Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 19-22/325-144
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Türk Telekomünikasyon A.Ş. ve TTNET A.Ş.’den oluşan ekonomik bütünlüğün perakende seviyede internet hizmetlerine yönelik tarife değişikliği sürecinde toptan maliyetlere ilişkin ortaya çıkan bilgi asimetrisinden yararlanmak ve fiyat sıkıştırması yapmak suretiyle alternatif işletmeciler aleyhine 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal ettiği iddiası
Karar Tarihi: 20.06.2019

Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2019-2-5 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 19-22/325-144
Karar Tarihi : 20.06.2019
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Adem BİRCAN, Mehmet AYAN,
Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin ÜNLÜ, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER: Selvi KOCABAY, Selin DURSUN, Burcu ÇALIŞKAN OLGUN,
Mustafa YAMAN
C. BAŞVURUDA
BULUNAN :- TurkNet İletişim Hizmetleri A.Ş.
Büyükdere Cad. No:121 Ercan Han Kat:2
34394 Gayrettepe/İstanbul
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - Türk Telekomünikasyon A.Ş.
Örnek Mah. Turgut Özal Bulvarı 2 No:4 06103
Aydınlıkevler/Ankara
- TTNET A.Ş.
Esentepe Mah. Salih Tozan Sok. Karamancılar İş Merkezi D Blok
No:16 34394 Şişli/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Türk Telekomünikasyon A.Ş. ve TTNET A.Ş.’den oluşan
ekonomik bütünlüğün perakende seviyede internet hizmetlerine yönelik tarife
değişikliği sürecinde toptan maliyetlere ilişkin ortaya çıkan bilgi asimetrisinden
yararlanmak ve fiyat sıkıştırması yapmak suretiyle alternatif işletmeciler aleyhine
4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal ettiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle;
- TurkNet İletişim Hizmetleri A.Ş.’nin (TurkNet), elektronik haberleşme sektöründe
sabit telefon hizmeti, internet servis sağlayıcılığı hizmeti ve altyapı işletmeciliği
hizmeti yetkilendirmeleri çerçevesinde hizmet sunduğu,
- Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından, elektronik haberleşme
sektöründe yerleşik işletmeci olan Türk Telekomünikasyon A.Ş.’nin (Türk
Telekom) sabit telefon şebekesine erişim pazarı, sabit şebekede çağrı başlatma
pazarı, sabit şebekede çağrı sonlandırma pazarı, veri akış erişimini içeren toptan
genişbant erişim pazarı, fiziksel şebeke altyapısına erişim pazarı ile toptan ve
perakende seviyede sunulan kiralık devre pazarında “etkin piyasa gücü”ne (EPG)
sahip işletmeci olarak belirlendiği,
- Türk Telekom’un toptan seviyede internet erişim hizmetleri sunmasının yanı sıra
%100 iştiraki olan TTNET A.Ş. (TTNET) aracılığıyla perakende seviyede de
internet hizmeti sunduğu ve 2018 yılı 3. çeyrek pazar verileri raporuna göre
TTNET’in abone sayısına göre %67,08, gelire göre %66,09 pazar payına sahip
olduğu, dolayısıyla Türk Telekom’un hem toptan hem de perakende seviyede
internet erişim hizmetleri pazarında hâkim durumda bulunduğu,
19-22/325-144
2/36


- TurkNet’in, internet servis sağlayıcılığı yetkilendirmesi kapsamındaki internet
hizmetinin büyük çoğunluğunu Türk Telekom’dan Veri Akış Erişimi (VAE) yöntemi
ile aboneye erişim sağlayarak sunduğu, diğer bir ifadeyle Türk Telekom’un EPG
olarak belirlendiği pazarlarda yer alan ürünler üzerinden kendi şebeke omurgasını
oluşturup abonelerine erişim sağlayarak faaliyet sürdürdüğü, bu çerçevede Türk
Telekom’un hem müşterisi hem de rakibi konumunda olduğu,
- Başvuru kapsamında ilgili ürün pazarının “toptan seviyede sabit internet erişim
pazarı” ve “perakende internet erişim hizmeti pazarı” olarak belirlenmesi gerektiği,
- İnternet servis sağlayıcıları (İSS) tarafından perakende seviyede tüketicilere
uygulanan “adil kullanım noktası” (AKN) uygulamasına 27.12.2016 tarihli ve
2016/DK-THD/518 sayılı BTK kararı ile 31.12.2018 tarihi itibarıyla son verileceği,
- TTNET’in internet sitesinden yaptığı 04.12.2018 tarihli “Ocak 2019 tarihi itibari ile
geçerli olmak üzere, Türk Telekom evde/işte internet ücretlerinde fiyat
düzenlemesi gerçekleştirilecektir. Kampanyalara katılım sağlamış ve taahhütleri
devam eden müşterilerimiz ve 1 Ocak 2019’a kadar kampanyalara katılım yoluyla
Türk Telekom abonesi olacak müşterilerimiz taahhüt süresince fiyat
değişikliğinden etkilenmeyecektir. 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren geçerli olacak
Bireysel ve Kurumsal tarife ücretlerini görmek için tıklayınız” şeklindeki duyuru ile
perakende seviyede tarife değişikliğini açıkladığı,
- Ayrıca aynı gün bir basın açıklaması ile söz konusu tarife değişikliğinin AKN’nin
kaldırılmasına bağlandığı ve AKN’nin kaldırılmasının Türk Telekom’un bir
inisiyatifi gibi gösterildiği, oysa AKN’nin kaldırılmasına ilişkin sürecin iki yıl
öncesinden başladığı ve Türk Telekom’un bu kararı uygulamak durumunda
olduğu,
- Diğer taraftan AKN’nin kaldırılmasının TTNET’in perakende seviyede fiyat artışı
yapmasını gerektirmediği, zira AKN’nin kaldırılmasının etkisinin toptan seviyede
transmisyon maliyetlerine yansıyacak bir unsur olduğu, TTNET’in abone başı
kullanımı 550 kbps olduğundan kısa sürede logaritmik transmisyon formulündeki
750 kbps’lık sınırın aşılmasının söz konusu olmadığı,
- Ancak TTNET’in bahse konu AKN’nin kaldırılması sürecinde sürekli reklamlarla
ve basındaki zam haberleri ile kamuoyu algısı oluşturduğu ve bu algıyı “yılbaşında
zam geliyor, aboneliklerinizi yenileyin, aboneliğiniz varsa da taahhütlerinizi uzatın
ki, zamlardan etkilenmeyin” şeklinde yönlendirdiği, bu kapsamda;
 Mevcut taahhütlü abonelerinin taahhütlerini yenileyip, abone ömürlerini
uzattığı,
 Taahhütsüz aboneleri, taahhütlü paketlere ikna edip yine abone ömrünü
uzattığı,
 Yeni abonelik edinebilmek adına, alternatif işletmecilerin aboneleri de dahil
olmak üzere tüketicilere yapılan aramaları yoğunlaştırdığı,
- Diğer yandan bu süreçte Türk Telekom’un, İSS’lere uyguladığı ve İSS’lerin toptan
seviyede maliyetleri içerisinde olan port ve transmisyon tarifelerinde artışa gittiği,
Türk Telekom’un BTK onayına sunduğu “Port Transmisyon ve THK1 Tarife
Ücretleri Revizyonu” teklifini 13.12.2018 tarihli e-posta ile işletmecilerle paylaştığı,

1 Toptan Hat Kiralama.
19-22/325-144
3/36

buna göre;
 Yeni aboneler için 01.01.2019 tarihinden itibaren uygulanacak şekilde,
mevcut aboneler için ise her çeyrek azalan kademeli indirimler uygulanarak
24 aylık periyot sonunda tamamlanacak şekilde port ücretlerinde artış
öngörüldüğü,
 AKN uygulamasının sona ermesi ile artacak internet kullanımının etkisi göz
önünde bulundurularak transmisyon tarifesindeki baremlerin
değiştirilmesinin planlandığı,
 Port ücretlerine uygulanması planlanan zam oranlarının THK’li portlar için
%5 ile %66 arasında değiştiği, transmisyon ücretlerinde ise temel olarak
logaritmik formüldeki 750 kbps üst sınırın 900 kbps olarak güncellendiği,
- Alternatif işletmecilerin, port ve transmisyon maliyetlerinin netleşmemesi
nedeniyle AKN’nin kaldırılması sürecinde yeni bir perakende fiyat stratejisi
belirleyemedikleri için yeni paketleri pazara sunamadıkları, TTNET ile rekabet
edebilecek teklifleri oluşturamadıkları ve gerekli aksiyonları alamadıkları,
- İnternet erişim pazarında pazar payını etkileyen yeni abonelik ve işletmeci
değişikliği olmak üzere iki tür hareketin bulunduğu, yeni aboneliklerin daha çok 4
Mbps hızlarında ve sübvanse edilen paketlerle edinildiği, bu paketlerin hedefinin
tüketiciyi internetle tanıştırmak olduğu,
- Pazar payının değişmesindeki en önemli etkenin ise işletmeci değişikliği olduğu,
pazarda en büyük abone bazına sahip işletmeci TTNET olduğundan TTNET’in
pazardaki işletmeci değişikliği içeren abone hareketlerinin kısıtlanmasının son
derece kritik öneme sahip olduğu,
- Abonelerin taahhütlerinin yenilenmesi yoluyla abone ömürlerinin uzatılmasının,
Türk Telekom’un işletmeci değişikliği yapan (churn) abone adedini önümüzdeki iki
yıl boyunca düşüreceği,
- Bir abonenin iki yıl gibi uzun bir süre TTNET’te kalmasının pazardaki alternatif
işletmecilerin, bu süre içinde altyapı geliştirmeleri de mümkün olmadığından,
pazardan çıkarılmasına neden olacağı,
- Bahse konu bilgi asimetrisinin rekabet sorunu yaratmaması için Türk Telekom’un
toptan seviyede yeni port ve transmisyon ücretlerinin onaylanmasının ardından ve
diğer işletmecilerin de perakende stratejilerini belirleyebileceği bir geçiş süresi
sonunda perakende tarifelerde artışa gitmesi gerektiği
hususları ifade edilmektedir. Başvuruda ayrıca TTNET’in kampanyalarının fiyat
sıkıştırmasına neden olduğu iddia edilmekte, bu kapsamda;
- TTNET’in özellikle taahhüt yenileme sürecinde abonelere hangi teklifleri sunduğu
net olarak bilinemediğinden, AKN’nin kaldırılması sürecinde yaptığı kampanya
kapsamında mevcut 2018 tarifeleri ile 2019’a kadar edindiği abonelerin maliyet
kalemlerini oluşturacak BTK onayına sunulan port ve transmisyon ücretleri ile fiyat
sıkıştırması yapıp yapmadığının somut verilerle belirlemenin zor olduğu,
- Ancak Türk Telekom’un toptan seviyede 16 Mbps hıza kadar THK’lı ADSL Port
ücretlerini 10.58 TL’den 17.57 TL’ye, 35 Mbps’a kadar THK’lı VDSL ve Fiber port
ücretlerini kampanyalı olarak 19,57 TL’ye, 100 Mbps’a kadar THK’lı VDSL ve
Fiber port ücretlerini de yine kampanyalı olarak 20.57 TL’ye yükselttiği,
transmisyon maliyetlerinde ise TTNET’in aylık abone başı kullanımı 750 kbps’ı
19-22/325-144
4/36

aşmadığından, AKN kalksa dahi artış olmayacağının varsayıldığı ve dolayısıyla
son toptan fiyatlar dikkate alındığında, 8 ve 16 Mbps gibi düşük hızlardaki
hizmetlerde fiyat sıkıştırma olasılığının bulunduğu
iddia edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 01.02.2019 tarih ve 683 sayı ile
giren başvuru üzerine hazırlanan 01.03.2019 tarih ve 2019-2-5/İİ sayılı İlk İnceleme
Raporu, 13.03.2019 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 19-12/149-M sayı ile
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili Kurul kararı üzerine hazırlanan
10.06.2019 tarih, 2019-2-5/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili Raporda;
- Haklarında önaraştırma yürütülen Türk Telekom ve TTNET’den oluşan ekonomik
bütünlüğün (ekonomik bütünlük), toptan sabit genişbant internet erişim hizmetleri
pazarında ve perakende sabit genişbant internet erişim hizmetleri pazarında
hâkim durumda bulunduğu,
- Türk Telekom tarafından yeni toptan port ve transmisyon maliyetlerinin
belirlenmesi sürecinde TTNET lehine bilgi asimetrisi yaratıldığı ve bu bilgi
asimetrisinin perakende genişbant internet tarifelerinin belirlenmesi sürecinde
TTNET lehine ve rakip İSS’ler aleyhine kullanılmak suretiyle 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 6. maddesinin ihlal edildiğinin
tespit edilemediği,
- TTNET tarafından 2018 yılı Aralık ayında satışı yapılan perakende genişbant
internet paketlerinin, 2019 yılında uygulanması öngörülen ve BTK onayına
sunulan port ve transmisyon maliyetleri ile fiyat sıkıştırmasına yol açtığının ve bu
suretle 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin ihlal edildiğinin tespit edilemediği,
- Bu nedenle Türk Telekom ve TTNET hakkında soruşturma açılmasına gerek
olmadığı
ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(5) Önaraştırma kapsamında 08.05.2019 tarihinde Türk Telekom, TTNET ve Türk Telekom
Teknoloji Merkezi’nde yerinde incelemeler yapılmıştır. Teşebbüslerden talep edilen bilgi
ve belgeler, Türk Telekom tarafından 16.05.2019 tarih ve 3254 sayı, TTNET tarafından
17.05.2019 tarih ve 3319 sayı ile Kurum kayıtlarına intikal ettirilmiştir. Ayrıca 17.05.2019
tarih ve 5968 sayı ile TTNET’ten talep edilen bilgiler 23.05.2019 tarih ve 3492 sayı ile
Kurum kayıtlarına girmiştir. Ayrıca, şikayetçi TurkNet’ten talep edilen bilgi ve belgeler
13.05.2019 tarih ve 3195 sayı ile, Türk Telekom’dan talep edilen ilave bilgi ve belgeler
17.05.2019 tarih ve 3329 sayı, 22.05.2019 tarih ve 3464 sayı ile, TTNET’ten talep edilen
ilave bilgi ve belgeler 28.05.2019 tarih ve 3606 sayı, 29.05.2019 tarih ve 3624 sayı ile
Kurum kayıtlarına intikal etmiştir.
(6) Başvurunun elektronik haberleşme sektörüne ilişkin olması sebebiyle 13.03.2019 tarihli
ve 3258 sayılı yazı ile BTK’dan görüş talep edilmiştir. Söz konusu görüş 30.04.2019 tarihli
ve 2989 sayılı yazı ile Kurum kayıtlarına intikal etmiştir.
19-22/325-144
5/36

I.1. Hakkında İnceleme Yapılan Teşebbüsler
I.1.1. Türk Telekomünikasyon A.Ş. (Türk Telekom)
(7) 1995 yılında kurulan ve 2015 yılı itibarıyla Türk Telekom Mobil İletişim Hizmetleri A.Ş. ve
TTNET’in tüzel kişiliklerini muhafaza ederek entegre bir yapıya geçen Türk Telekom,
Türkiye’de sabit telefon, mobil telefon, veri ve internet hizmetleri ile katma değerli
hizmetler alanında faaliyet gösteren bir teşebbüstür. Ocak 2016 itibarıyla söz konusu
ürün ve hizmetlerin tamamı Türk Telekom tarafından, Türk Telekom tek markası altında
bir araya getirilmiştir.
(8) Türk Telekom; mobil operatör Türk Telekom Mobil, genişbant operatörü TTNET,
yakınsama teknolojileri şirketi Argela Yazılım ve Bilişim Teknolojileri A.Ş., bilgi
teknolojileri çözüm sağlayıcısı Innova Bilişim Çözümleri A.Ş., çevrimiçi eğitim yazılımları
şirketi Sebit Eğitim ve Bilgi Teknolojileri A.Ş., çağrı merkezi şirketi AssisTT Rehberlik ve
Müşteri Hizmetleri A.Ş. ve toptan veri ve kapasite servis sağlayıcısı Türk Telekom
International ve iştiraklerinin hisselerinin tamamına sahiptir.
(9) Türk Telekom, 406 sayılı Kanun’a ve özel hukuk hükümlerine tabi bir anonim şirket
statüsünde olup, %(…..) oranındaki hissesi T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığına, %(…..)
oranındaki hissesi Türkiye Varlık Fonu’na, %(…..) oranındaki hissesi Levent
Yapılandırma Yönetimi A.Ş.’ye (LYY) ait olup LYY’deki hisselere; Akbank T.A.Ş. %(…..),
Türkiye Garanti Bankası A.Ş. %(…..), Türkiye İş Bankası A.Ş. %(…..) ve LYY (UK)
International Holdco Limited %(…..) oranında sahip olup kalan %(…..)’luk hisseyi çok
sayıda paydaş elinde bulundurmaktadır. Türk Telekom’un kalan %(…..) oranındaki
hissesi 2008 yılı Mayıs ayından itibaren halka arz edilmiştir.
I.1.2. TTNET A.Ş. (TTNET)
(10) TTNET, Türk Telekom Grubu’nun internet servis sağlayıcısı olarak 26.04.2006 tarihinde
kurulmuş ve BTK’nın 09.05.2006 tarihli kararıyla kablolu ve kablosuz internet servis
sağlayıcılığı hizmeti için genel izin kapsamında yetkilendirilerek 14.05.2006 tarihinde
faaliyetlerine başlamıştır. Türk Telekom’un kontrolünde bulunan TTNET, İSS hizmetinin
yanı sıra BTK tarafından altyapı işletmeciliği hizmeti, kablolu yayın hizmeti, sabit telefon
hizmeti, sanal mobil şebeke hizmeti, uydu haberleşme hizmeti ve uydu platform hizmeti
alanlarında, RTÜK tarafından ise kablolu yayın platform işletmeciliği ve uydu yayın
platform işletmeciliği alanlarında yetkilendirilmiştir.
I.2. BTK Görüşü
(11) Yukarıda özetlenen başvurunun elektronik haberleşme sektörüne ilişkin olması
sebebiyle 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun (EHK) 7. maddesinin ikinci
fıkrası gereğince BTK’dan görüş talep edilmiştir.
(12) Anılan görüşte;
- 5809 sayılı Kanun kapsamında elektronik haberleşme pazarlarına ilişkin
düzenlemelerin BTK tarafından gerçekleştirildiği, bu kapsamda yürütülen pazar
analizleri neticesinde hem ilgili pazarların tanımlandığı hem de ilgili pazarlarda
EPG’ye sahip işletmelerin belirlendiği,
- İlgili mevzuat kapsamında BTK tarafından yapılan pazar analizi çalışmaları
neticesinde EPG’ye sahip olduğu belirlenen işletmecilere erişim ve referans teklif
hazırlama yükümlülükleri de dahil olmak üzere çeşitli yükümlülükler getirilebildiği,
- İlgili pazarlarda getirilen yükümlülüklerin bir sonucu olarak, Türk Telekom’un
İSS’lere toptan seviyede sunduğu DSL internet hizmeti tarifeleri BTK onayına tabi
iken, DSL, kablo, fiber vb. altyapılar üzerinden İSS'lerin son kullanıcılara perakende
19-22/325-144
6/36

seviyede sunduğu internet erişimi tarifelerinin BTK onayına tabi olmadığı,
- Genişbant hizmetlerinde uygulanmakta olan AKN’nin kaldırılmasına yönelik olarak
27.12.2016 tarihli ve 2016/DK-THD/518 sayılı Kurul kararının 11. maddesinde
“31.12.2018 tarihi itibarıyla AKN uygulamasına son verilmesi” hükmüne yer
verildiği,
- Söz konusu düzenlemeyle İSS’lere yaklaşık olarak 2 yıllık bir geçiş süreci
öngörüldüğü ve 31.12.2018 tarihi itibarıyla genişbant internet paketlerinde AKN
uygulamasına son verildiği,
- 31.12.2018 tarihi yaklaştıkça işletmecilerin AKN uygulamasını içeren paketlerini
abone alımına kapatması beklenirken, beklenenin aksine TTNET dahil bazı
işletmeciler tarafından AKN’li genişbant paketlerine taahhütlü olarak abone alımına
devam edildiğinin gözlemlendiği,
- Ancak mezkûr Kurul kararı gereği, belirtilen tarihten sonra abonelere AKN’li
paketlerle hizmet sunulmasının mümkün olmaması nedeniyle söz konusu AKN’li
paketleri taahhütlü olarak kullanan abonelerin, işletmeciler tarafından ilave bir ücret
ödemeden aldıkları internet hızı üzerinden limitsiz paketlere geçirilmesinin gerektiği
ve bu itibarla, özellikle 2018 yılı Aralık ayı içerisinde abonelerin yoğun bir şekilde
AKN’li paketlere verdikleri taahhütleri yenilediklerinin bilindiği,
- AKN uygulamasının kaldırıldığı tarih öncesinde ve sonrasında sunulan genişbant
internet tarifelerinin doğrudan karşılaştırılabilirliğinin bulunmadığı,
- AKN uygulamasının kaldırılmasına yönelik alınan Kurul kararı nedeniyle
31.12.2018 tarihi sonrasında genişbant internet hizmetlerinin tarife yapısında
önemli değişikliğe gidildiği, AKN’li paketler abone alımına kapatılırken limitsiz
genişbant erişim hizmetlerinin tarifelerinde genel olarak bir indirim yapıldığı,
sonrasında ise kotalı paketlerin sunulmasının yaygınlaştığı,
- Diğer taraftan, AKN uygulamasının sonlanması ile artacak kullanımların birim
maliyetler üzerindeki azaltıcı etkisi göz önünde bulundurularak toptan genişbant
hizmetlerinde port ve transmisyon ücretlerine yönelik revize teklifin BTK onayına
sunulmasının istendiği ve Türk Telekom tarafından toptan port ve transmisyon
ücretlerine dair teklifin BTK’ya gönderildiği,
- Bu kapsamda, port ücretlerinin eski ve yeni abonelere farklı uygulanması hususu
da dahil olmak üzere söz konusu teklife ilişkin değerlendirme çalışmalarının devam
etmekte olduğu ve söz konusu ücretlerde 2017 yılından bu yana herhangi bir
değişiklik yapılmadığı
ifade edilmektedir.
I.3. İlgili Pazar
I.3.1. İnternet Hizmetleri Hakkında Genel Bilgi
(13) İnternet, birbiriyle iletişim halinde olan çok sayıdaki şebekenin bir bütünüdür. Kullanıcılar
internet erişimi hizmeti yoluyla diğer şebekelerle veri alışverişinde bulunabilmektedir.
İnternet erişimi hizmeti belli bir zaman diliminde alınabilen ya da gönderilebilen verinin
büyüklüğüne (bant genişliği) göre darbant ve genişbant olarak farklılaşabilmektedir. Bu
çerçevede genişbant kavramı; çevirmeli bağlantıdan daha yüksek hızda erişim sağlayan
DSL, kablo modem, fiber optik, genişbant telsiz erişim sistemleri veya uydu aracılığıyla
yapılan internet erişimini bir bütün olarak kapsayacak şekilde kullanılmaktadır.
(14) Genişbant internet erişim pazarını toptan ve perakende olmak üzere ikiye ayırmak
19-22/325-144
7/36

mümkündür. Toptan genişbant internet hizmetleri pazarında İSS’ler kendi altyapılarını
tesis edebildikleri gibi, tesisi son derece maliyetli olan yatırımlara katlanmak yerine,
altyapı sahibi teşebbüslerden toptan seviyede internet erişim hizmeti alabilmektedir.
İSS’ler toptan seviyede altyapı sahibi teşebbüsten aldıkları bu hizmeti perakende
seviyede son kullanıcılara sunmaktadır.
(15) Perakende genişbant erişim için kullanılan teknolojileri perakende sabit genişbant ve
mobil genişbant olarak ikiye ayırmak mümkündür. Bakır kablo ağı üzerinden sunulan
hizmetler, kablo TV şebekesi üzerinden sunulan hizmetler ile fiber optik şebeke
üzerinden sunulan hizmetler sabit genişbant internet erişim hizmetleri kapsamında yer
almaktadır.
(16) Ülkemizde faaliyet gösteren İSS’lerin tamamı DSL hizmetlerini, toptan seviyede
genişbant internet pazarında Türk Telekom’un bakır kablo altyapısına erişmek suretiyle
sunmaktadır. BTK düzenlemelerine göre İSS’ler “yeniden satış” (Al-Sat), “veri akış
erişimi” (VAE) ve “yerel ağa ayrıştırılmış erişim” (YAPA) yöntemleriyle Türk Telekom
bakır kablo şebekesine erişebilmektedir. Bahse konu erişim modelleri arasındaki temel
fark, İSS’lerin Türk Telekom altyapısına bağımlılık dereceleri ve dolayısıyla kendi
altyapılarına yapacakları yatırımın maliyetidir. Yeniden satış modeli İSS’nin altyapıya en
az yatırım yapmasını gerektiren erişim yöntemiyken, YAPA modelinin tercih edilmesi
halinde işletmecinin kendi altyapısına yapması gereken altyapı yatırımı artmaktadır. BTK
verilerine göre çok büyük bir oranda erişim, VAE yöntemi ile sağlanmaktadır.
(17) Toptan seviyede sabit genişbant internet pazarında fiyatlama yönteminde birtakım
değişiklikler olmuştur. BTK'nın kararı2 doğrultusunda 14.10.2016 tarihi itibarıyla toptan
seviyede sabit genişbant internet hizmetinin sunulmasında paket bazlı tarifeden port ve
transmisyon bazlı tarifeye geçilmiştir. Port ücreti abone başına sabit bir maliyet olup
transmisyon maliyetleri ise yine Kurul tarafından megabit başına belirlenmekte ve
abonelerin kullanımıyla doğru orantılı olarak değişkenlik göstermektedir.
(18) Türkiye’de sabit genişbant internet erişim hizmetleri Türk Telekom tarafından 2000’li
yılların başından itibaren sağlanmaya başlanmıştır. 2003 yılında sadece 18.604 abone
genişbant internet hizmeti almaktayken, bu sayı 2018 yılı son çeyreği itibari ile büyük bir
artış göstererek 74 milyonu aşmıştır3. Söz konusu abonelerden sabit genişbant internet
erişimi hizmeti alanların sayısı 13,4 milyondur. Sabit genişbant internet abonelerinin
çoğunluğu Türk Telekom’un sahip olduğu DSL altyapısı üzerinden hizmet almaktadır
(%70,8).
(19) Günümüzde, sabit genişbant alanında fiber erişim teknolojisi önemli bir paya sahip olup,
abonelere yüksek bant genişliklerinde erişim imkânı sağlamaktadır. Fiber teknoloji ile
hizmet alan abonelerin sayısı yıllar itibarıyla artmaktadır. 2017 yılı itibarıyla 2.336.687
olan fiber abone sayısı, %19,9 artış göstererek 2.800.557’ye ulaşmıştır.4 Türk Telekom
dışındaki bazı İSS’lerin (Superonline, D-Smart, TurkNet) de fiber optik altyapıya yatırım
yaptığı ve kendi altyapıları üzerinden hizmet verdiği görülmektedir.
(20) Kablo TV altyapısı üzerinden sağlanan internet hizmetleri de sabit genişbant alanında
uzun zamandır var olan bir teknolojidir. Kablo TV şebekesi üzerinden sağlanan internet
hizmetlerinin DSL teknolojisine göre en temel dezavantajı, altyapının paylaşımlı olması
ve bunun sonucunda kullanıcılara tahsis edilen bant genişliğinin kullanım yoğunluğuna
göre farklılık gösterebilmesidir. Kablo TV altyapısı üzerinden internet kullanan abone
sayısı 2018 yılı son çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %12,7 artarak

2 04.10.2016 tarihli ve 2016/DK-ETD/419 sayılı BTK kararı.
3 BTK Pazar Verileri Raporu 2018 Yılı 4. Çeyrek.
4 BTK Pazar Verileri Raporu 2018 Yılı 4. Çeyrek.
19-22/325-144
8/36

932.121’ye yükselmiştir5.
(21) 2018 yılının son çeyreği itibarıyla yaklaşık 120 işletmecinin İSS olarak aktif hizmet verdiği
görülmektedir. İSS’lerin 2018 yılı gelirleri bir önceki yıla göre %14’lük artışla 8 milyar TL
seviyesine ulaşmıştır. Aşağıda 2015-2018 yılları itibarıyla İSS’lerin pazar payı verileri yer
almaktadır.
Şekil 1: İSS’lerin 2015-2018 Yılları Pazar Payları (%)

Kaynak: BTK Pazar Verileri Raporları
(22) Şekilden görüleceği üzere, TTNET’in pazar payı yıllar itibarıyla azalan bir seyir
göstererek 2018 yılı Aralık ayında %62 seviyesine düşmüştür. İlgili dönemde TTNET’in
en yakın rakibi konumunda olan Superonline’ın pazar payı ise %16 seviyesindedir.
(23) Perakende genişbant erişimin bir diğer türü, mobil şebekeler üzerinden erişimdir. BTK
tarafından mobil genişbant erişimi, “3G veya daha üstündeki mobil standartları kullanan
internet erişimi” olarak tanımlanmaktadır.
(24) Türkiye’de 2009 yılı Ağustos ayında devreye giren 3. nesil telekomünikasyon hizmetleri
(3G), mobil iletişim operatörleri Avea, Turkcell ve Vodafone aracılığıyla sunulmaya
başlanmıştır. Nisan 2016’da Türkiye’de de kullanılmaya başlanan ve kamuoyunda 4.5G
olarak bilinen IMT-Advanced, dünyada kullanılan en son mobil haberleşme teknolojisinin
genel adıdır. Bu teknoloji daha yüksek hızda, daha düşük gecikme süresi ve yüksek
kapasitede mobil internet sağlayan mobil iletişim teknolojisidir. 4.5G teknolojisi 3G
teknolojisine kıyasla çok daha hızlı veri ve internet bağlantısı, düşük gecikme süresi ile
kesintisiz iletişim, yüksek görüntü kalitesi, daha iyi kapsama alanı, bulut bilişim
teknolojisini kullanma, gerçek zamanlı veri paylaşımı, video konferans ve telekonferansta
hızlı ve kaliteli iletişim, gelişmiş multimedya entegrasyonu, verilere uzaktan erişim,
maliyet düşüşü, kaynakların verimli kullanılması, zaman tasarrufu gibi faydalar
sağlamaktadır.
(25) Temmuz 2009’da sunulmaya başlanan 3G hizmeti kapsamında Mart 2016 sonu itibarıyla
65.949.652 aboneye ulaşılmıştır. Ancak Nisan 2016’da 4.5G’nin hayata geçmesiyle 3G
aboneliğinden 4.5G aboneliğine hızlı bir geçiş süreci yaşanmış, 2018 son çeyrekte 3G

5 BTK Pazar Verileri Raporu 2018 Yılı 4. Çeyrek.
2015 Aralık 2016 Aralık 2017 Aralık 2018 Aralık
TTNET 67,07 63,61 62,65 62,17
Superonline 16,44 18,13 17,96 16,46
Doğan TV 3,64 2,88 2,8 3,16
Turknet 1,86 1,39 1,51 1,73
Vodafone Net 2,89 4,83 5,41 6,13
Millenicom 1,02 1,11 1,46 1,56
Kablo TV 6,58 6,98 6,93 6,95
Diğer 0,46 1,02 1,25 1,82
6
7
,0
7
6
3
,6
1
6
2
,6
5
6
2
,1
7
1
6
,4
4
1
8
,1
3
1
7
,9
6
1
6
,4
6
3
,6
4
2
,8
8
2
,8 3
,1
6
1
,8
6
1
,3
9
1
,5
1
1
,7
3
2
,8
9
4
,8
3
5
,4
1
6
,1
3
1
,0
2
1
,1
1
1
,4
6
1
,5
6
6
,5
8
6
,9
8
6
,9
3
6
,9
5
0
,4
6
1
,0
2
1
,2
5
1
,8
2
19-22/325-144
9/36

abone sayısı 6.641.597’ye düşerken 4.5G abone sayısı 71.348.727’ye çıkmıştır.
(26) 4.5G hizmeti için 2018 yılı Aralık ayı sonunda “aktif 4.5G abone sayısı” (cihazı ve SIM
kartı 4.5G hizmetine uygun olan abone sayısı) 40.178.723 iken 4.5G uyumlu cihaz sayısı
46.844.015 olarak gerçekleşmiştir. 3G ve 4.5G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve
cepten internet hizmeti alan mobil genişbant abone sayısı 61.092.863’e, sadece 4.5G
hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan mobil genişbant
abone sayısı da 41.964.092’ye yükselmiştir. 2018 yılı son çeyrekte toplam mobil internet
kullanım miktarı ise 864.370 TB, 4.5G kullanıcılarının toplam mobil internet kullanım
miktarı ise 849.952 TB olarak gerçekleşmiştir. Aralık 2018 itibarıyla mobil genişbant
internet abonelerinin aylık ortalama kullanımı 4,8 GB seviyesinde iken, cihazı ve SIM
kartı 4.5G hizmetine uygun olan 4.5G abonelerinin data kullanımı ise aylık 7,2 GB olarak
gerçekleşmiştir.6
I.3.2. İlgili Ürün Pazarı
(27) Sabit genişbant internet erişim hizmetlerinde pazar toptan ve perakende seviyede
birbirinden ayrılmaktadır. Aşağıda toptan ve perakende sabit genişbant internet erişim
hizmetlerinin özellikleri ve yapısı iki ayrı bölümde incelenmiştir.
I.3.2.1. Toptan Sabit Genişbant İnternet Erişim Hizmetleri
(28) Toptan sabit genişbant internet hizmetleri pazarında İSS’ler kendi altyapılarını tesis
edebildikleri gibi, tesisi son derece maliyetli olan yatırımlara katlanmak yerine, altyapı
sahibi teşebbüslerden toptan seviyede internet erişim hizmeti alabilmektedir. İSS'ler
toptan seviyede altyapı sahibi teşebbüsten aldıkları bu hizmeti perakende seviyede son
kullanıcılara sunmaktadır. Genişbant hizmetlerine erişim için kullanılan teknolojik
altyapılar bakır kablo ağı üzerinden sunulan hizmetler (xDSL), Kablo TV şebekesi
üzerinden sunulan hizmetler (Kablo internet), Fiber, Genişbant Telsiz Erişim, Wi-Fi,
Uydu, Asenkron/Eşzamansız Transfer Modu (ATM), Frame relay/Çerçeve Röle (FR),
Metro Ethernet (ME) ve Simetrik Yüksek Hızlı Sayısal Abone Hattı (G.SHDSL) gibi
altyapılar olarak sıralanmaktadır. BTK tarafından hazırlanan “Veri Akış Erişimini içeren
Toptan Genişbant Erişim Pazarı Pazar Analizi” dokümanında arz ve talep yönlü ikame
değerlendirmeleri çerçevesinde xDSL, ATM, FR, ME internetin aynı ilgili ürün pazarında
olduğu tespitine yer verilmiştir.
(29) Ülkemizde faaliyet gösteren İSS'lerin tamamı DSL hizmetlerini, toptan seviyede
genişbant internet pazarında yerleşik teşebbüs konumundaki Türk Telekom'un bakır
kablo altyapısına erişmek suretiyle sunmaktadır. BTK düzenlemelerine göre İSS'ler
“yeniden satış”, “VAE” ve “YAPA” yöntemleriyle Türk Telekom’un bakır kablo şebekesine
erişebilmektedir. Bahse konu erişim modelleri arasındaki temel fark, İSS'lerin Türk
Telekom altyapısına bağımlılık dereceleri ve dolayısıyla kendi altyapılarına yapacakları
yatırımın maliyetidir. Yeniden satış modeli İSS'nin altyapıya en az yatırım yapmasını
gerektiren erişim yöntemiyken, YAPA modelinin tercih edilmesi halinde işletmecinin
kendi altyapısına yapması gereken yatırım miktarı artmaktadır.
(30) Türk Telekom, BTK tarafından alınan 07.01.2010 tarihli ve 2010/DK.I0/20 sayılı karar ile
veri akış erişimini içeren toptan genişbant erişim piyasasında etkin piyasa gücüne sahip
işletmeci olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda Türk Telekom, erişim sağlama (xDSL),
referans erişim teklifi hazırlama ve yayınlama (xDSL Al-Sat, xDSL IP seviyesinde VAE),
ayrım gözetmeme, şeffaflık, maliyet esaslı tarife belirleme (tarife kontrolü)
yükümlülüklerine tabi tutulmuştur. Türk Telekom’un toptan seviyede uygulayacağı xDSL
VAE ücretleri BTK tarafından belirlenmektedir.

6 BTK Pazar Verileri Raporu 2018 Yılı 4. Çeyrek.
19-22/325-144
10/36

(31) Yukarıda ifade edilen hususlar ve şikâyet konusunun Türk Telekom’un toptan pazarda
sahip olduğu pazar gücünü İSS’ler arasında ayrımcılık yapacak şekilde kullanmasına
ilişkin olması sebebiyle ilgili ürün pazarlarından biri, geçmiş Kurul kararlarına paralel
şekilde “toptan sabit genişbant internet hizmetleri” olarak belirlenmiştir.

I.3.2.2. Perakende Sabit Genişbant İnternet Erişim Hizmetleri
(32) “Toptan genişbant internet hizmetleri piyasasında hâkim durumda bulunan Türk
Telekom ile aynı ekonomik bütünlükte bulunan TTNET’in, perakende genişbant internet
erişim hizmetleri piyasasında uyguladığı fiyatlama politikasıyla fiyat sıkıştırmasına yol
açtığı iddiası”nın incelendiği 19.12.2013 tarihli ve 13-71/992-423 sayılı Kurul kararında
perakende pazara ilişkin değerlendirmede altyapı, yatırım gereksinimi, teknoloji, veri
kapasitesinin paylaşılması, kullanıcı kitlesi ve alışkanlıkları, tüketilen veri miktarı, sunulan
bağlantı hızı, hizmet/bağlantı kalitesi ve fiyat gibi unsurlar özellikle göz önünde
bulundurularak DSL, fiber ve kablo teknolojilerinin birbirine ikame olduğu, mobil
şebekelerin ise tüketici gözünde sabit şebekelere ikame oluşturacak düzeyde olmadığı
tespit edilmiştir. Bu nedenle perakende seviye için ilgili ürün pazarı mobil internet erişim
hizmetleri dahil edilmeyerek DSL, fiber ve kablo altyapıları üzerinden internet erişimini
kapsayacak şekilde “perakende sabit genişbant internet erişim hizmetleri” olarak
belirlenmiştir. 05.02.2015 tarihli ve 15-06/74-31 sayılı ve 09.02.2017 tarihli ve 17-06/52-
19 sayılı Rekabet Kurulu kararlarında da pazar dinamiklerinde pazar tanımına etki
edecek bir değişikliğin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Anılan kararlardan bu yana
sektörde yaşanan en büyük gelişme mobil genişbant internet hizmetlerinde 4.5G
teknolojisinin kullanılmaya başlanmasıdır. Her ne kadar 4.5G ile mobil internetin hızı ve
buna bağlı olarak kullanılan veri miktarı artsa da mobil şebekenin sabit genişbant internet
hizmetlerine ikame teşkil edip etmediğinin değerlendirilmesi gerekmektedir.
(33) Son yıllarda sabit genişbant internet ve mobil genişbant internet yakınsaması söz konusu
olmakla birlikte, her iki teknolojinin barındırdığı teknik farklılıklar, internet kullanım
tercihleri, veri indirme hızı/miktarı, fiyat ve sektör uygulamaları göz önüne alındığında her
iki şebeke üzerinden sunulan internet hizmetlerinin arz ve talep yönüyle birbirinden
farklılaştığı görülmektedir.
I.3.2.2.1. Teknik Özellikler
(34) Mobil ve sabit genişbant internet hizmetlerinin sunumu için işletmeciler farklı
yetkilendirmelere ve farklı altyapı şebeke elemanlarına ihtiyaç duymakta; işletmeciler
açısından her iki şebekenin farklılaşan yatırım gereksinimleri ve maliyetleri
bulunmaktadır. Sabit genişbant internet hizmetleri DSL, kablo ve fiber altyapılar
üzerinden verilirken mobil genişbant internet erişim hizmetleri, sabit teknolojilerden farklı
olarak, radyo frekansları üzerinden sağlanmaktadır.
(35) Sabit genişbant internet hizmetleri her aboneye özgü bir kapasite sunmakta ve aboneler
kullanım yerlerine kadar uzanan bir bakır kablo/fiber aracılığıyla, var olan teknoloji kısıtı
dahilinde, başka bir abonenin ya da abone grubunun kullanımından bağımsız olarak
hizmet alabilmektedir. Mobil genişbant internet erişim hizmetleri ise kapsama alanı
dahilindeki bölgede kapasitenin son kullanıcılara paylaştırılarak kullandırılmasına
dayanan bir teknoloji olduğundan, kullanıcılara bir bağlantı hızı garantisi
sağlayamamakta, sağlanan hız bölgedeki baz istasyonun kapasitesine, bu kapasiteyi
kullanan abone sayısına ve sinyalin gücüne göre değişmektedir.
I.3.2.2.2. Veri İndirme Hızı ve Veri Miktarı
(36) Son yıllarda yaşanan en büyük gelişme mobil genişbant internet hizmetlerinde 4.5G
19-22/325-144
11/36

teknolojisinin kullanılmaya başlanmasıdır. Her ne kadar 4.5G ile mobil internetin hızı ve
buna bağlı olarak kullanılan veri miktarı artsa da mobil şebekenin hala sabit genişbant
internet hizmetlerine ikame teşkil etmediği değerlendirilmektedir. Nitekim, dosyadaki
bilgilerden 2018 yılı son çeyreği itibarıyla Türkiye’de sabit genişbant abonelerinin
yaklaşık %68’inin 10-30 Mbps/sn hızda bağlantı sunan paketleri tercih ettikleri
anlaşılmaktadır. 1 Mbit/sn hızdan düşük hız tercih eden abonelerin oranı %1 olup 4-8
Mbit/sn arası hızlardaki bağlantıları tercih eden abonelerin oranı ise %15,7 olarak
gerçekleşmiştir.
(37) Ayrıca, sabit genişbant ve mobil genişbant internet abonelerinin yıllar itibarıyla ortalama
veri kullanım miktarlarına bakıldığında; 2018 yılı son çeyrekte sabit genişbant internet
abonelerinin aylık ortalama kullanımının 97,5 GB seviyesinde iken mobil genişbant
internet abonelerinin aylık ortalama kullanımının 4,8 GB seviyesinde gerçekleştiği
görülmektedir. Cihazı ve SIM kartı 4.5G hizmetine uygun olan 4.5G abonelerinin veri
kullanımı ise 7,2 GB olarak gerçekleşmiştir7.
I.3.2.2.3. İnternet Kullanım Amaçları
(38) Sabit genişbant internet hizmetleri hane halkının ortak kullanımına; mobil genişbant
internet hizmetleri ise bireysel kullanıma yöneliktir. Mobil genişbant internet üzerinden
aboneler daha ziyade e-mail kullanımı, sosyal medya, haber takibi vb. günlük işlemleri
gerçekleştirmekteyken film, dizi gibi yüksek veri kullanımı gerektiren hizmetlerin
kullanımında sabit genişbant interneti tercih etmektedirler. Bu bakımdan her iki hizmetin
kullanım amacının ve alanının farklılaştığı söylenebilecektir. Ayrıca dosyadaki bilgilerden
anlaşıldığı üzere, her iki hizmetin abone sayısının yıllar itibarıyla birlikte artması,
tüketicinin gözünde söz konusu hizmetlerin farklılaştığının bir göstergesi olarak
değerlendirilebilecektir.
(39) Bu açıklamalar çerçevesinde, bir diğer ilgili ürün pazarı, geçmiş Rekabet Kurulu
kararlarında olduğu gibi DSL, kablo ve fiber teknolojilerini içerecek şekilde “perakende
sabit genişbant internet erişim hizmetleri” olarak tespit edilmiştir.
I.3.3. İlgili Coğrafi Pazar
(40) Başvuru konusu hizmetler bakımından ülke çapında rekabet şartlarının homojen olması
nedeniyle ilgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak belirlenmiştir.
I.4. Adil Kullanım Noktası Hakkında Bilgi
(41) Adil kullanım kotası veya adil kullanım noktası, internet kullanıcılarının şebeke kullanımı
sırasında yoğun veri trafiği uygulayarak neden olabileceği teknik problemleri, hasarları
ve ağdaki verimliliğin düşmesini önlemek amacıyla planlanmış bir uygulamadır.
Telekomünikasyon şirketleri bu uygulamayı genellikle kullanıcılarının mağdur olmaması,
aynı kalitede ve daha sağlıklı hizmet alabilmeleri için devreye alınan bir uygulama olarak
tanımlamaktadır. Uygulamanın çalışma prensibi, yoğun veri trafiğini engelleyebilmek için
belirli bir kullanım limitinden sonra internet hızlarını düşürerek kullanıcıların
sınırlandırılmasıdır.
(42) BTK tarafından 27.12.2016 tarih ve 2016/DK-THD/518 sayıyla; “yaşanan teknolojik
gelişmeler ve artan tüketici talep ve şikâyetleri dikkate alınarak sabit ve mobil internet
erişiminde AKN uygulamalarında şeffaflığın sağlanması, AKN sonrası veri hızında
iyileştirmelerin yapılması ve internet hizmetlerine erişim ile ilgili gelişmelere uygun
düzenlemelerin yapılabilmesi amacıyla” gerekli değerlendirmeler yapılmış, işletmecilere
bazı yükümlülükler getirilmiş ve neticede 31.12.2018 tarihinden itibaren AKN

7 BTK Pazar Verileri Raporu 2018 Yılı 4. Çeyrek.
19-22/325-144
12/36

uygulamasına son verilmesine karar verilmiştir. Bu çerçevede, İSS’lere yaklaşık olarak 2
yıllık bir geçiş süreci öngörülmüş ve 31.12.2018 tarihi itibarıyla genişbant internet
paketlerinde AKN uygulamasına son verilmiştir. BTK tarafından gönderilen görüşte, söz
konusu tarihe yaklaştıkça işletmecilerin AKN uygulamasını içeren paketlerini abone
alımına kapatması beklenirken, beklenenin aksine TTNET dahil bazı işletmeciler
tarafından 31.12.2018 tarihine kadar AKN’li genişbant paketlerine taahhütlü olarak abone
alımına devam edildiği ifade edilmiştir. Ancak bahse konu BTK kararı gereği, belirtilen
tarihten sonra abonelere AKN’li paketlerle hizmet sunulmasının mümkün olmaması
nedeniyle söz konusu AKN’li paketleri taahhütlü olarak kullanan abonelerin, işletmeciler
tarafından ilave bir ücret ödemeden aldıkları internet hızı üzerinden limitsiz paketlere
geçirilmesi gerekmiştir. Örneğin, 31.12.2018 tarihi öncesi 8 Mbps 50 GB AKN’li paketi
kullanan bir abone ilave bir ücret ödemeden bu tarihten sonra 8 Mbps limitsiz genişbant
paketine geçirilmiştir. Bu itibarla, özellikle 2018 yılı Aralık ayı içerisinde abonelerin yoğun
bir şekilde AKN’li paketlere verdikleri taahhütleri yeniledikleri belirtilmiştir.
(43) AKN uygulamasının kaldırılmasının İSS’lerin Türk Telekom’dan aldığı toptan hizmetlere
etkisine bakıldığında; Türk Telekom’dan gelen bilgilere göre, AKN’nin kaldırılmasının
abone başı kullanım (ABK) açısından pazar ortalamasına etkisi yaklaşık %(…..)
seviyesinde gerçekleşmiştir. Bunun İSS’lere olan maliyet etkisi ise logaritmik transmisyon
ücretlendirmesi sebebiyle ABK artışının altında kalmakta olup tüm pazar için maliyet
etkisi (…..) seviyesindeyken, diğer İSS’lere etkisi (…..) seviyesinde gerçekleşmiştir.
Diğer bir ifadeyle, AKN’nin kaldırılmasının etkisi görece oldukça düşük kalmaktadır.
Aşağıdaki tablolarda 2019 yılı ilk dört ayının ortalamasına göre AKN’nin kaldırılmasının
abone başı kullanımlara ve maliyetlere olan etkisi gösterilmektedir.
Tablo 1: AKN’nin Kaldırılmasının Toptan Hizmetlere Etkisi – ABK (Kbps)
ABK (Kbps) 2019 Trend8 2019 Gerçekleşme AKN Etkisi
TTNET (…..) (…..) (…..)
Diğer İSS (…..) (…..) (…..)
Pazar (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Türk Telekom tarafından gönderilen bilgiler
Tablo 2: AKN’nin Kaldırılmasının Toptan Hizmetlere Etkisi-Abone Başı Brüt Transmisyon Maliyeti (TL)
Abone Başı Brüt
Transmisyon Maliyeti
2019 Trend 2019 Gerçekleşme AKN Etkisi
TTNET (…..) (…..) (…..)
Diğer İSS (…..) (…..) (…..)
Pazar (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Türk Telekom tarafından gönderilen bilgiler
Tablo 3: AKN’nin Kaldırılmasının Toptan Hizmetlere Etkisi-Abone Başı Net Transmisyon Maliyeti (TL)9
Abone Başı Net
Transmisyon Maliyeti
2019 Trend 2019 Gerçekleşme AKN Etkisi
TTNET (…..) (…..) (…..)
Diğer İSS (…..) (…..) (…..)
Pazar (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Türk Telekom tarafından gönderilen bilgiler
Tablo 4: AKN’nin Kaldırılmasının Toptan Hizmetlere Etkisi – Brüt Transmisyon Maliyeti (TL)

8 2019 yılının ilk dört ayı için gerçekleşen ABK değerlerinin karşılaştırıldığı 2019 trend değerleri
hesaplanırken 2018 yılının aynı döneminde bir önceki aya göre gerçekleşen değişim oranları dikkate
alınmıştır. Diğer işletmeciler için her işletmecinin trendi ayrı olarak hesaplandıktan sonra konsolide edilerek
tablodaki “Diğer İSS” değerleri oluşturulmuştur.
9 Net maliyetler, Türk Telekom’un İSS’lere uyguladığı kampanyaların etkisinin brüt maliyetlere yansıtılması
yoluyla hesaplanmaktadır.
19-22/325-144
13/36

Brüt Transmisyon
Maliyeti
2019 Trend 2019 Gerçekleşme AKN Etkisi
TTNET (…..) (…..) (…..)
Diğer İSS (…..) (…..) (…..)
Pazar (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Türk Telekom tarafından gönderilen bilgiler
Tablo 5: AKN’nin Kaldırılmasının Toptan Hizmetlere Etkisi – Net Transmisyon Maliyeti (TL)
Net Transmisyon
Maliyeti
2019 Trend 2019 Gerçekleşme AKN Etkisi
TTNET (…..) (…..) (…..)
Diğer İSS (…..) (…..) (…..)
Pazar (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Türk Telekom tarafından gönderilen bilgiler
I.5. Değerlendirme
(44) TurkNet tarafından yapılan başvuruda iki ayrı iddia bulunmaktadır. Bunlardan ilki, esasen
AKN’nin kaldırılması ile gündeme gelen, İSS’lerin toptan maliyetleri içerisinde yer alan
port ve transmisyon maliyetlerinde değişiklik yapılacağına ilişkin bilginin ve Türk Telekom
tarafından BTK’ya sunulacak yeni tarife tekliflerinin Türk Telekom ile aynı ekonomik
bütünlükte olan TTNET tarafından diğer İSS’lerden daha önce bilindiği, bu durumun diğer
İSS’ler için bilgi asimetrisine yol açtığı iddiasıdır.
(45) Bu kapsamda başvuruda, TTNET’in 2019 yılında uygulanacak port ve transmisyon
tarifelerini önceden bilmesi sayesinde 2019 yılı perakende tarifelerini ve ilgili
kampanyaları diğer İSS’lerden önce müşterilerine duyurduğu ve bu şekilde 2018 yılı
Aralık ayında hem mevcut hem de yeni abonelere satış yaparak İSS’ler aleyhine
rekabetin kısıtlandığı öne sürülmüştür. Başka bir ifadeyle, toptan internet hizmetleri
pazarında hâkim durumda olan Türk Telekom tarafından, aynı ekonomik bütünlük
içerisinde bulunduğu ve perakende internet hizmetlerinde hâkim durumda olan TTNET’e
toptan maliyet değişikliği bilgisinin diğer İSS’lerden önce verilmesi suretiyle ortaya çıkan
bilgi asimetrisinin, TTNET tarafından kullanılarak yeni perakende tarifeler belirlenmesi ve
tüketicilere duyurulması suretiyle diğer İSS’ler aleyhine kullanıldığı iddia edilmiştir. Bu
çerçevede, dikey bütünleşik yapıda olan ve toptan sabit genişbant internet hizmetleri üst
pazarında hâkim durumda olduğu iddia edilen Türk Telekom tarafından, perakende sabit
genişbant internet hizmetleri alt pazarında hâkim durumda olan TTNET lehine hâkim
durumunu kötüye kullanıp kullanmadığının 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi kapsamında
değerlendirilmesi gerekmektedir.
(46) Başvuruda yer alan ikinci iddia ise, Türk Telekom tarafından BTK’ya sunulan ve
13.12.2018 tarihinde tüm İSS’lere duyurulan 2019 yılında uygulanacak port ve
transmisyon maliyetleri ile TTNET’in 2018 yılı Aralık ayında satışını gerçekleştirdiği
paketlerde fiyat sıkıştırmasının ortaya çıkma ihtimalinin bulunduğuna ilişkindir. TurkNet’in
söz konusu iddiası ise 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi çerçevesinde fiyat sıkıştırması
kapsamında değerlendirilmelidir. Söz konusu değerlendirmeye geçmeden önce, ilgili
pazarlarda Türk Telekom ve TTNET’in hâkim durumda olup olmadığı incelenmiştir.
I.5.1. Hâkim Durum Değerlendirmesi
(47) 4054 sayılı Kanun’un 3. maddesinde hâkim durum şu şekilde tanımlanmaktadır: “Belirli
bir piyasadaki bir veya birden fazla teşebbüsün, rakipleri ve müşterilerinden bağımsız
hareket ederek fiyat, arz, üretim ve dağıtım miktarı gibi ekonomik parametreleri
belirleyebilme gücü”.
(48) Hâkim durum değerlendirmesi yapılırken, esasen, incelenen teşebbüsün rekabetçi
baskılardan ne ölçüde bağımsız davranabildiği araştırılmaktadır. Hâkim Durumdaki
19-22/325-144
14/36

Teşebbüslerin Dışlayıcı Kötüye Kullanma Niteliğindeki Davranışlarının
Değerlendirilmesine İlişkin Kılavuz’un (Kılavuz) 10. paragrafında hâkim durum
değerlendirmesinde göz önünde bulundurulan temel unsurlar; incelenen teşebbüsün ve
rakiplerinin ilgili pazardaki konumu, pazara giriş ve pazarda büyüme engelleri ile alıcıların
pazarlık gücü olarak sınıflandırılmaktadır.
(49) Bu unsurlar çerçevesinde aşağıda, “toptan sabit genişbant internet erişim hizmetleri” ve
“perakende sabit genişbant internet erişim hizmetleri” olarak belirlenen ilgili ürün
pazarlarında Türk Telekom ve TTNET’in konumu değerlendirilmiştir.
I.5.1.1. Toptan Sabit Genişbant İnternet Erişim Hizmetleri Pazarı
(50) Kurulun 19.12.2013 tarihli ve 13-71/992-423 sayılı kararında, Türk Telekom’un gerek
ulaştığı hane sayısı gerekse bu altyapı üzerinden hizmet alan abone sayısı bakımından
oldukça yüksek pazar payına sahip olması, erişim şebekelerine yapılacak yatırımın
yüksek olması ve batık maliyet oluşturması, ayrıca şebeke yatırımının önünde idari ve
yasal engellerin bulunması, toptan seviyede sabit genişbant internet erişimi piyasasında
yüksek kapsam ve ölçek ekonomilerinin varlığı, İSS’lerin Türk Telekom karşısında alıcı
gücünün bulunmaması ve Türk Telekom’un BTK tarafından alınan 07.01.2010 tarihli ve
2010/DK.I0/20 sayılı karar ile “Veri Akış Erişimini İçeren Toptan Genişbant Erişim
Piyasası”nda etkin piyasa gücüne sahip işletmeci olarak belirlenmiş olması dikkate
alınarak, Türk Telekom’un toptan sabit genişbant internet erişim hizmetleri pazarında
hâkim durumda bulunduğuna hükmedilmiştir. Kararda ayrıca “Türk Telekom’un ilgili
hizmetleri sunduğu telefon şebekesinin alternatifinin kurulmasının zorluğu ve söz konusu
hizmetlere ikame hizmetler sunulmasının ciddi yatırım ve zaman gerektirmesi nedeniyle,
bu durumun yakın gelecekte değişmeyeceği” değerlendirmesinde bulunulmuştur.
(51) Nitekim anılan karardan bu yana piyasada ulaşılan sonucun değiştirilmesini gerektirecek
gelişmeler yaşanmamıştır. Halen her dört genişbant internet abonesinden üçü Türk
Telekom’un sahip olduğu DSL altyapısı üzerinden hizmet almaktadır. Hâlihazırda kendi
altyapısını kurup işletmek suretiyle İSS’lere bakır şebeke üzerinden toptan genişbant
erişim hizmeti sunan tek işletmeci Türk Telekom’dur. Bunun dışında Türk Telekom,
Superonline, VodafoneNet ve Kule Hizmet ve İşletmecilik A.Ş.’nin fiber altyapısı10,
Türksat’ın ise Kablo TV altyapısı bulunmaktadır.
(52) Alternatif altyapıların ulaştığı hane sayısı veya altyapı üzerinden hizmet alan abone
sayısı bakımından pazar payı bilgisine önaraştırma aşamasında ulaşılamamış olmakla
birlikte Kablo TV altyapısının halen 24 ille kısıtlı olduğu, 2015-2018 yılları arasında Türk
Telekom’un sahip olduğu bakır kablo ağı altyapı uzunluğunun değişmediği, buna karşın
Türk Telekom ve alternatif işletmecilerin sahip oldukları fiber altyapı uzunluğunun yıllar
itibarıyla arttığı bilinmektedir. Bu çerçevede fiber altyapı uzunluklarının yıllar itibarıyla
değişiminin, önemli bir gösterge olabileceği kanaatine varılmıştır. Bu doğrultuda toptan
seviyede sabit genişbant internet erişim hizmeti pazarında faaliyet gösteren alternatif
işletmecilerin ve Türk Telekom’un sahip oldukları fiber altyapı uzunluklarına ve buna göre
pazar paylarına aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
Tablo 6: Alternatif İşletmecilerin ve Türk Telekom’un Sahip Olduğu Fiber Altyapı Uzunlukları (km) ve Bu
Açıdan Payları (%)
2015/4 2016/4 2017/4 2018/4
Uzunluk Pay Uzunluk Pay Uzunluk Pay Uzunluk Pay
Türk Telekom 211.528 78,9 228.407 78,5 256.474 79,0 282.022 79,5

10 2018 yılı 4. çeyreği itibarıyla alternatif altyapı işletmecileri arasında pazar payı %5’in altında olanlara
yer verilmemiştir.
19-22/325-144
15/36

Alternatif
İşletmeciler
56.592 21,1 62.567 21,5 68.193 21,0 73.006 20,5
Toplam 268.120 100,0 290.974 100,0 324.667 100,0 355.028 100,0
Kaynak: BTK Pazar Verileri Raporları 2018 Yılı 4. Çeyrek
(53) Yukarıdaki tablodan fiber altyapı uzunluğu bakımından Türk Telekom’un payının 2015-
2018 döneminde %79 düzeyinde olduğu görülmektedir. 2015 birinci çeyreği itibarıyla
Türk Telekom’un fiber altyapısının eriştiği hane sayısı 3,11 milyon iken en geniş fiber
optik altyapıya sahip olduğu bilinen alternatif işletmeci Superonline’ın eriştiği hane sayısı
2,25 milyondur.11 Türk Telekom’un fiber altyapıda da yüksek pazar payına sahip olması
19.12.2013 tarihli ve 13-71/992-423 sayılı Kurul kararından bu yana toptan seviyede
sabit genişbant internet erişim pazarındaki yüksek pazar payının devamına işaret
etmektedir.
(54) Ayrıca, genel olarak erişim şebekelerine yapılacak yatırımların yüksek ve batık maliyet
niteliğinde olduğu ve bu şebekelerde genellikle yüksek seviyeli ölçek ve kapsam
ekonomilerinin var olduğu dikkate alındığında, Türk Telekom’un toptan seviyedeki
gücünün kısa vadede değişmesinin mümkün olmadığı anlaşılmıştır. Yeni bir şebeke
oluştururken katlanılması gereken yatırım maliyetlerinin yanı sıra Ulaştırma, Denizcilik
ve Haberleşme Bakanlığı tarafından verilecek olan “geçiş hakkı kullanım onayı”nı
müteakip altyapının tesis edileceği taşınmazların tasarruf sahiplerinden de (Geçiş Hakkı
Sağlayıcılarına-GHS) izin alınması gerekmektedir. Bunun yanında, geçiş hakkına konu
güzergâhtaki taşınmazlar, aynı zamanda mera, kültür ve tabiat alanı (SİT) vb. olarak
koruma altına alınmış bir taşınmaz olduğunda bu konuda ilgili kurumlardan da ayrıca izin
alınması gerekmektedir. Bu bilgiler ışığında, yasal ve idari engeller, batık maliyetler,
ölçek ve kapsam ekonomileri ile şebeke etkileri gibi pazar özelliklerinin toptan seviyede
sabit internet erişim hizmetleri pazarında faaliyet gösteren teşebbüslerin büyümesinin ya
da pazara yeni teşebbüslerin girmesinin önünde engel yarattığını söylemek mümkündür.
(55) Hâkim durum değerlendirmesinde dikkate alınan bir diğer husus ise alıcıların gücüdür.
Kurulun 19.12.2013 tarihli ve 13-71/992-423 sayılı kararında; D-Smart’ın sunduğu
internet hizmetlerinin tamamında Türk Telekom’un altyapısını, TurkNet ve
Superonline’nın kendi fiber altyapılarını ve Türk Telekom’un altyapısını, VodafoneNet’in
ise büyük ölçüde Türk Telekom’un altyapısını kullandıklarını ifade ettikleri belirtilmektedir.
Söz konusu karardan bu yana pazarda önemli bir değişiklik olmadığı ve aynı durumun
günümüzde de devam ettiği, dolayısıyla DSL hizmeti sunan İSS’lerin büyük ölçüde Türk
Telekom altyapısını kullandığı anlaşılmaktadır. Şekil 1’de de görüldüğü üzere Türk
Telekom ile aynı ekonomik bütünlük içerisinde bulunan TTNET dışındaki İSS’lerin pazar
paylarının düşük olması, toptan seviyede İSS’lere internet hizmeti sunan alternatif bir
sağlayıcının bulunmaması ve İSS’lerin kısa vadede kendi altyapılarını oluşturmalarının
önünde bir takım engellerin bulunması İSS’lerin alıcı gücünün oldukça düşük seviyede
kaldığını göstermektedir.
(56) Ayrıca BTK,11.01.2013 tarihli ve 2013/DK-SRD/29 sayılı kararı ile Türk Telekom’u tekrar
“Veri Akış Erişimini İçeren Toptan Genişbant Erişim Piyasası”nda EPG’ye sahip işletmeci
olarak belirlemiştir.
(57) Yukarıda yer verilen bilgiler ve önceki Kurul kararları çerçevesinde, Türk Telekom’un
yüksek pazar payına sahip olduğu, piyasada büyüme ve piyasaya giriş engellerinin
yüksek ve alıcıların gücünün düşük olduğu, bu nedenle anılan teşebbüsün toptan sabit
genişbant internet erişim hizmetleri pazarında hâkim durumda bulunduğu kanaatine

11 "Bilgi Toplumuna Geçiş ve Tüketicilerin Yararına Olacak Yüksek Hızlı Genişbant Hizmetlerinin Teşvik
Edilmesine Yönelik Teknik Yardım Projesi" kapsamında BTK tarafından düzenlenen 16-18.01.2017 tarihli
çalıştayda verilen bilgiler.
19-22/325-144
16/36

varılmıştır.
I.5.1.2. Perakende Sabit Genişbant İnternet Hizmetleri Pazarı
(58) Perakende sabit genişbant internet hizmetleri bakımından yapılan hâkim durum
değerlendirmesinde ilk olarak TTNET’in ve en yakın rakiplerinin ilgili pazardaki yıllar
itibarıyla pazar paylarının incelenmesi gerekmektedir. TTNET’in pazar payı yıllar
itibarıyla azalan bir seyir göstererek 2018 yılı Aralık ayında %62,17 seviyesine
düşmüştür. Her ne kadar TTNET’in en yakın rakibi konumunda olan Superonline’ın pazar
payı yıllar itibarıyla artış gösterse ve TTNET’in pazar payının son üç yıl içinde azaldığı
görülse de hâlihazırda TTNET’in Superonline’ın (%16,46) üç katından fazla pazar payına
sahip olduğu, Superonline, VodafoneNet ve Kablo TV gibi kısmi altyapı avantajına sahip
İSS’ler haricindeki İSS’lerin %5’ten küçük pazar paylarının bulunduğu görülmektedir.
(59) Piyasaya giriş engellerinin bulunup bulunmadığı incelendiğinde, perakende seviyede
internet hizmeti sunulması için ilk olarak BTK’nın yetkilendirmesinin gerektiği
bilinmektedir. Bunun yanı sıra, mevcut dosya kapsamında incelenen teşebbüslerin dikey
bütünleşik yapıya, güçlü ve ortak bir dağıtım ağına ve geniş bir ürün portföyüne, yüksek
marka bilinirliğine, finansal ve ekonomik güce sahip olmasının da piyasadaki
teşebbüslerin büyümesi veya piyasaya yeni teşebbüslerin girmesi önünde giriş engeli
oluşturması söz konusudur. Dolayısıyla perakende seviyede, toptan seviyedeki pazara
kıyasla daha düşük seviyede de olsa, giriş engelleri bulunmaktadır.
(60) Perakende sabit internet erişim hizmetinin alıcısı ise bireysel ve kurumsal internet
kullanıcılarıdır. Dosya kapsamında elde edilen bilgilere göre, bireysel kullanıcılar
genellikle belirli bir süre taahhüt verme karşılığında indirim elde etmektedir. Bu
kullanıcıların taahhüt süresi içerisinde işletmeci değişikliği yapma ihtimali düşük
görülmektedir. Zira böyle bir durumda abonelerin verdikleri taahhüt karşılığında aldıkları
faydaları İSS’lere iade etmeleri gerekmektedir. Taahhüt süresi sona eren kullanıcıların
ise işletmeci değişikliği yapması, ancak bulundukları yerde hizmet sağlayan başka bir
işletmecinin bulunması durumunda mümkündür. Kurumsal kullanıcılar ise daha yüksek
hız ve kapasitede internet hizmeti talep etmektedir. Bu bağlamda kurumsal kullanıcıların
bireysel kullanıcılara kıyasla daha yüksek bir alıcı gücüne sahip olduğu düşünülse de
pazarda oldukça yüksek sayıda bireysel ve kurumsal alıcının bulunması, alıcıların
incelenen teşebbüsler üzerinde yeterli düzeyde rekabetçi baskı oluşturmadığını
göstermektedir.
(61) Yukarıda yer verilen bilgiler çerçevesinde, perakende sabit genişbant internet hizmetleri
pazarında TTNET’in yüksek ve rakipleriyle orantısız pazar payı, piyasaya giriş
engellerinin bulunması ve düşük alıcı gücü dikkate alınarak ve önceki Kurul kararlarıyla12
benzer şekilde TTNET’in perakende sabit genişbant internet hizmetleri pazarında hâkim
durumda olduğu sonucuna varılmıştır.
I.5.2. 4054 Sayılı Kanun’un 6. Maddesi Kapsamında Değerlendirme
I.5.2.1. Bilgi Asimetrisinden Yararlanmak Suretiyle Hâkim Durumun Kötüye
Kullanıldığı İddiasına İlişkin Değerlendirme
(62) Başvuruda, AKN uygulamasına 31.12.2018 tarihinde son verilecek olması nedeniyle
TTNET’in 04.12.2018 tarihinde perakende seviyede kampanya duyurusunda bulunduğu,
anılan duyuruda 01.01.2019 tarihi itibarıyla fiyat değişikliğine gidileceğinin ancak bu
tarihten önce kampanyaya katılınması halinde söz konusu fiyat değişikliğinden
etkilenilmeyeceğinin ifade edildiği, böylece TTNET’in anılan duyuru ile mevcut

12 Rekabet Kurulunun 19.11.2008 tarihli, 08-65/1055-411 sayılı, 19.12.2013 tarihli, 13-71/992-423 sayılı
ve 09.02.2017 tarihli, 07-06/52-19 sayılı kararları.
19-22/325-144
17/36

müşterilerin abone ömürlerini uzattığı ve yeni abone edindiği ifade edilmiştir. Söz konusu
duyuruda ayrıca 01.01.2019 tarihinden sonra bireysel ve kurumsal müşterilere
uygulanacak tarifelere yer verildiği belirtilmiştir.
(63) Başvuruda ayrıca, Türk Telekom’un 2018 yılı Aralık ayında, İSS’lere uyguladığı ve
İSS’lerin toptan seviyede maliyetleri içerisinde olan port ve transmisyon tarifelerinde
artışa gittiği, BTK onayına sunduğu revize teklifi 13.12.2018 tarihli e-posta ile
işletmecilerle paylaştığı ifade edilmiştir. Türk Telekom tarafından port ve transmisyon
ücretlerinde yapılması planlanan ve BTK’ya sunulan değişikliğin, TTNET’in perakende
seviyede kampanyalarını duyurduğu tarihten (04.12.2018) sonra 13.12.2018 tarihinde
İSS’lere duyurulduğu, öte yandan Türk Telekom ile aynı ekonomik bütünlük içinde
bulunan TTNET’in port ve transmisyon ücretlerinde yapılması planlanan değişiklikten
daha önce haberdar olduğu ve bu sayede Aralık ayı başında yeni tarifelerini belirleyerek
müşterilere duyurduğu belirtilmiştir. Öte yandan diğer İSS’lerin, 2019 yılında uygulanacak
port ve transmisyon ücretleri netleşmediğinden tarifelerini belirleyerek duyuramadığı öne
sürülmüş, Türk Telekom’un diğer İSS’lere perakende seviyede stratejilerini
belirleyebilecekleri geçiş süreci tanımadan TTNET tarafından perakende tarifelerin
belirlenmesinin diğer İSS’leri dezavantajlı konuma düşürdüğü iddia edilmiştir.
(64) Bu çerçevede öncelikle, AKN’nin kaldırılması sürecinde TTNET tarafından yapılan
duyurulara ve kampanyalara yer verilecektir. BTK’nın 27.12.2016 tarihli ve 2016/DK-
THD/518 sayılı kararı ile 31.12.2018 tarihinden itibaren AKN uygulamasına son verilmesi
öngörülmüştür. Bu süreçte TTNET, internet sitesinden yaptığı duyurular ve basın
açıklamaları ile AKN’nin kaldırılacağı konusunda müşterilerini bilgilendirmiştir. Bu
kapsamda AKN’nin kaldırılması ile ilgili yapılmış ilk kampanyanın 04.12.2018 tarihinde
internet sitesinden duyurulduğu anlaşılmaktadır. 04.12.2018 tarihli “İnternette Sınırlar
Kalkıyor” başlıklı duyuruda13 özetle; 01.01.2019 tarihinden önce abone olmuş taahhütlü
veya taahhütsüz tüm mevcut müşterilere kullanmakta oldukları pakete herhangi bir ek
ücret ödemeden 01.01.2019 tarihinden itibaren limitsiz internet hizmeti sunulacağı,
dolayısıyla mevcut paketlerini AKN uygulaması olmadan limitsiz olarak kullanabilecekleri
belirtilmiştir14. Başka bir ifadeyle, mevcut aboneler ve 01.01.2019 tarihi öncesinde
taahhütlü veya taahhütsüz paket satın alan mevcut ve yeni müşterilerin 01.01.2019
tarihinden sonra ilave ücret ödemeden AKN’siz internet erişimine sahip olacağı
duyurulmuştur. Söz konusu duyuruda, başvuruda bahsedildiğinin aksine 01.01.2019’dan
sonra geçerli olacak tarifelere ilişkin herhangi bir bilgi yer almamaktadır. Yeni tarifelere
yönelik TTNET internet sitesinde yapılan ilk duyuru ise 05.01.2019 tarihinde yapılan
15.01.2019 tarihinden sonra geçerli olacak tarifelere ilişkindir15.
(65) BTK tarafından Kurumumuza gönderilen görüşte de bahsedildiği üzere, AKN’nin
kaldırılması sürecince beklenildiğinin aksine İSS’ler tarafından AKN uygulaması içeren
paketler abone alımına kapatılmamış, işletmeciler tarafından AKN’li genişbant
paketlerine taahhütlü olarak abone alımına devam edilmiştir. 01.01.2019 tarihinden
itibaren de söz konusu paketlerden AKN kaldırılmış, müşteriler ilave ücret ödemeden
aldıkları internet hızı üzerinden limitsiz/AKN’siz internet kullanmaya başlamışlardır. Bu
nedenle beklenildiği üzere müşteriler 2018 Aralık ayı içerisinde yoğun bir şekilde AKN’li
paketlere verdikleri taahhütleri yenilemişler veya yeni paket satın almışlardır. TTNET de

13
(erişim tarihi: 29.05.2019)
14 Mevcut full limitsiz paketler, akıllı kota paketleri, İnternetsiz Ev Kalmasın ve İnternetsiz İşyeri Kalmasın
kampanyalarındaki 4 Mbps 20 GB - 40 GB paketleri ve Milli Eğitim Bakanlığı paketlerinin düzenleme
kapsamında olmadığından bu paketlerde değişiklik yapılmayacağı belirtilmiştir.
15
(erişim tarihi: 29.05.2019)
19-22/325-144
18/36

diğer işletmeciler gibi, yukarı bahsedilen duyuru ile böyle bir uygulamaya gitmiştir.
TTNET’in 2018 yılı Aralık ayında yaptığı satışların 2018 yılı satışları içerisindeki oranı
%(…..) civarındadır. Dolayısıyla, TTNET tarafından bu dönemde yoğun paket satışı
yapılmış olsa da, bu satışların 2018 yılında yapılan satışların çok büyük bir bölümünü
içerdiğini söylemek mümkün değildir.
(66) TTNET’in, Türk Telekom ile aynı ekonomik bütünlükte olması sebebiyle port ve
transmisyon maliyetlerinde yapılacak değişikliklere ilişkin bilgi sahibi olduğu, söz konusu
bilgi asimetrisi nedeniyle diğer İSS’ler aleyhine rekabetin kısıtlandığı iddiasına ilişkin
değerlendirmeye geçmeden önce, konu ile ilgili BTK mevzuatının incelenmesinde fayda
bulunmaktadır. 11.01.2013 tarihli ve 2013/DK-SRD/29 sayılı BTK kararı ile onaylanan
“Veri Akış Erişimini İçeren Toptan Genişbant Erişim Pazarı Pazar Analizi Nihai
Dokümanı”nında16 (Pazar Analizi Dokümanı) Türk Telekom EPG’ye sahip işletmeci
olarak belirlenmiş ve xDSL VAE hizmeti dahil ilgili genişbant erişim hizmetlerinde Türk
Telekom’a bazı yükümlülükler getirilmiştir. Bunlardan ''Ayrım Gözetmeme Yükümlülüğü"
başlığı altında; EPG’ye sahip olan Türk Telekom’un İSS’lerin hizmet sunmaları açısından
zorunlu olan unsurlara erişimlerini sağlamasının yanı sıra kendi iştiraki olan TTNET’e
diğer İSS’lerle aynı koşullarda erişim hizmeti sağlamasının temininin de ilgili pazardaki
rekabetin etkin bir şekilde tesis edilmesi açısından önemli bir husus olduğu ifadesine yer
verilmiştir. Zira yerleşik işletmecinin ilgili pazarda rekabeti bozucu ayrımcı uygulamalara
başvurmasının, alternatif işletmecilerden birtakım bilgileri saklamak ya da bazı bilgileri
ayrımcı bir şekilde kullanmak suretiyle pazardaki rekabeti kendi lehine bozmasının
mümkün olduğu belirtilmiş, hem iştiraki olan TTNET’e hem de diğer İSS’lere toptan
pazarda hizmet sunan Türk Telekom’un, TTNET’e diğer İSS’lere göre daha avantajlı
koşullarda erişim sağlaması durumunda perakende genişbant erişim hizmetleri
pazarında alternatif işletmecilerin TTNET ile rekabet etmesinin olanaksız hale
gelebileceği ifade edilmiştir.
(67) Bu kapsamda BTK Türk Telekom tarafından sunulacak toptan düzeydeki tarife ve
kampanyaların duyurulmasına ilişkin aşağıda yer verilen yükümlülükleri getirmiştir;
“Yerleşik işletmecinin toptan pazarda sunduğu hizmetlerde yapmayı planladığı
değişiklikleri ve/veya sunmayı planladığı yeni hizmetleri ve hizmetlere ilişkin tarife
değişiklikleri ve kampanyalara ilişkin bilgileri kendi perakende birimlerine/iştirakine daha
önce vermek suretiyle perakende pazardaki rakiplerine karşı bir avantaj sağlaması
muhtemeldir. Bu itibarla, Türk Telekom tarafından, tüm İSS’lerin yeni ürünler/hizmetler
ile tarifelere/kampanyalara yönelik gerekli teknik düzenlemeleri ve pazarlama, reklam vs.
çalışmalarını tamamlayarak eşit koşullarda rekabet edebilmelerini teminen ayrım
gözetmeme yükümlülüğü kapsamında;
- Toptan genişbant erişim hizmetleri pazarında yeni sunulacak ürünlere/hizmetlere
ilişkin teknik bilgilerin, hizmet sunumuna ilişkin koşul ve şartların ve hâlihazırda
sunulan hizmetlere ilişkin yapılacak teknik değişikliklerin aksi Kurum tarafından
belirtilmediği sürece yürürlüğe girmeden en az 2 ay öncesinde,
- Toptan genişbant erişim hizmetleri pazarında daha önce sunulmaya başlanılan
toptan ürün/hizmetlere ilişkin yapılacak tarife değişikliklerinin veya kampanyaların
aksi Kurum tarafından belirtilmediği sürece yürürlüğe girmeden en az 1 ay öncesinde
kamuoyuna duyurulması gerekmektedir.”

16
pa-nd-2012.pdf (erişim tarihi: 20.05.2019)
19-22/325-144
19/36

(68) Dolayısıyla, BTK tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde, Türk Telekom’un maliyetlerini
belirleme ve duyurma aşamasında TTNET lehine ve diğer İSS’ler aleyhine rekabeti
bozucu uygulamalarda bulunması yasaklanmış, tarifelerin diğer İSS’lerin de kendi strateji
ve tarifelerini belirleyebilmeleri açısından yürürlüğe girmeden en az bir ay önce
duyurulması yükümlülüğü getirilmiştir.
(69) Dosya konusunu oluşturan 2019 sonrası uygulanacak olan port ve transmisyon
tarifelerinin revize edilmesi sürecine ilişkin Türk Telekom’dan toptan düzeyde uygulanan
port ve transmisyon tarifelerinin BTK’ya sunulması, BTK onayı ve söz konusu tarifelerin
İSS’lere duyurulma aşamaları hakkında bilgi talep edilmiştir. Türk Telekom tarafından
anılan sürece ilişkin olarak;
- 31.10.2018 tarihinde resmi yazı ile BTK’nın Türk Telekom’dan revize edilecek port
ve transmisyon ücretlerine ilişkin teklif sunmasını talep ettiği,
- 23.11.2018 tarihinde Türk Telekom’un resmi yazı ile birinci revizyon teklifini
BTK’ya sunduğu,
- 13.12.2018 tarihinde port ve transmisyon tarifelerinde değişiklik yapılması için
Türk Telekom tarafından BTK onayına sunulan ilk teklifin TTNET de dahil olmak
üzere Türk Telekom’dan toptan seviyede hizmet alan tüm işletmecilerle e-posta
ile paylaşıldığı,
- Akabinde 19.12.2018 tarihinde BTK tarafından Türk Telekom ve İSS’lerle
değerlendirme toplantıları yapılarak teklifin ilgili mevzuat kapsamında
değerlendirildiği,
- Daha sonra BTK tarafından Türk Telekom’dan teklifle ilgili detaylı bilgi, açıklama
ve hesaplamalar talep edildiği ve talep edilen dokümanların BTK’ya resmi olarak
gönderildiği,
- 10.04.2019 tarihinde, bu değerlendirmeler çerçevesinde Türk Telekom’un
BTK’nın şifahi talebi üzerine resmi yazı ile ikinci revizyon teklifini BTK’ya sunduğu,
- 17.04.2019 tarihinde BTK tarafından resmi yazı ile Türk Telekom’un ikinci
revizyon teklifi ile ilgili birtakım tespit ve değerlendirmelerde bulunulduğu, söz
konusu tespit ve değerlendirmeler çerçevesinde teklifin revize edilerek tekrar
sunulmasının talep edildiği,
- Son olarak 30.04.2019 tarihinde resmi yazı ile Türk Telekom’un üçüncü revizyon
teklifini BTK’ya sunduğu ve henüz söz konusu teklifin BTK tarafından kabul
edilmediği,
- Dolayısıyla hâlihazırda Türk Telekom tarafından toptan seviyede sunulan port ve
transmisyon tarifelerinde herhangi bir değişikliğin bulunmadığı, 01.05.2017
tarihinden itibaren geçerli olan ve BTK’nın 26.04.2017 tarihli, 2017/DK-ETD/139
sayılı kararı ile onaylanan ücretlerin halen uygulanmakta olduğu
ifade edilmiştir.
(70) Bu çerçevede, Türk Telekom tarafından yukarıda anılan yükümlülüklere uygun olarak
xDSL VAE port ve transmisyon tarife tekliflerinin BTK onayına sunulduğu ve tekliflerle
ilgili işletmecilerin duyuru yoluyla süresi içerisinde bilgilendirildiği, BTK tarafından söz
konusu tekliflerin diğer işletmeci görüşleri de dikkate alınarak aynen ya da değiştirilerek
onaylanacağı ifade edilmiştir.
(71) Nitekim Türk Telekom tarafından aktarılan süreç değerlendirildiğinde, Türk Telekom’un
BTK’ya sunduğu port ve transmisyon tarife detaylarının TTNET ve diğer İSS’lere
19-22/325-144
20/36

13.12.2018 tarihinde, e-posta yoluyla duyurduğu anlaşılmakta olup Türk Telekom ve
TTNET’te yapılan yerinde incelemelerde alınan e-postalar17 TTNET ve diğer İSS’lerin söz
konusu tarife değişikliğinden aynı zamanda haberdar olduğunu teyit etmektedir. Ayrıca
dosya mevcudundan TTNET’in port ve transmisyon tarifelerindeki değişiklikten diğer
İSS’lere göre daha önce haberdar olduğuna yönelik herhangi bir bilgi veya belgeye
ulaşılamamıştır. Bunun yanı sıra, 19.12.2018 tarihinde BTK tarafından Türk Telekom ve
İSS’lerle teklifle ilgili değerlendirme toplantısı yapılmıştır. Dolayısıyla, İSS’lerin TTNET ile
eş zamanlı olarak ve BTK düzenlemesine de uygun olarak port ve transmisyon
tarifelerinde yapılacak değişikliklerden haberdar olduğu anlaşılmaktadır.
(72) Bunun yanı sıra başvuruda TTNET’in, 13.12.2018 tarihinde tüm İSS’lere port ve
transmisyon tarife değişikliğinin duyurulmasından önce (04.12.2018 tarihinde) yeni
tarifelerini duyurduğu ifade edilmiştir. Öte yandan, dosya kapsamında edinilen bilgilerden
TTNET’in 2019 tarifelerini 04.12.2018 tarihinde veya öncesinde duyurmadığı, yeni
tarifeleri 05.01.2019 tarihinde duyurduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla TTNET yeni port
ve transmisyon ücretlerinden daha önce haberdar olmuş olsa dahi, kendi tarifelerini söz
konusu ücretlerin tüm İSS’lere duyurulmasından sonra açıklamıştır.
(73) Ayrıca, BTK tarafından Kurumumuza gönderilen görüşte de belirtildiği üzere, AKN’nin
kaldırılması sonucunda artacak internet kullanımları nedeniyle port ve transmisyon
tarifelerinde değişiklik yapılabileceğinin tüm İSS’ler tarafından tahmin edilebileceği,
İSS’lerin tarifelerini belirlerken bu durumu göz önünde bulundurabileceği anlaşılmaktadır.
Nitekim, TTNET tarafından, AKN’nin kaldırılması sonucu limitsiz ve kotalı tarifelerin
maliyet yapısının nasıl şekilleneceğinin tam olarak bilinemediği, bu nedenle varsayımsal
olarak hareket etmek durumunda kaldıkları, bu kapsamda AKN’nin kaldırılacağı, mevcut
müşterilerin de bu tarihten itibaren ilave ücret ödemeden limitsiz (AKN'siz) internet
kullanabileceğine ilişkin ilk duyurunun 27.11.2018 tarihinde, 01.01.2019 öncesinde yeni
abone olan, taahhüdünü yenileyen veya taahhütsüz paketten taahhütlü pakete geçen
müşterilerin eski tarifelerden yararlanacağına ilişkin ilk duyurunun ise 04.12.2018
tarihinde yapıldığı ifade edilmiştir. Son olarak, BTK tarafından yeni port ve transmisyon
maliyetleri henüz onaylanmadığından TTNET dahil tüm İSS’ler bakımından bir
belirsizliğin söz konusu olduğu anlaşılmaktadır.
(74) Türk Telekom’un toptan düzeydeki kampanyalarını belirli bir süre önce İSS’lere
duyurmasının İSS’lerin perakende düzeyde etkin bir şekilde rekabet edebilmeleri
açısından önemli olduğu değerlendirilmekle birlikte, gerek BTK’nın ilgili düzenlemeleri
gerekse incelenen kampanyanın duyurulma süreci göz önünde bulundurulduğunda, port
ve transmisyon ücretlerinin İSS’lere duyurulma zamanının İSS’lerin kendi kampanya
kurgularını yapabilme noktasında makul olmadığını gösterecek bir bulgunun olmadığı
kanaatine varılmıştır. Bunun yanı sıra, Türk Telekom ve TTNET’in aynı ekonomik
bütünlükte olmasından dolayı, TTNET’in port ve transmisyon tarife değişikliklerinden
diğer İSS’lerden önce haberdar olduğu ve perakende tarifelerini söz konusu değişiklikleri
göz önünde bulundurarak belirlediği, bu şekilde ortaya çıkan bilgi asimetrisi yoluyla rakip
İSS’ler aleyhine rekabetin kısıtlandığı iddiasının gerçeği yansıtmadığı ve bu anlamda
4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin ihlal edildiği yönünde herhangi bir bulgunun mevcut
olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
I.5.2.2. Fiyat Sıkıştırması İddialarına İlişkin Değerlendirme
I.5.2.2.1. Rekabet Hukukunda Fiyat Sıkıştırması

17 Söz konusu e-postalarda “kime” kısmı gizli olmakla beraber, Türk Telekom’un 17.05.2019 tarih ve 3329
sayı ile Kurum kayıtlarına giren yazısında bu hususa ilişkin bilgiler mevcuttur.
19-22/325-144
21/36

(75) Dosya kapsamında Türk Telekom ve TTNET’ten oluşan ekonomik bütünlüğün fiyat
sıkıştırması uygulayarak perakende pazardaki etkin rekabeti kısıtlayıp kısıtlamadığı
incelenmektedir. Bu kapsamda, ilk olarak fiyat sıkıştırmasının çerçevesinin çizilmesi ve
bu tür ihlâllerin değerlendirilmesinde dikkate alınan kıstasların belirlenmesi
gerekmektedir.
(76) Hâkim Durumdaki Teşebbüslerin Dışlayıcı Kötüye Kullanma Niteliğindeki Davranışlarının
Değerlendirilmesine İlişkin Kılavuz’un (Kılavuz) 61. paragrafında fiyat sıkıştırması “dikey
ilişkili pazarlarda faaliyet gösteren ve üst pazarda hâkim durumda bulunan bir
teşebbüsün üst pazar ürünü fiyatı ile alt pazar ürünü fiyatı arasındaki marjı, alt pazarda
eşit derecede etkin bir rakibin dahi kârlı bir şekilde kalıcı olarak ticari faaliyette
bulunmasına imkân vermeyecek nitelikte belirlemesidir” şeklinde tanımlanmış olup üst
pazarda hâkim durumda bulunan teşebbüsün, üst pazar ürününün fiyatını yükselterek,
alt pazar ürününün fiyatını düşürerek veya her ikisini aynı anda uygulayarak marj
sıkıştırmasına yol açabileceği, böylece, hâkim durumdaki teşebbüsün üst pazardaki ürün
üzerinde sahip olduğu pazar gücünü alt pazara aktarabileceği ve bu şekilde rekabetin
kısıtlanması sonucunu doğurabileceği belirtilmektedir.
(77) Kılavuz’un 62. paragrafında ise fiyat sıkıştırmasının unsurları olarak;
- Teşebbüsün bir üretim zincirinde birbiriyle bağlantılı üst ve alt pazarlarda faaliyet
göstermesi,
- Üst pazardaki ürünün alt pazarda faaliyet gösterebilmek için vazgeçilmez olması,
- Teşebbüsün üst pazarda hâkim durumda bulunması,
- Üst ve alt pazar ürünleri arasındaki marjın üst pazardaki hâkim durumda bulunan
teşebbüs kadar etkin bir rakibin alt pazarda kar elde edemeyecek ve kalıcı şekilde
faaliyet gösteremeyecek kadar düşük olması
sayılmıştır.
(78) Yukarıda sayılan hususların yanı sıra fiyat sıkıştırmasının unsurlarının bulunduğu
durumlarda bir ihlalin var olup olmadığının tespiti için yapılacak incelemenin esasını,
hâkim durumdaki teşebbüs davranışının fiili veya muhtemel rekabet karşıtı piyasa
kapamaya yol açıp açmadığının incelenmesi oluşturmaktadır. Rekabet karşıtı piyasa
kapama, hâkim durumdaki teşebbüsün davranışları sonucunda tüketicilerin zararına
olacak şekilde mevcut ya da potansiyel rakiplerin arz kaynaklarına veya pazarlara
ulaşımının zorlaştırılması ya da engellenmesidir. Tüketici zararı, fiyat artışı, ürün
kalitesindeki ve yenilik düzeyindeki düşüşler, mal ve hizmet çeşitliliğinde azalışlar
şeklinde gerçekleşebilir18. Kılavuz’un 26. paragrafında rekabet karşıtı piyasa kapamanın
oluşup oluşmadığının değerlendirilmesinde dikkate alınacak hususlar;
- Hâkim durumdaki teşebbüsün konumu,
- İlgili pazardaki koşullar,
- Hâkim durumdaki teşebbüsün rakiplerinin konumu,
- Müşterilerin ya da sağlayıcıların konumu,
- İncelenen davranışın kapsamı ve süresi,
- Fiili piyasa kapamayla ilgili olası deliller,
- Dışlayıcı stratejiye dair doğrudan veya dolaylı deliller
olarak sıralanmıştır.
(79) Fiyat sıkıştırması analizinde esas alınan maliyetler de Kılavuz’da ifade edilmiş olup
hâkim durumdaki teşebbüsün incelenen davranışı sonucunda aslında kaçınılabilecek
olmasına karşın zarar ettiğinin tespitinde, uygun bir başlangıç noktası olarak ortalama

18 Kılavuz, 25. parag.
19-22/325-144
22/36

kaçınılabilir maliyet (OKM)19 ölçütünün kullanılabileceği belirtilmiştir. Hâkim durumdaki
bir teşebbüs, üretiminin tamamı veya bir kısmı için OKM'nin altında bir fiyat uyguladığı
takdirde, söz konusu üretimi gerçekleştirmeyerek kaçınabileceği bir zarara
katlanmaktadır. Dolayısıyla OKM'yi karşılayamamak, hâkim durumdaki teşebbüsün kısa
vadede feragatte bulunduğuna ve eşit etkinlikteki bir rakibin zarar etmeden hedeflenen
müşterilere hizmet edemeyeceğine işaret etmektedir.
(80) İlgili pazarın koşulları dikkate alınarak bazı istisnai durumlarda Kurul tarafından
kullanılması muhtemel diğer bir maliyet ölçütü ise uzun dönem ortalama artan maliyettir
(UDOAM20). UDOAM genellikle OKM'den yüksektir, çünkü (yalnızca incelenen dönem
içerisinde katlanılan sabit maliyetleri içeren) OKM'nin aksine UDOAM, kötüye kullanma
olduğu iddia edilen davranıştan önceki dönemde incelenen ürün için katlanılan sabit
maliyetleri de içermektedir. UDOAM’ın ilgili maliyet ölçütü olarak kullanıldığı durumlarda,
UDOAM'ı karşılayamamak hâkim durumdaki teşebbüsün söz konusu mal veya hizmetin
üretilmesine ilişkin tüm maliyetleri geri almadığını ve pazarın eşit etkinlikteki bir rakibe
kapatılabileceğini göstermektedir. Fiyatın UDOAM’ın üzerinde olduğu durumlarda eşit
etkinlikteki rakipler zarara katlanmadan faaliyetlerine devam edebileceklerinden bu
durumda hâkim durumdaki teşebbüsün davranışı yıkıcı fiyatlama olarak
değerlendirilmeyecektir.
(81) Bunların yanı sıra, Kılavuz’da fiyat sıkıştırması davranışına ilişkin olarak dikey bütünleşik
teşebbüs tarafından sunulacak haklı gerekçelerin alınacak kararda değerlendirileceği
belirtilmektedir. Haklı gerekçenin fiyat sıkıştırmasının tespitinin ardından incelemeye
konu teşebbüs tarafından ileri sürülmesi halinde dikkate alınacağı açıktır. Teşebbüs
nesnel gereklilik veya etkinlik çerçevesinde haklı gerekçeler öne sürebilmektedir.
Kılavuz’un 63. paragrafında “özellikle pazar koşullarının iddia konusu stratejiye sebep
olduğu, üst pazar arzı ve alt pazar talebinde yaşanan değişimlerden dolayı marjın
daraldığı ve/veya düşük fiyatla sunulan ürünün piyasaya yeni sunulduğu gibi hususlar”
öne sürülebilecek haklı gerekçeye örnek olarak sayılmıştır. Rekabet Kurulunun bugüne
kadar aldığı kararların, Kılavuz’da fiyat sıkıştırmasına ilişkin yukarıda yer verilen
hususlarla paralel oluğu görülmektedir.21
I.5.2.2.2. Gelir-Maliyet Analizi
(82) Başvuruda; TTNET’in 2018 yılı Aralık ayında, AKN düzenlemesinin kalkmasının
perakende seviyede paket ücretlerini artıracağı şeklinde yarattığı algıyla mevcut paket
tarifelerinden hem yeni abone alımı yaptığı hem de mevcut abonelerin taahhütlerini
yenilediği ifade edilmiştir. Aynı dönemde Türk Telekom tarafından toptan seviyede port
ve transmisyon tarifelerinde yapılması planlanan değişikliğe ilişkin duyuru yapıldığı ve
BTK’ya sunulan yeni tarife bildiriminin iletildiği belirtilerek, 2019 yılında uygulanması
planlanan yeni port ve transmisyon tarifesinin TTNET’in 2018 yılı Aralık ayında satış
yaptığı paketlerde fiyat sıkıştırmasına sebebiyet verdiği iddia edilmiştir. Başka bir
ifadeyle, Türk Telekom tarafından BTK’ya sunulan port ve transmisyon tarife tekliflerinin
onaylanması durumunda, port ve transmisyon maliyetlerinde ortaya çıkacak artışın
TTNET’in 2018 yılı Aralık ayında satmış olduğu paketlerde maliyet altı fiyatlamaya neden
olacağı öne sürülmüştür.

19 OKM, bir teşebbüsün belirli miktardaki bir çıktıyı üretmemesi halinde katlanmayacağı veya tasarruf
edeceği maliyetler olarak tanımlanabilir.
20 UDOAM ise bir firmanın belirli bir ürünü üretmek için katlandığı tüm (değişken ve sabit) maliyetlerin
ortalamasıdır.
21 Kurulun 08-65/1055-411 sayılı TTNET-I kararı; 19.12.2013 tarihli ve 13-71/992-423 sayılı TTNET-II
kararı, 09.02.2017 tarih ve 17-06/53-20 sayılı karar, 27.08.2018 tarih ve 18-29/497-238 sayılı karar,
17.10.2018 tarihli ve 18-39/621-301 sayılı karar.
19-22/325-144
23/36

(83) Dosya kapsamında yapılan incelemelerde, Türk Telekom tarafından İSS’lere 13.12.2018
tarihinde bildirilen port ve transmisyon tarife değişikliğinin BTK tarafından onaylanmadığı
ve bu sebeple uygulamaya geçmediği, hâlihazırda tüm İSS’lerin 26.04.2017 tarihli ve
2017/DK-ETD/139 sayılı BTK kararı ile onaylanan 2017 tarifeleri üzerinden
ücretlendirilmeye devam edildiği anlaşılmıştır. Ayrıca Türk Telekom tarafından BTK’ya
30.04.2019 tarihinde yeni bir port ve transmisyon tarifesinin sunulduğu ve hâlihazırda
BTK onayının beklenildiği öğrenilmiştir. Bu bilgiler ışığında esasen şikâyetçi tarafından
iddia edilen hususun gerçekleşme imkânının ortadan kalktığı değerlendirilmektedir.
Diğer bir ifadeyle, başvuruda 13.12.2018 tarihinde BTK’ya sunulan port ve transmisyon
tarifeleriyle TTNET’in 2018 yılı Aralık ayında satış yaptığı paketlerde fiyat sıkıştırması
yapması ihtimalinin olduğu iddiası, söz konusu maliyet kalemleri revize edildiği için
geçerliliğini kaybetmiştir. Bununla birlikte, revize edilen ve 30.04.2018 tarihinde BTK’ya
onaya gönderilen port ve transmisyon tarifeleri ile TTNET’in bazı paketlerinin fiyat
sıkıştırmasına neden olup olmadığı incelenmiştir. Bunun yanı sıra, hâlihazırda
uygulamada olan 2017 tarihli port ve transmisyon tarifeleri de kullanılarak fiyat
sıkıştırması analizi de yapılmıştır.
(84) TurkNet tarafından gönderilen şikâyet başvurusu herhangi bir kampanya özelinde
yapılmamış olup, genel olarak TTNET’in bütün kotalı paketlerinin şikâyet kapsamında
olabileceği, ayrıca 8 Mbps ve 16 Mbps hızlardaki düşük fiyatlı paketlerin daha çok fiyat
sıkıştırmasına yol açabileceği beyan edilmiştir. TTNET’in sadece 2018 yılı Aralık ayında
80 adet kampanyasının satışta olduğu ve her bir kampanyanın kendi içinde hız, altyapı,
kota bazında farklı kombinasyonlu çok sayıda paket içerdiği göz önünde bulundurularak
çalışmanın sınırlarını belirginleştirmek adına şikayete konu 2018 yılı Aralık ayı
döneminde TTNET tarafından mevcut ve yeni müşterilere en çok satışı yapılan
kampanyalar ve paketler tespit edilerek karlılık analizi yapılmasının daha uygun olacağı
değerlendirilmiştir.
(85) TTNET’in 2018 yılı Aralık ayında en çok satış yaptığı ilk üç kampanya sırasıyla Hesaplı
Evde İnternet Devam Kampanyası (%(…..)22), İlk Ay Bizden Kampanyası (%(…..)) ve
İnternetsiz Ev Kalmasın Kampanyası (%(…..)) olup ilgili kampanyaların tamamı sadece
mevcut müşterilere yöneliktir. Yeni müşteri alımına yönelik olup en çok satışı yapılan
kampanya ise Net Kampanya (%(…..))’dır. TTNET’ten söz konusu dört kampanyanın en
çok satışı yapılan ilk beş paketi hakkında gelir ve maliyet bilgisi talep edilmiştir. Söz
konusu paketlerin 16 ve 24 Mbps hızlara sahip olduğu görülmüş, başvuruda 8 Mbps
hızındaki paketlerde de fiyat sıkıştırması olabileceği ifade edildiğinden, bu paketlerin yanı
sıra en çok satış yapılan 8 Mbps hızındaki pakete ilişkin de bilgi istenilmiştir.
(86) Dosya çerçevesinde özellikle, en çok satışı gerçekleştirilen ve mevcut müşterilere yönelik
olan Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası ile en çok satışı gerçekleştirilen ve yeni
müşteri alımına yönelik olan Net Kampanya’da yer alan paketlere ilişkin karlılık
hesaplaması yapılmasının yeterli olacağı kanaatine varılmıştır. İlgili paketler toptan hat
kiralama (THK) ve yalın erişim yöntemleri kapsamında ayrı ayrı ele alınmıştır. Analizde
kullanılan gelir ve maliyet kalemlerinin daha iyi anlaşılabilmesini teminen aşağıda
öncelikle TTNET’in gelir ve maliyet kalemlerinin içeriğine ve paket bazında toplam gelir
ve maliyetlerin nasıl hesaplandığına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
I.5.2.2.2.1. TTNET’in Gelir Kalemleri ve Gelirlerinin Hesaplamasında Kullanılan
Yöntem
(87) TTNET’in “Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası” ve “Net Kampanya” kapsamında

22 İlgili oranlar; her bir kampanya abone sayısının 2018 yılı Aralık ayı toplam abone sayısına
oranlanmasıyla bulunmuştur.
19-22/325-144
24/36

sunduğu internet hizmetinden elde ettiği gelirler “paket gelirleri” ve “diğer gelirler” olarak
iki başlık altında incelenmiştir. Paket gelirleri; internet ücreti, bağlantı ücreti, telefon/yalın
internet ve devre hazırlama ücretlerinden, diğer gelirler ise modem ücreti ve VAS (Value
Added Services) gelirleri olarak adlandırılan katma değerli hizmet gelirlerinden
oluşmaktadır. Kampanya dahilinde sunulan yalın internet paketlerinde telefon aboneliği
gerekmediği için telefon ücreti alınmamakta, telefon aboneliği gereken evde internet
paketlerinden farklı olarak “yalın internet aylık erişim ücreti” tarife ve kampanya fiyatlarına
dahil edilmektedir. Aşağıda TTNET’in ilgili kampanyalar kapsamındaki gelir kalemleri ile
söz konusu gelirler üzerinden ödediği vergi ve katkı payı oranları hakkında bilgilere yer
verilmektedir.
a) Paket Gelirleri
- İnternet Ücreti: Abonelere farklı altyapı, hız ve kotalarda (örneğin, DSL 8 Mbps ve
50 GB) verilen internet hizmeti karşılığında alınan aylık ücrettir. Bu ücret;
kampanyalı ve kampanyasız dönemde farklılık göstermektedir. Bağlantı ücreti,
erişim ücreti ve modem ücreti gibi ek unsurları kapsamayan gelir kalemidir. Abone
ömrü boyunca oluşan ortalama internet ücreti geliri, analiz edilen kampanyanın
öngördüğü indirimli internet ücretinin, indirimli ücretin geçerli olduğu ay sayısıyla
(24 ay), indirimli dönemin bitiminden sonra geçerli olan kampanyasız ücretin ise
geriye kalan abone ömrüyle ((…..) ay) çarpılması; bu iki değerin toplamının ise
abone ömrüne ((…..) ay) bölünmesi ile elde edilmiştir.
- Bağlantı Ücreti: Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası’nda alınmayıp Net
Kampanya kapsamında alınan bağlantı ücreti, yeni bir aboneden (diğer İSS’lerden
TTNET’e geçiş yapan aboneler hariç) internet erişiminin başlatılması için tek
seferlik olarak tahsil edilen bir ücrettir. Net Kampanya kapsamında bağlantı ücreti
(…..) TL olup 24 ay boyunca aylık (…..) TL olarak faturaya yansıtılmaktadır. Karlılık
analizi kapsamında ortalama bağlantı ücreti 24 ay boyunca elde edilen bağlantı
ücreti ortalama abone ömrüne bölünerek hesaplamaya (…..) TL olarak dahil
edilmiştir.
- Toptan Hat Kiralama (Sabit Telefon Hizmet) Ücreti: TTNET’ten internet hizmetinin
yanı sıra telefon hizmeti de alan kullanıcının erişim hizmeti için aylık olarak ödediği
bir ücrettir. Söz konusu ücret TTNET tarafından “ALO paket erişim ücreti” şeklinde
adlandırılmıştır. Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası kapsamında (…..) TL
(%18 KDV ve %15 ÖİV dahil) olan ALO paket erişim ücreti (…..) TL, Net Kampanya
kapsamında (…..) TL (%18 KDV ve %15 ÖİV dahil) olan ALO paket aylık erişim
ücreti (…..) TL olarak uygulanmaktadır. Ortalama toptan hat kiralama ücreti analiz
edilen kampanyanın öngördüğü indirimli internet ücretinin (Net Kampanya (…..) TL,
Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası (…..) TL) indirimli ücretin geçerli olduğu
ay sayısıyla (24 ay), indirimli dönemin bitiminden sonra geçerli olan kampanyasız
ücretin ((…..) TL) ise geriye kalan abone ömrüyle ((…..) ay) çarpılması; bu iki
değerin toplanması ile çıkan sonucun ise ortalama abone ömrüne ((…..) ay)
bölünmesi ile elde edilmiştir.
- Yalın İnternet Erişim Ücreti: Yalın internet paketlerinde sabit telefon aboneliğinin
zorunlu olmaması sebebiyle aylık sabit telefon ücreti alınmamakta, bununla birlikte
abonelerden erişim hizmeti için “Yalın İnternet Aylık Erişim Ücreti” adı altında belirli
bir aylık ücret talep edilmektedir. Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası ile
sunulan yalın internet paketlerinde kampanyalı fiyata (…..) TL (vergiler dahil),
kampanyasız fiyata ise (…..) TL (vergiler dahil), Net Kampanya kapsamında ise
kampanyalı fiyata (…..) TL (vergiler dahil), kampanyasız fiyata ise (…..) TL (vergiler
dahil) yalın internet erişim ücreti dahil edilmektedir. Ortalama yalın internet erişim
19-22/325-144
25/36

ücreti de THK ücretine benzer şekilde indirimli ve indirimsiz tarife fiyatlarının
kampanyalı ve kampanyasız aylara göre ağırlıklı ortalamasının alınması ile elde
edilmiştir.


- ALO Paket Geçiş Ücreti: Abonelerin erişim yöntemini değiştirerek TTNET’ten THK’lı
hizmet alması halinde ödedikleri bir ücrettir23. Hesaplı Evde İnternet Devam
Kampanyası kapsamında abonelere bir defaya mahsus (…..) TL’lik ALO paket
geçiş ücreti yansıtılmıştır. Net Kampanya kapsamında ise söz konusu tutar (…..)
TL yerine (…..) TL olarak alınmıştır. Hesaplamaya ise abone ömrüne bölünerek
dahil edilmiştir.
- Yalın İnternet Devre Hazırlama Ücreti: Yalın internet hizmeti başvurularında, sabit
telefon hattı ve internet hizmeti aboneliği olmayan yeni müşterilerden bir defaya
mahsus alınan ücrettir. Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası kapsamında söz
konusu hizmet (…..) TL olup abone ömrüne bölünerek hesaplamaya dahil
edilmiştir. Net Kampanya kapsamında ise bu hizmet ücretsiz sunulmuştur. Bu
nedenle devre hazırlama ücreti hesaplamaya dahil edilmemiştir.
b) Diğer Gelirler
- Modem Ücreti: TTNET tarafından sunulan kampanyalar kapsamında talep eden
abonelere sunulan modem karşılığında alınan ücrettir. Net Kampanya kapsamında
alınan modem ücreti (…..) TL (24 ay*(…..) TL)’dir. Ortalama modem geliri,
kampanyalı dönem boyunca modemden elde edilen toplam gelirin ortalama abone
ömrüne bölünmesi ve kampanya kapsamında modem satın alan abone oranıyla
((…..)) çarpılmasıyla elde edilmiştir. Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası
kapsamında ise modem satışı bulunmamaktadır.
- VAS (Katma Değerli Hizmetler) Gelirleri: VAS gelirleri, TTNET tarafından
kullanıcılarına internet hizmetine ek olarak sunulan müzik, video, eğitim platformu
(vitamin), e-kitap platformu, güvenlik, ödeme hizmetleri gibi katma değerleri
hizmetlerin sunumundan elde edilen gelirleri ifade etmektedir. TTNET tarafından
Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası kapsamında abone başına KDV’siz
(…..) TL, Net Kampanya kapsamında ise (…..) TL VAS geliri elde edildiği ifade
edilmiştir.
(88) TTNET’in Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası kapsamında sunduğu bir ek fayda
bulunmamaktadır. Net Kampanya kapsamında sunduğu ek faydaların hesaplama
yöntemine ilişkin açıklamalara ise aşağıda yer verilmektedir. Söz konusu ek faydalar
gelirleri azaltıcı şekilde hesaplamaya dahil edilmiştir.
- Hoş Geldin İndirimi (Cayma Bedeli Karşılama): Diğer İSS’deki internet aboneliğini
sonlandırarak, Net Kampanya ile TTNET internet abonesi olan müşterilerin diğer
İSS’lerdeki iptal faturasını TTNET’teki internet aboneliğinin aktif olmasından sonraki
60 gün içerisinde e-postayla TTNET’e göndermeleri durumunda, kampanyalı
fiyatlar üzerinden ek olarak faturalarına aylık (…..) TL (vergiler dahil) olacak şekilde
ve toplam (…..) TL’ye kadar (vergiler dahil) indirim yansıtılmıştır. Söz konusu
hizmetten faydalanan abone oranı %(…..)’dir. Bu çerçevede ilk olarak ilgili
hizmetten faydalanan abone sayısının faydalanma miktarına ((…..)) göre ağırlıklı

23 Öncesinde Türk Telekom’dan sabit telefon hattı (PSTN) olan müşterilerin TTNET’ten THK’lı internet
hizmeti almaya başlaması durumunda alınan ücrettir.
19-22/325-144
26/36

ortalaması alınmış, daha sonra bulunan değer ortalama abone ömrüne bölünerek
%(…..)’i alınmıştır.
- Anlık İndirim: Net kampanya kapsamında, çağrı merkezi veya online satış
kanallarından abone olan müşterilere ve yeni siparişlerde kurulum
yapılamadığından teknik sebeple iptal olan ve müşterinin yeniden abone olmaya
ikna edilmesi için ayda (…..) TL olmak üzere (…..) ay boyunca toplamda (…..) TL
olarak verilen indirimdir. Yalın Erişim, Alo Paket, Ev Telefonu, Bağlantı Ücreti gibi
diğer hizmetlerin ücretlendirmelerinde değişiklik olmamaktadır. Kampanyadan
ayrılma durumunda sağlanan (…..) TL indirim cayma bedeli hesaplamasına dahil
edilmemektedir. Söz konusu indirimden abonelerin %(…..)’i faydalanmıştır. Bu
kapsamda (…..) TL, önce ortalama abone ömrüne bölünmüş sonra da %(…..) ile
çarpılarak hesaplamaya dahil edilmiştir.
- Eğitim Paketi: Talep eden müşterilere Online Eğitim Paketi seçeneklerinden sadece
biri ücretsiz sunulmaktadır. Net Kampanya kapsamında abonelerin %(…..)’ü eğitim
paketinden faydalanmıştır. Söz konusu eğitim paketlerinden yararlanan aboneler
birim lisans maliyetlerine göre ağırlıklandırılmış, ardından ortalama abone ömrüne
bölünerek bulunan değerin %(…..)’ü alınmıştır.
- 3 Ay 25 GB Ek AKN: 8 Mbps, 50GB AKN ve 24 Mbps, 35GB AKN dışındaki
paketlere gelen müşteriler, talep etmeleri durumunda bu faydadan ücretsiz
yararlanmaktadır. Kampanya kapsamında bu hizmetten abonelerin %(…..)’ü
yararlanmıştır. TTNET’in “Transmisyon ölçümleri kullanımın en yüksek olduğu
zamanlar üzerinden yapılmakta olup, ayın ilk yarısındaki kullanımlar ikinci yarısına
göre daha yüksek olduğu için transmisyon faturasına baz olan ABK (Abone Başı
Kullanım) değeri ayın ilk yarısında oluşmaktadır. TTNET abonelerinin kullanımları
dikkate alındığında ise abonelerin AKN'sini ayın ikinci ayında doldurduğu
görülmektedir. Bu nedenle verilen ek AKN faydasının transmisyon faturasına baz
olan ABK değeri üzerinde etkisi oluşmamaktadır. Ayrıca verilen ek AKN faydasının
ABK üzerinde etkisi olsa dahi, paketlerin transmisyon maliyeti hesabında toplam
transmisyon faturası toplam aboneye bölündüğü için etkisi verilen ek AKN adedinin
az olması dolayısı ile de paketlerin transmisyon maliyetlerini etkileyemeyecektir.”
şeklinde izah ettiği husus benimsenmiş olup ilgili fayda hesaplamaya dahil
edilmemiştir.
- Dijital Paket: Net Kampanya'ya gelen müşterilere, talep etmeleri durumunda
Kampanya fiyatına ek olarak aylık +(…..) TL karşılığında yansıtılır. Dijital Paket
içerisinde; Güvenlik McAfee Total Protection 3 Lisans, Muud Premium üyelik ve
Türk Telekom Akademi Yabancı Dil İngilizce eğitim paketi bulunmaktadır. Söz
konusu hizmetten faydalanan abone sayısı %(…..) olup hizmet (…..) için
hesaplamaya dahil edilmemiştir.
c) Vergiler ve Katkı Payları
- KDV: İnternet ve modem gelirleri üzerinden %18 oranında katma değer vergisi
ödenmektedir.
- ÖİV: İnternet gelirleri üzerinden %7,5 oranında özel iletişim vergisi ödenmektedir.
- Evrensel Hizmet Katkı Payı: Yıllık gelirin %1’lik bir kısmı Evrensel Hizmet Fonu
olarak Hazine’ye ödenmektedir.
- Hazine Katkı Payı: Yıllık gelirin %0,35 oranındaki pay “idari ücret” olarak BTK'ya
ödenmektedir.
19-22/325-144
27/36

I.5.2.2.2.2. TTNET’in Maliyet Kalemleri ve Maliyetlerinin Hesaplamasında Kullanılan
Yöntem
(89) TTNET’in Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası ve Net Kampanya dahilinde
sunduğu internet paketleri kapsamında katlandığı maliyetler genel olarak abonelere
hizmet sunumundan kaynaklanan “perakende seviyedeki maliyetler” ile TTNET
tarafından Türk Telekom’a ödenen ücretleri içeren “toptan seviyedeki maliyetler”den
oluşmaktadır. Söz konusu maliyet kalemlerine ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.

a) Perakende Seviyedeki Maliyet Kalemleri
(90) TTNET’in perakende seviyedeki maliyetlerini oluşturan kalemler aşağıda sunulmuştur.
Modem, kurulum, şüpheli alacak gideri ve satış primi dışındaki aylık abone başına
giderler 2018 yılında yapılan toplam harcamaların aylık tutarının 2018 yılı toplam abone
sayısına bölünmesiyle hesaplanmıştır.
- Tahsilat Komisyonu Giderleri: TTNET tarafından bayilere ödenen tahsilat
komisyonlarını kapsamaktadır.
- Yasal Takip Giderleri: Yükümlülüklerini yerine getirmeyen aboneler için başlatılan
yasal süreçte katlanılan maliyetleri içermektedir.
- Çağrı Merkezi ve Müşteri İlişkileri Giderleri: Müşteri ilişkilerinin yönetimi, çağrı
merkezinin kurulması ve çağrı merkezi üzerinden yapılan satışlar kapsamında
katlanılan maliyetleri içermektedir.
- Faturalama İşlemleri, Fatura Kâğıdı ve Zarf Ücreti Giderleri: Faturalama maliyetleri,
faturalama sürecinde kâğıt, zarf ve posta kalemleri için katlanılan maliyetleri
içermektedir.
- Pazarlama (İlan ve Reklam) Giderleri: TTNET markasının ve ürünlerinin tanıtımı
amacıyla katlanılan tüm maliyetleri içermektedir. Kampanya bazında reklam
faaliyetleri gerçekleştirilmekle beraber, reklam harcamalarındaki temel saikin abone
kazanımı olması nedeniyle bahse konu maliyetin kârlılık hesaplamalarında, toplam
pazarlama tüm abone sayısına ve ay sayısına bölünmesiyle hesaplanmıştır.
- VAS (Katma Değerli Hizmetler) Giderleri: TTNET tarafından kullanıcılarına sunulan;
müzik, video, eğitim platformu (vitamin), e-kitap platformu gibi katma değerleri
hizmetlerin sunumu için katlanılan maliyetleri ifade etmektedir.
- Operasyonel Maliyetler: TTNET’in faaliyetleri kapsamında katlandığı başta IT
harcamaları (kullanılan yazılım lisansları, donanım bakım maliyetleri vb.) olmak
üzere operasyonel giderleri içermektedir.
- Satış Primi: TTNET’in satış kanallarına abone kazanımı kapsamında ödediği
aktivasyon primleri satış primleri maliyet kalemini oluşturmaktadır. Kanal bazında
ödenen prim miktarı değişmektedir. Toplam satış primi tutarının kampanyadan
faydalanan abone sayısına bölünmesiyle bulunan abone başına aylık satış primi
tutarının abone ömrüne bölünmesi ile hesaplanmıştır.
- Modem Maliyeti: Kampanyalar çerçevesinde TTNET tarafından satılan modem
başına katlanılan maliyetleri ifade etmektedir. Toplam modem maliyetinin
kampanyadan faydalanan abone sayısına bölünmesiyle bulunan abone başına
modem maliyetinin abone ömrüne bölünmesi ile hesaplanmıştır.
- Kurulum Giderleri: TTNET’in yeni aboneleri için modem teslim, modem kurulum,
hız testi ve gerektiğinde daire içi kablolama gibi hizmetleri nedeniyle katlandığı
19-22/325-144
28/36

maliyetleri ifade etmektedir. Söz konusu maliyet, toplam kurulum maliyetinin
kampanyadan faydalanan abone sayısına bölünmesiyle bulunan abone başına
kurulum maliyetinin abone ömrüne bölünmesiyle hesaplanmıştır.
- Şüpheli Alacak Gideri: Tahsili şüpheli konuma düşen alacaklara karşılık olarak tüm
gelirler üzerinden ayrılan bir oran olup maliyet unsuru olarak kârlılık hesabına dahil
edilmektedir. Her bir paket özelinde aylık ortalama net gelirin şüpheli alacak
oranıyla çarpılması ile bulunmuştur.

b) Toptan Seviyedeki Maliyet Kalemleri
(91) İSS’ler perakende seviyede hizmet verebilmek için toptan seviyede Türk Telekom’dan
birtakım hizmetler almak durumundadır. Bu bölümde toptan seviyede verilen hizmet için
Türk Telekom’a ödenen ve İSS’ler için maliyet oluşturan unsurlar açıklanmıştır.
- Port ve Transmisyon Maliyetleri: BTK’nın 04.10.2016 tarihli ve 2016/DK-ETD/419
sayılı kararı doğrultusunda 14.10.2016 tarihi itibarıyla, toptan seviyede sabit
genişbant internet hizmetinin sunulmasında paket bazlı tarifeden, port ve
transmisyon bazlı tarifeye geçilmiştir. Söz konusu karar ile port maliyetleri abone
başına sabit bir maliyet olarak düzenlenmiş olup transmisyon maliyetleri ise
megabit başına belirlenmiştir. Ardından BTK’nın 26.04.2017 tarihli ve 2017/DK-
ETD/139 sayılı kararı ile 01.05.2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere
transmisyon ücretlerini belirlemede logaritmik ve baremli modele geçiş yapılmıştır.
- Yalın İnternet (NDSL) Erişim Maliyeti: Yalın internet hizmeti verebilmek için İSS’ler
tarafından Türk Telekom’a ödenmesi gereken erişim ücretini ifade etmektedir.
Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası ve Net Kampanya’da 8-16 Mbps DSL’li
paketlerde yalın internet erişim maliyeti (…..) TL, 24 Mbps Fiber’li pakette ise (…..)
TL’dir. Hâlihazırda uygulamada olmayan ve BTK’ya sunulan tarife teklifi uyarınca
ise her iki kampanyanın ilgili paketlerinin tamamında yalın internet erişim maliyeti
(…..) TL’dir.
- Toptan Hat Kiralama (THK) Erişim Maliyeti: TTNET’in ALO Paket telefon hizmeti de
alan aboneler için Türk Telekom’a erişim hizmeti karşılığında ödenen aylık
maliyettir. Her iki kampanyanın ilgili paketlerinin tamamında halihazırda THK erişim
maliyeti (…..) TL iken uygulamada olmayan ve BTK’ya sunulan tarife teklifinde
erişim maliyeti (…..) TL’dir.
- Bistream (MetroEthernet) Maliyeti: TTNET’in Türk Telekom altyapısından veri
aktarımı gerçekleştiriyor olması nedeniyle Türk Telekom’a ödenen bedeli ifade
etmektedir. Söz konusu maliyet kalemi aylık ve abone başına hem Hesaplı Evde
İnternet Devam Kampanyası’nda hem de Net Kampanya kapsamında (…..) TL’dir.
- Bağlantı Maliyeti: Yeni bir aboneye internet sağlanması halinde abonenin internet
erişiminin başlatılması için TTNET tarafından Türk Telekom’a tek seferlik ödenen
bir maliyet kalemidir. Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası’nda bağlantı ücreti
alınmamaktadır. Net Kampanya kapsamında ise Türk Telekom’a yeni aboneliklerde
bağlantı işlemi için her bir abone başına ve tek seferlik olarak (…..) TL tutarında
ödeme yapılması gerekirken Türk Telekom tarafından söz konusu ücrete ilişkin tek
seferlik olmak üzere (…..) TL tutarında indirim uygulanmıştır. Kampanya
kapsamında fiber paketler hariç olmak üzere TTNET ve diğer İSS’ler tarafından
Türk Telekom’a herhangi bir bağlantı ücreti ödenmemektedir. Fiber paket için
bağlantı ücreti ortalama abone ömrüne bölünerek hesaplamaya dahil edilmiştir.
- Yalın Devre Hazırlama Maliyeti/ THK Aktivasyon Maliyeti: Yeni aboneler için Türk
19-22/325-144
29/36

Telekom'dan alınan yalın devre hazırlama hizmeti veya telefon hizmetinin de
verilmesi halinde THK aktivasyon hizmeti ücretidir. Yalın Devre Hazırlama/THK
aktivasyon maliyeti tek seferlik bir maliyet olup Hesaplı Evde İnternet Devam
Kampanyası ve Net Kampanya kapsamında Yalın Devre Hazırlama/THK
aktivasyon maliyeti abone başına (…..) TL’dir. Söz konusu maliyet abone ömrüne
bölünerek hesaplamaya dahil edilmiştir.
- Toptan Satış Kampanyası: Toptan seviyedeki maliyetlerin belirlenmesinde dikkate
alınan bir diğer unsur, Toptan Satış Kampanyası kapsamında Türk Telekom’un
İSS’lere yönelik vermiş olduğu satış desteğidir. Söz konusu destek daha önce Türk
Telekom altyapısı üzerinden internet hizmeti almayan abonelerin kazanılması
karşılığında abone başına tek seferlik bir ödemeyi öngörmektedir. Bu kapsamda
yapılan destek, Net Kampanya kapsamında abonenin DSL internet paketine üye
olması halinde (…..) TL, fiber veya hiper internet paketlerinden satın alması halinde
ise (…..) TL’dir. Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası kapsamında böyle bir
destek sunulmamaktadır. İlgili paketler için söz konusu satış destekleri abone
ömrüne bölünerek maliyetleri azaltıcı şekilde hesaba katılmıştır.
I.5.2.2.3. Karlılık Analizine İlişkin Değerlendirmeler
(92) Bu bölümde en çok satışı gerçekleştirilen ve mevcut müşterilere yönelik olan Hesaplı
Evde İnternet Kampanyası ile en çok satışı gerçekleştirilen ve yeni müşteri alımına
yönelik olan Net Kampanya’da yer alan paketlere ilişkin karlılık hesaplaması yapılmıştır.
İlgili paketler THK ve yalın erişim yöntemleri kapsamında ayrı ayrı ele alınmıştır.
I.5.2.2.3.1. Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyasına İlişkin Karlılık Analizi
(93) Hesaplı Evde İnternet Kampanyası kapsamında 2018 yılı Aralık ayı içerisinde en çok
satış yapılan paketler; 16 Mbps ve 75 GB DSL ile 24 Mbps ve 35 GB Fiber paketleridir.
Söz konusu paketler aynı zamanda TTNET tarafından bahse konu kampanya
kapsamında tarafımıza gönderilen paketler içerisinde TTNET’in (…..) sahip paketlerdir.
Söz konusu paketlere ek olarak şikayetçi tarafından örnek olarak verilen 8 Mbps hızlı
paketlerin de göz ardı edilmemesi adına 8 Mbps-75 GB DSL paketi de analize tabi
tutulacaktır. Bu kapsamda aşağıdaki tabloda sırasıyla “8 Mbps-75 GB DSL”, “16 Mbps-
75 GB DSL” ve “24 Mbps-35 GB Fiber” internet paketlerine ilişkin hesaplanan aylık
ortalama gelir ve maliyet verileri ile ilgili internet paketinden elde edilen faiz, amortisman
ve vergi öncesi kar (FAVÖK) ve faiz, amortisman ve vergi öncesi kar marjı (FAVÖK
MARJ) bilgileri yalın internet ve evde internet (telefon dahil) seçenekleri ile yer
almaktadır.
Tablo 7: Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası’nın İlgili Paketlerinin Karlılık Analizi
Gelir-Maliyet Kalemleri 8 Mbps-75 GB DSL 16 Mbps-75 GB DSL 24 Mbps-35 GB Fiber
Abone Ömrü (Ay) (…..) (…..) (…..)
İndirimli Dönem (Ay) (…..) (…..) (…..)

Paket Geliri (TL) Yalın THK Yalın THK Yalın THK
Kampanyasız Ücret (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bağlantı Ücreti - - (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın İnternet Aylık Erişim Ücreti/ALO
Paket Aylık Erişim Ücreti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın İnternet Devre hazırlama
Ücreti/ALO Paket Geçiş Ücreti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

19-22/325-144
30/36

Kampanyalı Ücret (TL) (24 Ay Boyunca) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bağlantı Ücreti - - - - - -
Yalın İnternet Aylık Erişim Ücreti/ALO
Paket Aylık Erişim Ücreti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın İnternet Devre hazırlama
Ücreti/ALO Paket Geçiş Ücreti24
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Diğer Gelirler (TL) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Katma Değerli Hizmetler (VAS) Geliri
(Vergisiz)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Modem Ücreti (24 Ay Boyunca) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ek Fayda (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

Abone Ömrü Boyunca Ortalama Gelir
(TL)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
İnternet paketi (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bağlantı Ücreti ve VAS Geliri (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın İnternet Aylık Erişim Ücreti/ALO
Paket Aylık Erişim Ücreti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın İnternet Devre Hazırlama
Ücreti/ALO Paket Geçiş Ücreti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Modem Ücreti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

Net Gelir (TL) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
KDV (%18) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
KDV (Modem) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
KDV (Yalın İnternet Erişim/ALO
Paket Erişim)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
KDV (internet) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ÖİV (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Abone Ömrü (Ay) (…..) (…..) (…..)
İndirimli Dönem (Ay) (…..) (…..) (…..)
Yalın THK Yalın THK Yalın THK
ÖİV (Yalın internet erişim/ALO paket
erişim)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ÖİV (İnternet) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı (%1) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı
(Modem)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı
(Yalın İnternet Erişim/ALO Paket
Erişim)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı
(İnternet)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Hazine Katkı Payı (%0,35) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Hazine Katkı Payı (Modem) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Hazine Katkı Payı (Yalın İnternet (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

24 TTNET, abonelerden erişim yöntemini değiştirerek THK’lı hizmet alması halinde “ALO paket geçiş
ücreti”, yalın internet hizmeti alması halinde ise “devre hazırlama ücreti” aldığını ve mevcut müşterilere
sunulan Hesaplı Evde İnternet Devam Kampanyası, İlk Ay Bizden Kampanyası ve İnternetsiz Ev Kalmasın
Kampanyası ile beraber erişim yöntemini değiştiren abonelerin sayısının kampanya satışları içindeki
payının %(…..) olduğunu beyan etmiştir. Bu bilgi ışığında devre hazırlama geliri ve maliyeti %(…..) ile
çarpılarak hesaplanmıştır.
19-22/325-144
31/36

Erişim/ALO Paket Erişim)
Hazine Katkı Payı (İnternet) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Perakende Seviyedeki Maliyetler (TL) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tahsilat Komisyonu (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yasal Takip Giderleri (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Çağrı Merkezi ve Müşteri İlişkileri
Giderleri
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Faturalama İşlemleri, Fatura Kağıdı ve
Zarf Ücreti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Pazarlama (İlan ve Reklam) Giderleri (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
VAS Giderleri (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Operasyonel Maliyetler (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Satış Primi (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Modem Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Şüpheli Alacak Gideri (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kurulum Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Toptan Seviyedeki Maliyetler (2017
tarihli port ve transmisyon tarifesi
kapsamında- TL)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Port (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Transmisyon (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın Erişim Maliyeti/ALO Paket Erişim
Maliyeti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bitstream Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Devre Hazırlama Ücreti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bağlantı Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(-)Toptan Bağlantı Kampanyası (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(-)Toptan Satış Kampanyası (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
FAVÖK (TL) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Abone Ömrü (Ay) (…..) (…..) (…..)
İndirimli Dönem (Ay) (…..) (…..) (…..)
Yalın THK Yalın THK Yalın THK
FAVÖK Marjı (%) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Toptan Seviyedeki Maliyetler
(30.04.2019 tarihinde BTK’ya sunulan
port ve transmisyon tarifesi
kapsamında-TL)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Port (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Transmisyon25 (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın Erişim Maliyeti/ALO Paket Erişim
Maliyeti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bitstream Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

25 Türk Telekom tarafından mevcut tarifede 750 Kbps olan lineer ücretlendirmeye geçiş bareminin
transmisyon tarife teklifinde 1050 Kbps seviyesine yükseltildiği, bu durumda abone başına kullanımı (abk)
750 - 1050 Kbps arasında olan/olacak olan tüm işletmecilerin logaritmik Barem 4 yerine Barem 3’den
ücretlendirileceği, dolayısıyla tarife teklifi kapsamında transmisyon maliyetlerinde bir düşüş yaşanmasının
beklendiği ifade edilmiştir. Bu bilgi ışığında en riskli senaryo varsayımı altında yeni tarife teklifi bazında
yapılan hesaplamalar için transmisyon maliyeti mevcut tarife döneminde gerçekleşen veri olarak
hesaplamaya dâhil edilmiştir.
19-22/325-144
32/36

Devre Hazırlama Ücreti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bağlantı Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(-)Toptan Bağlantı Kampanyası (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(-)Toptan Satış Kampanyası (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
FAVÖK (TL) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
FAVÖK Marjı (%) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Teşebbüs tarafından gönderilen veriler çerçevesinde hesaplanmıştır.
(94) Yukarıdaki tablolardan görüleceği üzere, TTNET tarafından Hesaplı Evde İnternet
Kampanyası kapsamında sunulan,
- 8 Mpbs-75 GB DSL yalın internet paketinden; mevcut port ve transmisyon tarifesi
üzerinden abone başına (…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin
kar marjı ise %(…..) seviyesinde gerçekleşmiştir. BTK onayına gönderilmiş
uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife teklifi kapsamında ise abone
başına kar (…..) TL olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı % (…..)’dir.
- 8 Mpbs-75 GB DSL THK internet paketinden; mevcut port ve transmisyon tarifesi
üzerinden abone başına (…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin
kar marjı ise %(…..) seviyesinde gerçekleşmiştir. BTK onayına gönderilmiş
uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife teklifi kapsamında ise abone
başına kar (…..) TL olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı %(…..)’dir.
- 16 Mbps-75 GB DSL yalın internet paketinden; mevcut port ve transmisyon tarifesi
üzerinden abone başına (…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin
kar marjı ise %(…..) seviyesinde gerçekleşmiştir. BTK onayına gönderilmiş
uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife teklifi kapsamında ise abone
başına kar (…..) TL olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı %(…..)’dir.
- 16 Mbps-75 GB DSL THK internet paketinden; mevcut port ve transmisyon tarifesi
üzerinden abone başına (…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin
kar marjı ise %(…..) seviyesinde gerçekleşmiştir. BTK onayına gönderilmiş
uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife teklifi kapsamında ise abone
başına kar (…..) TL olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı %(…..)’dur.
- 24 Mbps-35 GB Fiber yalın internet paketinden; mevcut port ve transmisyon tarifesi
üzerinden abone başına (…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin
kar marjı ise %(…..) seviyesinde gerçekleşmiştir. BTK onayına gönderilmiş
uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife teklifi kapsamında ise abone
başına kar (…..) TL olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı %(…..)’dir.
- 24 Mbps-35 GB Fiber THK internet paketinden; mevcut port ve transmisyon tarifesi
üzerinden abone başına (…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin
kar marjı ise %(…..) seviyesinde gerçekleşmiştir. BTK onayına gönderilmiş
uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife teklifi kapsamında ise abone
başına kar (…..) TL olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı %(…..)’dir.
(95) Dolayısıyla incelenen üç paket bakımından TTNET’in hem yalın internet hem de THK’lı
internet seçeneklerinde pozitif karlılıkta olduğu söylenebilecektir.
I.5.2.2.3.2. Net Kampanyaya İlişkin Karlılık Analizi
(96) Net Kampanya kapsamında 2018 yılı Aralık ayı içerisinde en çok satış yapılan 8 Mbps
75 GB DSL, 16 Mbps 50 GB DSL ve 24 Mbps 35 GB Fiber paketleri kapsamındaki karlılık
analizi aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Söz konusu paketler aynı zamanda TTNET’in
şirket içi karlılık analizinde de en düşük kar marjına sahip paketlerdir. Tabloda internet
19-22/325-144
33/36

paketlerine ilişkin hesaplanan aylık ortalama gelir ve maliyet verileri ile ilgili internet
paketinden elde edilen faiz, amortisman ve vergi öncesi kar (FAVÖK) ve faiz ve vergi
öncesi kar marjı (FAVÖK MARJ) bilgileri yalın internet ve evde internet (telefon dahil)
seçenekleri ile yer almaktadır.



Tablo 8: Net Kampanya’nın İlgili Paketlerinin Karlılık Analizi
Gelir-Maliyet Kalemleri
8 Mbps-75 GB
DSL
16 Mbps-75 GB
DSL
24 Mbps-35 GB
Fiber
Abone Ömrü (Ay) (…..) (…..) (…..)
İndirimli Dönem (Ay) (…..) (…..) (…..)

Paket Geliri (TL) Yalın THK Yalın THK Yalın THK
Kampanyasız Ücret (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bağlantı Ücreti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın İnternet Aylık Erişim Ücreti/ALO Paket
Aylık Erişim Ücreti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın İnternet Devre hazırlama ücreti/ALO
Paket Geçiş Ücreti26
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

Kampanyalı Ücret (TL) (24 Ay Boyunca) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bağlantı Ücreti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın İnternet Aylık Erişim Ücreti/ALO Paket
Aylık Erişim Ücreti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın İnternet Devre Hazırlama Ücreti/ALO
Paket Geçiş Ücreti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Abone Ömrü (Ay) (…..) (…..) (…..)
İndirimli Dönem (Ay) (…..) (…..) (…..)
Yalın THK Yalın THK Yalın THK
Diğer Gelirler (TL)
Katma Değerli Hizmetler (VAS) Geliri (Vergisiz) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Modem Ücreti (24 Ay Boyunca) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(-) Ek Faydalar (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Eğitim Paketi (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Cayma bedeli Karşılama (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Anlık İndirim (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Dijital paket (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Ek AKN (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

Abone Ömrü Boyunca Ortalama Gelir (TL) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
İnternet Paketi (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bağlantı Ücreti ve VAS (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın İnternet Aylık Erişim Ücreti/ALO Paket
Aylık Erişim Ücreti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

26 Devre hazırlama maliyeti ve geliri Net Kampanya’nın yeni müşteri alımına yönelik olması göz önünde
bulundurulup hesaplamaya kampanya kapsamında tüm abonelerden alındığı varsayılarak dâhil edilmiştir.
19-22/325-144
34/36

Yalın İnternet Devre Hazırlama Ücreti/ALO
Paket Geçiş Ücreti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Modem Ücreti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Net Gelir (TL) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
KDV ( %18) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
KDV (modem) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
KDV (yalın internet erişim/ALO paket erişim) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
KDV (internet) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ÖİV (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ÖİV (yalın internet erişim/ALO paket erişim) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
ÖİV (İnternet) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı (%1) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı (Modem) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı (yalın
internet erişim/ALO paket erişim)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Evrensel Hizmet Fonu Katkı Payı (internet) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Hazine Katkı Payı (%0,35) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Hazine Katkı Payı (Modem) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Hazine Katkı Payı (yalın internet erişim/ALO
paket erişim)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Hazine Katkı Payı (internet) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

Perakende Seviyedeki Maliyetler (TL) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Abone Ömrü (Ay) (…..) (…..) (…..)
İndirimli Dönem (Ay) (…..) (…..) (…..)
Yalın THK Yalın THK Yalın THK
Tahsilat Komisyonu (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yasal Takip Giderleri (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Çağrı Merkezi ve Müşteri İlişkileri Giderleri (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Faturalama İşlemleri, Fatura Kağıdı ve Zarf
Ücreti
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Pazarlama (İlan ve Reklam) Giderleri (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
VAS Giderleri (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Operasyonel Maliyetler (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Satış Primi (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Modem Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Şüpheli Alacak Gideri (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kurulum Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

Toptan Seviyedeki Maliyetler (TL) (2017 tarihli
port ve transmisyon tarifesi kapsamında)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Port (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Transmisyon (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın Erişim Maliyeti/ALO Paket Erişim Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bitstream Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Devre Hazırlama Ücreti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bağlantı Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
19-22/325-144
35/36

(-)Toptan Bağlantı Kampanyası (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(-)Toptan Satış Kampanyası (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
FAVÖK (TL) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
FAVÖK Marjı (%) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

Toptan Seviyedeki Maliyetler (TL) (30.04.2019
tarihinde BTK ‘ya sunulan port ve transmisyon
tarifesi kapsamında)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Port (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Transmisyon (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Yalın Erişim Maliyeti/ALO Paket Erişim Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bitstream Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Devre Hazırlama Ücreti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bağlantı Maliyeti (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(-)Toptan Bağlantı Kampanyası (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
(-)Toptan Satış Kampanyası (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
FAVÖK (TL) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
FAVÖK Marjı (%) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Teşebbüs tarafından gönderilen veriler çerçevesinde hesaplanmıştır.
(97) Yukarıdaki tablolardan görüleceği üzere, TTNET tarafından Net Kampanya kapsamında
sunulan,
- 8 Mpbs-75 GB DSL yalın internet paketinden; mevcut port ve transmisyon tarifesi
üzerinden abone başına (…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin
kar marjı ise %(…..) seviyesinde gerçekleşmiştir. BTK onayına gönderilmiş
uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife teklifi kapsamında ise abone
başına kar (…..) TL olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı %(…..)’dir.
- 8 Mpbs-75 GB DSL THK internet paketinden; mevcut port ve transmisyon tarifesi
üzerinden abone başına (…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin
kar marjı ise %(…..) seviyesinde gerçekleşmiştir. BTK onayına gönderilmiş
uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife teklifi kapsamında ise abone
başına kar (…..) TL olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı %(…..)’dur.
- 16 Mbps-75 GB DSL yalın internet paketinden; mevcut port ve transmisyon tarifesi
üzerinden abone başına (…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin
kar marjı ise %(…..) seviyesinde gerçekleşmiştir. BTK onayına gönderilmiş
uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife teklifi kapsamında ise abone
başına kar (…..) TL olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı %(…..)’tür.
- 16 Mbps-75 GB DSL THK internet paketinden; mevcut port ve transmisyon tarifesi
üzerinden abone başına (…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin
kar marjı ise %(…..) seviyesinde gerçekleşmiştir. BTK onayına gönderilmiş
uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife teklifi kapsamında ise abone
başına kar (…..) TL olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı %(…..)’dır.
- 24 Mbps-35 GB Fiber yalın internet paketinden; mevcut port ve transmisyon tarifesi
üzerinden abone başına (…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin
kar marjı ise %(…..) seviyesinde gerçekleşmiştir. BTK onayına gönderilmiş
uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife teklifi kapsamında ise abone
başına kar (…..) TL olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı %(…..)’dır.
19-22/325-144
36/36

- 24 Mbps-35 GB Fiber THK internet paketinden; mevcut port ve transmisyon tarifesi
üzerinden abone başına (…..) TL kar elde edilmiş olup söz konusu pakete ilişkin
kar marjı ise %(…..) seviyesinde gerçekleşmiştir. BTK onayına gönderilmiş
uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife teklifi kapsamında ise abone
başına kar (…..) TL olup söz konusu pakete ilişkin kar marjı %(…..)’dir.
(98) Dolayısıyla incelenen üç paket bakımından TTNET’in hem yalın internet hem de THK’lı
internet seçeneklerinde mevcut tarife ve uygulamada olmayan port ve transmisyon tarife
teklifi kapsamında pozitif karlılıkta olduğu görülmektedir.
(99) Genel olarak değerlendirildiğinde; TTNET’in 2018 yılı Aralık ayı içerisinde hem yeni hem
mevcut müşterilere yönelik en yüksek satış gerçekleştirdiği kampanyalarında en çok
satılan ve TTNET’in şirket içi karlılık analizlerinde de en düşük kar marjına sahip paketler
kapsamında yapılan karlılık analizlerinden; TTNET’in gerek mevcut port ve transmiyon
tarifesi gerekse uygulamada olmayıp BTK onayına gönderilen tarife teklifi kapsamında
fiyat sıkıştırması yapmadığı anlaşılmaktadır.27
(100) Sonuç olarak, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, Türk Telekom
ve TTNET’den oluşan ekonomik bütünlüğün bilgi asimetrisi ve fiyat sıkıştırması yoluyla
rakip İSS’ler aleyhine 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal etmediği kanaatine
varılmıştır.
J. SONUÇ
(101) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca şikayetin reddi ile soruşturma açılmamasına, gerekçeli kararın
tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak
üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.







27 Ek olarak 24 Mbps hızlı fiber internet yalın erişim ücreti tarife teklifinde mevcut tarifeden daha düşük
belirlenmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy