’nin grup
muafiyetinden yararlanmasını engelleyebilecektir. Söz konusu SÖZLEŞME hükmüne,
devamında yer alan “işbu sözleşme kapsamında yer verilen hiçbir hüküm özel
müşterilere Yetkili Servisler tarafından pasif satış yapılması hakkını kısıtlamamaktadır”
ifadesiyle açıklık getirilmektedir. Dolayısıyla doğrudan satış yöntemi ile özel müşterilere
tedarik edilen araç türleri bakımından pasif satışların kısıtlanmadığı görülmekte ve
düzenlemenin 2017/3 sayılı Tebliğ’in 6. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile uyum
içerisinde olduğu değerlendirilmektedir.
(20) Bildirim Formunda SÖZLEŞME’nin "Liste D Araçlar" bölümünde yer alan "3.Hariç
Bırakılan Araçlar" hükmü altındaki (b) maddesi kapsamında kısmen veya tamamen
elektrikli motora sahip araçların, bu araçlara servis hizmeti uygulanabilmesi için özel
ekipman gerektiğinden hariç bırakılan araçlar kategorisine dahil edildiği belirtilmiştir.
Bununla birlikte Yetkili Servis Özel Standartları’nı2 sağlayan yetkili servislerin bu

2 SÖZLEŞME’ye göre Yetkili Servis Özel Standartları, çeşitli zamanlarda distribütör tarafından Portal’da
(distribütör ve yetkili servislerin erişebileceği bir internet bazlı bilgi kütüphanesi) yayınlanacak olan ve
20-13/167-86
5/8


araçlara hizmet verebileceği belirtilmektedir. Dolayısıyla elektrikli araçlara özel
standartları sağlayan yetkili servislerin hizmet verebildiği, bunun da verilecek hizmetin
niteliği gereği olduğu anlaşılmaktadır.
(21) Ayrıca, küçük hacimlerle üretilmiş özel veya sınırlı modeller ile sipariş üzerine yapılan
modellerin hariç bırakılan araçlar kategorisine dahil edilmesinin nedeninin ise bu
araçların hâlihazırda BORUSAN OTOMOTİV tarafından Türkiye pazarına çok sınırlı
sayıda sunulmuş olması ve araçlara müdahale için bir kısım teknik bilgi vb. unsurun
gerekmesi olduğu belirtilmiştir. Söz konusu araçlara yönelik verilecek hizmetin niteliği
gereği sağlayıcı tarafından kriterler getirilmesinin mümkün olduğu değerlendirilmektedir.
Bununla birlikte SÖZLEŞME’nin “4. Model Çeşitliliğinin Genişletilmesi” başlığı altında
distribütör tarafından aksi belirtilinceye kadar yetkili servislerin bu araçlara hizmet
verebileceği anlaşılmaktadır.
(22) Bu bilgiler ışığında, SÖZLEŞME’nin "Liste D Araçlar" bölümünde yer alan "3.Hariç
Bırakılan Araçlar” maddesi kapsamında sağlayıcının münhasıran hizmet vereceği
müşteri grubu için aktif satışların kısıtlanmasının öngörüldüğü, hüküm kapsamında
belirtilen diğer araçlar için de hizmetin niteliği gereği bazı kriterlerin getirildiği
görülmektedir. Seçici dağıtım sistemi kapsamında hariç bırakılan araçlara yönelik özel
kriterlerin getirilmesinin mümkün olduğu bununla birlikte yetkili servislerin tüm
müşterilere pasif satış hakkının kısıtlanmadığı anlaşılmıştır.
(23) SÖZLEŞME'nin “Yetkili Servis'in Yükümlülükleri" başlıklı 3. maddesinin dokuzuncu
fıkrası kapsamında "(…..)." ifadelerine yer verilmiştir. Yukarıda da ifade edildiği üzere
bu düzenleme ile BORUSAN OTOMOTİV tarafından tüm servis ağına açık olacak
şekilde ilgili araçlara yönelik standartlar getirilmesi ve yetkili servislerin de standartları
karşılamak koşuluyla faaliyetlerini gerçekleştirmesi mümkün kılınmıştır. Hariç bırakılan
araçlarla ilgili SÖZLEŞME’de yer alan tüm bu hükümler birlikte değerlendirildiğinde,
BORUSAN OTOMOTİV tarafından yetkili servislere yönelik olarak bazı aktif satış
kısıtlamaları getirildiği, bununla birlikte yetkili servislerin pasif satış haklarının
kısıtlanmadığı görülmektedir. Dolayısıyla SÖZLEŞME’nin belirli araçlar bakımından
uygulanmayacağını öngören hükümlerinin 2017/3 sayılı Tebliğin 6. maddesinin birinci
fıkrasının (b) ve (c) bentleri uyarınca SÖZLEŞME’nin grup muafiyetinden
yararlanmasını engelleyen sınırlamaları içermediği kanaatine varılmıştır.
(24) 2017/3 sayılı Tebliğ’in 6. maddesi kapsamında anlaşmaların grup muafiyetinden
yararlanmasını engelleyen diğer sınırlamalar (ç) ve (f) bentlerinde yer almaktadır. Bu
bentlere göre:
“Seçici dağıtım sisteminde, sistem üyelerinin kendi aralarındaki alım ve satımın
engellenmesi.”
“Yetkili dağıtıcıların, yetkili servislerin veya yetkili yedek parça dağıtıcılarının,
motorlu taşıtların yedek parçalarını, bu parçaları motorlu taşıtların bakım ve
onarımında kullanacak olan özel servislere satma serbestisinin kısıtlanması.”
anlaşmaları grup muafiyeti kapsamından çıkaracaktır.
(25) SÖZLEŞME’nin “Yeniden Satıcılara Satışlar” başlıklı 11. maddesinde “(…..).”
düzenlemesi yer almaktadır. Söz konusu düzenlemenin 2017/3 sayılı Tebliğ’in 6.
maddesinin birinci fıkrasının (ç) ve (f) bentleri uyarınca SÖZLEŞME’nin grup

yetkili servisin uyması gereken ek özel standartları (elektrikli araçlar gibi araç ve ürünlere yönelik özel
koşulları) ifade etmektedir.
20-13/167-86
6/8


muafiyetinden yararlanmasını engelleyen sınırlamaları içermediği
değerlendirilmektedir.
(26) Anlaşmaların grup muafiyetinden yararlanmasını engelleyen sınırlamalar başlığı altında
incelenmesi gereken diğer bir husus 2017/3 sayılı Tebliğ’in 6.1. maddesinin (ğ)
bendinde yer almaktadır. Şöyle ki;
“Yetkili dağıtıcının veya yetkili servisin orijinal yedek parçaları ya da eş değer
kalitede yedek parçaları kendi tercih ettiği üçüncü bir teşebbüsten satın almasının
ve bunları motorlu taşıtların bakım ve onarımı için kullanmasının engellenmesi.
Ancak garanti kapsamında yapılan tamir, ücretsiz bakım ve taşıt geri çağırma
işlerinde, motorlu taşıt sağlayıcısı kendisinin sağladığı orijinal parçaların kullanımını
zorunlu kılabilir.”
(27) SÖZLEŞME’nin "Yetkili Servis'in Yükümlülükleri" başlıklı 3. maddesinin altıncı
fıkrasında “(…..).” düzenlemesi yer almaktadır. SÖZLEŞME maddesi kapsamında
orijinal parça kullanımının zorunlu tutulduğu haller 2017/3 sayılı Tebliğ ile izin
verilenlerle sınırlıdır. Bununla birlikte SÖZLEŞME’nin 3. maddesinin altıncı fıkrasının
devamında eşdeğer kalitede parça kullanılması durumunda bu yönde nihai müşterilerin
bilgilendirilmesine ilişkin yetkili servise yükümlülük getirildiği görülmekle birlikte, anılan
yükümlülüğün 2017/3 sayılı Tebliğ'in Açıklanmasına Dair Kılavuz'da (Kılavuz) yer
verilen "yetkili servislere, eşdeğer kalitede yedek parça kullanılması halinde müşteriyi
önceden bilgilendirme veya faturada söz konusu parçaların markalarının gösterilmesi
yükümlülüğünü getirebilir" açıklaması da dikkate alındığında rekabet yasağı olarak
değerlendirilemeyeceği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla SÖZLEŞME’de 2017/3 sayılı
Tebliğ'in 6. maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi ile uyumlu olacak şekilde düzenleme
getirildiği görülmektedir.
(28) Yapılan inceleme çerçevesinde bildirime konu SÖZLEŞME’nin 2017/3 sayılı Tebliğ ile
tanınan muafiyet için gerekli genel koşulları taşıdığı ve 2017/3 sayılı Tebliğ’in 6.
maddesinde sayılan anlaşmayı muafiyet kapsamı dışına çıkaracak kısıtlamaları
içermediği değerlendirilmektedir.
(29) 2017/3 sayılı Tebliğ’in “Rekabet etmeme yükümlülüğü ve ek tesis yerlerinin açılmasının
kısıtlanması” başlıklı 7. maddesi, Tebliğ kapsamında muafiyetten yararlanamayacak
olan yükümlülükleri düzenlemektedir. Söz konusu yükümlülükler anlaşmanın geri
kalanından ayrılabiliyorsa, sözleşmenin bu yükümlülükler dışında kalan hükümleri
muafiyetten yararlanmaya devam etmektedir. 2017/3 sayılı Tebliğ, motorlu taşıtların
yedek parçalarının dağıtımını ve bu taşıtlara yönelik bakım ve onarım hizmetlerinin
sunulmasını kapsayan satış sonrası faaliyetler bakımından rekabet düzenini bozma
potansiyeli taşıyan sorunların bulunduğu ve pazardaki rekabetin tesisi için birtakım
düzenlemelere ihtiyaç olduğu sonucundan hareketle bakım onarım hizmetleri ve yedek
parça dağıtım faaliyetleri bakımından “çok markalılığı” amaçlamaktadır. Böylece bakım
ve onarım veya yedek parçaların dağıtımı ile ilgili olarak getirilebilecek doğrudan veya
dolaylı her türlü rekabet etmeme yükümlülüğü Tebliğ’in 7. maddesi ile yasaklanmıştır.
Tebliğ’in 7. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde bakım ve onarım zincirleri
bakımından zincir servislere süresi beş yıla kadar olmak üzere getirilen rekabet etmeme
yükümlülüğü saklı kalmak koşuluyla bakım ve onarım hizmetlerinin sağlanması
bakımından; alıcıya anlaşmanın süresi içinde getirilen her türlü rekabet etmeme
yükümlülüğü ile alıcıya anlaşmanın sona ermesinden sonraki döneme ilişkin olarak
getirilen her türlü rekabet etmeme yükümlülüğü grup muafiyetinden yararlanamayacak
uygulamalar arasında sayılmıştır. Ayrıca rekabet etmeme yükümlülüğü Tebliğ’in 4.
maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde alıcının anlaşma konusu mal veya hizmetlerle
20-13/167-86
7/8


rekabet eden malları veya hizmetleri üretmesini, satın almasını, satmasını veya yeniden
satmasını engelleyen doğrudan ya da dolaylı her türlü yükümlülüğü (ayrıca alıcının bir
önceki takvim yılındaki alımları esas alınarak, ilgili pazardaki anlaşma konusu mal veya
hizmetlerin ya da onları ikame eden mal veya hizmetlerin yeni motorlu taşıtların satışı
pazarında %80’inden, satış sonrası pazarında %30’undan fazlasının sağlayıcıdan veya
sağlayıcının göstereceği başka bir teşebbüsten satın almasına yönelik olarak alıcıya
doğrudan veya dolaylı biçimde getirilen herhangi bir yükümlülük de rekabet etmeme
yükümlülüğü olarak kabul edilir.) olarak tanımlanmıştır. Bu kapsamda aşağıda bildirime
konu SÖZLEŞME’nin çok markalılığa yönelik hükümleri incelenmiştir.
(30) SÖZLEŞME’nin “Yetkili Servisin Yükümlülükleri” başlıklı 3.1. maddesinin (g) bendinde
yer alan “(…..).” hükmü çerçevesinde yetkili servisin diğer markalara hizmet vermesi
engellenmemektedir. İlgili maddenin (h) bendinde ise: “(…..).” ifadeleri yer almaktadır.
Söz konusu düzenleme ile Tebliğ’de öngörülen %30 eşiğine uyum sağlandığı
görülmektedir. Bununla birlikte yetkili servislerin istemesi halinde bu eşiğin üzerinde
alım yapabilmeleri de mümkündür. Taraflar arasında yıllık alım hedefi doğrultusunda
mutabakata varılması halinde aylık alım ve satış hedeflerinin BORUSAN OTOMOTİV
tarafından belirlenebileceği düzenlenmiştir. BORUSAN OTOMOTİV tarafından
belirlenmesi öngörülen hedefler servisin kendi iradesiyle belirlediği yıllık alım miktarının
aylara dağılımına ilişkin olduğundan Tebliğ’e aykırılığın bulunmadığı kanaatine
varılmıştır.
(31) SÖZLEŞME’nin “Üçüncü Taraflar ile Yapılan Anlaşmalar” başlıklı 12. maddesinde:
“(…..).” hükmü bulunmaktadır. Bu düzenleme ile yetkili servislerin diğer markalara da
hizmet vermesi engellenmemekte ve çok markalılık korunmaktadır. Dolayısıyla 2017/3
sayılı Tebliğ’e aykırılık teşkil etmediği değerlendirilmektedir.
(32) Sözleşme'nin “Aksesuarlar”a İlişkin Özel Hükümler" başlıklı 31. maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendinde; "(…..)." ifadeleri bulunmaktadır. Kılavuz’un 16. paragrafının (h)
bendinde “motorlu taşıtın kullanımı için gerekli olmayan, radyo, CD çalar, araç kitiyle
GSM tesisatı, yön bulma sistemi veya bagaj rafı gibi aksesuar niteliğindeki ürünler
yedek parça olarak kabul edilmemektedir.” açıklaması yer almaktadır. Dolayısıyla
aksesuarlara ilişkin düzenlemeler 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti
Tebliği (2002/2 sayılı Tebliğ) kapsamında değerlendirilecektir. 2002/2 sayılı Tebliğ'in 3.
maddesi kapsamında rekabet etmeme yükümlülüğü; "alıcının bir önceki takvim yılındaki
alımları esas alınarak, ilgili pazardaki anlaşma konusu mal veya hizmetlerin ya da onları
ikame eden mal veya hizmetlerin %80'inden fazlasının sağlayıcıdan veya sağlayıcının
göstereceği başka bir teşebbüsten satın alınmasına yönelik olarak alıcıya doğudan
veya dolaylı biçimde getirilen herhangi bir yükümlülük" olarak tanımlanmıştır.
SÖZLEŞME maddesi kapsamında ise yetkili servislerin aksesuar alımlarının %80'ine
kadar olan kısmının BORUSAN OTOMOTİV veya BORUSAN OTOMOTİV’in belirlediği
bir teşebbüsten satın alınacağı düzenlenmiştir. Dolayısıyla SÖZLEŞME kapsamında
aksesuarlara ilişkin getirilen düzenlemeler 2002/2 sayılı Tebliğ ile uyumludur.
(33) Tebliğ’in 7. maddesinin ikinci fıkrasında ise yedek parçaların dağıtımı ve/veya bakım ve
onarım hizmetleri bakımından, seçici dağıtım sisteminin uygulandığı hallerde ek tesis
yerlerinin açılması ile ilgili olarak getirilen doğrudan veya dolaylı yükümlülüklere Tebliğ
ile tanınan muafiyetin uygulanmayacağı düzenlenmiştir. SÖZLEŞME’nin "Tesis'ler"
başlıklı 7. maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında yetkili servisin yetkili servis
standartları ve tesis standartlarını karşılamak kaydıyla ek tesis açma hakkına sahip
olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte madde devamında yetkili servisin ek tesis
kullanmak istemesi durumunda söz konusu tesislerin tüm detaylarını distribütöre
20-13/167-86
8/8


bildireceği, bu tesislerin Yetkili Servis Standartları ve Tesis Standartları’na uygun olduğu
distribütör tarafından yazılı şekilde teyit edilinceye kadar yetkili servisin bu tesisleri
kullanmaya başlayamayacağı belirtilmiştir. Bu hüküm çerçevesinde ek tesis yeri
açılmasının, söz konusu tesis yerinin özelliklerinin standartları sağladığının tespit
edilmesinden sonra faaliyet göstermesinin mümkün olduğu düzenlenmektedir.
(34) Bildirim konusu SÖZLEŞME’nin 2017/3 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde sayılan
muafiyetin genel koşullarını taşıması ve 6. maddesinde sayılan anlaşmayı grup
muafiyeti kapsamı dışına çıkaran sınırlamaları doğrudan ya da dolaylı olarak
içermemesi nedeniyle anılan Tebliğ ile tanınan grup muafiyetinden yararlandığı
kanaatine ulaşılmıştır.
H. SONUÇ
(35) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
- Borusan Otomotiv Pazarlama ve Tic. A.Ş. ile Jaguar ve Land Rover markalı motorlu
taşıtların yetkili servisleri arasında imzalanmak üzere hazırlanan niceliksel seçici
dağıtım sistemi esaslarına dayalı yetkili servis sözleşmesinin 4054 sayılı Kanun’un
4. maddesi kapsamında olduğuna,
- Söz konusu sözleşmenin, 2017/3 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey
Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği kapsamında grup muafiyetinden
yararlandığına,
gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı
yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.





Full & Egal Universal Law Academy