Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 19-02/8-4
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: Western Union Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş. ile Albaraka Türk Katılım Bankası A.Ş. arasında akdedilen Uluslararası Acentelik Sözleşmesi’ne menfi tespit belgesi verilmesi veya muafiyet tanınmasına ilişkin başvuru ile Rekabet Kurulunun 08.08.2018 tarih ve 18-27/442-212 sayılı kararı ile Western Union Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş.’ye getirilen bankalar ve Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. ile imzaladığı anlaşmalarda yer alan münhasırlığa ilişkin hükümleri kaldırarak durumu Kurum’a tevsik etmesine yönelik yükümlülüğün yerine getirildiğine ilişkin Bilgi Notu’nun görüşülmesi
Karar Tarihi: 03.01.2019

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2017-4-86
Karar Sayısı : 19-02/8-4
Karar Tarihi : 03.01.2019
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan) Adem BİRCAN, Mehmet AYAN,
Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin ÜNLÜ, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER : Dr. Hakan BİLİR, Burak SAĞLAM, Sebahat Gözde SAVAŞ
C. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Western Union Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş.
Temsilcileri: Av. Gönenç GÜRKAYNAK, Burcu CAN,
Av. Baran BAŞ, Av. Gizem TAHİROĞULLARI
Çitlenbik Sok. No:12. Yıldız Mahallesi Beşiktaş/İstanbul
- Albaraka Türk Katılım Bankası A.Ş.
Saray Mah. Dr. Adnan Büyükdeniz Cad.
No:6 34768 Ümraniye/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Western Union Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş. ile Albaraka
Türk Katılım Bankası A.Ş. arasında akdedilen Uluslararası Acentelik
Sözleşmesi’ne menfi tespit belgesi verilmesi veya muafiyet tanınmasına ilişkin
başvuru ile Rekabet Kurulunun 08.08.2018 tarih ve 18-27/442-212 sayılı kararı ile
Western Union Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş.’ye getirilen bankalar ve Posta ve
Telgraf Teşkilatı A.Ş. ile imzaladığı anlaşmalarda yer alan münhasırlığa ilişkin
hükümleri kaldırarak durumu Kurum’a tevsik etmesine yönelik yükümlülüğün
yerine getirildiğine ilişkin Bilgi Notu’nun görüşülmesi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 12.12.2018 tarih ve 8897 sayı ile intikal eden
başvuru üzerine düzenlenen 26.12.2018 tarih ve 2017-4-86/BN-2 sayılı Bilgi Notu
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili Bilgi Notu’nda;
- Rekabet Kurulunun (Kurul) 08.08.2018 tarih ve 18-27/442-212 sayılı kararının
geçerliliğini koruduğu, bu çerçevede;
- 18 Aralık 2018 tarihi itibarıyla yürürlüğe gireceği ifade edilen Western Union
Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş. (WU) ile Albaraka Türk Katılım Bankası A.Ş.
(AKBARAKA) arasındaki sözleşmenin, Kurulun 08.08.2018 tarih ve 18-27/442-
212 sayılı gerekçeli kararının tebellüğ tarihinden itibaren 60 günün bitiminde
halen yürürlükte olması halinde, WU ile Albaraka Türk Katılım Bankası A.Ş.’ye
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 41.
maddesi kapsamında doğrudan soruşturma açılması gerektiği,
- Kurulun 08.08.2018 tarih ve 18-27/442-212 sayılı kararı ile WU’ya getirilen
bankalar ve Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. (PTT) ile imzaladığı anlaşmalarda
yer alan münhasırlığa ilişkin hükümleri kaldırarak durumu Kuruma tevsik
etmesine yönelik yükümlülüğün yerine getirilmediği,
19-02/8-4
2/6

- WU tarafından bu yükümlülüğün 08.08.2018 tarih ve 18-27/442-212 sayılı
kararda belirtilen süre içinde yerine getirildiğinin Rekabet Kurumuna tevsik
edilmemesi halinde WU’ya 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca
soruşturma açılması gerektiği
ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(4) BPN Ödeme Kuruluşu A.Ş. (BPN) ve onunla işbirliği halinde çalışan WU’nun, ayrıca
Gönderal Ödeme Hizmetleri A.Ş. (GÖNDERAL) ve onunla işbirliği halinde çalışan
Moneygram Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş.’nin (MONEYGRAM) 5411 sayılı Bankacılık
Kanunu kapsamında faaliyet yürüten bankalar ile yapmış oldukları münhasırlık
anlaşmalarıyla diğer ödeme ve elektronik para kuruluşlarının bankaları nezdinde
hesap açmalarını engelledikleri ve bu yolla pazarı diğer ödeme ve elektronik para
kuruluşlarına kapattıkları iddiasına yönelik olarak 4054 sayılı Kanun’un 40. maddesinin
birinci fıkrası uyarınca 08.03.2018 tarih ve 18-07/127-M sayı ile önaraştırma
yapılmasına karar verilmiştir.
(5) İlgili Kurul kararı üzerine hazırlanan 15.05.2018 tarih, 2017-4-86/ÖA sayılı
Önaraştırma Raporu 31.05.2018 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 18-17/301-M
sayı ile ilgili dosyanın ek çalışma yapılmak üzere Kurul gündeminde incelemeye
alınmasına karar verilmiştir.
(6) Ek çalışma kapsamında hazırlanan 11.07.2018 tarih ve 2017-4-86/BN-1 sayılı Bilgi
Notu 08.08.2018 tarihli Kurul toplantısında görüşülmüş ve 18-27/442-212 sayılı karar
ile WU’ya ilişkin olarak;
- “Dosya konusu iddialar hakkında 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca
soruşturma açılmasına gerek bulunmadığına,
- Bununla birlikte Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. ve bankalar ile Western Union
Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş. ve Moneygram Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş.
arasında para transfer hizmetlerine yönelik akdedilen anlaşmaların, içerdikleri
münhasırlık hükümleri nedeniyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında
olduğuna,
- Söz konusu anlaşmaların, Western Union Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş.’nin
pazar paylarının 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti
Tebliği'nde (2002/2 sayılı Tebliğ) yer verilen eşiği aşması nedeniyle, aynı Tebliğ
kapsamında grup muafiyetinden yararlanamadığına,
- Western Union Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş. ile bankalar ve Posta ve Telgraf
Teşkilatı A.Ş. arasındaki para transfer hizmetlerine ilişkin anlaşmalara, 4054
sayılı Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasındaki koşulları sağlamaması
nedeniyle bireysel muafiyet tanınamayacağına,
- Bu nedenle 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında
gerekçeli kararın tebellüğ tarihinden itibaren 60 gün içinde, bankalar ve PTT ile
imzaladığı anlaşmalarda yer alan münhasırlığa ilişkin hükümleri kaldırarak
durumu Kurum’a tevsik etmesi; aksi takdirde hakkında Kanun’un 41. maddesi
kapsamında soruşturma açılacağı yönünde Western Union Turkey Ödeme
Hizmetleri A.Ş.’ye görüş gönderilmesi için Başkanlığın görevlendirilmesine
- …”
karar verilmiştir.
19-02/8-4
3/6

(7) Anılan karar üzerine WU tarafından 12.12.2018 tarih ve 8897 sayılı yazıda özetle;
- 08.08.2018 tarih ve 18-27/442-212 sayılı gerekçeli kararın WU’ya 14.11.2018
tarihinde tebliğ edildiği ve WU tarafından gerekçeli kararın gereğinin yerine
getirilmesi için Kurum tarafından tanınan 60 günlük sürenin 14 Ocak 2018
tarihinde sona ereceği,
- Gerekçeli kararda yer alan tespitlerin WU’nun önceki acentelik sözleşmelerine
ilişkin olduğu bu kapsamda WU tarafından acentelik sisteminin yeniden
yapılandırması hususunda çalışmalar yürütüldüğü ve acentelik sözleşmelerinin
önemli ölçüde revize edildiği,
- Sözleşmelerde yapılan bu değişiklikler ile WU’nun banka acenteleri ve PTT ile
mevcut ilişkilerinin 4054 sayılı Kanun bağlamında gerçek birer acentelik
ilişkisine dönüştürüleceği ve bu acentelik yapısı çerçevesinde acentelere
uygulanacak rekabet etmeme yükümlüğünün toplam süresinin beş yıl ile
sınırlandırılacağı,
- Bu kapsamdaki ilk sözleşmenin ALBARAKA ile 17.12.2018 tarihinde
imzalandığı ve WU’nun Türkiye’deki acenteleri ile imzalayacağı tip sözleşmenin
bir örneğini teşkil eden bu sözleşmeye menfi tespit/muafiyet verilmesi halinde
diğer acentelerle de esaslı değişiklik yapılmadan bu sözleşmelerin akdedileceği
ifade edilmiş ve
- Revize edilmiş olan standart acentelik sözleşmesi için menfi tespit kararı
verilmesi ya da sözleşmenin grup muafiyeti kapsamında olduğunun tespit
edilmesi veya revize standart acentelik anlaşmasına süresiz olarak bireysel
muafiyet tanınması,
- Menfi tespit veya muafiyet kararının sonucu olarak; gerekçeli karar kapsamında
WU’nun yükümlülüklerini yerine getirdiğinin ve revize acentelik sözleşmelerinin
gerekçeli karar ile getirilen yükümlülüklere ve dolayısıyla da 4054 sayılı Kanun’a
uygun olduğunun tespitinin yapılarak beyan edilmesi
talebinde bulunulmuştur.
(8) Yazıda ek olarak;
- Başvurunun reddedilmesi halinde uyumun sağlanması için tek kabul edilebilir
yöntemin münhasırlık hükümlerinin tamamen kaldırması olacağı ve Kurulun
takdirinin bu yönde olması halinde, WU’nun Türkiye’deki bütün mevcut
acentelerine göndereceği tek taraflı feragat bildirimleri yoluyla, bankalar ve PTT
ile olan mevcut sözleşmelerindeki münhasırlık hükümlerini gerekçeli karar
uyarınca derhal kaldıracağı ve Türkiye’de yapacağı yeni acentelik
sözleşmelerinin hiçbirine münhasırlık hükmünü eklemeyeceği,
- Kurumun iç işleyişi nedeniyle işbu başvurunun neticelendirilmesinin 14.01.2019
tarihinden sonraya sarkması halinde, WU’nun gerekçeli karara uyum için
gösterdiği iyi niyetli çabaları dikkate alınarak herhangi bir ilave yaptırım veya
soruşturma olmaksızın uygun uyum yöntemleri hakkında WU’ya çözüm
önerisinin sunulması
talep edilmiştir.
(9) Bu çerçevede ilgili başvuruya ve gerekçeli karar ile WU’ya getirilen yükümlülüklerin
yerine getirilip getirilmediğine ilişkin olarak yapılan değerlendirmelere aşağıda yer
verilmiştir.
19-02/8-4
4/6

(10) Başvuru incelendiğinde Kurulun 08.08.2018 tarihli ve 18-27/442-212 sayılı kararı ile
WU’ya getirilen “gerekçeli kararın tebellüğ tarihinden itibaren 60 gün içinde, bankalar
ve Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. ile imzaladığı anlaşmalarda yer alan münhasırlığa
ilişkin hükümleri kaldırarak durumu Kurum’a tevsik etmesi” yükümlülüğünün yerine
getirilmediği, bununla birlikte “münhasırlık (rekabet etme yasağı) hükümleri” korunarak
Kuruma sunulan WU ile ALBARAKA arasındaki tip sözleşmeye muafiyet tanınması
halinde Kurul kararı ile getirilen yükümlüğünün yerine getirilmiş olacağının
değerlendirildiği ifade edilerek, aslında Kurul kararının yerine getirilmediği belirtilmiş
olmaktadır.
(11) Kurulun 08.08.2018 tarih ve 18-27/442-212 sayılı kararında:
- WU ile bankalar ve PTT arasındaki ilişkinin (PTT ve bankaların ticari ve mali
riskler üstlenmeleri, yatırım ve tanıtım yapma yükümlülüklerinin bulunması
hasebiyle) acentelik ilişkisi olmadığı, ayrıca rekabet etmeme yükümlülüğü
içeren WU ile bankalar ve PTT arasındaki anlaşmaların 4054 sayılı Kanun’un 4.
maddesi kapsamında olduğu,
- Türkiye tüketiciden tüketiciye uluslararası para transferi hizmetleri pazarında
TL, Euro ve ABD Doları işlemlerinin her birinde WU’nun pazar paylarının 2002/2
sayılı Tebliğ’de yer verilen eşiği aştığı bu nedenle söz konusu anlaşmaların aynı
Tebliğ kapsamında grup muafiyetinden yararlanamadığı,
- WU’nun 2017 yılındaki pazar paylarının TL, Euro ve ABD Doları işlemlerinde
hem transfer değeri hem de transfer adedi bazında oldukça yüksek olduğu ve
pazardaki en büyük oyuncu konumunda bulunduğu,
- WU’nun yurt dışından gelen ve yurt dışına gönderilen toplam TL, Euro ve ABD
Doları transferleri içinde, PTT ve bankalar arayıcılığıyla gerçekleştirdiği
transferlerin payının oldukça yüksek olduğu, bu durumun ilgili pazarda faaliyet
gösteren diğer teşebbüsler için de geçerli olduğu, dolayısıyla banka
acenteliklerinin özellikle Türkiye gibi “alıcı” konumundaki ülkelerde para
transferi hizmeti faaliyetinde bulunulması için son derece önem arz ettiği,
- Bu kapsamda incelenen her bir para birimi özelinde pazar payları son derece
yüksek olan WU’nun Türkiye’de faaliyet gösteren birçok banka ile münhasırlık
anlaşması bulunduğundan ilgili ürün pazarında faaliyette bulunmak için son
derece önemli olduğu tespit edilen banka acenteliklerinden diğer teşebbüslerin
yararlanamadığı ve bu nedenle pazarın önemli bir bölümünde rekabetin
kısıtlandığı
tespitleri yapılarak WU ile bankalar ve PTT arasında akdedilen anlaşmalara bireysel
muafiyet tanınamayacağına hükmedilmiştir.
(12) WU’nun pazar paylarına ilişkin olarak kararda yer verilen veriler incelendiğinde;
transfer tutarı bakımından WU’nun toplam TL gönderilerindeki payının %(…..); toplam
Euro gönderilerindeki payının %(…..); toplam ABD Doları gönderilerindeki payının
%(…..) olduğu görülmektedir. Transfer adetlerine göre hesaplanmış pazar paylarına
bakıldığında ise bu oranların daha da yüksek olduğu anlaşılmaktadır.
(13) Kararda ayrıca, banka ve PTT acenteliklerinin pazardaki öneminin ortaya koyulması
adına ilgili pazarda faaliyet gösteren diğer teşebbüslerle WU tarafından gerçekleştirilen
transferlerde PTT ve banka acentelikleri ile diğer acentelerin kullanım oranları
karşılaştırılmıştır. Kararda yer verilen veriler incelendiğinde, pazardaki tüm
teşebbüslerce gerçekleştirilen toplam TL gönderilerinin %79,56’sının, Euro bazındaki
19-02/8-4
5/6

gönderilerin %87,8’inin, ABD Doları bazındaki transferlerin de %57,29’unun PTT ve
banka acentelikleri kullanılarak gerçekleştirildiği anlaşılmıştır. WU özelinde yapılan
incelemede de benzer durumun geçerli olduğu; WU‘nun TL ile gerçekleştirdiği
transferlerin %(…..)’unu, Euro ile gerçekleştirdiği transferlerin %(…..)’ini, ABD Doları
ile gerçekleştirdiği transferlerin %(…..)’sini PTT ve banka acenteliklerini kullanarak
sağladığı görülmüştür.
(14) Başvuruda revize edilen sözleşmeler ile WU ile bankalar ve PTT arasındaki ilişkinin
4054 sayılı Kanun uyarınca acentelik ilişkisine döndürüleceği ve dolayısıyla bu
anlaşmaların 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin kapsamı dışına çıkacağı belirtilmişse
de acentelerin rekabet etmeme yükümlülüklerinin devam edecek olması sebebiyle
bahse konu sözleşmeler Kanun’un 4. maddesi kapsamında Kanun’a aykırılık
içermektedir. Zira Dikey Anlaşmalara İlişkin Kılavuz’da da belirtildiği üzere, acentelik
sözleşmelerinin acentenin rakip teşebbüslerin acenteliğini, dağıtıcılığını yapmasını
engelleyen hükümler içermesi halinde markalar arası rekabeti kısıtlayıcı etkilerinin
olabileceği, sözleşme konusu mal ve hizmetlerin satıldığı ilgili pazarda kapama etkisine
yol açabileceği, bu durumda da sözleşmenin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi
kapsamında değerlendirilebileceği ifade edilmektedir. Kararda WU’nun oldukça
yüksek olan pazar payları ile PTT ve banka acenteliklerinin pazardaki önemine yer
verilmiş ve WU ile bankalar ve PTT arasında akdedilen, münhasırlık içeren
anlaşmaların pazarın diğer oyunculara kapanması sonucunu doğurduğu tespiti
yapılmıştır. Bu çerçevede sunulan yeni acentelik modelinde, acentelerin ticari ve mali
risk üstlenmeyeceği ve WU ile bankalar ve PTT arasındaki ilişkinin gerçek acentelik
ilişkisi haline getirileceği varsayılsa bile, bu durum ilgili anlaşmalardaki rekabet etmeme
yükümlülüklerini 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamı dışına çıkarmamaktadır.
(15) Açıklamalar çerçevesinde, 08.08.2018 tarih ve 18-27/442-212 sayılı Kurul kararının
geçerliliğini koruduğu, bu kararla getirilen yükümlülüğün henüz yerine getirilmediği ve
bu bağlamda WU ile ALBARAKA arasında akdedilen tip sözleşmenin menfi tespit
belgesi alamayacağı, grup muafiyetinden ya da bireysel muafiyetten
yararlanamayacağı kanaatine ulaşılmıştır.
H. SONUÇ
(16) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
1. Rekabet Kurulunun 08.08.2018 tarih ve 18-27/442-212 sayılı kararı ile Western
Union Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş.’ye getirilen bankalar ve Posta ve Telgraf
Teşkilatı A.Ş. ile imzaladığı anlaşmalarda yer alan münhasırlığa ilişkin hükümleri
kaldırarak durumu Kurum’a tevsik etmesine yönelik yükümlülüğün henüz yerine
getirilmemiş olduğuna,
2. Rekabet Kurulunun 08.08.2018 tarih ve 18-27/442-212 sayılı kararının geçerliliğini
koruduğu ve bu kararla getirilen yükümlülüğün henüz yerine getirilmediği de
gözönünde bulundurularak;
(a) Western Union Turkey Ödeme Hizmetleri A.Ş. ile Albaraka Türk Katılım
Bankası A.Ş. arasında 17.12.2018 tarihinde akdedilen Uluslararası
Acentelik Sözleşmesi’nin, münhasırlık düzenlemesi içermesi nedeniyle
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında olduğuna, dolayısıyla bu
sözleşmeye menfi tespit belgesi verilemeyeceğine,
(b) Anılan Sözleşme’nin 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti
Tebliğ’i kapsamında ve 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrası
kapsamında bireysel muafiyetten yararlanamayacağına
19-02/8-4
6/6

gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde
yargı yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy