Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 18-24/426-200
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: İstanbul 3. Havalimanı’nda otopark hizmetlerinin verilmesinden, döviz alımı ve satımı faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinden ve akaryakıt istasyonları işletmeciliği hizmetlerinin verilmesinden sorumlu olmak üzere Cengiz İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., Mapa İnşaat ve Ticaret A.Ş., Limak İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., Kolin İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., Kalyon İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ortak Girişim Grubu tarafından üç yeni ortak girişim şirketi (CMLKK Otopark İşletme Hizmetleri A.Ş., CMLKK Döviz Ticaret Yetkili Müessese A.Ş. ve CMLKK Akaryakıt İstasyonları İşletmeciliği A.Ş.) kurulması işlemine menfi tespit verilmesi ya da bireysel muafiyet tanınması talebi
Karar Tarihi: 02.08.2018



Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2018-4-23 (Muafiyet/Menfi Tespit)
Karar Sayısı : 18-24/426-200
Karar Tarihi : 02.08.2018
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Mehmet AYAN, Ahmet ALGAN,
Hasan Hüseyin ÜNLÜ, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER: Burak SAĞLAM, Hakan EREK, Burcu OLGUN,
Elif Nurdan ŞARBAK
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - Uğur CENGİZ
- Murathan Doruk GÜNAL
- Gökhan ŞAHİN,
- Anıl Çağrı KOLOĞLU
- Mehmet KALYONCU
Temsilcileri: Av. Emre ULCAYLI
İtower Bomonti Merkez Mah. Akar Cad. No:3 Kat:26
34381Şişli / İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: İstanbul 3. Havalimanı’nda otopark hizmetlerinin
verilmesinden, döviz alımı ve satımı faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinden ve
akaryakıt istasyonları işletmeciliği hizmetlerinin verilmesinden sorumlu olmak
üzere Cengiz İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., Mapa İnşaat ve Ticaret A.Ş., Limak
İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., Kolin İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., Kalyon İnşaat
Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ortak Girişim Grubu tarafından üç yeni ortak girişim şirketi
(CMLKK Otopark İşletme Hizmetleri A.Ş., CMLKK Döviz Ticaret Yetkili Müessese
A.Ş. ve CMLKK Akaryakıt İstasyonları İşletmeciliği A.Ş.) kurulması işlemine
menfi tespit verilmesi ya da bireysel muafiyet tanınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu (Kurum) kayıtlarına 18.05.2018 tarih ve 3979
sayı ile giren ve en son 30.07.2018 tarih ve 5453 sayı ile eksiklikleri tamamlanan
bildirim üzerine düzenlenen 30.07.2018 tarih ve 2018-4-23/MM sayılı Menfi
Tespit/Muafiyet Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- Dosya konusu işlemin 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054
sayılı Kanun) 7. maddesi ve bu maddeye dayanılarak hazırlanan 2010/4 sayılı
Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında
Tebliğ’in (2010/4 sayılı Tebliğ) 5. maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında bir ortak
girişim işlemi olmadığı,
- İşlemin taraflar arasında bir işbirliği anlaşması olarak değerlendirilmesi gerektiği ve
söz konusu anlaşmanın 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında
değerlendirilebilecek rekabeti kısıtlayıcı etkiler taşımaması nedeniyle Kanun’un 8.
maddesi çerçevesinde menfi tespit belgesi alabileceği
18-24/426-200
2/9

sonuç ve kanaatine ulaşıldığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(4) İstanbul 3. Havalimanı’nda; otopark hizmetlerinin verilmesinden sorumlu CMLKK
Otopark İşletme Hizmetleri A.Ş. (OTOPARK A.Ş.), döviz alımı ve satımı faaliyetlerinin
gerçekleştirilmesinden sorumlu CMLKK Döviz Ticaret Yetkili Müessese A.Ş. (DÖVİZ
A.Ş.) ve akaryakıt istasyonları işletmeciliği hizmetlerinin verilmesinden sorumlu
CMLKK Akaryakıt İstasyonları İşletmeciliği A.Ş. (AKARYAKIT A.Ş.) olmak üzere üç
ortak girişim şirketinin kurulması işlemine menfi tespit/muafiyet verilmesi talep
edilmektedir. İnceleme kapsamında ayrıca TAV İstanbul Terminal İşletmeciliği
A.Ş.’den ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi A.Ş.’den (DHMİ) bilgi alınmıştır.
G.1. Taraflar
(5) Bildirim Formunda, anılan ortak girişimlerin hissedarları olarak belirtilen Uğur CENGİZ,
Murathan Doruk GÜNAL, Turhan Serdar BACAKSIZ, Anıl Çağrı KOLOĞLU ve Mehmet
KALYONCU’nun mensup oldukları aileler (sırasıyla Cengiz Ailesi, Günal Ailesi,
Bacaksız Ailesi, Koloğlu Ailesi ve Kalyoncu Ailesi) tarafından kontrol edilen şirketler
topluluğu (sırasıyla Cengiz Grubu ya da CENGİZ, MNG/Mapa Grubu ya da MAPA,
Limak Grubu ya da LİMAK, Kolin Grubu ya da KOLİN, Kayon Grubu ya da KALYON)
işlem tarafları olarak belirtilmiştir. İşlem taraflarını oluşturan ana grupların faaliyet
gösterdikleri alanlara aşağıda yer verilmiştir.
Tablo-1: Taraflara İlişkin Bilgiler
İşlem Tarafları
(Ana Gruplar) Faaliyet Alan(lar)ı
Limak Grubu İnşaat, turizm, çimento, gıda, havacılık, altyapı yatırımı kapsamında havalimanı ve liman işletmeciliği ve enerji üretim-dağıtım-ticareti.
Kolin Grubu İnşaat, enerji üretim-dağıtım-ticareti, maden, turizm, havacılık ve sigorta.
Cengiz Grubu İnşaat, maden, turizm, enerji üretim-dağıtım-ticareti, liman ve tersane işletmeciliği.
MNG Grubu İnşaat-taahhüt, turizm, hava taşımacılığı, kargo taşımacılığı, finans, medya, enerji.
Kalyon Grubu İnşaat, ulaştırma, maden, su ve enerji, üst yapı hizmetleri.

G.2. İlgili Pazar
G.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(6) Kurul’un 16.05.2007 tarih ve 07-41/452-174 sayılı Antalya Hava Limanı I. ve II. Etap
Dış Hatlar Terminalleri, CIP İç Hatlar Terminali ile mütemmimlerinin işletme haklarının
kiralanmak suretiyle devri işlemine izin verilmesi talebini konu alan kararında;
havaalanı işletmeciliği pazarında sunulan hizmetlerin bir kısmının yolcuların
taleplerine, bir kısmının havayolu şirketlerinin taleplerine, bir kısmının ise hem
yolcuların hem de havayolu şirketlerinin taleplerine hitap ettiği, bu hizmetlerin
tamamının bir bütün olarak tek bir teşebbüs tarafından verilebileceği gibi, hizmetin
parçalara ayrılarak farklı teşebbüsler tarafından verilmesinin de mümkün olduğu, bu
noktada, hizmetin ne kadarının kim tarafından verdirileceği konusundaki takdir
yetkisinin havaalanının mülkiyet ve işletme haklarına sahip olan DHMİ’ye ait bulunduğu
belirtilmiştir. İlgili kararda, havaalanı işletmeciliği pazarının a) Havaalanı altyapı
hizmetleri pazarı (pistlerin yapımı ve bakımı, terminallerin ısıtılması, havalandırma
v.s.), b) Havaalanı yer hizmetleri pazarı (bagajların taşınması, yakıt ikmali, uçakların
18-24/426-200
3/9

bakımı v.s) ve c) Havaalanına ilişkin diğer ticari hizmetler pazarı (terminal bünyesindeki
mağazalar, oteller, kafeteryalar, otoparklar, v.s) olarak alt pazarlara ayrılabileceği
belirtilmiş ancak değerlendirmeyi etkilememesi nedeniyle ilgili ürün/hizmet pazarı
“havaalanı işletmeciliği hizmet pazarı” olarak belirlenmiştir. Benzer bir değerlendirme
29.03.2018 tarih ve 18-09/165-83 sayılı kararda da yapılmıştır.
(7) 28.06.2005 tarih ve 05-41/578-146 sayılı, konusunu DHMİ’nin mülkiyetinde bulunan
İstanbul Atatürk Hava Limanı (AHL) İç ve Dış Hat Terminali, katlı otopark ile Genel
Havacılık Terminali işletim haklarının 15,5 yıllığına TAV Yatırım, Yapım ve İşletme
A.Ş.’ye (TAV) özelleştirme yoluyla devredilmesi işlemine izin verilmesi talebinin
oluşturduğu kararda; Atatürk Havalimanı’nın işletme haklarının otopark hizmetlerini de
içerecek şekilde ihaleye çıkarıldığı görülmektedir. Anılan kararda ilgili ürün pazarı
“havalimanı terminal hizmetleri pazarı” olarak belirlenmiştir.
(8) 14.12.2011 tarih ve 11-61/1629568 sayılı, işletimi ve mülkiyeti DHMİ’ye ait olan İzmir
Adnan Menderes Havalimanı Mevcut Dış Hatlar Terminal Binası ve mütemmimleri ile
CİP ve İç Hatlar Terminal Binası ve mütemmimlerinin TAV Havalimanları Holding
A.Ş.’ye devredilmesi konulu kararda da havalimanı ve mütemmimlerinin bir bütün
olarak ele alındığı görülmektedir. Kararda ayrıca Sözleşme’de kiracıya tahsis edileceği
belirtilen diğer gelirlere ilişkin ücret tarifeleri için, DHMİ’nin uluslararası
havalimanlarında uyguladığı ücret tarifesinin esas alınacağı ve tarifede yer almayan
kalemler için kiracının kendi oluşturacağı tarifenin de DHMİ’nin onayına bağlı olacağı,
dolayısıyla özelleştirme sonrası yapıda TAV’ın idari otorite olan DHMİ’nin sıkı gözetimi
altında faaliyet göstereceği vurgulanmaktadır.
(9) 09.04.2014 tarih ve 14-14/255-110 ve 14-14/256-111 sayılı, konusunu sırasıyla
Dalaman ve Milas Havalimanları’nın İç ve Dış Hatlar Terminalleri ile mütemmimlerinin
işletme haklarının yine sırasıyla YDA İnşaat San. ve Tic. A.Ş. ile TAV Havalimanları
Holding A.Ş.’ye devirlerinin oluşturduğu kararlarda da, havalimanı ve mütemmimleri
için bir bütün olarak ihaleye çıkılmıştır. Anılan kararlarda uçak ve yolcu hizmetlerine
ilişkin fiyat tarifelerinin DHMİ tarafından belirlendiği ve rekabetin esasen işletim
hakkının elde edileceği ihalede gerçekleştiği ifade edilmektedir.
(10) Bir başka karar olan 29.06.2016 tarih ve 16-22/395-183 sayılı, konusunu TAV
Havalimanları Holding A.Ş.’nin Ankara Esenboğa Havalimanı’nda ve işletmecisi
olduğu diğer havalimanlarında otopark ücretlerine fahiş fiyat uyguladığı iddiasının
oluşturduğu Kurul kararında ise, Esenboğa otopark ücret tarifesinin TAV tarafından
DHMİ’nin yıllık olarak yayımladığı tarifenin esas alınmasıyla hazırlandığı ve bu
tarifelerin DHMİ’nin denetimine tabi olduğu ifade edilmiştir. Kararda dikkat çeken bir
husus, Anadolu Jet’in havalimanı sınırları içerisinde otopark açma talebinin, sektöre
ilişkin idari otorite DHMİ tarafından havalimanındaki otoparkın işletilmesinden elde
edilecek gelirlerin havalimanı işletmecisine tahsis edilen gelirler arasında yer aldığı, bu
nedenle otoparkın işletilmesi hakkının da havalimanını işleten TAV Esenboğa’ya ait
olduğu gerekçesiyle reddedilmesi ve bunun sonucunda Anadolu Jet’in havalimanı
sınırları dışında otopark açmasıdır.
(11) Tüm bu kararlardan çıkan sonuç, bir havalimanına ilişkin işletme haklarının genelde
bir bütün olarak ihaleye çıkıldığı, rekabetin söz konusu ihalede gerçekleştiği, diğer
yandan havalimanında verilen ticari hizmetlere ilişkin tarifelerin de DHMİ’nin
denetiminde olduğu hususudur.
(12) Nitekim Bildirim Formunda da belirtildiği üzere, mevcut başvurunun başlangıç noktası
olan İstanbul 3. Havalimanı’nın yap-işlet-devret modeli ile yapılması ve işletme süresi
18-24/426-200
4/9

olan 25 yıl boyunca işletilmesine yönelik 03.05.2013 tarihinde çıkılan ihaleye ilişkin
Uygulama Sözleşmesi’nin 26. maddesinde de otopark gelirleri diğer birçok gelir türü ile
birlikte Görevli Şirkete işletme dönemi boyunca tahsis edilen gelirler arasında
sayılmıştır.
(13) Öte yandan DHMİ’den gelen cevabi yazıda da Uygulama Sözleşmesi’nin 26.
maddesine değinilmekte, ayrıca Görevli Şirket’in havalimanı işletmeciliğine münhasır
olmak şartıyla otopark işletmeciliği ve akaryakıt istasyon işletmeciliği yapabileceği,
havalimanı terminal binaları içinde yer alan gümrüksüz satış mağazaları, restoran,
cafe-bar, hediyelik eşya, otel ve benzeri her türlü satış ve ticari alanları işletebileceği
ya da kiraya vermek suretiyle işlettirebileceği ifade edilmektedir. Cevabi yazıda ek
olarak, havalimanı/terminallerde uygulanan tarifelerin DHMİ tarafından regüle edildiği
bilgisine yer verilmektedir.
(14) Bu çerçevede her ne kadar mevcut dosya konusunu, İstanbul 3. Havalimanı’nda
otopark hizmetleri, döviz alımı, satımı hizmetleri ve akaryakıt istasyon işletmeciliği
hizmetleri alanlarında üç ayrı ortak girişim şirketinin kurulması oluştursa da, yukarıda
yer alan havalimanı işletme haklarının genelde bir bütün olarak ihaleye çıkılması,
otopark gelirlerinin İstanbul 3. Havalimanı projesinde Görevli Şirket’e tahsis edilen
gelirler arasında yer alması, DHMİ tarafından Görevli Şirket’in havalimanı bünyesinde
benzer ticari faaliyetleri bizzat ya da üçüncü taraflarla sürdürülebileceğinin belirtilmesi
ve havalimanındaki tarifelerin de DHMİ’nin denetimine tabii olmasından hareketle
anılan faaliyetlerin de havalimanı işletmeciliği çerçevesinde ele alınması mümkün
olabilecektir. Diğer yandan bu faaliyetler ayrı ayrı ele alındığında ise “otopark hizmetleri
pazarı”, “döviz alım-satım faaliyetleri pazarı” ve “akaryakıt istasyonları işletmeciliği
pazarı” ayrı pazarlar olarak ele alınabilecektir. Bununla birlikte ulaşılan sonucu
değiştirmediğinden kesin bir pazar tanımına gidilmesine de gerek görülmemiştir
G.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(15) Genel anlamda Bildirim Formunda belirtilen şirketlerin hizmet alanının İstanbul 3.
Havalimanı’nın havalimanı işletmeciliğini ilgilendirmesi nedeniyle ilgili coğrafi pazar
“İstanbul 3. Havalimanı” olarak tanımlanabilecektir. Nitekim kurulacak olan OTOPARK
A.Ş.’nin vereceği hizmet sadece Havalimanı için sınırlı olacağından, otopark
hizmetlerinin verilmesi pazarında ilgili coğrafi pazar “İstanbul 3. Havalimanı” olarak
tanımlanabilecektir. Ancak döviz alım ve satım faaliyetlerinin yürütülmesi ve akaryakıt
istasyon işletmeciliği bakımından havalimanındaki rekabet koşulları ile havalimanı
dışındaki koşullar birbirinden kayda değer derecede farklı olmadığından ilgili coğrafi
pazarın havalimanı ile sınırlı kalmasını gerektirecek bir husus bulunmadığı kanaati
oluşmuştur. Bununla birlikte ulaşılan sonucu değiştirmediğinden hareketle kesin bir
coğrafi pazar tanımlanmamıştır.
G.3. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
G.3.1. Bildirime Konu Ortak Girişim Şirketlerine ve Sözleşmelere İlişkin Tespitler
G.3.1.1. OTOPARK A.Ş.
(16) İstanbul 3. Havalimanı’nda yer alan otopark hizmetlerinin verilmesinden sorumlu
olacak olan OTOPARK A.Ş.’ye ilişkin Hissedarlık Sözleşmesi’nin 4.2. maddesine göre
hissedarlık yapısı aşağıda belirtildiği şekilde olacaktır.



18-24/426-200
5/9



Tablo-2: OTOPARK A.Ş. Hissedarlık Yapısı
Hissedar Hisse Grubu Pay (%)
Uğur CENGİZ A 20
Murathan Doruk GÜNAL B 20
Turhan Serdar BACAKSIZ C 20
Anıl Çağrı KOLOĞLU D 20
Mehmet KALYONCU E 20
TOPLAM A,B,C,D,E 100
Kaynak: Bildirim Formu
(17) Bildirim Formunda söz konusu hissedarlar özelinde hissedarlık yapısının nihai olarak;
Cengiz İnşaat San. ve Tic. A.Ş. (A Grubu,%20), Mapa İnşaat ve Ticaret A.Ş. (B Grubu,
%20), Limak İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. (C Grubu, %20), Kolin İnşaat Turizm Sanayi
ve Ticaret A.Ş. (D Grubu, %20) ve Kalyon Havacılık ve İnşaat A.Ş. (E Grubu, %20)
şirketlerinden oluşacağı belirtilmiştir.
(18) Yukarıda yer verilen bilgilerden anlaşıldığı üzere; OTOPARK A.Ş.’nin sermayesi her
biri eşit paya sahip beş hissedar arasında bölünmüştür. Bildirim Formundan ve
Sözleşme’nin 5.1. maddesinin (a) bendinden ilk yönetim kurulu üyelerinin de Tablo
1’de belirtilen hissedarlar olduğu anlaşılmıştır. Bildirim Formunda ve Sözleşme’nin 5.1.
maddesinin (g) ve (h) bentlerinde, yönetim kurulunun dört üye ile toplanacağı ve önemli
konular dışında katılan üyelerin çoğunluğu ile karar alacağı ancak “Önemli Konular”
olarak belirtilen konular bakımından en az dört üyenin olumlu oyunun gerekli olduğu
belirtilmektedir.
(19) Diğer yandan Sözleşme’nin 5.2. maddesinde ise genel kurul konusu düzenlenmiş olup,
anılan maddenin (e) bendine göre genel kurul toplantılarının sermayenin %80’inin
hazır bulunması ile toplanacağı ve kararlarını çoğunluk oyu ile alacağı belirtilmiştir.
Ancak bazı konular bakımından sermayenin en az %80’ini oluşturan pay sahiplerinin
olumlu oyunun aranacağı ifade edilmiştir.
G.3.1.2. DÖVİZ A.Ş.
(20) İstanbul 3. Havalimanı’nda döviz alımı ve satımı faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinden
sorumlu olacak olan DÖVİZ A.Ş.’ye ilişkin Hissedarlık Sözleşmesi’nin 4.2. maddesine
göre hissedarlık yapısına aşağıda yer verilmiştir:
Tablo-3: DÖVİZ A.Ş. Hissedarlık Yapısı
Hissedar Hisse Grubu Pay (%)
Uğur CENGİZ A 20
Nazan YILMAZ1 B 20
Gökhan ŞAHİN2 C 20
Anıl Çağrı KOLOĞLU D 20
Mehmet KALYONCU E 20
TOPLAM A,B,C,D,E 100
Kaynak: Bildirim Formu

1 Teşebbüs temsilcisi tarafından 06.07.2018 tarih ve 5025 sayı ile Kuruma intikal ettirilen yazıda
Sözleşmede belirtilen Murathan Doruk GÜNAL yerine MNG Holding A.Ş.’nin bordrolu çalışanı Nazan
YILMAZ’ın pay sahibi olacağı bildirilmiştir.
2 Teşebbüs temsilcisi tarafından 14.06.2018 tarih ve 4587 sayı ile Kuruma intikal ettirilen yazıda
Sözleşmede belirtilen Turhan Serdar BACAKSIZ yerine Limak İnş. San ve Tic. A.Ş.’nin bordrolu çalışanı
Gökhan ŞAHİN’in pay sahibi olacağı bildirilmiştir.
18-24/426-200
6/9

(21) Dosya içeriğinden söz konusu hissedarlar özelinde hissedarlık yapısının nihai olarak
yukarıda 17. paragrafta belirtildiği gibi olacağı anlaşılmıştır. Diğer yandan yukarıda
OTOPARK A.Ş. için özetlenen yönetim kurulu ve genel kurul toplantı ve karar nisapları
DÖVİZ A.Ş. için de geçerlidir.
G.3.1.3. AKARYAKIT A.Ş.
(22) İstanbul 3. Havalimanı’nda akaryakıt istasyonları işletmeciliği hizmetlerinin
verilmesinden sorumlu olmak üzere kurulacak olan AKARYAKIT A.Ş.’ye ilişkin
Hissedarlık Sözleşmesi’nin 4.2. maddesine göre hissedarlık yapısına aşağıda yer
verilmiştir:
Tablo-4: AKARYAKIT A.Ş. Hissedarlık Yapısı
Hissedar Hisse Grubu Pay (%)
Uğur Cengiz A 20
Murathan Doruk Günal B 20
Turhan Serdar Bacaksız C 20
Anıl Çağrı Koloğlu D 20
Mehmet Kalyoncu E 20
TOPLAM A,B,C,D,E 100
Kaynak: Bildirim Formu
(23) Dosya içeriğinden söz konusu hissedarlar özelinde hissedarlık yapısının nihai olarak
yukarıda 17. paragrafta belirtildiği gibi olacağı anlaşılmıştır. AKARYAKIT A.Ş.’nin de
yönetim kurulu ve genel kurul toplantı ve karar nisapları OTOPARK A.Ş.’ninkilerle
aynıdır.
G.3.2. Değerlendirme
(24) Mevcut dosya konusunu oluşturan OTOPARK A.Ş., DÖVİZ A.Ş. ve AKARYAKIT A.Ş.
şirketlerinin kurulması işleminin başlangıç noktasını DHMİ’nin 13.05.2013 tarihinde
İstanbul 3. Havalimanı’nın yap-işlet-devret modeli ile yapılması ve işletme süresi olan
25 yıl boyunca işletilmesine yönelik çıktığı ihale oluşturmaktadır. Anılan ihaleyi
CENGİZ, MAPA, LİMAK, KOLİN ve KALYON’un kurduğu İGA Havalimanı İşletmesi
A.Ş. kazanmıştır. İGA Havalimanı İşletmesi A.Ş.’nin (İGA) İstanbul 3. Havalimanı’nın
yap-işlet-devret modeli ile yapılması ve işletme süresi olan 25 yıl boyunca işletilmesine
yönelik anılan Gruplarca İGA’nın kurulması işlemine izin verilmesine ilişkin Kurum’a
başvuruda bulunulmuş, Kurul 16.10.2014 tarih ve 14-40/737-329 sayılı kararı ile
İGA’nın değişen ittifaklar yoluyla kontrol edilmesi dolayısıyla bir ortak girişim değil, bir
işbirliği anlaşması olduğu tespitinden sonra işlem sonucunda taraflar arasında
koordinasyon riskinin sınırlı kalacağından hareketle işlemi menfi tespit kapsamında
değerlendirmiştir. Bu aşamada ise İGA’yı kuran aynı gruplarca bu sefer havalimanı
içerisinde otopark, döviz alımı ve satımı ve akaryakıt istasyon hizmetlerinin verilmesine
yönelik “ortak girişim” olarak kurulduğu belirtilen şirketlerin kurulması işlemine izin
verilmesi ya da menfi tespit/muafiyet tanınması talep edilmektedir.
(25) Bu çerçevede öncelikle kararın “İlgili Ürün Pazarı” başlığında da yer verilen, havalimanı
işletme haklarının genelde bir bütün olarak ihaleye çıkılması, otopark gelirlerinin
İstanbul 3. Havalimanı projesinde Görevli Şirket’e tahsis edilen gelirler arasında yer
alması, DHMİ tarafından Görevli Şirket’in havalimanı bünyesinde benzer ticari
faaliyetleri bizzat ya da üçüncü taraflarla sürdürülebileceğinin belirtilmesi
hususlarından hareketle, otopark, döviz alımı-satımı, akaryakıt istasyon işletmeciliği
gibi ticari faaliyetlerin projenin tamamlanmasından Görevli Şirket İGA tarafından bizzat
ya da yeni kurulacak şirketlerce yerine getirilmesinin Kurul’un 16.10.2014 tarih ve 14-
40/737-329 sayılı kararı kapsamında yer aldığı kanaatine ulaşılmıştır.
18-24/426-200
7/9

(26) Öte yandan kurulan OTOPARK A.Ş., DÖVİZ A.Ş. ve AKARYAKIT A.Ş. şirketlerinin
ortak girişim niteliği taşıyıp taşımadığı değerlendirildiğinde ise, 2010/4 sayılı Tebliğ’in
5. maddesinin üçüncü fıkrası çerçevesinde bir ortak girişimin devralma niteliğinde
olduğunun kabulü için aranan koşullar; kurulan ortak girişim şirketinin, kurucu
teşebbüsler tarafından “ortak kontrol” altında tutulması ve kurulan şirketin, “bağımsız
bir iktisadi varlık” niteliği taşımasıdır. Bununla birlikte yukarıda genel kurul ve yönetim
kurulu toplantı ve karar nisaplarına ilişkin verilen bilgiler çerçevesinde, kurulan her üç
şirket bakımından da genel kurul ve yönetim kurulu kararlarının alınabilmesi için
kurucuların arasında çeşitli ittifakların oluşması gerekmektedir. Diğer bir deyişle,
şirketlerin genel kurul ve yönetim kurulunda karar alınabilmesi için gerekli çoğunluğa
ancak “değişen ittifaklar” ile ulaşılabilmektedir.
(27) Birleşme ve Devralma Sayılan Haller ve Kontrol Kavramı Hakkında Kılavuz’un
(Kılavuz) 66. paragrafında karar alma prosedüründe istikrarlı bir çoğunluk yoksa ve
çoğunluk her seferinde azınlık hissedarları arasındaki çeşitli ittifaklardan herhangi
biriyle elde ediliyorsa değişen ittifakların varlığından bahsedileceği ve bu durumda
azınlık hissedarlarının (ya da bunlardan belirli bir grubun) teşebbüsü ortaklaşa kontrol
ettiğinin varsayılamayacağı belirtilmiştir. Bununla birlikte Kılavuz’un 61. paragrafında
azınlık hissedarlarının oy haklarının çoğunluğuna birlikte sahip olup oy haklarını
kullanırken birlikte hareket ederek hedef teşebbüsü kontrol ettiği durumlarda bu
hissedarların ortak kontrolünün söz konusu olabileceği belirtilmiştir. Bu tür bir ortak
kontrolün ise azınlık hissedarları arasında bu amaçla yapılan hukuken bağlayıcı bir
anlaşmanın sonucunda ortaya çıkabileceği gibi fiili olarak da gerçekleşebileceği ifade
edilmiştir. Kılavuz hukuken bağlayıcı anlaşmaya örnek olarak; azınlık hissedarlarının
haklarını devrettiği (ortaklaşa kontrol edilen) bir holding şirketi ya da aynı şekilde
hareket etmeyi taahhüt ettikleri bir anlaşmanın bulunmasını göstermiştir.
(28) Taraflardan alınan bilgilere göre mevcut hissedarların bağlı olduğu ana grupların ortak
kontrol ettiği şirketlere ilişkin bilgilere aşağıda yer verilmiştir:
Tablo 5: Tarafların Ortak Kontrol Ettikleri Şirketler


(…..TİCARİ SIR…..)


Kaynak: 31.05.2018 tarih ve 18-17/303-152 sayılı Kurul kararı
(29) Tablodan da görüldüğü üzere hissedarların bağlı olduğu ana grupların farklı
kombinasyonlarla ortak kontrol ettikleri toplamda 20 şirket vardır. Bununla birlikte, söz
konusu ilişkilerin tarafların oy verirken birlikte hareket edeceklerine dair hukuki
bağlayıcılık içeren bir sözleşme olarak kabul edilemeyeceği ayrıca söz konusu
durumun fiilen de tarafların her durumda paralel şekilde oy kullanacakları anlamına
gelmediği kanaati oluşmuştur. Nitekim 14-40/737-329 sayılı kararda da tarafların bir ya
da birkaçının birlikte kontrol ettikleri şirketler olmasına rağmen bu durumun kesin
olarak tarafların her durumda paralel şekilde oy kullanacakları anlamına gelmediği
sonucuna varılmıştır. İlaveten 14-40/737-329 sayılı kararda olduğu gibi mevcut dosya
kapsamında da taraflar, aralarında birlikte hareket etmeyi taahhüt ettikleri bir anlaşma
olmadığını ve hiçbir tarafın OTOPARK A.Ş., DÖVİZ A.Ş. ve AKARYAKIT A.Ş.
şirketlerinin stratejik kararlarını veto etme yetkisinin bulunmadığını teyit etmişlerdir.
(30) Tüm bu açıklamalardan, OTOPARK A.Ş., DÖVİZ A.Ş. ve AKARYAKIT A.Ş.’nin
hissedarların ortak kontrolünde olduğunun kabul edilemeyeceği, bu nedenle anılan
18-24/426-200
8/9

şirketlerin kurulması işleminin 2010/4 sayılı Tebliğ çerçevesinde yoğunlaşma doğurucu
bir ortak girişim işlemi; diğer bir deyişle devralma işlemi olarak değerlendirilemeyeceği,
tarafların imzaladığı OTOPARK A.Ş. Hissedarlık Sözleşmesi, DÖVİZ A.Ş. Hissedarlık
Sözleşmesi ve AKARYAKIT A.Ş. Hissedarlık Sözleşmesi’nin 4054 sayılı Kanun’un 4.
maddesi kapsamında birer “işbirliği anlaşması” olarak ele alınması gerektiği kanaatine
varılmıştır3.
(31) İşbirliği anlaşmaları, genel olarak, teşebbüslerin faaliyet gösterdikleri pazarlarda
rekabet güçlerini artırabilmek ya da tek başlarına gerçekleştirmelerinin zor olduğu
faaliyetleri yürütmek amacıyla hayata geçirilen refah artışı yaratabilecek anlaşmalardır.
Ancak, önemli ekonomik faydalar ortaya çıkarabilen işbirliği anlaşmaları, aynı
zamanda çeşitli rekabet sorunlarına da yol açabilmektedir.
(32) Yatay işbirliği anlaşmalarına ilişkin başlıca endişeler tarafların fiyat, üretim, dağıtım
veya arz miktarlarını belirlemek üzere anlaşması ya da işbirliğinin, tarafların pazar
gücü elde etmesi, pazar gücünü koruması ya da artırmasına ve böylelikle, fiyat, üretim
miktarı, ürün kalitesi, ürün çeşitliliği ya da inovasyon bakımından pazarda olumsuz
etkilerin ortaya çıkmasına yol açmasıdır. Ayrıca yatay işbirliği anlaşmaları gizli bir
karteli oluşturmak veya danışıklı hareketler için kolaylaştırıcı unsur olarak
kullanılabilecek ve rakiplerin çıkarlarının ve motivasyonlarının değiştirilerek önceden
var olan bir kartelin sürdürülmesine, yeni bir kartel oluşturulmasına veya uyumlu
eylemlere yol açabilecektir.
(33) Rakip teşebbüsler arasında gerçekleştirilen yatay işbirliği anlaşmalarının yukarıda yer
verilen riskleri doğrudan ve kaçınılmaz olarak doğuracağı yönünde bir anlayış modern
iktisat ve hukuk anlayışından uzaktır. Bununla birlikte olay bazında yapılacak bir
inceleme ile dosya konusu yatay işbirliğinin taraflar arasında rekabeti sınırlayıcı amaç
ya da etki taşıyıp taşımadığı ortaya konulabilecektir.
(34) Bu noktada “İlgili Ürün Pazarı” başlığında yer verilen bilgilerden hareketle, mevcut
işleme ilişkin otopark, döviz alım-satımı, akaryakıt istasyonu işletmeciliği gibi ticari
hizmetlerin Görevli Şirket ya da kurduğu şirketler aracılığıyla verilmesinin 16.10.2014
tarih ve 14-40/737-329 sayılı karar kapsamında verilen menfi tespit kapsamında yer
aldığı kanaatine ulaşılmıştır.
(35) Konu geniş anlamda havalimanı işletmeciliği pazarı bakımından ele alındığında,
kurulan ortak girişimlerin hissedarlarının bağlı olduğu ana gruplardan hiçbiri bu alanda
faaliyet göstermediğinden bu alan bakımından herhangi bir koordinasyon riskinin
bulunmadığı kanaatine varılmıştır.
(36) Diğer yandan işlem otopark hizmetleri, döviz alım-satımı hizmetleri ve akaryakıt
istasyonu işletmeciliği alanları bakımından değerlendirildiğinde ise, dosya içeriği
bilgilere göre, ana grupların hiçbiri döviz alımı-satımı alanında faaliyet
göstermemektedir. Diğer yandan CENGİZ, LİMAK ve KOLİN’in sırasıyla %24,5, %51,
%24,5 oranında pay sahibi oldukları ATG Ankara Tren Garı İşletmeciliği A.Ş. dışında
ana grupların otopark hizmetleri alanında faaliyeti bulunmamaktadır. Bildirim
Formunda, yine aynı grupların sırasıyla %33,33, %33,4, %33,3 oranında paya sahip
olduğu ve ana sözleşmesinde faaliyet alanı akaryakıt istasyon işletmeciliği ve otopark
işletmeciliği olarak geçen R-M Petrol Ürünleri Taş. Gıda Hay. Turz. İnş. Taah. San. ve
Tic. Ltd. Şti.’nin halihazırda herhangi bir aktif faaliyetinin bulunmadığı ifade edilmiştir.

3 Aynı sonuca İGA Ortak Girişimi kurulması işlemine ilişkin 16.10.2014 tarih ve 14-40/737-329 sayılı
karar da ulaşılmış olup, mevcut başvuruya ilişkin Bildirim Formunda (…..) ayrıca vurgulanmıştır.
18-24/426-200
9/9

Bu çerçevede, otopark hizmetleri alanındaki örtüşmenin tek bir teşebbüsten ibaret
olması, bu teşebbüsün ise gerek coğrafi açıdan gerekse ulaşım türü bakımından farklı
bir alanda faaliyet göstermesi, ayrıca tüm otopark hizmetleri pazarıyla
karşılaştırıldığında faaliyetlerinin sınırlı olması nedeniyle işlem sonucunda
koordinasyon oluşmayacağı kanaatine ulaşılmıştır. Öte yandan daha önce de
belirtildiği gibi, aralarında otopark hizmet tarifelerinin de bulunduğu havalimanlarındaki
çeşitli hizmetlere ilişkin tarifeler DHMİ tarafından regüle edilmekte ve
denetlenmektedir. Ayrıca havalimanı işletmeciliğinin devri işlemlerinde, işletmecilik
hakkının devri mütemmim cüzleri de içerecek şekilde gerçekleşmekte ve rekabet
esasen ihale esnasında gerçekleşmektedir.
(37) Bildirime konu sözleşmelerin ve şirket kuruluşlarının, niteliği dikkate alındığında, 4054
sayılı Kanun’un 6. maddesine aykırılık oluşturmadığı ve yukarıda bu işlemlerin 4054
sayılı Kanun’un 7. ve 4. maddeleri kapsamında olmadığı yönünde yapılan
değerlendirmeler göz önünde bulundurularak, OTOPARK A.Ş., DÖVİZ A.Ş. ve
AKARYAKIT A.Ş.’nin kurulması işlemine 4054 sayılı Kanun’un 8. maddesi
çerçevesinde menfi tespit belgesi verilebileceği kanaatine ulaşılmıştır.
H. SONUÇ
(38) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre; İstanbul 3. Havalimanı’nda
otopark hizmetlerinin verilmesinden, döviz alımı ve satımı faaliyetlerinin
gerçekleştirilmesinden ve akaryakıt istasyonları işletmeciliği hizmetlerinin
verilmesinden sorumlu olmak üzere Cengiz İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., Mapa İnşaat
ve Ticaret A.Ş., Limak İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., Kolin İnşaat Sanayi ve Ticaret
A.Ş., Kalyon İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ortak Girişim Grubu tarafından üç yeni ortak
girişim şirketi (CMLKK Otopark İşletme Hizmetleri A.Ş., CMLKK Döviz Ticaret Yetkili
Müessese A.Ş. ve CMLKK Akaryakıt İstasyonları İşletmeciliği A.Ş.) kurulması işlemine
4054 sayılı Kanun’un 8. maddesi çerçevesinde menfi tespit belgesi verilmesine,
gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare Mahkemelerinde yargı
yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir





Full & Egal Universal Law Academy