Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 19-39/604-258
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Enerjisa Üretim Santralleri A.Ş. arasında akdedilecek Rüzgâr Enerjisine Dayalı Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları ve Bağlantı Kapasitelerinin Tahsisine İlişkin Sözleşme’ye menfi tespit belgesi verilmesi talebi
Karar Tarihi: 12.11.2019

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2019-1-046 (Menfi Tespit)
Karar Sayısı : 19-39/604-258
Karar Tarihi : 12.11.2019
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Birol KÜLE
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Şükran KODALAK,
Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin ÜNLÜ
B. RAPORTÖRLER: Ebru İNCE, Musa ÇOKUR, Hande GÖÇMEN,
Emine HARMANKAYA, Ömer Mert AKÇİL
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Enerjisa Üretim Santralleri A.Ş.
Temsilcileri: Av. Efser Zeynep ERGÜN, Av. Sibel Yılmaz ATİK
İzzet Paşa Mah. Yeni Yol Cad. Nurol Tower No:3 K:2
Şişli/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Enerjisa Üretim
Santralleri A.Ş. arasında akdedilecek Rüzgâr Enerjisine Dayalı Yenilenebilir
Enerji Kaynak Alanları ve Bağlantı Kapasitelerinin Tahsisine İlişkin
Sözleşme’ye menfi tespit belgesi verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 25.07.2019 tarih ve 4896 sayı
ile giren başvuru üzerine hazırlanan 02.09.2019 tarih ve 2019-1-046/MM sayılı Menfi
Tespit Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; başvuru konusu “Rüzgâr Enerjisine Dayalı
Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları ve Bağlantı Kapasitelerinin Tahsisine İlişkin
Sözleşme”nin (Sözleşme) 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un
(4054 sayılı Kanun) 4, 6 ve 7. maddelerine aykırı olmadığı, dolayısıyla Sözleşme’ye
aynı Kanun’un 8. maddesi uyarınca menfi tespit verilebileceği ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Enerjisa Üretim Santralleri A.Ş. (ENERJİSA ÜRETİM)
(4) ENERJİSA ÜRETİM, Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş. (SABANCI) ve E.ON SE’nin
(E.ON) %100 iştiraki olan DD Turkey Holdings S.A.R.L. tarafından %50-%50
hissedarlık yapısı ile ortak kontrol edilmektedir. Elektriğin üretimi, satışı ve doğalgaz
ile ilgili faaliyetlerini, bünyesindeki operasyonel şirketleri; Enerjisa Enerji Üretim A.Ş.,
Enerjisa Elektrik Enerjisi Toptan Satış A.Ş. ve Enerjisa Doğalgaz Toptan Satış A.Ş.
aracılığıyla yürütmektedir. Bu şirketler Adana, Kahramanmaraş, Artvin ve Trabzon’da
12 adet hidroelektrik santral, Çanakkale, Dağpazarı ve Balıkesir’de üç rüzgâr santrali,
Bandırma ve Karabük’te iki güneş enerjisi santrali, Kocaeli ve Bandırma’da üç
doğalgaz kombine çevrim santrali ve Adana Tufanbeyli’de bir yerli linyit santrali ile
toplamda yaklaşık olarak (…..) kurulu güce sahip olarak elektrik üretiminde
bulunmaktadır. ENERJİSA ÜRETİM, söz konusu çeşitlendirilmiş elektrik üretim
portföyünü vadeli piyasalar, gün öncesi, gün içi ve dengeleme güç piyasasında
optimize etmektedir.
19-39/604-258
2/8


(5) Ayrıca SABANCI ve E.ON tarafından ortak kontrol edilen bir başka ortak girişim
şirketi olan Enerjisa Enerji A.Ş. (ENERJİSA ENERJİ) ise kendisine doğrudan bağlı
iştirakler olan İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım A.Ş. (AYEDAŞ), Başkent
Elektrik Dağıtım A.Ş. (BAŞKENT EDAŞ), Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş. (TOROSLAR
EDAŞ), Enerjisa İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Perakende Satış A.Ş. (AYESAŞ),
Enerjisa Başkent Elektrik Perakende Satış A.Ş. (BAŞKENT EPSAŞ) ve Enerjisa
Toroslar Elektrik Perakende Satış A.Ş. (TOROSLAR EPSAŞ) aracılığıyla elektriğin
dağıtımı ve perakende satışı faaliyetleri ile iştigal etmektedir.
G.2. Bildirimin Konusu Hakkında Bilgi
(6) Bildirimin konusunu, 07.11.2018 tarih ve 30588 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
“Rüzgâr Enerjisine Dayalı Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları ve Bağlantı
Kapasitelerinin Tahsisine İlişkin Yarışma İlanı” kapsamında 30.05.2019 tarihinde
Aydın ve Çanakkale Bağlantı Bölgeleri için gerçekleştirilen yarışmaları en düşük
birinci teklif sahibi olarak kazanan ENERJİSA ÜRETİM’in, Yenilenebilir Enerji Kaynak
Alanlarının (YEKA) kullanım hakkını düzenleyen Sözleşme’yi imzalayabilmek için
Rüzgâr Enerjisine Dayalı Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları ve Bağlantı
Kapasitelerinin Tahsisine İlişkin Şartname’nin (Şartname) 3.4.1. maddesi gereğince
menfi tespit belgesi talep etmesi oluşturmaktadır.
(7) Sözleşme kapsamında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (Bakanlık), ENERJİSA
ÜRETİM tarafından kurulacak rüzgar enerjisi santrallerinde (RES) üretilecek elektrik
enerjisinin 15 yıl boyunca Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması
(YEKDEM) kapsamına alınmasını ve bağlantı kapasitesinin tahsis edilmesini taahhüt
etmektedir. Üretim lisansının süresi 49 yıl olup bu süre sonunda Bakanlık tarafından
talep edilmesi halinde en geç 24 ay içerisinde YEKA üzerindeki elektrik enerjisi
üretim tesisi, alandan sökülecektir.
G.3. İlgili Pazarlar
(8) Dosyanın konusu elektriğin üretimi ve toptan satışı alanında faaliyet gösterecek iki
adet RES’in kurulmasına ilişkindir. Elektrik endüstrisi kapsamında dört temel faaliyet
alanı, farklı varlıklar, kaynaklar, piyasa yapıları ve rekabet şartları içerdiği için
geleneksel olarak ayrı ilgili ürün pazarları olarak nitelendirilmektedir. Bu faaliyet
alanları (i) elektriğin üretimi ve toptan satışı, (ii) elektriğin iletimi, (iii) elektriğin
dağıtımı, (iv) elektriğin nihai tüketicilere satışı1 şeklindedir.
(9) Diğer taraftan, özellikle yeniden yapılanma sürecinde elektriğin satışına ilişkin ortaya
çıkan farklı piyasa yapıları, işlem taraflarının piyasadaki konumları ve elektriğin
kendine özgü niteliklerinden kaynaklanan zamansal ve coğrafi kısıtlar gibi hususlar;
elektrik üretimi ve toptan satışı pazarı bakımından yapılacak alt pazar tanımlarında
ve hâkim durum analizlerinde belirleyici olabilmektedir. Bu çerçevede elektrik üretimi
ve toptan satışı pazarı; elektriğin fiziksel ticaretini içeren, fiyatların iki taraf arasında
doğrudan ya da aracılar ile belirlendiği uzun dönemli ikili anlaşmalar piyasası, piyasa
fiyatının merkezi bir idare tarafından işletilen bir sistem çerçevesinde müzayede
(ihale) usulü oluştuğu kısa dönemli spot (organize) piyasalar, arz ve talebin anlık
eşitliğini sağlamak üzere merkezi idare tarafından yönetilen dengeleme piyasaları,
dağıtım firmalarına yapılan satışlar, nihai tüketici konumundaki serbest tüketicilere
yapılan satışlar, talebin zamansal özelliğine bağlı olarak puant yük, orta yük, baz yük
dönemleri ve santraller tarafından elektrik üretiminde kullanılan birincil enerji

1 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile birlikte elektriğin nihai tüketicilere satışının yerini tedarik
kavramı almıştır.
19-39/604-258
3/8


kaynakları çerçevesinde tanımlanmış daha dar alt pazarlar kapsamında incelemeye
konu olabilmektedir. Dar pazar tanımlarının somut anlamda yapılması için ilgili işleme
ilişkin tarafların piyasadaki konumlarının yanı sıra piyasanın serbestleşme seviyesi,
bahse konu piyasa yapılarının işleyişi ve nitelikleri ile bu yapıların rekabetçi açıdan
anlamlı derecede farklılaşıp farklılaşmadığı gibi hususların öne çıktığı; bununla
birlikte bu tanımlamalara genel olarak, rekabetçi bir risk doğmadığı sürece
başvurulmadığı görülmektedir.
(10) İlgili pazarın diğer bir boyutu olan ilgili coğrafi pazar bakımından ise elektrik üretimine
ilişkin rekabetçi yapıyı belirleyen unsurların başında iletim hatları ve kapasiteleri
gelmektedir. İletim hatlarında kısıt olması halinde, diğer bölgelerden izole bir yapı
sergileyen belirli bölgelerin ayrı birer ilgili coğrafi pazar olarak değerlendirilmesi söz
konusu olabilmektedir. Zira bir bölgeye elektrik sevkinin, iletim hattı kısıtları nedeniyle
mümkün olmaması, o bölgenin izole bir yapıya bürünmesine ve de rekabetçi
parametrelerin diğer bölge ya da ülkenin geri kalanına kıyasla farklılaşması
anlamında ayrı bir coğrafi pazarın ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.
(11) Dosya konusu işlem bakımından, son yıllarda iletim hatlarında yapılan iyileştirmeler
ile iletim kısıtlarının ortaya çıkma ihtimalinin azalması ve kurulması planlanan
santrallerin büyüklükleri göz önünde bulundurularak, ilgili ürün pazarı “elektrik üretimi,
toptan satışı, perakende satışı ve dağıtımı”, ilgili coğrafi pazar ise “Türkiye” olarak
tanımlanmıştır.2
G.4. DEĞERLENDİRME
G.4.1. 4054 sayılı Kanun’un 4. Maddesi Kapsamında Yapılan Değerlendirme
(12) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi “Belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan
veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya
bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar,
uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri” yasaklamaktadır.
Buna göre, bir anlaşma veya eylemin 4. maddeye aykırılığından bahsedilebilmesi için
öncelikle ilgili anlaşma veya eylemin 4. madde kapsamında en az iki teşebbüs
arasında bir anlaşma/uyumlu eylem teşkil etmesi ya da bir teşebbüs birliği tarafından
alınan karar niteliğinde olması gerekmektedir. Bu bağlamda ilk olarak Sözleşme’nin
taraflarının teşebbüs niteliği ortaya konulmalıdır.
(13) Kanun’un 3. maddesinde teşebbüs “Piyasada mal veya hizmet üreten, pazarlayan,
satan gerçek ve tüzel kişilerle, bağımsız karar verebilen ve ekonomik bakımdan bir
bütün teşkil eden birimler” olarak tanımlanmaktadır. Bu hüküm incelendiğinde,
teşebbüs tanımının temel unsurunun piyasada mal veya hizmet üretme, pazarlama
veya satma, bir başka ifadeyle “ekonomik bir faaliyette bulunma” olduğu
görülmektedir. Nitekim 4054 sayılı Kanun’un 2. maddesinin gerekçesinde de, rekabet
kurallarının ekonomik faaliyette bulunan her teşebbüse uygulanması gerektiği
belirtilmektedir. Teşebbüse ilişkin tanımda öne çıkan diğer unsurlar ise “bağımsızlık”
ve “ekonomik bütünlüktür”. Bu unsurlar uyarınca, kural olarak, ekonomik faaliyette
bulunan, bağımsız karar alma mekanizmaları doğrultusunda hareket eden ve
ekonomik olarak bütün teşkil eden birimler rekabet hukuku bakımından “teşebbüs”

2 SABANCI ve E.ON’un elektrik üretiminin alt pazarları ile ilgili faaliyetleri bulunmakla birlikte bunlara
ilişkin değerlendirmeler “4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi Kapsamında Yapılan Değerlendirmeler”
başlığı altında ele alınmış olup, anılan pazarlar için ayrıca pazar tanımı yapılmasına gerek
görülmemiştir.
19-39/604-258
4/8


teşkil etmekte olup, ilgili ekonomik birimin hukuki kişiliğinin niteliğinin belirleyici bir
etkisi bulunmamaktadır.
(14) Sözleşme taraflarından ENERJİSA ÜRETİM, Sözleşme kapsamında elektriğin
üretimi ve satışı faaliyetinde bulunacağından, teşebbüs niteliğini haizdir. Bununla
birlikte, Sözleşme’nin diğer tarafı Bakanlık teşebbüs niteliğini haiz değildir. Başvuru
konusu Sözleşme kapsamında Bakanlık tarafından yapılacak faaliyetler 5346 sayılı
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin
Kanun ve bu Kanun’a dayanılarak çıkarılan Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları
Yönetmeliği kapsamında söz konusu enerji kaynaklarının etkin kullanımına yönelik
idari işlemler niteliğinde olup bünyesinde piyasa faaliyetinin en belirgin özelliklerinden
biri olan piyasaya mal veya hizmet sunulmasına yönelik herhangi bir faaliyeti
barındırmamaktadır.
(15) Bu çerçevede, Bakanlık ile ENERJİSA ÜRETİM arasındaki Sözleşme’nin 4054 sayılı
Kanun’un 4. maddesi kapsamında olmadığı, dolayısıyla anılan maddeye aykırılık
teşkil etmediği değerlendirilmektedir.
G.4.2. 4054 sayılı Kanun’un 6. Maddesi Kapsamında Yapılan Değerlendirme
(16) 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinde “bir veya birden fazla teşebbüsün ülkenin
bütününde ya da bir bölümünde bir mal veya hizmet piyasasındaki hâkim durumunu
tek başına yahut başkaları ile yapacağı anlaşmalar ya da birlikte davranışlar ile
kötüye kullanması hukuka aykırı ve yasaktır” hükmüne yer verilmektedir. Bu hükme
göre bir ihlalinin ortaya çıkabilmesi için teşebbüsün pazarda hâkim durumda olması
ve davranışının kötüye kullanma niteliğinde olması gerekmektedir.
(17) Menfi tespit değerlendirmesi kapsamında, 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesine
yönelik yapılan öncül (ex-ante) değerlendirmede ENERJİSA ÜRETİM’in pazarda
hâkim durumda olup olmadığı incelenmiştir.
(18) Bildirim konusu Sözleşme sonucunda toplamda 500 MWe kurulu güce sahip yeni bir
tesis inşa edileceğinden, ilk aşamada elektriğin üretimi pazarının incelenmesi
gerekmektedir. Hâlihazırda, ENERJİSA ÜRETİM’in ortak kontrolünü elinde
bulunduran SABANCI ve E.ON’nun elektriğin üretimi ve toptan satışı pazarında sahip
oldukları konuma aşağıdaki tabloda yer verilmektedir:
Tablo- 1: SABANCI ve E.ON’un Türkiye Elektrik Üretimi ve Türkiye Kurulu Gücü İçinde 2018 Yılında
Sahip Olduğu Pay
Kurulu Güç (MW) Pay (%) Üretim (MWh) Pay (%)
SABANCI ve E.ON
(ENERJİSA ÜRETİM)3
(…..) (…..) (…..) (…..)
Türkiye4 83.187,05 100,00 295.442.150 100,00
Kaynak: Bildirim Formu
(19) Yukarıdaki tablodan da anlaşıldığı üzere SABANCI ve E.ON’un elektriğin üretimi ve
toptan satışı pazarında sahip olduğu pay oldukça düşüktür ve Sözleşme kapsamında
kurulacak olan toplam 500 MW’lık kurulu güce sahip RES’ler hesaba katıldığında bile
(%(…..)) tarafların elektriğin üretimi pazarında hâkim durumda olmayacağı
görülmektedir.
(20) Öte yandan, başvuru konusu işlem her ne kadar elektrik üretimine yönelik olsa da
SABANCI ve E.ON’un elektriğin üretimi faaliyetiyle ilişkili olarak elektriğin dağıtımı ve

3 Lisanslı üretim ve lisanslı kurulu güç verileri kullanılmıştır.
4 Türkiye toplam lisanslı kurulu güç ve toplam lisanslı üretim verileri kullanılmıştır.
19-39/604-258
5/8


perakende satışı faaliyetleri bulunduğundan, tarafların bu pazarlardaki konumları da
incelenmiştir.
(21) SABANCI ve E.ON’un ortak kontrolünde bulunan bir diğer şirket ENERJİSA ENERJİ,
iştirakleri olan AYEDAŞ ile İstanbul Anadolu Yakası elektrik dağıtım bölgesinde yer
alan ilçeleri, BAŞKENT EDAŞ ile Ankara, Bartın, Çankırı, Karabük, Kastamonu,
Kırıkkale ve Zonguldak illerini ve TOROSLAR EDAŞ ile de Adana, Osmaniye,
Gaziantep, Mersin, Kilis ve Hatay illerini kapsayan üç ayrı dağıtım bölgesinde elektrik
dağıtım faaliyeti ile münhasıran yetkili kılınmıştır. Ayrıca AYESAŞ, BAŞKENT EPSAŞ
ve TOROSLAR EPSAŞ ile de yine anılan bölgelerde görevli tedarik şirketi olarak
serbest tüketici olmayan müşterilere ve serbest tüketici olup da herhangi bir tedarik
şirketi ile ikili anlaşması bulunmayan müşterilere münhasıran elektriğin perakende
satışı alanında faaliyette bulunmaktadır. Bunun yanı sıra hem kendi bölgesinde hem
de Türkiye’nin diğer bölgelerindeki serbest tüketicilere yapılan ikili anlaşmalar
çerçevesinde elektriğin perakende satışını gerçekleştirmektedir.
(22) Elektrik dağıtım faaliyeti ilgili bölgedeki elektrik dağıtım şirketi tarafından münhasıran
yürütülmektedir. Diğer bir ifadeyle dağıtım şirketlerine yasal bir tekel hakkı
tanınmaktadır. Dağıtılan elektrik bazında anılan dağıtım şirketlerinin 2018 yılında
(…..)TWh elektrik dağıtımı gerçekleştirdiği, aynı yıl Türkiye’de 177,9 TWh elektriğin
dağıtıldığı tespit edilmiştir. Bu bağlamda SABANCI ve E.ON’un Türkiye’de yaklaşık
%(…..) oranında bir paya sahip olduğu anlaşılmaktadır.5,6
(23) İşlemin perakende satış faaliyeti üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi noktasında,
etkilenen pazarın ölçeğinin dağıtım bölgesi özelinde belirlenmesi yerine Türkiye
olarak belirlenmesinin daha uygun olacağı değerlendirilmektedir. Zira işlemin pazar
kapama noktasındaki etkilerinin değerlendirilmesinde üretilen elektrik enerjisinin
tedarik şirketlerine ulaştırılması hususu önem kazanmakta7 ve üretim tesisinin kurulu
olduğu bölgeden bağımsız olarak elektrik enerjisi Türkiye’deki tüm tedarik şirketlerine
ikili anlaşmalar ve gün öncesi ve gün içi piyasalar aracılığıyla temin edilmektedir.
(24) SABANCI ve E.ON’un sahip olduğu tüketim portföyü ve bu portföyde yer alan sayaç
sayısına ve bunların Türkiye toplamı içinde temsil ettiği büyüklüğe aşağıdaki tabloda
yer verilmektedir:
Tablo-2: SABANCI ve E.ON’un Portföyünde Bulunan Sayaç Sayısı, Tüketim Miktarı ve Türkiye
Toplamı İçinde Sahip Olunan Pay (2018)8
Sayaç Sayısı Tüketim Miktarı (TWH) Sayaç Oranı (%) Tüketim Oranı (%)
SABANCI ve E.ON
(ENERJİSA
ENERJİ)
(…..) (…..) (…..) (…..)
Türkiye 146.000 69,18
Kaynak: EPDK, Bildirim Formu ve Cevabi Yazılar

5 Yapılan analizde sadece dağıtım sistemi üzerinden verilen ve faturalanan elektrik miktarı dikkate
alınmış olup, iletim üzerinden verilen ve faturalanmamış olan tüketimler dikkate alınmamıştır.
6 EPDK Elektrik Piyasası 2018 Yılı Piyasa Gelişim Raporu
7 Diğer bir ifadeyle nihai kullanıcılara yapılan satış değil, nihai kullanıcılara yapılmak için tedarik edilen
elektrik öne çıkmaktadır.
8 Yapılan çalışmada serbest tüketici hakkını kullanan müşterilere yapılan satışlar dikkate alınmış ve
yine aynı durumda bulunan müşterilerle kıyaslama yapılmıştır. Bu durumun sebebi ise düzenlemeye
tabi tarifeler üzerinden elektrik temin eden müşterilere verilecek elektriğin arkasındaki tedarikin kamu
müdahalesi altında ve piyasa dışında yapılıyor olmasıdır.
19-39/604-258
6/8


(25) SABANCI ve E.ON’un portföyünde bulunan tüketim miktarı ve sayaç sayısı ile bu
verilerin Türkiye toplamı içinde temsil ettiği büyüklük dikkate alındığında tarafların
oldukça düşük bir pazar payına sahip olduğu görülmektedir.
(26) Netice itibarıyla, SABANCI ve E.ON’un Türkiye’de elektriğin üretimi, dağıtımı ve
perakende satışı pazarlarının hiçbirinde hâkim durumda olmadığı anlaşıldığından,
bildirim konusu işlemin 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesine aykırılık teşkil etmediği
sonucuna ulaşılmıştır.
G.4.3. 4054 sayılı Kanun’un 7. Maddesi Kapsamında Yapılan Değerlendirme
(27) Bildirime konu işlem kapsamında RES santrallerinin kurulacağı YEKA’lar
Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM) tarafından düzenlenen yarışmayı
kazanan ENERJİSA ÜRETİM’e tahsis edilecek ve ENERJİSA ÜRETİM bu alanda bir
elektrik üretim santrali kurup işletecektir. Ayrıca, üretilen elektriğin iletim hattına
bağlanabilmesi amacıyla ENERJİSA ÜRETİM’e Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’den
(TEİAŞ) belli bir bağlantı kapasitesi tahsis edilecektir. Bu açıklamalardan hareketle,
devlete ait bir alandaki kullanım hakkının özel bir teşebbüse yarışma çerçevesinde
devrediliyor olması sebebiyle işlem ilk bakışta bir özelleştirme işlemi şeklinde
nitelendirilebilecektir.9
(28) 09.10.2016 tarih ve 29852 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yenilenebilir Enerji
Kaynak Alanları Yönetmeliği’nin 4. maddesinin (l) bendinde YEKA “kamu ve hazine
taşınmazları ile özel mülkiyete konu taşınmazlarda geliştirilebilir yenilenebilir enerji
kaynaklarından en az birinin yüksek yoğunlukta bulunduğu alan/alanlar” olarak
tanımlanmıştır. İlgili Yönetmeliğin 1. maddesinde ise bu alanların oluşturularak
yenilenebilir enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması, bu alanların
yatırımcılara tahsisiyle yatırımların hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi ve yenilenebilir
enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesislerinde kullanılan ileri teknoloji
içeren aksamın yurt içinde üretilmesi ya da yurt içinden temin edilmesinin
sağlanması, teknoloji transferinin teminine katkı sağlanmasının amaçlandığı
belirtilmiştir. Yönetmeliğin takip eden maddelerinde ise YEKA kullanım hakkının
tahsis edilmesi için izlenecek süreçler açıklanmaktadır. Buna göre, bu alanların
tahsisi için belli kriterlere sahip teşebbüslerin katılabileceği bir yarışma düzenlenecek,
Bakanlık’ın belirleyeceği kurum ve kuruluşlardan belirlenen üyelerden oluşan bir
komisyon bu başvuruları değerlendirecek, yarışma açık eksiltme usulü ile yapılacak
ve yarışmayı kazanan teşebbüs YEKA Kullanım Hakkı Sözleşmesi’ni imzalayarak
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna (EPDK) ön lisans ve lisans başvurusunda
bulunacaktır.
(29) Bildirimde, yarışmayı kazanan ENERJİSA ÜRETİM ile Bakanlık arasında
imzalanacak Sözleşme’de, Çanakkale ve Aydın’da toplam 500 MWe gücünde
RES’lerin kurulmasına yönelik kullanım hakkı tesis edileceği ve aynı miktarda
elektriksel bağlantı kapasitesi tahsisinin gerçekleştirileceği belirtilmektedir.
(30) Bakanlık tarafından, söz konusu RES’lerde üretilen elektrik enerjisinin, Sözleşme’nin
imzalandığı tarihten itibaren 15 yıl boyunca yarışma fiyatı olan Aydın bölgesi için
(…..), Çanakkale bölgesi için (…..) üzerinden YEKDEM kapsamında alınması
taahhüt edilmektedir. Üretim lisansının süresi 49 yıl olup bu süre sonunda Bakanlık
tarafından talep edilmesi halinde en geç 24 ay içerisinde YEKA üzerindeki elektrik
enerjisi üretim tesisi, alandan sökülecektir. Dolayısıyla söz konusu işlem, işletme

9 Santrallerin kurulacağı YEKA’larda devlete ait arazilere ek olarak üçüncü kişilere ait araziler de
bulunmaktadır.
19-39/604-258
7/8


hakkı devirleri veya yap-işlet-devret modelinden farklılaşmaktadır. Yarışma
öncesinde ilgili alanda herhangi bir ekonomik birim olmadığı gibi, özel teşebbüslerce
sıfırdan inşa edilen bir ekonomik birimin kamudan alınan işletme hakkı ile işletilmesi
ve belli bir süre sonunda kamuya devri de söz konusu değildir. Dolayısıyla hem
tesisin işletileceği dönem boyunca hem de sonrasında yarışma kapsamında kurulan
ekonomik birimler üzerinde özel sektörün sahipliği söz konusu olacaktır. Bu işlemde
kamu tarafından özel teşebbüslere devredilen tek hak, YEKA’nın kullanım hakkıdır.
(31) Bununla birlikte, YEKA kapsamında olmayan rüzgâr ve güneş enerjisine dayalı
üretim tesisi kurulması amacıyla EPDK’dan alınan lisanslarda da benzer şekilde bir
kullanım hakkının lisans sahibine devri söz konusu olmaktadır. Bu lisanslar ilgili
bağlantı bölgesinde birden fazla başvuru olması halinde yarışma usulü ile
verilmektedir.
(32) Lisanslama süreci, sisteme bağlanabilecek kapasitenin TEİAŞ tarafından EPDK’ya
bildirilmesi ile başlamakta ve belirlenen süreler içerisinde teşebbüsler ön lisans almak
için başvuru yapmaktadır. Başvuru belgelerinin ve itirazların değerlendirilmesi ile
YEGM’nin teknik görüşünün alınması neticesinde eğer ki bölgede çoklu başvuru var
ise TEİAŞ tarafından yarışma düzenlenmektedir. Yarışmayı kazanan teşebbüse 24
ay ve bazı hallerde 36 ay geçerli ön lisans verilmektedir. Ön lisans süresi içerisinde;
üretim tesisinin kurulacağı sahanın ön lisans sahibi tüzel kişinin mülkiyetinde
olmaması halinde, söz konusu sahanın mülkiyet veya kullanım hakkının elde
edilmesi, rezervuarlı hidroelektrik santrallerinde su tutma alanları ile ilgili olarak
kamulaştırma kararının alınması gerekmektedir. Ayrıca bağlantı ve sistem kullanım
anlaşmaları için TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketine başvurunun yapılması
gerekmektedir. Yine, ön lisans süresi içerisinde gerekli imar planlarının onaylanması,
Çevresel Etki Değerlendirmesi raporunun alınması gibi işlemlerin yapılması ve ön
lisans süresi içerisinde bu işlemlerin tamamlanarak lisans başvurusunun yapılması
gerekmektedir.
(33) Başvurunun EPDK tarafından uygun görülmesi halinde ilgili teşebbüse üretim lisansı
verilmekte ve TEİAŞ bağlantı kapasitesi tahsisi yapılmaktadır. Dolayısıyla, EPDK’nın
lisanslama sürecinde de üretim tesisi kurulacak alanın kullanım hakkının teşebbüsçe
edinilmesi ve bağlantı kapasitesi tahsisi söz konusu olmaktadır. Bu nedenle, YEKA
kapsamında yapılan yarışma sonrasında belli bir alanın kullanım hakkının ve belli bir
bağlantı kapasitesinin yarışmayı kazanan teşebbüse tahsis edilmesi bir mal ve
hizmet üretimine yönelik devlete ait bir ekonomik birimin özelleştirilmesi işleminden
ziyade özellikli bir lisans verme işlemidir.
(34) Nitekim yine YEKA’lar ile ilgili olarak benzer içerikli başvuruların incelendiği, Rekabet
Kurulunun 21.12.2017 tarih, 17-42/658-290 sayı ve 18.01.2018 tarih, 18-03/22-11
sayılı kararlarında, başvuru konusu işlemlerin özelleştirme işlemi olmadığı kabul
edilmiş, ancak anılan işlemler ortak girişim şirketleri kurulması aracılığıyla
gerçekleştiriliyor olmaları nedeniyle 2010/4 sayılı Rekabet Kurulundan İzin Alınması
Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ kapsamında değerlendirilmiştir.
Bu kararlar doğrultusunda bildirime konu işlemin özelleştirme işlemi niteliğinde
olmadığı değerlendirilmektedir.
(35) Diğer taraftan, mevcut başvuru bakımından her ne kadar yeni bir ortak girişim şirketi
kurulması söz konusu olmayıp bildirime konu RES’lerin piyasada hâlihazırda faal
olan ENERJİSA ÜRETİM tarafından kurulup, işletileceğinden hareketle ilgili
teşebbüsün ENERJİSA ÜRETİM olacağı ve bu bağlamda işlemin 4054 sayılı
19-39/604-258
8/8


Kanun’un 7. maddesi kapsamında olmayacağı değerlendirilmekle10 birlikte ilgili
teşebbüslerin SABANCI ve E.ON olarak belirlenmesi ve işlemin devralma teşkil
etmesi durumunda da yukarıda 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi kapsamında
yapılan pazar gücü değerlendirmeleri doğrultusunda, işlem sonucunda pazarda
hâkim durum yaratılmasının veya mevcut hâkim durumun güçlendirilmesinin ve
böylece rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmayacağı
değerlendirilmektedir. Netice itibarıyla, başvuru konusu işlemin 4054 sayılı Kanun’un
7. maddesine de aykırılık teşkil etmediği kanaatine varılmıştır.
H. SONUÇ
(36) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, T.C. Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanlığı ile Enerjisa Üretim Santralleri A.Ş. arasında akdedilecek Rüzgâr
Enerjisine Dayalı Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları ve Bağlantı Kapasitelerinin
Tahsisine İlişkin Sözleşme’ye, 4054 sayılı Kanun’un 4, 6 ve 7. maddelerine aykırılık
teşkil etmediğinden, aynı Kanun’un 8. maddesi çerçevesinde menfi tespit belgesi
verilmesine, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare
Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


10 “Birleşme ve Devralmalarda İlgili Teşebbüs, Ciro ve Yan Sınırlamalar Hakkında Kılavuzu”nun II.3.6.
maddesinde belirtildiği üzere devralmanın piyasada faaliyet gösteren tam işlevsel bir ortak girişim
şirketi tarafından gerçekleştiği durumlarda ilgili teşebbüs ana teşebbüsler değil ortak girişim şirketidir.


Full & Egal Universal Law Academy