Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 18-40/637-308
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: Celanese Sales Germany GmbH ile Ravago Distribution SA arasında akdedilen dağıtım anlaşması ile Celanese Sales Germany GmbH’in Ravago Distribution SA’yı Türkiye’de belirli ürünlerin satışı için münhasır olmayan bağımsız dağıtıcısı olarak ataması işlemine muafiyet tanınması talebi
Karar Tarihi: 25.10.2018

Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2018-1-51 (Muafiyet)
Karar Sayısı : 18-40/637-308
Karar Tarihi : 25.10.2018
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Mehmet AYAN,
Hasan Hüseyin ÜNLÜ, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER : Zeynep ŞENGÖREN, Abdullah ATEŞ, Hande GÖÇMEN,
Kübra Dilara TANRIVER
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - Celanese Corporation
Temsilcileri: Av. Gönenç GÜRKAYNAK,
Av. Onur ÖZGÜMÜŞ, İsmail ÖZGÜN
Çitlenbik Sok. No: 12 Yıldız Mah. Beşiktaş/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Celanese Sales Germany GmbH ile Ravago Distribution SA
arasında akdedilen dağıtım anlaşması ile Celanese Sales Germany GmbH’in
Ravago Distribution SA’yı Türkiye’de belirli ürünlerin satışı için münhasır olmayan
bağımsız dağıtıcısı olarak ataması işlemine muafiyet tanınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 08.08.2018 tarih ve 5612 sayıyla giren bildirim
üzerine düzenlenen 22.10.2018 tarih ve 2018-1-51/MM sayılı Muafiyet Raporu
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; Celanese Sales Germany GmbH (CELANESE
ALMANYA) ile Ravago Distribution SA arasında akdedilen Münhasır Olmayan Dağıtım
Sözleşmesi’nin ve eklerinin (Sözleşme), Celanese Corporation’ın (CELANESE)
Türkiye’de 2017 yılında polioksimetilen/poliasetal (POM) tedariki pazarındaki payının
%40 eşiğini aşması nedeniyle 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti
Tebliği (2002/2 sayılı Tebliğ) uyarınca grup muafiyeti kapsamında
değerlendirilemeyeceği, bununla birlikte 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 5. maddesinde sayılan şartların tamamının karşılandığı,
dolayısıyla bildirim konusu Sözleşme’ye bireysel muafiyet verilebileceği ifade edilmiştir.
G. İNCELEME ve DEĞERLENDİRME
G.1. İlgili Teşebbüsler
G.1.1. Celanese Corporation (CELANESE)
(4) CELANESE Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkezli, küresel bir teknoloji ve özel
nitelikli malzeme şirketi olup, büyük endüstrilere yönelik olarak ara ürün kimyasalları
olan asetil ürünlerin ve çeşitli değeri yüksek uygulamalarda kullanılan yüksek
performans mühendislik polimerlerin üreticisidir.
(5) CELANESE, hisseleri New York Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören halka açık
bir şirkettir. 2 Şubat 2018 itibarıyla CELANESE’in kayıtlı 26 hissedarı bulunmaktadır.
Hissedarlarının hiçbiri CELANESE’in hisselerinin %10’undan fazlasını elinde
bulundurmamaktadır. İlaveten, hissedarların hiçbiri, CELANESE üzerinde kontrol sahibi
değildir.
18-40/637-308
2/9


(6) CELANESE’in, POM’a ilaveten, Türkiye’de hammadde satışları bulunmakta ve bu
satışlar polibütilen tereftalat (PJ57), termoplastik elastomerler/kopolyester elastomerler
(TPE/CPOE), polietilen tereftalat (PET), polifenilen sülfit (PPS), sıvı kristal polimerler
(TCP), uzun elyaf takviyeli termoplastikler (LFRT) ve polisikloheksen dimetilamin
tereftalat (polycyclohexylene dimethylene terephthalate, UPCT) gibi mühendislik
plastiklerini içermektedir. CELANESE’in aynı zamanda asetil iş kolu kapsamında da
Türkiye’de faaliyetleri bulunmaktadır. CELANESE ALMANYA, CELANESE’in
Almanya’da kurulu iştirakidir.
G.1.2. Ravago Distribution SA (RAVAGO)
(7) Teşebbüs, Ravago Grubu’nun geri dönüşüm ve bileşik (compound) ürünleri ile üçüncü
tarafların markalı plastik ve kauçuk hammaddelerinin dağıtımını yapmaktadır.
(8) Roussis Ailesi tarafından kontrol edilen RAVAGO’nun tamamına sahip olduğu
Türkiye’deki tek iştiraki olan Resinex-BMY Plastik Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş.
(RESINEX) aynı zamanda POM dağıtımı pazarında da faaliyet göstermektedir. Ravago
Grubu’na dahil Enpaş Endüstriyel Hammaddeler Sanayi ve Pazarlama A.Ş. (ENPAŞ)
ve Ultra Plastik Boya ve Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin (ULTRA) de Türkiye POM
dağıtımı pazarında faaliyeti bulunmaktadır.
G.2. İlgili Pazar
G.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(9) CELANESE ALMANYA ve RAVAGO arasında imzalanan anlaşmanın esasını,
CELANESE ürünlerinin (PBT, TPE/CPOE, PET, PPS, LCP, LFRT, PCT, POM) yeniden
satışına yönelik RAVAGO’nun münhasır olmayan bağımsız dağıtıcı olarak atanması
hususu oluşturmaktadır. Ancak yapılan incelemede, CELANESE’in POM tedariki
pazarındaki payının %40 eşiğinin üzerinde olduğu anlaşıldığından, değerlendirmede
özellikle bu pazar dikkate alınmıştır.
(10) POM, düşük sürtünme katsayılı, aşınmaya oldukça dirençli, yüksek modüllü, çözücülere
ve otomotiv yağlarına karşı dirençli, oldukça kristalli bir yapıya sahip, yüksek
performanslı mühendislik polimeridir. POM ürünleri çok amaçlı olup, birçok endüstride
çeşitli uygulamalarda kullanılmaktadır. POM, enjeksiyonlu kalıplama, kalıptan basma
(extrusion), basınçla kalıplama, dönüşlü kalıplama (rotaüonal casting) ya da hava
basınçlı kalıplama yöntemleri ile işlenebilmektedir. POM ürünlerinin işlenmesinde
kullanılan kalıplar, POM’un özelliklerine uygun şekilde özel tasarlanmakta ve bu
kalıpların değiştirilmesi, POM yerine kullanılacak polimerlerin özelliklerine göre yeniden
tasarlanacak endüstriyel kalıpların üretilmesini gerektirmektedir. Bu nedenle, POM’dan
başka bir yüksek performanslı mühendislik polimerine geçiş yapmak görece maliyetli
olacaktır. Bu bilgiler çerçevesinde ilgili ürün pazarı “POM tedariki” olarak belirlenmiştir1.
G.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(11) Bildirime konu Sözleşme’nin POM ürünlerinin Türkiye’deki dağıtımına ilişkin olması ve
geçmiş Kurul kararları dikkate alınarak, ilgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak belirlenmiştir.
G.3. Değerlendirme
(12) Sözleşme’nin konusu, CELANESE ALMANYA’nın, RAVAGO’yu Türkiye dahil olmak
üzere birçok ülkede belirli ürünlerin satışı için münhasır olmayan bağımsız dağıtıcı

1 20.05.2004 tarihli ve 04-36/409-102 sayılı Kurul kararında, ilgili ürün pazarlarından biri POM olarak,
03.04.2003 tarihli ve 03-22/243-104 sayılı Kurul kararında ise “poliasetal (POM) reçine” olarak
tanımlamıştır.
18-40/637-308
3/9


olarak atamasına ilişkindir. Sözleşme ile belirli müşteriler, CELANESE’in aktif
satışlarına ayrılacak olup, RAVAGO belirlenen müşterilere pasif satış yapmakta özgür
olmaya devam edecektir. Ayrıca taraflar arasında akdedilen Ek Sözleşme ile dağıtım
sisteminin Türkiye bakımından esaslarına ilişkin hükümler de getirilmektedir.
(13) Sözleşme’nin 1. maddesinde CELANESE’in, distribütörü (RAVAGO), Sözleşme konusu
ürünlerin satışı konusunda münhasır olmayan bağımsız distribütör olarak
görevlendirdiği belirtilmektedir. Aynı maddede, RAVAGO’nun, ürünleri Sözleşme
şartlarına ve koşullarına uygun olarak CELANESE’den satın alacağı ve kendi nam ve
hesabına satacağı, ayrıca tamamen sahip olduğu European Resinex iştiraklerini,
Sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmek üzere alt distribütörler olarak
kullanma yetkisine sahip olacağı düzenlenmektedir Bu kapsamda Türkiye’deki dağıtım
faaliyetleri bakımından RESINEX yetkili olarak atanmıştır.
(14) Sözleşme’nin “Ürünler ve Müşteriler” başlıklı 2. bölümünde Sözleşme kapsamında
dağıtımı yapılacak ürünlerin Sözleşme’nin 1 numaralı ekinde düzenlendiği ve bununla
sınırlı olduğu belirtilmiştir. Söz konusu ekte sayılan marka ve kimyasallar aşağıdaki
tabloda sıralanmıştır.
Tablo-1: Dağıtımı Yapılacak Marka ve Kimyasallar
Marka Adı Kimyasal Adı
Hostaform POM
Amcel POM
Celancx PBT
Vandar PBT
Riteflex TPE/CPOE
Impet PET
Fortron PPS
Vectra LCP
Zenite LCP
Celstran LFRT
Compel LFRT
Thermx PCT
(15) Sözleşme’nin 2. maddesinde, ürün değişiklikleri, ambalajlama ve etiketlemeye ilişkin
düzenlemeler yer almaktadır.
(16) Sözleşme’nin 3. maddesinde, ürünlerin dağıtımının yapılacağı bölgeler belirlenirken,
bazı müşterilerin CELANESE’e ayrılması da düzenlenmiştir. İlgili madde hükmü şu
şekildedir:
“3.1 Sözleşme’de, "Bölge", Sözleşmenin Ek 2'i kapsamında belirtilen ülkeleri ifade
edecek ve bunlarla sınırlı olacaktır.
3.2 Belirsizliğin önlenmesi adına, Distribütörün, aşağıda belirtilen bölgelerde etkin Ürün
satışı gerçekleştirmesine izin verilmeyecektir:
(i) Celanese'ye ayrılan bölgeler veya
(ii) Celanese tarafından münhasıran diğer distribütör veya yeniden satıcılara tahsis
edilen bölgeler,
söz konusu bölgeler, işbu Sözleşmenin Ek3'ü kapsamında sıralanacaktır; Celanese söz
konusu eki zaman zaman Distribütörün katılımıyla güncelleyebilecektir.”
(17) Sözleşme’nin 3 numaralı eki ile CELANESE ya da CELANESE tarafından münhasıran
diğer dağıtıcılara ayrılan bölgeler İspanya ve İsviçre olarak belirlenmiştir. Söz konusu
bölgelere RAVAGO aktif satış gerçekleştiremeyecektir. Türkiye aktif satışın
yasaklandığı bölgeler arasında yer almamakla birlikte, Ek Sözleşme’nin 2.a maddesi ile
18-40/637-308
4/9


Türkiye’de belli müşteriler CELANESE’in aktif satışları için ayrılmış durumdadır. Madde
hükmü şu şekildedir:
“Dağıtımcı, Celanese'e ayrılmış müşterilerin hiçbirine Ürünlerin aktif satışını
yapamayacaktır. Söz konusu müşteriler konusunda distribütör ile anlaşmaya varılmıştır
ve söz konusu müşteriler işbu Ek Sözleşme'nin Ek 1 kapsamında sıralanacaktır.
Celanese ve Ravago, işbu Ek 1i zaman zaman karşılıklı mutabakatla
güncelleyebileceklerdir.”
(18) Ek-1 ile 97 adet müşterinin özel müşteri olarak listelendiği ve RAVAGO’nun bu
müşterilere aktif satış yapamayacağı öngörülmüştür.
(19) Sözleşme’nin 4. maddesinde RAVAGO’nun münhasır bir dağıtıcı olmadığı şu şekilde
ifade edilmiştir:
“Distribütör, işbu Sözleşme kapsamında bağımsız distribütör olarak
görevlendirilmesinin münhasır olmadığını beyan ve kabul etmektedir. Dolayısıyla,
Celanese, hiçbir şekilde, Ürünlerin Bölgede satışını, doğrudan veya dolaylı olarak, diğer
distribütörlerin, temsilcilerin veya alternatif dağıtım, pazarlama, tanıtım veya satış
kanallarının kullanılması yoluyla gerçekleştirme konusunda sınırlandırılmış
olmayacaktır. Distribütör, işbu Sözleşme kapsamındaki distribütörlük haklarının
münhasır olmamasının, Celanese'nin, Bölge içerisinde fiilen söz konusu doğrudan veya
dolaylı satışları fiilen gerçekleştirip gerçekleştirmediğine bakılmaksızın devam
ettirileceğini beyan ve kabul etmektedir.”
(20) Sözleşme süresi boyunca tarafların her yılın Haziran ayı sonu itibarıyla gelecek yılın
ürünlerinin bölgede pazarlanmasına ilişkin bir yıllık satış planı çerçevesinde üzerinde
anlaşmaya varacakları satış hedefleri, bağlayıcı taahhütler ve dönemsel tahminlerin
bulunduğu “Sipariş, Tahminler ve Fiyatlar” bölümünde RAVAGO’nun fiyatlamasına
ilişkin esaslar şu şekilde ifade edilmiştir.
“9.4. Ürünlere ilişkin olarak distribütör tarafından ödenecek fiyatlar konusunda düzenli
aralıklarla anlaşmaya varılacaktır.
9.5. Belirsizliğin önlenmesi adına, işbu Sözleşme kapsamındaki hiçbir husus,
Distribütörün Ürünleri Bölgede kendi hesabına ve adına olmak üzere, tercih edilir ve
makul görebileceği fiyatlar ve koşullarla satmasını engellemeyecektir.”
(21) Aynı maddede, her yılın Haziran ayı sonu itibarıyla, tarafların, pazarlama konusundaki
gelişmeleri ve performansı görüşecekleri ve karşılıklı olarak, takip eden yıllarda,
ürünlerin bölgede pazarlanmasına ilişkin bir yıllık satış planı (Satış Planı) konusunda
anlaşmaya varacakları; Satış Planı’nın, ürünlerin bölgede satışı, pazarlanması ve
tanıtılmasına ilişkin belirli önerilerle birlikte, genel satış hedeflerini düzenleyeceği ancak
Satış Planı’nın, belirli miktardaki ürünlerin satılmasına ve satın alınmasına ilişkin bir
bağlayıcı taahhüt içermeyeceği belirtilmiştir.
(22) 1 Ocak 2017 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren, önceden belirlenmiş 5 yıllık süreyle
(Başlangıç Dönemi) yürürlükte kalacak olan ve taraflarca feshedilmediği takdirde süresi
sınırsız uzayan Sözleşme’de, tarafların fesih hakları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir;
“…Her bir taraf sözleşmeyi, ilgili takvim yılının sonundan altı ay öncesinde bildirimde
bulunmak ancak Başlangıç Döneminin sonundan önce olmamak suretiyle nedensiz
olarak feshedebilecektir. Taraflar, söz konusu altı aylık sürenin makul olduğunu ve
Distribütöre, özellikle, mevcut olması durumunda, Sözleşmenin yerine getirilmesiyle
ilgili olarak maruz kalınan masrafların amortize edilmesi konusunda yeterli zaman
verildiğini açıkça beyan ve kabul etmektedirler…”
18-40/637-308
5/9


(23) Sözleşme, yukarıda yer verildiği üzere RAVAGO için belirli müşterilere aktif satışların
sınırlanması ve bu müşterilere tedarikin CELANESE tarafından sağlanması gibi
düzenlemeler içermektedir. Anılan Sözleşme’nin, söz konusu sınırlamaları içermesi
nedeniyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında olduğu anlaşılmıştır. Bu
çerçevede aşağıda öncelikle Sözleşme’nin 2002/2 sayılı Tebliğ ile sağlanan grup
muafiyetinden yararlanıp yararlanmadığı incelenmiştir.
G.3.1. Grup Muafiyeti Değerlendirmesi
(24) 2002/2 sayılı Tebliğ’in “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde dikey anlaşmalar “Üretim veya
dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren iki ya da daha fazla teşebbüs
arasında belirli mal veya hizmetlerin alımı, satımı veya yeniden satımı amacıyla yapılan
anlaşmalar” şeklinde tanımlanmaktadır. Mevcut bildirimde muafiyet verilmesi talep
edilen Sözleşme, CELANESE’in RAVAGO’yu belirli ürünlerin satışı için münhasır
olmayan bağımsız dağıtıcı olarak atamasına ilişkindir. Dolayısıyla, bildirim konusu
Sözleşme’nin 2002/2 sayılı Tebliğ’in kapsamında olduğu anlaşılmaktadır.
(25) 2002/2 sayılı Tebliğ’in 2. maddesinin 2. fıkrası uyarınca dikey anlaşmalar, sağlayıcının
anlaşma konusu mal veya hizmetleri sağladığı ilgili pazardaki pazar payının %40’ı
aşmaması koşuluyla Kanun’un 4. maddesinden muaf tutulabilmektedir. Bildirime konu
Sözleşme ile getirilen rekabet kısıtı CELANESE’in Türkiye’de kendisine tahsis ettiği
müşterilere RAVAGO’nun aktif satış yapmasının engellenmesidir. 2002/2 sayılı
Tebliğ’in 4. maddesi uyarınca alıcının müşterilerince yapılacak satışları kapsamaması
kaydıyla, sağlayıcı tarafından kendisine veya bir alıcıya tahsis edilmiş münhasır bir
bölgeye ya da münhasır müşteri grubuna yapılacak aktif satışların kısıtlanması,
sağlayıcı tarafından getirilebilecek kısıtlamalar arasındadır. Ancak bu kısıtlamanın
2002/2 sayılı Tebliğ ile sağlanan muafiyetten yararlanabilmesi için yukarıda da
belirtildiği üzere sağlayıcının pazar payının %40’ın altında olması gerekmektedir.
(26) CELANESE’in bazı ürünlerine ilişkin Türkiye’de 2017 yılında elde ettiği pazar paylarına
aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.
Tablo-2: CELANESE’in 2017 yılı Pazar Payları (LFRT, PBT, LCP, PCT, PPS ürünleri)
Ürün Satış miktarı (kg) Toplam pazar hacmi (kg) Pazar payı (%)
LFRT (…..) 1.500.000 (…..)
PBT (…..)
6.500.000 (…..) LCP (…..)
PCT (…..)
PPS (…..) 463.860 (…..)
Kaynak: Bildirim Formu
(27) Bildirim Formundaki bilgilere göre CELANESE, (…..). Öte yandan Bildirim Formunda
CELANESE’in POM pazarındaki tahmini pazar payının 2017 yılı için %40’ın üzerinde
olduğu ifade edilmektedir.
Tablo-3: CELANESE’in Türkiye POM Tedariki Pazarındaki Payı (2015-2017)
2015 2016 2017
Satış Hacmi (ton) (…..) (…..) (…..)
Pazar Payı (%) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: Bildirim Formu
(28) Bu çerçevede CELANESE’in Türkiye’de 2017 yılında POM tedariki pazarında elde ettiği
pazar payının %40 eşiğini aşması nedeniyle söz konusu Sözleşme’nin 2002/2 sayılı
Tebliğ ile sağlanan grup muafiyetinden yararlanamayacağı kanaatine varılmıştır.

18-40/637-308
6/9


G.4.2. Bireysel Muafiyet Değerlendirmesi
(29) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında olan anlaşma, uyumlu eylem ve kararlar,
aynı Kanun’un 5. maddesindeki koşulların tamamının varlığı halinde 4. maddenin
uygulanmasından muaf tutulabilmektedir. 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinde
muafiyetin koşulları şu şekilde sayılmıştır:
(a) Malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme ve
iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması,
(b) Tüketicinin bundan yarar sağlaması,
(c) İlgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmaması,
(d) Rekabetin (a) ve (b) bentlerindeki amaçların elde edilmesi için zorunlu
olandan daha fazla sınırlanmaması.
a) Malların Üretim veya Dağıtımı ile Hizmetlerin Sunulmasında Yeni Gelişme ve
İyileşmelerin ya da Ekonomik veya Teknik Gelişmenin Sağlanması
(30) Bireysel muafiyet değerlendirmesinde aranan ilk olumlu koşulun sağlanıp
sağlanmadığının tespiti ve hangi hallerin ekonomik yarar sağladığı somut olayın
özelliklerine göre değerlendirilmektedir. Genel olarak, üretim ve dağıtım maliyetlerinin
düşürülmesi, kalitenin artırılması, malın arzında devamlılığın sağlanması, yeni
piyasalara girişin kolaylaştırılması ve yeni ürünlerin ya da üretim tekniklerinin bulunması
hallerinde bu koşulun sağlandığı kabul edilmektedir.
(31) CELANESE ALMANYA ve RAVAGO arasında imzalanan anlaşmanın esasını,
CELANESE ürünlerinin (PBT, TPE/CPOE, PET, PPS, LCP, LFRT, PCT, POM) yeniden
satışına yönelik RAVAGO’nun münhasır olmayan bağımsız dağıtıcı olarak atanması
hususu oluşturduğundan, muafiyet değerlendirilmesinde CELANESE’in dağıtım sistemi
ve ürünlerin tedarikine ilişkin iyileşme ve ekonomik gelişmelerin sağlanıp sağlanmadığı
incelenecektir.
(32) Bildirime konu anlaşma ile CELANESE RAVAGO’yu belirli ürünlerin satışı için münhasır
olmayan bağımsız dağıtıcı olarak atamaktadır. Sözleşme çerçevesinde belirli
müşterilerin (ayrılmış müşteriler) CELANESE’in aktif satış faaliyetlerine ayrılacağı,
RAVAGO’nun bu müşterilere pasif satış yapmakta özgür kalacağı anlaşılmaktadır.
Bildirim formunda ayrılmış müşterilerin oldukça talepkâr olduğu ifade edilmektedir.
CELANESE’in söz konusu müşterilere odaklanacak olması, RAVAGO’nun ise
kaynaklarını diğer müşterilerin ihtiyaçlarına yöneltmesi sonucunda dağıtımda etkinliğin
ve ürün tedarikinde devamlılığın sağlanacağı değerlendirilmektedir.
(33) Öte yandan Bildirim Formunda CELANESE’in ayrılmış müşterilerin ihtiyaçlarına
odaklanma imkanı bulabileceği ifade edilmektedir. Böylelikle CELANESE doğrudan
tedarikte bulunduğu ayrılmış müşterilere yönelik olarak söz konusu müşterilerin özel
beklenti ve ihtiyaçları çerçevesinde teknik gelişime ve ürün geliştirme imkanına sahip
olacaktır.
(34) Bu çerçevede söz konusu anlaşmanın öngördüğü dağıtım sistemi ile tedarikin
devamlılığına, dağıtımın etkinliğine, tarafların faaliyetlerinde rasyonel hareket
etmelerine ve ürünlerin müşteri odaklı olarak gelişimine fayda sağlanacağı, dolayısıyla
4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki koşulun karşılandığı
kanaatine ulaşılmıştır.

18-40/637-308
7/9


b) Tüketicinin Yarar Sağlaması
(35) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi çerçevesinde rekabeti sınırlayıcı etkileri olan bir
anlaşmanın muafiyet alabilmesi için Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasının (a)
bendinde koşul olarak getirilen mal ve hizmet sunumunda gelişme, iyileşme veya
ekonomik ve teknik gelişmelerden tüketicinin de faydalanması gerekmektedir.
Tüketicinin sağladığı faydanın ölçülmesi ve değerlendirilmesinde, fiyatlarda yaşanan
düşüş, satış sonrası hizmetlerde artan etkinlik, ürün çeşitliliği, tüketicinin ürüne daha
kolay ulaşımı, mal arzında devamlılık gibi unsurlar dikkate alınmaktadır.
(36) Sözleşme ile CELANESE ürünlerinin dağıtım ve tedarikinde gelişme ve iyileşme
sağlanacaktır. Böylelikle hem ayrılmış hem de ayrılmamış müşterilerin taleplerinin etkin
bir biçimde karşılanabileceği değerlendirilmektedir. Dolayısıyla, ara ürün olarak
değerlendirilmesi mümkün olan Sözleşme konusu kimyasalları, üretimleri için kullanan
müşteriler bakımından girdi devamlılığının sağlanması üretimin de sorunsuz bir biçimde
devam etmesine yardımcı olabilecektir. Böylelikle, tüketicilerin de nihai ürünlere sürekli
bir biçimde erişimi sağlanabilecektir.
(37) Ayrıca CELANESE yukarıda da belirtildiği üzere ayrılmış müşterilerin farklı beklenti ve
ihtiyaçları doğrultusunda ürünlerini geliştirebilecektir. Sonuçta ayrılmış ve ayrılmamış
müşteriler kendi ürünlerinin de kalitesini yükseltecek; dolayısıyla CELANESE
ürünlerinin gelişiminden faydalanabileceklerdir. Bu çerçevede tüketicilerin de
CELANESE ürünleri ile üretilmiş olan daha yüksek kaliteye sahip ürünlerden
faydalanacağı söylenebilecektir.
(38) Öte yandan RAVAGO, yeniden satış koşullarını belirlemede özgür olması dolayısıyla
kendi müşterilerine ödeme için kullanılacak para birimi, ödeme tarihi çeşitliliği gibi farklı
imkanlar getirebilecektir. Bununla birlikte aktif satışlar açısından ayrılmış müşterilere
ürünlerin CELANESE tarafından doğrudan iletileceği, dolayısıyla nakliye maliyetlerinin
de azalacağı, söz konusu maliyet avantajının da tüketicilere fayda sağlayacağı
anlaşılmıştır.
(39) Bu çerçevede, Sözleşme’nin Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendindeki
koşulu yerine getirdiği kanaatine varılmıştır.
c) İlgili Piyasanın Önemli Bir Bölümünde Rekabetin Ortadan Kalkmaması
(40) Muafiyet kararı verilmesinde aranan bu ilk olumsuz şarta göre, muafiyete konu anlaşma
ilgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmasına neden olmamalı, bir
başka deyişle sağlanan ekonomik gelişme veya fayda ile tüketicinin bundan yarar
sağlaması rekabetin ortadan kaldırılması sonucunda elde ediliyor olmamalıdır. İlgili
pazarın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkıp kalkmadığı değerlendirilirken
dikkate alınması gereken başlıca hususlar pazarda halihazırda giriş engellerinin olup
olmadığı, hâkim durumda olan bir teşebbüsün bulunup bulunmadığı, dikey anlaşmalar
aracılığıyla giriş engeli yaratılıp yaratılmadığı, pazarın yapısı, tüketici tercihlerinin ne
ölçüde kısıtlandığı olarak sıralanabilir.
(41) Tablo-3’te de yer verildiği üzere CELANESE’in POM pazarındaki pazar payı 2017 yılı
için %40’ın üzerindedir. Diğer yandan CELANESE aynı ürün için 2015 ve 2016 yıllarında
sırasıyla %(…..) ve %(…..) pazar payları elde etmiştir. Söz konusu verilere göre
piyasadaki bir oyuncunun pazar payının yıldan yıla önemli ölçüde değişebileceği
anlaşılmaktadır. CELANESE’in Türkiye POM tedariki pazarında yer alan en büyük beş
rakibine ilişkin pazar payı verileri aşağıdaki tabloda sunulmuştur.

18-40/637-308
8/9



Tablo-4: CELANESE’in Başlıca Rakiplerinin POM Pazarı 2017 Yılı Payları
Rakipler Pazar Payı (%)
Kolon Plastics Inc. (…..)
Mitsubishi Chemical Corporation (…..)
DuPont (…..)
Korca Engineering Plastics Co., Ltd (KEP)2 (…..)
Basf Corporation (…..)
Kaynak: Bildirim Formu
(42) Tablo-4’den anlaşıldığı üzere pazarda faal olan birden fazla önemli rakip bulunmaktadır.
Dolayısıyla, CELANESE’in belirli müşterilere münhasıran satış yapacak olmasının
pazardaki rekabetin önemli bir bölümünde sınırlamaya yol açmayacağı, pazarda
faaliyette bulunan RAVAGO ve diğer dağıtım şirketlerinin tedarik gerçekleştirebileceği
alternatif oyuncuların mevcut olduğu değerlendirilmektedir.
(43) Pazardaki rekabetin esasen küresel oyuncular arasında ve küresel seviyede
gerçekleştiği anlaşılmaktadır. POM tedariki pazarına girişi etkileyecek kota veya benzeri
yasal engeller de bulunmamaktadır. Nitekim son üç yılda pazara CELANESE’in bir ortak
girişimi olan Polyplastics Co., Ltd ve Suudi Arabistan merkezli Sabic Basic Industries
Corporation’ın girdiği taraflarca belirtilmiştir.
(44) RESINEX’in POM dağıtımı pazarındaki pazar payı ise 2017 yılında yaklaşık %(…..).
RAVAGO Group’a dahil olan ENPAŞ ve ULTRA’da Türkiye’de POM dağıtımı pazarında
faaliyet göstermektedir. Bu şirketlerin pazardaki payının ise %(…..) olduğu belirtilmiştir.
Öte yandan RESINEX’in CELANESE’in POM ürünlerinin dağıtımından elde ettiği pazar
payının ise 2017 yılında %(…..) olarak tahmin edildiği ifade edilmiştir. POM dağıtımı
pazarında RESINEX’in en büyük rakiplerine ise aşağıda yer verilmiştir.
Tablo-5: RESINEX’in Başlıca Rakiplerinin POM Pazarı 2017 Yılı Payları
Rakipler Pazar Payı (%)
Hayim Pinhas A.Ş. (…..)
Biesterfeld AG (…..)
Astan Plastik (…..)
OMYA AG (…..)
ULTRA (…..)
E Polimer Plastik Boya Kimya San. ve Tic. A.Ş. (…..)
Kaynak: Bildirim Formu
(45) Söz konusu pazar yapısına ilaveten, Sözleşme ile RAVAGO’nun münhasır bir dağıtıcı
olarak atanmadığı da dikkate alındığında, CELANESE ürünlerinin RESINEX tarafından
dağıtılmasının rekabetçi endişe ortaya çıkarmayacağı değerlendirilmektedir.
(46) Açıklamalar çerçevesinde bildirime konu sözleşmenin 4054 sayılı Kanun’un 5.
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendindeki koşulu sağladığı sonucuna varılmıştır.
d) Rekabetin (a) ve (b) Bentlerindeki Amaçların Elde Edilmesi İçin Zorunlu
Olandan Fazla Sınırlanmaması
(47) Bir anlaşmanın bireysel muafiyet alabilmesi için gerekli son koşul, ilk iki olumlu koşuldaki
yararların elde edilmesi için daha az rekabeti sınırlayıcı bir alternatifin söz konusu
olmamasıdır. Bu koşul atındaki değerlendirmelerde genel olarak ve sözleşmenin

2 KEP, CELANESE’in Türkiye’de POM tedariki pazarında faaliyet gösteren ortak girişimlerinden biridir.
Taraflar CELANESE’in pazarda KEP ile rekabet halinde olduğunu belirtmişlerdir.
18-40/637-308
9/9


rekabeti kısıtlayıcı hükümlerinin elde edilecek faydaların sağlanması için zorunlu olup
olmadığı ve sözleşmenin süresi dikkate alınmaktadır.
(48) Anılan Sözleşme bir rekabet etmeme yükümlülüğü ya da seçici dağıtım sistemi
içermemekte, CELANESE’e ayrılan müşterilere aktif satış yapmama sınırlaması
içermektedir. Ancak, RAVAGO bu ayrılmış müşterilere pasif satış yapabilecektir.
Dolayısıyla hem ayrılmış hem de ayrılmamış olan müşteriler CELANESE ürünlerini
doğrudan CELANESE’den veya RAVAGO’dan alabileceklerdir. Ayrıca, Sözleşme ile
herhangi bir rekabet etmeme yükümlülüğü getirilmemesi nedeni ile söz konusu dağıtım
sisteminin markalar arası rekabete olumsuz bir etkisinin olmayacağı da anlaşılmıştır.
(49) Bu çerçevede Sözleşme’nin, rekabeti gerektiğinden fazla kısıtlamadığı, 4054 sayılı
Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendindeki koşulu da sağladığı kanaatine
varılmıştır.
H. SONUÇ
(50) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre,
 Celanese Sales Germany GmbH ile Ravago Distribution SA arasında akdedilen
Münhasır Olmayan Dağıtım Sözleşmesi’nin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi
kapsamında olduğuna,
 Söz konusu Sözleşme’nin, 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti
Tebliği’nin 2. maddesinin ikinci fıkrasındaki pazar payı eşiğinin aşılmış olması
nedeniyle, aynı Tebliğ kapsamında grup muafiyetinden yararlanamadığına,
 Bununla birlikte Sözleşme’ye, 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinde sayılan şartların
tamamını sağlaması nedeniyle, bireysel muafiyet tanınmasına
gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı
yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.



Full & Egal Universal Law Academy