Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 18-47/729-354
Karar Türü: Birleşme ve Devralma
Konu: Hâlihazırda Mitsui Chemicals Inc. ve SCG Chemicals Co. Ltd.’nin ortak kontrolünde bulunan Siam Mitsui PTA Company Limited ve Thai PET Resin Company Ltd üzerinde PTT Global Chemical Public Company Limited ve %100 sahibi olduğu bağlı şirketi TOC Glycol Company Limited tarafından Mitsui Chemicals Inc. ile birlikte ortak kontrol tesis edilmesi işlemine izin verilmesi talebi
Karar Tarihi: 13.12.2018



Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2018-1-81 (Devralma)
Karar Sayısı : 18-47/729-354
Karar Tarihi : 13.12.2018
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Adem BİRCAN,
Mehmet AYAN, Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin ÜNLÜ
B. RAPORTÖRLER: Bilge YILMAZ, Ahmet YALÇIN, Kübra Dilara TANRIVER
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - PTT Global Chemical Public Company
Temsilcisi: Av. H. Emre ÖNAL
River Plaza 17th Floor, Büyükdere Cad. Bahar Sok. No:13
34394 Levent/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Hâlihazırda Mitsui Chemicals Inc. ve SCG Chemicals Co.
Ltd.’nin ortak kontrolünde bulunan Siam Mitsui PTA Company Limited ve Thai
PET Resin Company Ltd üzerinde PTT Global Chemical Public Company Limited
ve %100 sahibi olduğu bağlı şirketi TOC Glycol Company Limited tarafından
Mitsui Chemicals Inc. ile birlikte ortak kontrol tesis edilmesi işlemine izin
verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 07.11.2018 tarih ve 8045 sayı ile
giren ve eksiklikleri en son 23.11.2018 tarihinde tamamlanan bildirim üzerine
düzenlenen 04.12.2018 tarih ve 2018-1-81/Öİ sayılı Devralma Öninceleme Raporu
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle, söz konusu işleme izin verilmesinde
sakınca bulunmadığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME ve DEĞERLENDİRME
(4) İlgili başvuruda, halihazırda Mitsui Chemicals Inc. (MCI) ve SCG Chemicals Co.
Ltd.’nin (SCG) ortak kontrolünde bulunan Siam Mitsui PTA Company Limited (SMPC)
ve Thai PET Resin Company Ltd.’nin (TPRC), PTT Global Chemical Public Company
Limited (PTTGC) ve %100 sahibi olduğu bağlı şirketi TOC Glycol Company Limited
(TOCGC) (hepsi birlikte PTT Grubu) tarafından MCI ile birlikte ortak kontrol tesis
edecek şekilde devralınması işlemine izin verilmesi talep edilmiştir. PTTGC'nin
SMPC'nin hisselerini devralmasıyla SMPC üzerinde ortak kontrolü doğrudan ve
TOCGC üzerindeki sahipliği vasıtasıyla dolaylı olarak (TPRC üzerindeki ortak kontrolü
yalnızca TOCGC üzerindeki sahipliği üzerinden dolaylı bir şekilde) gerçekleştireceği
ifade edilmiştir.
(5) Bildirim konusu işlemin temelini taraflar arasında 08.08.2018 tarihinde akdedilen Hisse
Alım Sözleşmesi oluşturmaktadır. SCG hisselerinin tamamının ve MCI hisselerinin bir
bölümünün PTTGC tarafından devralınmasıyla ilgili olarak yine 08.08.2018 tarihinde
MCI, PTTGC ve TOCGC arasında SMPC’ye ilişkin olarak bir ortak girişim sözleşmesi
akdedilmiş ve söz konusu sözleşmenin yukarıda bahsedilen hisse alımı akabinde
gerçekleştirileceği; benzer şekilde aynı tarihte MCI ve TOCGC arasında TPRC’ye
18-47/729-354

2 / 5

ilişkin olarak bir ortak girişim sözleşmesi akdedileceği ve bu işlemin de SPRC’ye ilişkin
ortak girişim sözleşmesinin akabinde yürürlüğe gireceği ifade edilmiştir.
(6) 2010/4 sayılı “Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ”in (2010/4 sayılı Tebliğ) 5. maddesinin dördüncü fıkrasında “Şartla
bağlanan ya da kısa bir zaman dilimi içerisinde menkul kıymetlerle seri bir şekilde
gerçekleşen yakın ilişkili işlemler, bu madde kapsamında tek bir işlem olarak kabul
edilir.” hükmü yer almaktadır. Birleşme ve Devralma Sayılan Haller ve Kontrol Kavramı
Hakkında Kılavuz’un (Kontrol Kılavuzu) “3.1.5 Birbiriyle İlişkili İşlemler” başlıklı
bölümün 29. paragrafında: “(…) İşlemlerin birbirine bağlı olması, işlemlerin temelini
oluşturan gerekçe ve tarafların ekonomik amacı dikkate alındığında, söz konusu
işlemlerin biri olmadan diğeri gerçekleşmeyecek şekilde birbirine bağlı olması
anlamına gelmektedir. Nitekim bu işlemler pazar yapısını birlikte değiştirmektedirler.
(…)” ifadesi ve 30. paragrafında ise “Farklı işlemler koşulla birbirine bağlı olsa bile,
işlemlerin tamamının tek bir yoğunlaşma olarak ele alınabilmesi için kontrolün aynı
teşebbüsler tarafından devralınması gerekmektedir.” ifadesi yer almaktadır. Bu bilgiler
çerçevesinde, SMPC ve TPRC üzerinde kurulacak olan ortak girişimlerin şartla
birbirine bağlı olduğu görülmüştür. Bununla birlikte PTTGC’nin ortak girişimin mevcut
tarafı konumunda olan MCI’dan alacağı hisseler de yine bu kapsamda
değerlendirilmiştir. Aynı zamanda hem SMPC hem de TPRC açısından kontrolü
devralacak tarafların aynı olması (MCI ve PTTGC) sebebiyle bahse konu işlemler
2010/4 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca tek bir işlem olarak
değerlendirilmiştir.
(7) 2010/4 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinin üçüncü fıkrasında ortak girişim; “Bağımsız bir
iktisadi varlığın tüm işlevlerini kalıcı olarak yerine getirecek bir ortak girişim
oluşturulması” şeklinde tanımlanmaktadır. Bu çerçevede bir ortak girişimin 2010/4
sayılı Tebliğ kapsamında devralma sayılabilmesi için ortak kontrol altında bir
teşebbüsün bulunması ve ortak girişimin bağımsız bir iktisadi varlık olarak ortaya
çıkması şeklinde iki unsurun birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.
(8) Bildirime konu işlem çerçevesinde, ortak girişimin PTT Grubu ve MCI ile birlikte devre
konu SMPC ve TPRC üzerinde oluşturulacağı ifade edilmiştir. Ortak girişim
sözleşmesine göre MCI, SMPC ve TPRC’deki hisselerin yalnızca %(…..)'sının
doğrudan veya dolaylı olarak sahibi olsa da, söz konusu hisselerin MCI'a ortak
girişimlerin önemli ticari kararları üzerinde belirleyici etki uygulama olanağı tanıyan
bazı haklar sağlayacağı belirtilmiştir. SMPC ve TPRC yönetim kurulunun (…..) üyeden
oluşacağı ifade edilmiştir. İlgili ortak girişim sözleşmesine göre SMPC yönetim kurulu
için PTT Grubu’na dahil TOCGC ve MCI'in her biri (…..) aday gösterirken, PTTGC
(…..) aday gösterecektir. Yönetim kurulunun toplantı yeter sayısı, PTTGC ve/veya
TOCGC tarafından aday gösterilen en az (…..) üyenin ve MCI tarafından aday
gösterilen en az (…..) üyenin bulunması koşuluyla, yönetim kurulunun salt
çoğunluğudur. Yönetim kurulu kararlarının çoğu için karar yeter sayısı, toplantıda hazır
bulunan üye salt çoğunluğu olarak belirlenmiş olsa da bazı belirli hususlarda toplantıda
hazır bulunan ve PTTGC, TOCGC ve MCI'nin her biri tarafından aday gösterilen en az
(…..) üyenin olumlu oyu gerekmektedir. İlgili ortak girişim sözleşmesine göre ise TPRC
yönetim kurulu için, PTTGC'nin % 100 bağlı şirketi TOCGC (…..) aday, MCI (…..) aday
gösterecektir. Yönetim kurulunun toplantı yeter sayısı, TOCGC tarafından aday
gösterilen en az (…..) üyenin ve MCI tarafından aday gösterilen en az (…..) üyenin
bulunması koşuluyla yönetim kurulunun salt çoğunluğudur. Yönetim Kurulu
kararlarının çoğu için karar yeter sayısı, toplantıda hazır bulunan üye salt çoğunluğu
18-47/729-354

3 / 5

olarak belirlenmiş olsa da bazı belirli hususlarda toplantıda hazır bulunan ve TOCGC
ve MCl'nin her biri tarafından aday gösterilen en az (…..) üyenin olumlu oyu
gerekmektedir. Dolayısıyla, devre konu SMPC ve TPRC kurucuların ortak kontrolünde
olacaktır.
(9) İkinci olarak, bir ortak girişimin bağımsız bir iktisadi varlık olarak ortaya çıkabilmesi için
operasyonel bakımdan bağımsız olması gerekmektedir. Bu bağlamda bir ortak
girişimin operasyonel bağımsızlığı, faaliyetlerini gerçekleştirmek için yeterli kaynaklara
sahip olma, ana şirketlerin belirli bir işlevi ötesinde faaliyet gösterme, satış ve satın
alma ilişkilerinde ana şirketlere bağımlı olmama ve kalıcı olarak faaliyet gösterme gibi
nitelikleri ifade etmektedir. SMPC, Tayland'da yalnızca PTA üretmekte olup PTA’nın
kendi başına ve Tayland dışındaki distribütörler ve tacirler aracılığıyla tedarikini
sağlamaktadır. TPRC ise, Tayland'da yalnızca PTA'nın bir alt ürünü olan PET
üretmekte ve PET'in kendi başına ve Tayland dışındaki distribütörler ve tacirler
aracılığıyla tedarikini sağlamaktadır. SMPC ve TPRC üretim, satış ve pazarlama
faaliyetlerini gerçekleştirmek dahil olmak üzere, bağımsız bir şirketin sahip olması
gereken tüm fonksiyonları bünyesinde barındırmaktadır. SMPC ve TPRC'nin, ana
şirketlerden büyük ölçüde bağımsız şekilde ve kimya endüstrisinde faaliyet gösteren
şirketlerin normalde yerine getirdiği tüm faaliyetleri göstermeye devam edeceği
öngörülmekte olup günlük operasyonları yürütmekle sorumlu kendi yönetim kadrosuna
sahip olacağı belirtilmiştir. Bu sebeple, bildirime konu işlem neticesinde SMPC ve
TPRC, pazarda bağımsız olarak operasyonlarını devam ettirecek yeterli kaynaklara
sahip olup tam işlevsel birer ortak girişim olarak faaliyet gösterebileceklerdir.
(10) Bu bilgiler çerçevesinde bildirime konu işlem 2010/4 sayılı Tebliğ’in 5. maddesi
çerçevesinde bir devralmadır. Dosya mevcudu bilgi ve belgelerden, tarafların
cirolarının anılan Tebliğ’in 7. maddesinin birinci fıkrasındaki ciro eşiklerini aştığı,
dolayısıyla işlemin izne tabi olduğu tespit edilmiştir.
(11) Ortak girişim taraflarından MCI, dünya çapında otomotiv, sağlık, ambalajlama, tarım,
inşaat, yarı iletken ve elektronik sektörleri için kimyasallar, plastik ürünler ve
malzemeler üretmekte ve tedarik etmektedir. MCI sağlık hizmetleri sektörü, ulaşım
sistemleri sektörü, gıda ve paketleme sektörü ve hammadde sektörlerinde faaliyet
göstermektedir. MCI’nın Türkiye’de faaliyetleri kimyasallara ilişkin olup, elde ettiği
gelirler büyük ölçüde otomotiv parçaları için polipropilen bileşenleri, çok katmanlı
filmler/tabakalar ve çelik boru kaplamaları için polyefin bazlı yapışkan resinler, yüksek
yoğunluklu polietilen ve polipropilen üretimi için katalist ürünlerinin satışından
gerçekleşmektedir.
(12) Diğer taraf PTT Grubu, rafinaj faaliyetleri, aromatikler ve olefinler üretimi/satışı, ayrıca
paketleme, otomotiv, elektronik, inşaat, tarım ve kişisel bakım sektörlerine yönelik
kimyasal ürünlerin üretimi ve satışıyla ilgilenmektedir.
(13) Üzerinde ortak girişim tesis edilecek şirketlerden SMPC Tayland'da saflaştırılmış
tereftalik asit (PTA)1 üretmekte ve neredeyse tamamı (%(…..)) Güneydoğu Asya
Ülkeleri Birliği (ASEAN) ülkelerine ve Hindistan, Pakistan ve Umman'a olmak üzere,
dünya çapında PTA ihraç etmekte olup 2017 yılında Türkiye'de de az miktarda PTA
satmıştır.

1 PTA, polyesterlerin üretimi için kullanılan beyaz katı bir kimyasal maddedir.
18-47/729-354

4 / 5

(14) Devre konu diğer şirket TPRC Tayland'da PTA’nın bir alt ürünü olan polietilen tereftalat
(PET) üretmekte olup çoğunlukla Japonya ve Afrika'da az miktarlarda olmak üzere
yalnızca PET ürünü satmaktadır. TPRC Türkiye'de faaliyet göstermemektedir.
(15) Tarafların faaliyetleri kapsamında ürettikleri ürünler arasındaki ilişki aşağıdaki şekilde
gösterilmektedir:
Şekil 1: Bildirim Konusu İşlemde Pazardaki Ürünler Arasındaki İlişki

(16) Tereftalik asit beyaz katı bir kimyasal maddedir. PTA ise polyesterlerin üretimi için
kullanılan saflaştırılmış bir tereftalik asittir. PET resin, doğal haliyle saydam, yan-kristal
cipsler olarak veya beyaz, kristal cipsler olarak bulunan bir kimyasal maddedir ve
birçok tüketim ürünün yapımında kullanılmak için eritilerek plastik bloklar, tabakalar ve
filmler haline getirilebilmektedir. PET resinin değişik tür veya sınıfları bulunmaktadır.
Bunlardan bazıları PET şişe sınıfı resin, PET film sınıfı resin ve PET elyaf sınıfı resindir.
Talep yönünden bakıldığında, ikame edilebilirlik açısından her PET resin sınıfının farklı
bir kullanım alanı olduğu görülebilir. Şişe sınıfı PET resin plastik ambalajlama için, film
sınıfı PET resin plastik film üretimi için ve elyaf sınıfı PET resin ise elyaf, yün, filament
iplik üretimi için kullanılmaktadır. Arz yönünden bakıldığında ise, ikame edilebilirlik
açısından PET resin üreticilerinin hepsi, genellikle diledikleri herhangi bir tür PET resini
üretebilmektedir. Her türden PET resinin üretimi için gerekli olan ham madde ve imalat
donanımı esas olarak aynıdır. PET resin üretimi için gerekli ana kimyasal paraksilendir
(PX).
(17) SMPC ve TPRC’nin küresel bazda PTA ve PET sattığı ve bu şirketlerden yalnızca
SMPC’nin Türkiye'de faaliyet gösterdiği, öte yandan işlemin tarafı diğer şirketlerin
hiçbirinin (veya grup şirketlerinin), Türkiye'deki PTA veya PET pazarlarında aktif
olmadığı ve buna ek olarak, küresel bazda işlem tarafları arasında var olan dikey
ilişkilerin Türkiye pazarında mevcut olmadığı çünkü PTT Grubu’nun (PTTGC ve
TOCGC dahil olmak üzere) Türkiye'de PX veya Mono Etilen Glikol (MEG) ürünlerini
satmadığı belirtilmektedir.
(18) Yukarıdaki bilgiler çerçevesinde, bildirime konu işlemin gerçekleşeceği pazarda alıcılar
ve ortak girişimlerin faaliyetleri arasında Türkiye’de yatay veya dikey anlamda herhangi
bir örtüşme bulunmadığı tespit edilmiştir. SMPC ve TPRC küresel bazda PTA ve PET
satmakta olup bu şirketlerden yalnızca SMPC Türkiye'de faaliyet göstermektedir.
SMPC’nin 2017’de PTA ürünü için Türkiye’de satış hacmi ve değeri bazında pazar
18-47/729-354

5 / 5

payının (…..) civarında olduğu ve işlemin tarafı diğer şirketlerin (veya grup şirketleri)
ise Türkiye'deki PTA veya PET pazarlarında aktif olmadığı ifade edilmiştir. Buna ek
olarak, PTT Grubu (PTTGC ve TOCGC dahil olmak üzere) Türkiye'de PTA ürünlerinin
girdisini teşkil eden Paraksilen (PX) veya PET ürünlerini üretmek için gerekli
hammadde olan MEG ürünlerini satmadığından, küresel bazda işlem tarafları arasında
var olan dikey ilişkiler Türkiye pazarında mevcut değildir.
(19) Yukarıda yer verilen bilgiler doğrultusunda bildirim konusu işlem taraflarının faaliyetleri
arasında Türkiye’de yatay ya da dikey bir örtüşme bulunmadığından, işlem sonucunda
4054 sayılı Kanun’un 7. maddesi kapsamında herhangi bir pazarda hâkim durum
yaratılmasının veya mevcut hâkim durumun güçlendirilmesinin ve böylece rekabetin
önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmayacağı kanaatine varılmıştır.
H.SONUÇ
(20) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, bildirim konusu işlemin 4054
sayılı Kanun’un 7. maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan 2010/4 sayılı Rekabet
Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ
kapsamında izne tabi olduğuna; işlem sonucunda aynı Kanun maddesinde yasaklanan
nitelikte hakim durum yaratılmasının veya mevcut hakim durumun güçlendirilmesinin
ve böylece rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmaması nedeniyle
işleme izin verilmesine, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare
Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.





Full & Egal Universal Law Academy