Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 18-22/380-187
Karar Türü: Birleşme ve Devralma
Konu: Bayerische Motoren Werke Aktiengesellschaft ve Daimler AG tarafından beş iş kolundaki (otomobil paylaşım hizmetleri, yolculuk paylaşım hizmetleri, park hizmetleri, şarj hizmetleri ve diğer (talep üzerine verilen) mobilite hizmetlerinin bir araya getirilerek beş ortak girişim ve ilgili markaları yönetmek ve lisanslama faaliyetlerini yürütmek üzere bir ortak girişim kurulması işlemine izin verilmesi talebi
Karar Tarihi: 05.07.2018



Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2018-4-29 (Devralma)
Karar Sayısı : 18-22/380-187
Karar Tarihi : 05.07.2018
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Adem BİRCAN,
Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Esin AYGÜN, Nazif IŞIK, Elif Nurdan ŞARBAK
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - Bayerische Motoren Werke Aktiengesllschaft
- Daimler AG
Temsilcileri Av. Gönenç GÜRKAYNAK,
Av. K. Korhan YILDIRIM, Av. Ali Kağan UÇAR,
Av. Hilal ÖZÇELİK
Çitlenbik Sokak No:12 Yıldız Mahallesi Beşiktaş/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Bayerische Motoren Werke Aktiengesellschaft ve Daimler
AG tarafından beş iş kolundaki (otomobil paylaşım hizmetleri, yolculuk paylaşım
hizmetleri, park hizmetleri, şarj hizmetleri ve diğer (talep üzerine verilen) mobilite
hizmetlerinin bir araya getirilerek beş ortak girişim ve ilgili markaları yönetmek
ve lisanslama faaliyetlerini yürütmek üzere bir ortak girişim kurulması işlemine
izin verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 25.05.2018 tarih ve 4143 sayı ile
giren ve eksiklikleri en son 25.06.2018 tarihinde tamamlanan bildirim üzerine
düzenlenen 27.06.2018 tarih ve 2018-4-29/Öİ sayılı Devralma Öninceleme Raporu
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle, söz konusu devralma işlemine izin
verilmesinde sakınca bulunmadığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(4) İlgili başvuruda; Bayerische Motoren Werke Aktiengesellschaft (BMW) ve Daimler AG
(DAIMLER) tarafından beş iş kolundaki mobilite hizmetlerinin (otomobil paylaşım,
yolculuk paylaşım (araç çağırma), park hizmetleri, otomotiv şarj hizmetleri ve diğer
[talep üzerine] mobilite hizmetleri) bir araya getirilerek beş adet, bu beş adet teşebbüsü
yönetmek için de bir adet olmak üzere altı tane ortak girişim kurulacağı belirtilerek; söz
konusu işleme 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun)
ve 2010/4 sayılı Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar
Hakkında Tebliğ (2010/4 sayılı Tebliğ) çerçevesinde izin verilmesi talep edilmiştir.
(5) BMW ve DAIMLER işlemin tamamlanmasının ardından beş işkolundaki mobilite
hizmetlerini bir araya getirerek altı ortak girişimin ortak kontrolünü devralacaktır. Ortak
girişimler tarafların otomobil paylaşım hizmetleri, yolculuk paylaşım (ride hailing)
hizmetleri, park hizmetleri, şarj hizmetleri ve diğer (talep üzerine verilen) mobilite
hizmetlerini bir araya getirecek olup, kurulacak altıncı ortak girişim ilgili markaları
yönetecek ve bunları diğer Ortak Girişim Teşebbüsleri’ne (OGT) lisanslayacaktır;
dolayısıyla BMW ve Daimler’in bu alanlardaki mevcut işleri OGT’lere devredilecektir.
18-22/380-187
2 / 4

(6) BMW otomobil paylaşım hizmeti sunan DriveNow’u, otomobil ve yolculuk paylaşım
hizmeti sunan ReachNow’u, dijital park ödeme hizmeti sunan Parkmobile ile Parknow’u
ve otomotiv şarj istasyonu hizmeti sunan Chargenow’u; DAIMLER ise otomobil
paylaşım hizmeti sunan Car2go’yu, taksi çağırma hizmeti sunan Mytaxi’yi, çeşitli
ulaşım araçlarıyla kombineli çok doruklu platform hizmeti sunan Moovel’i ortak girişim
teşebbüslerine aktaracak, ortak girişim teşebbüsleri otomobil paylaşımı, yolculuk
paylaşımı, park, otomotiv şarj ve çok doruklu platform hizmetleri alanlarında faaliyet
gösterecektir.
(7) 2010/4 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinin üçüncü fıkrasında; “Bağımsız bir iktisadi varlığın
tüm işlevlerini kalıcı olarak yerine getirecek bir ortak girişimin oluşturulması, bu
maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında bir devralma işlemidir. Bu tür
işlemlerde, işlem taraflarının her biri devralan olarak kabul edilir.” hükmüne yer
verilmiştir. Anılan hüküm çerçevesinde, ortak girişimler bakımından aranan koşullar;
kurulan ortak girişim şirketinin kurucu teşebbüsler tarafından ortak kontrol altında
tutulması ve kurulan şirketin bağımsız bir iktisadi varlık (tam işlevsellik) niteliği
taşımasıdır.
(8) Birleşme ve Devralma Sayılan Haller ve Kontrol Kavramı Hakkında Kılavuz’un
(Kılavuz) 48. maddesinde iki ya da daha fazla teşebbüs ya da kişinin başka bir
teşebbüs üzerinde belirleyici etki uygulama imkânına sahip olması durumunda ortak
kontrolden söz edileceği vurgulanmış, ortak kontrole örnek olarak da; oy haklarında ya
da karar alma organlarına atamada eşitlik, veto hakları ve oy haklarının ortaklaşa
kullanılması sayılmıştır. Bu kapsamda Bildirim Formunda BMW ve DAIMLER’in Mytaxi
dışındaki her bir ortak girişimde %50’şer hisse sahibi olacağı1, her bir OGT’ye iki icrai
yönetici (CEO ve CFO) tayin edileceği ve bu yöneticilerin atanma ve işten
çıkarılmalarına ilişkin kararların tarafların oy çokluğu ile verileceği, OGT’lerin iş
planlarının yeni yönetimleri tarafından geliştirileceği ve bu iş planlarının BMW ve
DAIMLER tarafından ortak bir şekilde onaylanmak zorunda olduğu, beş iş alanının
CEO’larından oluşan Ortak Girişim Kurulu oluşturulacağı ve bu kurulun iş alanlarının
stratejik odaklarından sorumlu olacağı ve bu kapsamda birden fazla iş alanı üzerinde
etki oluşturan hususlarda kararlar alacağı ve OGT’lere kılavuzluk edeceği, OGT’lerin
iş planlama ve bütçe hususlarına ilişkin kararların nitelikli çoğunluk ile alınacağı
dolayısıyla tarafların stratejik kararlara yönelik veto yetkisine sahip olduğu ifadeleri göz
önünde bulundurulduğunda kurulacak ortak girişim teşebbüslerinin, işlem taraflarının
ortak kontrolünde olacağı anlaşılmıştır.
(9) Bir ortak girişimin 2010/4 sayılı Tebliğ kapsamında bir yoğunlaşma olarak kabul
edilmesi için aranan kriterlerden bir diğeri de, kurulacak işletmenin bağımsız bir iktisadi
varlık niteliği taşımasıdır. Söz konusu kriter ile, kurulacak olan ortak girişimin
kurucularından bağımsız olarak ilgili pazarda faaliyetlerini kalıcı olarak sürdürebilen
ayrı bir teşebbüs olarak tanımlanıp tanımlanamayacağını tespit etmek
amaçlanmaktadır. Bildirim Formunda yer alan bilgilerden ortak girişim şirketinin, kendi
yönetim organizasyonuna, mali kaynaklara ve personele sahip olacağı
anlaşılmaktadır. Bu kapsamda Bildirim Formu’nda yer alan OGT’lerin sadece BMW ve
DAIMLER için özel bir hizmet vermeyeceği, üçüncü kişilerle potansiyel iş ilişkilerine
odaklanacağı ve pazarda kendi erişimini ve varlığını sağlayacağı, ana şirketlerle güçlü
bir alım ve satım ilişkisinin bulunmayacağı, ana şirketlerin OGT’ler için yararlı bir
teknoloji geliştirmeleri durumunda bunları normal pazar koşulları çerçevesinde

1 (…..)

18-22/380-187
3 / 4

OGT’lere lisanslayacağı, OGT’lerin belirsiz süreli kurulduğu ve haklı gerekçelerle fesih
halleri dışında en erken 31 Aralık 2040 tarihinde feshedilebileceği açıklamaları ile
OGT’ler ile işlem tarafları arasında sınırlı bir ilişki olacağı ve OGT’lerin ana şirketlerden
elde ettikleri cironun OGT’lerin toplam cirosunun %10’unu aşmayacağının beklendiği
dikkate alındığında, OGT’lerin bağımsız iktisadi varlık niteliği taşıyacağı anlaşılmıştır.
Nitekim Kılavuz’un 86. maddesinde ortak girişimin cirosunun %50’den fazlasını üçüncü
kişilere yaptığı satışlardan elde etmesinin tipik olarak bir tam işlevsellik göstergesi
olacağı belirtilmiştir.
(10) Yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde, OGT’ler tam işlevsel bir ortak girişim
niteliğini haiz olup bildirim konusu işlem 2010/4 sayılı Tebliğ’in 5. maddesi
çerçevesinde bir devralma işlemidir. Taraflara ilişkin ciro bilgileri incelendiğinde,
2010/4 sayılı Tebliğ’in 7. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca belirlenen
eşiklerin aşılmış olduğu ve bu sebeple bahse konu işlemin bildirime tabi olduğu
anlaşılmıştır.
(11) 2010/4 sayılı Tebliğ ekinde yer alan Bildirim Formu’nun 5.2. maddesine göre; etkilenen
pazarlar, bildirim konusu işlemden etkilenme ihtimali olan ve taraflardan en az ikisinin
aynı ürün pazarında veya taraflardan en az bir tanesinin bir diğerinin faaliyette
bulunduğu bir ürün pazarının alt veya üst pazarında faaliyette bulunduğu ilgili ürün
pazarları olarak tanımlanmıştır. BMW küresel çapta binek araç ve motosiklet üretim,
pazarlama, satış ve satış sonrası hizmet pazarında faaliyet göstermektedir. Buna ek
olarak satışlarını desteklemek amacıyla finansal hizmet, sigortacılık ve mobilite
hizmetleri de sunmaktadır. BMW, Türkiye’de BMW ve MINI markalı binek araçların
satış ve satış sonrası hizmetlerine ilişkin faaliyet göstermektedir. BMW ayrıca bu
araçlar için finansal hizmet, filo hizmeti ve takas hizmeti sunmakta olup mobilite
hizmetleri2 pazarında faaliyette bulunmamaktadır. BMW’nin Türkiye’de herhangi bir
iştiraki ve/veya bağlı ortaklığı bulunmamakta olup BMM Türkiye cirosunu yetkili
otomobil bayilerine ve yetkili servislere yaptığı satışlardan elde etmektedir.
(12) DAIMLER ise binek araç, kamyon, minibüs ve otobüslerin üretimi, satışı ve satış
sonrası hizmetleri pazarı ile bu araçların satışını desteklemek amacıyla finansal hizmet
ve sigortacılık hizmetleri pazarında faaliyet göstermektedir. DAIMLER ayrıca mobilite
hizmetleri pazarında faaliyette bulunmaktadır. Mobilite hizmetleri bakımından,
Türkiye’de iştiraki Taxibeat Teknoloji Hizmetleri A.Ş. (TAXIBEAT) aracılığıyla özellikle
taksi paylaşım hizmetleri alanında olmak üzere çeşitli mobil uygulamalar geliştirmekte
ve pazarlamaktadır3. TAXIBEAT’in faaliyet alanına ilişkin olarak Bildirim Formu ve ek
bilgi yazısında yolculuk paylaşımı pazarında faaliyette bulunmak için kurulan
TAXIBEAT’in aktif olmadığı, 2016 ve 2017 yıllarında Türkiye’de ciro ele etmediği ifade
edilmiştir.
(13) İşlem konusu OGT’lerin ise otomobil paylaşım hizmetleri, yolculuk paylaşım hizmetleri,
park hizmetleri, şarj hizmetleri ve talep üzerine verilen diğer mobilite hizmetleri
pazarlarında faaliyetlerde bulunacakları tespit edilmiştir.
(14) Yukarıda yer verilen bilgiler ışığında, işlem tarafları BMW ve DAIMLER’in dünya
çapındaki faaliyetleri arasında (binek araç üretimi, satışı ve satış sonrası hizmetleri,
araç finansmanı, mobilite hizmetleri) yatay bir örtüşme olduğu anlaşılmıştır. Tarafların

2 Bildirim Formunda BMW’nin iştiraki olan ve otomotiv şarj hizmetleri pazarında faaliyette bulunan
ChargeNow’un Türkiye’de faaliyet göstermekle birlikte doğrudan şarj hizmeti sunmadığı ve ciro elde
etmediği, bunun yerine elektrikli araçların kabulünü ve talebini artırmak için yerel ortağı (…..) aracılığıyla
başvuran modeli (referrer model) uyguladığı ifade edilmiştir.
3 Taxıbeat, Intelligent Apps GmbH’nin bir iştiraki olup Mytaxi’ye aittir.
18-22/380-187
4 / 4

Türkiye faaliyetleri incelendiğinde ise, tarafların Türkiye’de OGT’lere aktaracakları işler
arasında herhangi bir örtüşme bulunmadığı görülmüştür. OGT’lere katkıda bulunan
işlerin, iki istisna dışında Türkiye’de faaliyeti bulunmadığı belirtilmiş, bu kapsamda
ChargeNow ve Mytaxi hakkında yukarıda ilgili bölümlerde yer verilen açıklamalarda
bulunulmuştur. Bu kapsamda, OGT’lerin faaliyet kolu olan mobilite hizmetleri pazarı
kapsamında BMW’nin mobilite hizmeti sunmadığı, DAIMLER’in ise iştiraki TAXIBEAT
aracılığıyla mobilite pazarında faaliyette bulunduğu ancak bu teşebbüsün aktif olarak
faaliyette bulunmadığı yakın gelecekte de faaliyette bulunmayacağı anlaşılmıştır. Bu
kapsamda Türkiye’de işlem taraflarının faaliyetleri ile OGT’lerin faaliyetleri arasında
yatay veya dikey seviyede örtüşme bulunmadığı, işlemin tamamlanmasının ardından
Türkiye’de yoğunlaşma artışının yaşanmayacağı tespit edilmiştir.
(15) Açıklamalar çerçevesinde bildirim konusu işlemin hâkim durum yaratılması veya
mevcut bir hâkim durumun güçlendirilmesi sonucunu doğurmayacağı kanaatine
ulaşılmıştır.
(16) 2010/4 sayılı Tebliğ’in 13. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca bir ortak girişim
işleminin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi açısından rekabetçi davranışların
koordinasyonu riski taşıyıp taşımadığının değerlendirmesi de gereklidir. Bir ortak
girişimin, bağımsız teşebbüsler arasında rekabetçi davranışların koordinasyonunu
amaçlamış ya da bu sonucu doğurmuş olup olmayacağı iki şekilde belirlenmektedir.
Bu hallerden ilkinde bu şekilde bir koordinasyon riski ya da sonucunun bertaraf
edilmesi için ana teşebbüslerin ortak girişimin bulunduğu pazardaki faaliyetlerinin
önemsiz seviyede kalması veya ana teşebbüslerden sadece birinin bu pazardaki
faaliyetlerine devam etmesi gerekir. İkinci durumda ise ana teşebbüslerin ortak
girişimin faaliyet göstereceği pazardaki tüm faaliyetlerini ortak girişime devretmeleri
sayesinde bu şekilde bir riskin tamamen bertaraf edilmiş olacağı kabul edilmektedir.
Ana teşebbüslerin Türkiye’deki faaliyetleri (binek araçların satışı ve satış sonrası
hizmetleri ile otomotiv finansmanı pazarları) arasında yatay bir örtüşme bulunmakla
birlikte, yeni kurulacak OGT’ler ile işlem taraflarının faaliyetleri arasında Türkiye’de
yatay veya dikey seviyede örtüşme bulunmamaktadır. Zira OGT’ler ile işlem
taraflarından sadece DAIMLER’in iştiraki TAKSIBEAT’in faaliyetleri arasında yatay
örtüşme bulunmakta; ancak TAKSIBEAT Türkiye’de aktif olarak faaliyette
bulunmamaktadır4. Ek bilgi yazısında ayrıca işlem taraflarının OGT’lerin faaliyet
konularını oluşturan beş iş alanındaki mobilite hizmetlerine ilişkin bütün faaliyet ve
varlıklarını OGT’lere aktaracakları ve kendilerinin söz konusu faaliyetleri ayrıca
yürütmeyecekleri ifade edilmiştir. Dolayısıyla OGT’ler işlem tarafları ile aynı pazarda
rekabet halinde bulunmayacaklardır. Tüm bu bilgiler ışığında, bildirim konusu işlemin,
koordinasyon riski doğurmayacağı anlaşılmıştır.
H. SONUÇ
(17) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre; bildirim konusu işlemin 4054
sayılı Kanun’un 7. maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan 2010/4 sayılı Rekabet
Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ
kapsamında izne tabi olduğuna; işlem sonucunda aynı Kanun maddesinde yasaklanan
nitelikte hakim durum yaratılmasının veya mevcut hakim durumun güçlendirilmesinin
ve böylece rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmaması nedeniyle
işleme izin verilmesine, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde Ankara İdare
Mahkemelerinde yargı yolu açık olmak üzere, OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.

4 TAKSIBEAT 2016 ve 2017 yıllarında ciro elde etmemiştir.


Full & Egal Universal Law Academy