Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 18-38/608-297
Karar Türü: Birleşme ve Devralma
Konu: Clayton, Dubilier & Rice’e ait bir portföy şirketi olan Solenis International L.P. ve bağlı şirketlerinin ve BASF SE’nin küresel kâğıt ve su kimyasalları iş kolunu içeren faaliyetlerinin yeni kurulacak bir ortak girişim şirketi altında bir araya getirilmesi işlemine izin verilmesi talebi
Karar Tarihi: 11.10.2018




Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2018-3-66 (Ortak Girişim)
Karar Sayısı : 18-38/608-297
Karar Tarihi : 11.10.2018
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Adem BİRCAN, Mehmet AYAN,
Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin ÜNLÜ, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER : Nesrin ATA, Ömer Volkan YAZAR, İbrahim ŞAHİN
C. BİLDİRİMDE
BULUNANLAR : - CD&R Seahawk Holdings, L.P.
- BASF SE
Temsilcileri: Av. Gönenç GÜRKAYNAK, Av. Öznur İNANILIR,
Av. Bulut GİRGİN
Çitlenbik Sokak No: 12 Yıldız Mahallesi Beşiktaş/İSTANBUL
(1) D. DOSYA KONUSU: Clayton, Dubilier & Rice’e ait bir portföy şirketi olan Solenis
International L.P. ve bağlı şirketlerinin ve BASF SE’nin küresel kâğıt ve su
kimyasalları iş kolunu içeren faaliyetlerinin yeni kurulacak bir ortak girişim şirketi
altında bir araya getirilmesi işlemine izin verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 21.09.2018 tarih ve 6816 sayı ile
intikal eden bildirim üzerine düzenlenen 05.10.2018 tarihli ve 2018-3-66/Öİ sayılı Ön
İnceleme Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda, bildirim konusu işleme izin verilmesinde
sakınca bulunmadığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME, GEREKÇE VE HUKUKİ DAYANAK
G.1. Bildirim Konusu İşlem
(4) Bildirim Formunda; Clayton, Dubilier & Rice’e (CD&R veya CD&R Grup) ait bir portföy
şirketi olan Solenis International L.P. (SOLENİS) ve bağlı şirketlerinin ve BASF SE’nin
(BASF) küresel kâğıt ve su kimyasalları iş kolunu (BASF DOM işkolu veya DOM işkolu)
içeren faaliyetlerinin yeni kurulacak bir ortak girişim şirketi altında bir araya getirilmesi
işlemine izin verilmesi talep edilmektedir.
(5) İşlem için CD&R Seahawk Holding, L.P. (SEAHAWK) tarafından UK Topco (Birleşik
Krallık limited şirketi) unvanlı bir şirket kurulacaktır. İşlem sonrasında BASF, BASF NL
vasıtasıyla, CD&R ise SEAHAWK vasıtasıyla ortak kontrole sahip olacaktır. İşlemin
tamamlanmasıyla UK Topco’ya ait hissedarlık yapısı aşağıdaki gibi olacaktır.
Tablo 1: UK Topco’nun İşlem Sonrası Hissedarlık Yapısı
Hissedarlar Pay (%)
BASF NL (…..)
Seahawk (…..)
Solenis Yönetim (…..)
Toplam 100

18-38/608-297
2/9

G.2. Taraflar
G.2.1. CD&R ve SOLENİS
(6) CD&R’ın Türkiye’de faaliyet gösteren portföy şirketlerinden1 yalnızca Belron’un
Türkiye’de iştiraki2 bulunmaktadır. Diğer portföy şirketleri ise Türkiye’den elde ettikleri
cirolarını, yurtdışından Türkiye’ye yaptıkları ihracat aracılığıyla elde etmektedirler.
(7) Merkezi Dalaware Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan SOLENİS, özellikli kimyasal,
su işleme ve çözümü sağlayıcısıdır. Şirketin ürün portföyü işlemeye yardımcı katkı
maddeleri, su arıtma kimyasalları, fonksiyonel katkılar, gözlemleyici ve kontrol
sistemlerini içermektedir.
(8) SOLENİS, Türkiye’de proses kimyasalları (retansiyon ve drenaj ürünleri, kirlilik kontrolü
katkıları, biyosidler/tortu önleyiciler), fonksiyonel kimyasallar (kuru mukavemet,
tutkallama katkıları, yaş mukavemet ve doku spesyaliteleri) ve endüstriyel su arıtımı
(giriş suyu ile atık su arıtımı için su arıtımı, soğutma ve su kazanı uygulamaları için su
arıtma kimyasalları) alanlarında faaliyet göstermektedir.
(9) SOLENİS’in Türkiye’de iştiraki veya tesisi bulunmamaktadır. SOLENİS’in Türkiye’de
tutkallama katkıları ve yaş mukavemet satışı doğrudan; proses ve fonksiyonel
kimyasalları satışı ise Herkül Kimya ve Makine San. Tic. Ltd. Şti. (HERKÜL) vasıtasıyla
gerçekleşmektedir.
G.2.2. BASF ve BASF DOM İş Kolu
(10) BASF, genel merkezi Almanya’da bulunan halka açık bir kimya şirketidir. Hisseleri,
Frankfurt (BAS), Londra (BFA) ve Zurih (BAS) menkul kıymetler borsalarında işlem
görmektedir.
(11) BASF Türkiye’ye, istisnalar bulunmakla birlikte, çoğunlukla doğrudan satış yapmaktadır.
BASF Türkiye’de, BASF Türk Kimya San. ve Tic. Ltd. Şti. (BASF TÜRKİYE), Chemetall
Sanayi Kimyasalları Sanayi ve Ticaret A.Ş. (CHEMETALL TÜRKİYE) ve Nunhems
Tohumculuk A.Ş. (NUNHEMS TÜRKİYE) adlı iştirakleri aracılığıyla faaliyet
göstermektedir.
(12) BASF; tekstil, kâğıt, boya ve deri gibi temel sanayi sektörlerine ürün sağlamak amacıyla
1969 yılında Sümerbank ile ortaklık kurmuş, 1970 yılında Gebze'de ilk fabrikasında
faaliyetlerine başlamış ve bu fabrika, deri, deterjan ve inşaat kimyasalları imal etmiştir.
BASF'ın Sümerbank’la olan ortaklığı, BASF AG'nin Sümerbank Holding’in tüm
hisselerini satın aldığı 2000 yılına kadar sürmüştür.
(13) BASF DOM iş kolu, BASF’ın dünya genelinde yaş kâğıt kimyasalları ve su arıtma
kimyasallarının geliştirilmesi, üretilmesi, pazarlanması ve satılması faaliyetlerinden
sorumludur. DOM iş kolu, BASF’ın performans ürünleri segmenti altında yer alan bir iş
kolu olup, Türkiye’de doğrudan satışlar yoluyla veya distribütörü3 Kemsotek Kimyasal
Çözüm Teknolojileri Ltd. Şti. vasıtasıyla faaliyet göstermektedir.



1 CD&R’nin Türkiye’de faaliyet gösteren portföy şirketleri American Greetings, Belron, Brand, Carestream
Dental, David’s Bridal, Drive Medical, Healogics, High Ridge, Kaile, Solenis ve Wilsonart’dır.
2 Oto Cam Ticaret A.Ş.; Belron Group S.A.’nın dolaylı iştiraki olup, nihai olarak S.A. DTeteren N.V. ve
CD&R’nin kontrolündedir. Tükiye’de otomotiv cam tamir ve değişim servisi hizmeti sunmaktadır.
3 BASF DOM’un Türkiye’den elde ettiği cirosunun %(…..) doğrudan satışlardan, geri kalan %(…..) ise
distribütörü vasıtasıyla yapılan satışlardan elde edilmektedir.
18-38/608-297
3/9

G.3. İlgili Pazar
G.3.1. Sektöre İlişkin Genel Bilgi
(14) Bildirilen işlem, su yoğunluklu endüstrilerde özellikli kimyasalların üretimi ve tedariki
sürecine ilişkindir. Bu nedenle aşağıda, kimyasalların farklı kullanım alanları ve hizmet
sunulan endüstriler dikkate alınarak, kâğıt ve kâğıt hamuru endüstrisine kimyasal
tedariki sektörü açıklanacaktır.
G.3.1.1. Emtia Kimyasallar
(15) Bu kimyasallar özellikli olmayan, görece ucuz olan oksijen, hidrojen peroksit, sodyum
tuzları ve sülfirik asidin (kâğıt hamuru üretiminde kullanılan) yanı sıra dolgu maddeleri
ve pigmentler (örneğin, porselen kili ve kalsiyum karbonat) gibi kimyasalları içerirler.
G.3.1.2. Proses Kimyasalları
(16) Bu kimyasallar etkinliği arttırmak ve üretim süreçlerinde depozit ve köpük birikmesini
önleme, temiz su ve enerjinin tüketimini azaltma ve drenajı iyileştirme ve/veya lif
kayıplarında azalma da dahil olmak üzere ekolojik avantajlar sağlamak için
kullanılmaktadırlar. Bu pazarın alt kırılımları aşağıdaki gibidir:
- Köpük gidericiler, üretim sürecini (kâğıt ve kâğıt hamuru haricindeki endüstrilerde de)
ve nihai olarak bitmiş ürün sağlanmasını engelleyebilen suda köpük birikimini ortadan
kaldırır.
- Kirlilik kontrolü katkıları (zift kontrolü ile tortu kontrolü katkıları da olarak bilinmektedir),
tel ve keçelerde tortu oluşmasını engellemek veya oluşan tortuyu ortadan kaldırmak
için kullanılmaktadır.
- Biyosidler/Tortu önleyiciler, mikroplar için başlıca besin kaynağı oluşturan kimyasallar
barındıran temiz olmayan suyun kullanımı halinde mikrobiyal problemleri azaltır.
- Retansiyon ve drenaj katkıları, kâğıt yapımı sırasında ıslak kâğıt hamuru işlenmesinde
ve kâğıt yapımında suyun arındırılmasında kullanılmaktadır.
G.3.1.3. Fonksiyonel Kimyasallar
(17) Geliştirilmiş optik özellikler, arttırılmış güç ve geliştirilmiş baskı yapılabilirlik gibi
üretilecek kâğıdın cinsine göre, gazete ve dergi kâğıtları, baskı kâğıtları, temizlik kâğıdı
ve ev kullanımı için kâğıt, paketleme malzemeleri ve başka özelleşmiş kâğıtlar da dâhil
olmak üzere bitmiş kâğıt ürününe farklı özellikler vermek üzere dizayn edilen
kimyasallardır.
- Kuru mukavemet katkıları (Kuru Mukavemet), lifler arasındaki bağları güçlendirerek
kâğıdın gücünü artırmaktadır. Kuru mukavemet özellikle kâğıt ve panoların kuru
hallerindeyken genel dayanıklılıklarını arttırmaya ve bu itibarla aynı dayanıklılığı daha
az ağırlıkta elde etmeye ve bitmiş ürünün genel mekanik özelliklerini geliştirmeye
odaklı ürünlerdir. Bu özellik, kâğıtta güçlü, fakat kâğıt suyla temasa geçtiğinde geri
döndürülebilir bağlar yaratan katkılar vasıtasıyla elde edilmektedir.
- Yaş mukavemet katkıları (Yaş mukavemet), kağıdın özelliklerini hem yaş hem de kuru
halinde daha güçlü kalıcı moleküler bağlar yaratarak geliştirmektedir. Buradaki amaç
kullanım sırasında yırtılmayı en aza indirmek için kâğıt ürününün yaş halindeki gerilme
direncini arttırmaktır (örnek mutfak kağıdı havlulaştırılması).
- Tutkallama katkıları, kağıdın sıvıların penetrasyonuna karşı direncini arttırmak için
kullanılmaktadır; bu sayede etkili baskı ve yazıya imkan tanınmaktadır. Tutkallama
“iç” tutkallama ve “yüzey” tutkallama katkıları olarak ikiye ayrılmaktadır.
18-38/608-297
4/9

İç tutkallama katkıları, kâğıt üretim surecinin yaş bölümünde kullanılmakta ve kâğıt
ürününün lifleri içinde kimyasal olarak etki göstermektedir. Liflerdeki değişiklikler
kâğıdın suya olan direncini arttırmakta (hidrofobi olarak da bilinmektedir) ve sıvının
lifler arasında eşit şekilde dağılımını sağlamaktadır; bu da mürekkebin
uygulandığında akmasını engellemektedir. İç tutkallama katkıları rosin, alkil ketene
dimerleri ve alkenilsuksinik anhidrit gibi farklı kimyasal bileşikler olarak
tanımlanabilecektir.
Yüzey tutkallama katkıları, kâğıt ağında ince bir film tabaka oluşturmak içindir. Bu
film tabaka tozu azaltır, kâğıt gücünü arttırır ve daha fazla sıvı dayanıklılığı
sağlamaktadır.
- Renklendiriciler ve parlatıcılar, kağıdın yüzeysel görünüşünü kimyasal olarak
değiştirmektedirler. Renklendiriciler özellikle (boyalar ve pigmentler olarak da
bilinmektedirler) renkli kâğıt yapmak veya kağıdın sarımtırak dokusunu daha nötr bir
beyaz görünüş kazandırmak için kullanılmaktadır. Parlatıcı ultraviyole ve
elektromanyetik spektrumun ultraviyole bölgesindeki ışığı emen ve mavimsi floresan
tonda ışık yayan kimyasal katkılardır; bunlar ham maddelerden (ağaç) kaynaklanan
donuk sarı rengi yok eder ve kağıdı genel beyaz parlaklığını artırır.
- Doku spesyaliteleri, krepleme katkıları (yapışma/bırakma yardımcıları) ve
yumuşatıcılar ve bağ çözücüler de dahil olmak üzere nihai ürüne ek bir özellik
sağlamaları nedeniyle fonksiyonel kimyasal olarak tanımlanmaktadırlar.
G.3.1.4. Su Arıtma
(18) Su arıtma sudaki kirliliğin, mekanik ve kimyasal süreçler neticesinde ortadan
kaldırılması ve suyun endüstriyel veya insan kullanımı için daha uygun hale getirilmesi
olarak tanımlanabilecektir.
(19) Su arıtma kimyasalları, belediyelere yönelik su arıtma kimyasalları ve endüstriyel su
arıtma kimyasalları şeklinde alt kırılımlara ayrılabilmektedir. Belediyelere yönelik
uygulamalar genellikle saflığa yönelik kapsamlı regülasyonlara uyumlu olmak
zorundadır ve arıtım için sıklıkla biyosidler, pıhtılaştırıcılar ve çökelticiler ve köpük
gidericiler gibi kimyasallar gerektirmektedir. Endüstriyel uygulamalar su kaynağına ve
istenilen kullanıma göre değişmektedir. Endüstriyel uygulamalarda, belediyelere yönelik
su arıtımı için gerekene benzer kimyasal ürünlere ek olarak aşındırma ve kazantaşı
önleyici gibi başkaca ürünler de kullanılmaktadır. Ayrımı derinleştiren bir unsur ise
belediyelere yönelik uygulamalar için suyun kimyasal arıtımı dışında az ve hatta hiç ek
hizmete ihtiyaç duyulmaması, endüstriyel uygulamaların ise genellikle teknik olarak bu
işte özelleşmiş personelle ihtiyaç duymasıdır.
- Endüstriyel Su Arıtma: Endüstriyel atık su arıtımı kimyasalları, girdi/atık su arıtımı
kimyasalları ile soğutma ve su kazanı uygulamaları için kimyasallar olarak alt
kırılımlara ayrılabilmektedir. SOLENİS soğutma ve su kazanı, elektrik üretimi, çelik,
benzin ve gaz, kimyasal işleme, madencilik, petrol rafineciliği, yiyecek ve içecek ile
kâğıt ve kâğıt hamuru üretimi dahil olmak üzere çok çeşitli sektörler için girdi/atık su
arıtımı kimyasalları ve soğutma ve su kazanı uygulamaları kimyasalları satmaktadır.
- Belediyelere Yönelik Su Arıtma: Belediyelere yönelik su arıtma kimyasalları
belediyelerce sağlanan içme suyu ve kullanma suyu ile belediyelere yönelik atık suyu
arıtmak için kullanılmaktadır.


18-38/608-297
5/9

G.3.2. İlgili Ürün Pazarı
(20) Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında
Tebliğ’in (2010/4 sayılı Tebliğ) ekinde yer alan Bildirim Formunda da belirtildiği üzere,
ilgili ürün pazarının tespitinde, tüketicinin gözünde fiyatları, kullanım amaçları ve
nitelikleri bakımından birbiriyle değiştirilebilir veya ikame edilebilir olarak kabul edilen
bütün mal veya hizmetlerden oluşan pazar dikkate alınmakta, tespit edilen pazarı
etkileyebilecek diğer unsurlar da değerlendirilmektedir.
(21) Bildirim konusu işlem, BASF tarafından kontrol edilen BASF DOM iş koluna ait varlıklar
ile SOLENİS arasında kurulacak ortak girişime ilişkindir. Dosya mevcudu bilgilere göre,
işlem tarafı teşebbüslerden SOLENİS, Türkiye’de retansiyon ve drenaj ürünleri, kirletme
kontrolü katkıları, biyosidler/tortu önleyiciler, kuru mukavemet, yaş mukavemet,
tutkallama katkıları, doku spesyaliteleri giriş suyu ile atık su arıtımı için su arıtımı,
soğutma ve su kazanı uygulamaları için su arıtma kimyasalları alanlarında faaliyet
göstermektedir. BASF DOM iş kolu ise doğrudan yaptığı satışlarla kopuk gidericiler ve
retansiyon ve drenaj ürünleri, kuru mukavemet, yüzey tutkallama; renklendirici katkılar,
yaş mukavemet, renklendirici katkılar, belediyelere yönelik su arıtma satışları
kapsamında atık su arıtma kimyasalları satışı gerçekleştirmektedir.
(22) Retansiyon ve drenaj katkıları, kâğıt yapımı sırasında ıslak kâğıt hamuru işlenmesinde
ve kâğıt yapımında suyun arındırılmasında kullanılmaktadır. Kurulun, ilgili ürün pazarını
retansiyon ve drenaj katkıları olarak tanımladığı ve incelediği bir karar
bulunmamaktadır. Bununla birlikte Avrupa Komisyonu, ASHLAND/HERCULES kararı
kapsamındaki pazar araştırmasındaki bulgularına dayanarak retansiyon ve drenaj
katkılarını ayrı bir ürün pazarı olarak değerlendirmesine rağmen ilgili ürün pazarı
tanımlamamıştır.
(23) Kuru mukavemet katkıları, yoğun olarak kâğıt ve kâğıt hamuru endüstrisinde, ilaç
yiyecek endüstrilerinde, viskozite değiştirici, sabitleyici veya koyulaştırıcı gerektiren
ürünlerde kullanılan fonksiyonel kimyasallardır. Kurul, BASF/CIBA4 kararında ilgili ürün
pazarlarından birini, “sentetik kuru mukavemet kimyasalları” olarak tanımlamıştır.
Bununla birlikte, doğal ve sentetik kuru mukavemet ürünlerinin birlikte kullanılması, kuru
mukavemet alternatifleri arasında geçiş için önemli engeller bulunmaması sebebiyle
pazar, kuru mukavemet pazarı olarak değerlendirilebilir.
(24) Yaş mukavemet katkıları, kâğıt ve kâğıt hamuru üretiminde kâğıt ıslandığında ya da
rutubet ya da nemli koşullara maruz kaldığında kağıdın parçalanmaya karşı direncini
artırmak amaçlı kullanılmaktadır. Yaş mukavemet katkıları, yüz mendilleri, kâğıt
peçeteler, kâğıt havlular, tuvalet kâğıtları vb. mendil ürünleri, ambalaj, mukavva ve
birçok kâğıt cinsinde kullanılmaktadır. Kurul, daha önce yaş mukavemet maddeleri için
bir ilgili ürün pazarı tanımlamamıştır. Ancak BASF/CIBA5 kararında Kurul, yaş
mukavemet ürünlerinin kuru mukavemet ürünlerinden farklı olduğunu belirtmiştir.
(25) Tutkallama maddeleri, kâğıt ve kâğıt hamuru endüstrisinde kâğıt üretimi sırasında sıvı
nüfuzuna karşı direnç sağlamak, mürekkebin yayılmasını kontrol etmek ve diğer
performansla ilgili özellikleri (pürüzsüzlük ve yüzey gözeneklilerini ve bulanıklığını
azaltırken aşınma, kırılganlık, yüzey bitişi, basılabilirdik, yüzey bağ dayanıklılığı)
sağlamak için kullanılan fonksiyonel kimyasalların alt kategorisidir. Kâğıt yapımı süreci
içerisinde nereye eklendiklerine bağlı olarak tutkallama maddeleri, iç tutkallama
maddeleri ve yüzey tutkallama maddeleri olarak ayrılmaktadır. Kullanım amaçlarına


4 Kurul’un 20.01.2009 tarihli ve 09-03/54-21 sayılı BASF/CIBA kararı.
5 Kurul’un 20.01.2009 tarihli ve 09-03/54-21 sayılı BASF/CIBA kararı.
18-38/608-297
6/9

bakıldığında kâğıt yapım sürecinde iç tutkallama maddelerinin makinede safiha
oluşumundan önce kimyasalın kağıdın liflerinin iç katmanlarındaki eşit dağılımını
sağlamak için hamur bulamacına karıştırıldığı; yüzey tutkallama maddelerinin, kâğıt
yüzeyini safiha oluşumundan sonra tutkallama presinde ya da perdahlama sırasında,
kimyasal maddeyi kağıdın dış katmanlarında yoğunlaştırmak için uygulandığı göz
önüne alındığında söz konusu sürecin bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda pazarın tutkallama maddeleri pazarı olarak geniş anlamda ele
alınabileceği kanaatine varılmakla birlikte pazar tanımlamasına gerek görülmemiştir.
(26) Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde ilgili ürün pazarları, “retansiyon ve drenaj
katkıları”, ”kuru mukavemet” ve ”yaş mukavemet” pazarları olarak belirlenmiştir.
G.3.3. İlgili Coğrafi Pazar
(27) İlgili Pazarın Tanımlanmasına İlişkin Kılavuz’da coğrafi pazar, teşebbüslerin mal ve
hizmetlerinin arz ve talebi konusunda faaliyet gösterdikleri, rekabet koşullarının yeterli
derecede homojen ve özellikle rekabet koşulları komşu bölgelerden hissedilir derecede
farklı olduğu için bu bölgelerden kolayca ayrılabilen bölgeler olarak tanımlanmıştır.
Dosya kapsamında, yukarıdaki tanımdan hareketle ilgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak
tespit edilmiştir.
G.4. Değerlendirme
(28) 2010/4 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinin üçüncü fıkrasında, “Bağımsız bir iktisadi varlığın
tüm işlevlerini kalıcı olarak yerine getirecek bir ortak girişimin oluşturulması bu
maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında bir devralma işlemi olarak kabul
edilmektedir” düzenlemesi yer almaktadır. Bu çerçevede, bir ortak girişimin 2010/4 sayılı
Tebliğ kapsamında bir devralma olarak değerlendirilebilmesi için “ortak kontrol” ve “tam
işlevsellik (bağımsız iktisadi varlık)” koşullarını taşıması gerekmektedir.
(29) Ortak kontrole ilişkin olarak, Birleşme ve Devralma Sayılan Haller ve Kontrol Kavramı
Hakkında Kılavuz’un (Kılavuz) 48. paragrafında; “İki ya da daha fazla teşebbüs ya da
kişi başka bir teşebbüs üzerinde belirleyici etki uygulama imkânına sahipse ortak
kontrolden söz edilecektir. Bu anlamda belirleyici etki bir teşebbüsün stratejik ticari
davranışlarını belirleyen eylemleri engelleme yetkisi anlamına gelir. Belirli bir hissedara
bir teşebbüste stratejik kararları belirleme yetkisi veren tek kontrolün aksine, ortak
kontrolün özelliği iki ya da daha fazla ana şirketin önerilen stratejik kararları reddetme
yetkisinden kaynaklanan kilitleme olasılığıdır. Ortak kontrole sahip hissedarlar ortak
girişimin ticari politikasına karar verirken ortak bir anlayışa sahip olmak ve işbirliği
yapmak zorundadır. Hissedarlar (ana şirketler) kontrol edilen teşebbüsle (ortak girişim)
ilgili önemli kararlarda mutabakata varmak zorundaysa ortak kontrol söz konusudur.”
ifadeleri yer almaktadır.
(30) Bu çerçevede, taraflar arasında imzalanan Hissedarlar Sözleşmesi’nin ortak kontrolün
varlığına işaret edebilecek nitelikteki maddeleri aşağıda sıralanmaktadır:
- Sözleşme’nin 2.1. maddesinde, (…..) düzenlenmiştir.
- Sözleşmenin 2.7. maddesine göre, (…..)6.
- Sözleşmenin 2.9. maddesinde, (…..) yer verilmektedir.
- Sözleşmenin 2.7 (b). maddesine göre, (…..)7.

6 Hissedarlar Sözleşmesi’ne göre (…..).
7 Hissedarlar Sözleşmesi’nde (…..) belirtilmiştir.
18-38/608-297
7/9

- Sözleşmenin 2.7 (c) maddesine göre, (…..).
(31) Bütçeye ilişkin veto hakkı, CEO atanmasına ilişkin veto hakkı Kılavuz’un 53.
paragrafında yer verilen “Ortak kontrol sağlayan veto hakları tipik olarak bütçe, işletme
planı, önemli yatırımlar ya da üst yönetimin atanması gibi kararları içerir” ifadesi ve 54.
paragrafında yer verilen “Ortak kontrolün varlığı için azınlık hissedarının yukarıda söz
edilen bütün veto haklarına sahip olması gerekmez. Bu haklardan bazılarının hatta
birinin olması yeterli olabilir. Ortak kontrolü elde etmek için bu hakların yeterliliği, veto
hakkının tam olarak içeriğine ve ortak girişimin faaliyet alanı içerisinde bu hakkın
önemine bağlıdır.” ifadeleriyle birlikte değerlendirildiğinde söz konusu işlemin BASF ve
CD&R tarafından şirketin ortak kontrolü ile sonuçlanacağı dolayısıyla ortak girişimin
şartlarından biri olan ortak kontrol unsurunun sağlandığı değerlendirilmektedir.
(32) Ortak girişimler bakımından aranan kriterlerden bir diğeri de, işletmenin bağımsız bir
iktisadi varlık niteliği taşımasıdır. Bu kriter ile ifade edilen temel amaç ortak girişimin,
kurucularından bağımsız olarak ilgili pazarda faaliyetlerini kalıcı olarak sürdürebilen ayrı
bir teşebbüs olarak tanımlanabilmesini sağlamaktır. Kılavuz’un 80. paragrafında
belirtildiği üzere; “Bir ortak girişimin tam işlevsel bir teşebbüs olabilmesi için operasyonel
bakımdan iktisadi bağımsızlığa sahip olması gerekmekte olup bu durum stratejik
kararların alınmasında da ana teşebbüslerden bağımsız hareket edebileceği anlamına
gelmez. Aksi bir değerlendirmede, ortak kontrol edilen bir teşebbüs hiçbir zaman tam
işlevsel bir ortak girişim olarak nitelendirilemeyecek ve dolayısıyla Tebliğ’in 5.
maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen şart hiçbir zaman yerine getirilemeyecektir. Bu
nedenle tam işlevsellik kriterinin sağlanabilmesi için ortak girişimin operasyonel
bakımdan bağımsız olması yeterlidir”. Bir ortak girişimin tam işlevsel olarak kabul
edilmesinde aşağıdaki nitelikleri taşıması beklenmektedir:
- Bağımsız olarak faaliyet göstermek için yeterli kaynaklara sahip olma,
- Ana şirketlerin belirli bir işlevi ötesinde faaliyet gösterme,
- Satış ve satın alma ilişkilerinde ana şirketlere bağımlı olmama,
- Kalıcı olarak faaliyet gösterme.
(33) Başvuru konusu ortak girişimin işlem sonrasında aynı pazarda faaliyet gösteren benzer
teşebbüslerin normal olarak gösterdiği bütün faaliyetleri göstermeye devam edeceği,
günlük operasyonlarını yönetmek için bağımsız bir yönetimi olacağı, kendi bağımsız
faaliyetlerini herhangi bir süreye bağlı kalmaksızın tek başına yürütebilmesi için gerekli
olan sermaye, personel ve varlıklara (maddi ve maddi olmayan) da erişimi bulunacağı
belirtilerek tam işlevsellik şartının sağlandığı ifade edilmiştir.
(34) Tam işlevsellik şartı çerçevesinde ortak girişimin bağımsız bir iktisadi varlık olarak
faaliyet göstereceği ve Kılavuz’da belirtilen ayrı bir teşebbüs olarak tanımlanabilme
unsurunu sağladığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla şirketin ortak girişim olmak için gerekli
olan iki unsuru da sağladığı, dolayısıyla bildirim konusu işlemin 2010/4 sayılı Tebliğ’in
5. maddesi çerçevesinde bir devralma olduğu anlaşılmıştır. Tarafların ciroları 2010/4
sayılı Tebliğ’in 7. maddesinin birinci fıkrasında öngörülmüş olan eşikleri aştığından,
bildirime konu işlem izne tabidir.
(35) İşlemden etkilenen pazarlar, tarafların faaliyetlerinin yatay olarak örtüştüğü “retansiyon
ve drenaj katkıları”, “kuru mukavemet”, “yaş mukavemet” ve “tutkallama maddeleri”
pazarlarıdır. Bu pazarlarda tarafların sahip olduğu paylar ise aşağıdaki tablolarda
sunulmaktadır.

18-38/608-297
8/9

Tablo 2: Satış Değeri (TL) Bazında Türkiye “Retansiyon ve Drenaj Katkıları” Pazar Payları (%)
2015 2016 2017
Şirket
Satış
Değeri
Pazar
Payı
Satış
Değeri
Pazar Payı
Satış
Değeri
Pazar Payı
Basf DOM (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Solenis (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tablo 3: Satış Değeri (TL) Bazında Türkiye “Kuru Mukavemet” Pazar Payları (%)
2015 2016 2017
Şirket
Satış
Değeri
Pazar
Payı
Satış
Değeri
Pazar Payı
Satış
Değeri
Pazar Payı
Basf DOM (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Solenis (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tablo 4: Satış Değeri (TL) Bazında Türkiye “Yaş Mukavemet” Pazar Payları (%)
2015 2016 2017
Şirket
Satış
Değeri
Pazar
Payı
Satış
Değeri
Pazar Payı
Satış
Değeri
Pazar Payı
Basf DOM (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Solenis (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Tablo 5: Satış Değeri (TL) Bazında Türkiye “Tutkallama Maddeleri” Pazar Payları (%)
2015 2016 2017
Şirket
Satış
Değeri
Pazar
Payı
Satış Değeri Pazar Payı
Satış
Değeri
Pazar Payı
Basf DOM (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Solenis (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)

(36) Retansiyon ve drenaj katkıları pazarında önemli ve yerleşik rakiplerin olduğu (Kemiro
Pyj %(…..), Nalco Anadolu %(…..)) bilgisi de dikkate alındığında işlem sonrası
ulaşılacak pazar payının rekabetçi endişe doğurmayacağı değerlendirilmektedir.
(37) Kuru mukavemet pazarında da işlem ile meydana gelecek yoğunlaşmanın rekabet
endişesi yaratmaktan uzak olduğu, zira bu pazarda da önemli rakiplerin (Cargill %(…..),
Amylum %(…..), Sunar %(…..) ve TAT %(…..)) bulunduğu ve bunların rekabet baskısı
yarattığı görülmektedir.
(38) Yaş mukavemet pazarında ise işlem sonrası ulaşılacak pazar payı başkaca unsurların
da varlığı halinde hakim durumda bulunma varsayımına neden olacak kritik pazar payı
eşiğine yaklaşmakta ise de, işlemin yol açacağı yoğunlaşma seviyesi artışının küçük
olduğu görülmektedir. Taraflarca sunulan bilgiye göre, bu pazarda Akkim (%(…..)) ve
Setaş (%(…..)) gibi yerli oyuncular bulunmaktadır ve bu oyuncular müşterilere yakınlığı
nedeniyle lojistik avantajına sahip olduğu gibi, daha tercih edilebilir fiyat
sunabilmektedir. Ayrıca SOLENİS’in yaş mukavemet için ana müşterilerinin (Aktül
Kağıt, Europap Tezol Kağıt, Eczacıbaşı) önemli derecede dengeleyici alıcı gücü
bulunduğu ifade edilmektedir. Bu bilgiler ışığında işlemin rekabet endişesi
doğurmayacağı sonucuna varılmaktadır.
(39) Tutkallama maddeleri pazarında SOLENİS yalnızca iç tutkallama maddelerinde, BASF
DOM iş kolu ise yalnızca yüzey tutkallama maddelerinde faaliyet göstermektedir ve bu
açıdan faaliyetleri tam olarak örtüşmemektedir. Ayrıca tarafların karşısında Kemira
(%(…..)) ve Diper (%(…..)) gibi önemli rakipler yer almaktadır. Bu bilgi de dikkate
alındığında, işlemin rekabet üzerinde olumsuz etki doğurmayacağı
değerlendirilmektedir.
(40) Bu değerlendirmeler çerçevesinde, bildirim konusu işlemin 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun’un 7. maddesi çerçevesinde bir hâkim durumun
18-38/608-297
9/9

yaratılması veya mevcut bir hâkim durumun güçlendirilmesi sonucunu doğurmayacağı
kanaatine varılmıştır.
H. SONUÇ
(41) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, bildirim konusu işlemin 4054
sayılı Kanun’un 7. maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan 2010/4 sayılı Rekabet
Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ
kapsamında izne tabi olduğuna; işlem sonucunda aynı Kanun maddesinde yasaklanan
nitelikte hakim durum yaratılmasının veya mevcut hakim durumun güçlendirilmesinin ve
böylece rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmaması nedeniyle işleme
izin verilmesine, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare
Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.


Full & Egal Universal Law Academy